Usuario:One2/Lista das variacións das parroquias de Galicia

Mapa parroquial de Galiza, 2014.

A listaxe das variacións parroquiais de Galiza recolle as diferentes mudanzas que se produciron nas parroquias galegas ó longo da historia.

A rede parroquial do reino de Galiza estaba enteiramente formada no século XII e, de feito, a maioría das igrexas parroquiais xa eran antigas. Arredor dos grandes centros eclesiásticos existía ás veces mesmo unha densidade superior á actual, sen se poder determinar, por falla de documentación, se isto ocorría tamén lonxe destes centros. Desde a Baixa Idade Media esta completa estrutura de freguesías mantívose notabelmente estábel até o século XIX perante o enorme crecemento de poboación e os proxectos reformistas posteriores ós concordatos de 1753 e 1851. Segundo o Censo dos bispos de 1587 existían no Reino 3 571 parroquias. Xa na metade do século XVIII, as parroquias do Catastro de Ensenada cuantifícanse nunhas 3 650. A reforma beneficial após o Concordato de 1753 só afectou á diocese de Tui, de xeito que se crearon 32 novas parroquias entre 1760 e 1850. Empregando o Censo de Aranda de 1768 e outras fontes chegan a se contabilizar aproximadamente 3 670 parroquias; no Censo de Floridablanca de 1787 aparecen 3 678.

Estas freguesías eran eclesiásticas, mais tiñan tamén carácter civil, de xeito que, alén de seren a célula básica de xurisdicións e concellos, podían ter o seu propio representante parroquial denominado rexedor, cabo ou mordomo pedáneo, o cal exercía moi diversas funcións, ás veces mesmo con prerrogativas xudiciais e vara de xustiza. A súa afirmación no ámbito administrativo é constatada polo feito de seren empregadas no período final do Antigo Réxime para a elaboración por parte da administración real de documentación relativa ó control do territorio (Catastro de Ensenada, Censo de Floridablanca…). Finalmente, foron a base ―mediante o seu agrupamento― para a creación administrativa dos concellos modernos en 1835, altura en que parroquias civís e eclesiásticas seguiron cadansúa propia evolución. Desde este ano até 1981 documéntanse unhas 228 altas e 108 baixas de parroquias. A maioría destas mudanzas foron resultado das reformas parroquiais diocesanas após o Concordato de 1851; no entanto, malia o acordo Igrexa-Estado, as variacións eclesiásticas non sempre se viron reflectidas na configuración civil. No plano urbano houbo moitas novas creacións polo aumento e concentración poboacional das cidades no século XX; porén, a perda paralela de relevancia e significación territorial das parroquias neste medio acabou dando lugar nas urbes á formación de cadansúa única parroquia a partir do continuo urbano, absorbendo tamén ―aínda que dun xeito arbitrario― total ou parcialmente as parroquias contiguas históricas. No nomenclátor de 1900 cóntanse 3 788 parroquias. Conforme o Nomenclátor oficial de Galiza de 2003 hai 3 791 parroquias.

Variacións

Ano	Variación	Tipo	Concello	Provincia
1010 c. 1010	San Pedro de Grixoá (Ecclesiola) pasa a se denominar San Pedro da Mezquita, probabelmente cunha intención burlesca ou ridiculizante após ocupar o territorio, por decisión do rei Afonso V e contra dos intereses do mosteiro de Celanova, o saión ou home de armas chamado Sarracino.	Nome	Merca A Merca	Ourense
1100 antes de 1100	Sear (Santiago) pasa a ser Entrambasaugas.	Nome	Guntín	Lugo
1193	Santa María de Salvadur pasa a se denominar Rozavales ó se estabelecer alí a militar e monástica Orde de Roncesvalles, á cal o rei Afonso VIII de Galiza e León encomendou a parroquia.	Nome	Monforte de Lemos	Lugo
1196 final séc. XII	San Miguel de Morgadáns pasa a ser Peitieiros.	Nome	Gondomar	Pontevedra
1199	Créase Alcázar de Milmanda en terras de Carracedo (hoxe chamada Milmanda) ó se estabelecer alí a vila e fortaleza de Milmanda por carta foral do rei Afonso VIII de Galiza e León.	Alta	Celanova	Ourense
1199	O Pino pasa a ser Monforte após ser renomeada polo rei Afonso VIII de Galiza e León. Porén, o novo nome non se acabou impondo como denominación parroquial.	Nome	Monforte de Lemos	Lugo
1201	Irizán pasa a ser Baiona após ser renomeada polo rei Afonso VIII de Galiza e León.	Nome	Baiona	Pontevedra
1206	Robreda (ou Roboreda) pasa a ser Viana após ser renomeada polo rei Afonso VIII de Galiza e León.	Nome	Viana do Bolo	Ourense
1208	Faro pasa a ser A Cruña após ser renomeada polo rei Afonso VIII de Galiza e León.	Nome	Coruña A Coruña	Coruña A Coruña
1227 1211-1244	Créase Noia con lugares de Barro.	Alta	Noia	Coruña A Coruña
1228	Tarás pasa a ser A Garda após ser renomeada polo rei Afonso VIII de Galiza e León.	Nome	Guarda A Guarda	Pontevedra
1228	Lazoiro pasa a ser Salvaterra após ser renomeada polo rei Afonso VIII de Galiza e León.	Nome	Salvaterra	Pontevedra
1241 antes de 1241	San Xurxo de Costante é anexada a San Miguel de Costante.	Baixa	Guntín	Lugo
1244 após 1244	Santa Cruz de Asma pasa a se chamar Santa Cruz de Viana. Contigua a ela áchase tamén San Pedro de Viana.	Nome	Chantada	Lugo
1250 séc. XIII	Vilamaior pasa a se denominar A Xironda.	Nome	Cualedro	Ourense
1250 séc. XIII	Santa María de Morgadáns pasa a ser Chaín.	Nome	Gondomar	Pontevedra
1256	Créase Santa María do Campo da Coruña en territorio de Santiago da Coruña por orde do rei Afonso IX.	Alta	Coruña A Coruña	Coruña A Coruña
1263	Santa Baia de Dureixa, Santa Baia de Xestoso e Santa María de Vilachá son unificadas en Santa María de Xestoso (hoxe O Alto de Xestoso e O Val de Xestoso) polo bispo de Mondoñedo.	Fusión	Monfero	Coruña A Coruña
1294 c. finais séc. XIII	Créase San Nicolao da Coruña.	Alta	Coruña A Coruña	Coruña A Coruña
1294 c. finais séc. XIII	Créase San Tomé da Coruña, estendéndose da Cidade Vella até a Torre de Hércules e a coiraza do Orzán.	Alta	Coruña A Coruña	Coruña A Coruña
1299,9 c. finais séc. XIII-inicios séc. XIV	Créase San Xurxo da Coruña.	Alta	Coruña A Coruña	Coruña A Coruña
1300 após 1300	Prado de Canda chamábase Paramos da Canda a mediados do século XIII.	Nome	Covelo	Pontevedra
1301 após 1300	Santa Cristina de Miñor pasa a ser Santa Cristina da Ramallosa ó tomar o nome da ponte da Ramallosa, construída na metade do século XIII.	Nome	Baiona	Pontevedra
1321 c. séc. XIV (1115-1528)	Río Mao (ou Riomao) pasa a se denominar Loimil.	Nome	Estrada A Estrada	Pontevedra
1350	San Xoán de Cabreiros é anexada a Camporramiro a pedido do abade do mosteiro de San Salvador de Asma ó ficar vacante por mor da peste negra.	Baixa	Chantada	Lugo
1353 c. séc. XIV (1206-1500)	Cazuín pasa a ser Feás.	Nome	Aranga	Coruña A Coruña
1385/6-1442	San Martín e Santo Estevo de Mántaras pasan a ser San Martín e Santo Estevo de Tapia.	Nome	Tapia	Asturias
1388 c. séc. XIV (1287-1489)	Carracedo pasa a ser Milmanda (Santa Eufemia) ó tomar o nome da contigua Alcázar de Milmanda.	Nome	Celanova	Ourense
1401 após 1401	San Mamede de Cucos pasa a se denominar San Mamede dos Anxos.	Nome	Lugo	Lugo
1402 c. comezos séc. XV	Vilanova pasa a se chamar Vilanova das Infantas (ou das Infantes).	Nome	Celanova	Ourense
1435	Créase Rebordáns con lugares de Tui por bula do papa Uxío IV.	Alta	Tui	Pontevedra
1438 após 1438	Piñeiro perde o lugar de Mundín, que é anexado a Garabás nalgún momento indeterminado após este ano.	Lindes	Maside	Ourense
1478 após 1478	Montouto (Santo Adrián) é anexada a Sirvián.	Baixa	Guntín	Lugo
1490 antes finais séc. XV	San Salvador de Duio é anexada a San Vicenzo de Duio.	Baixa	Fisterra	Coruña A Coruña
1490 antes finais séc. XV	Probabelmente coa anexión de San Salvador de Duio a San Vicenzo de Duio, esta última perde o lugar de Vigo, que é anexado a San Martiño de Duio.	Lindes	Fisterra	Coruña A Coruña
1500 finais séc. XV-séc. XVI	San Cristovo de Faro pasa a se chamar San Cristovo das Viñas.	Nome	Coruña A Coruña	Coruña A Coruña
1501-1571	Créase As Achas con lugares de Parada das Achas.	Alta	Caniza A Cañiza	Pontevedra
1528-1557	Santa Leocadia de Guillade, cuxa igrexa se achaba na Encostada, é anexada a San Miguel de Guillade.	Baixa	Ponteareas	Pontevedra
1544	Créase A Régoa (Santa María) en territorio de San Vicente do Pino.	Alta	Monforte de Lemos	Lugo
1550 mediados séc. XVI	Créase O Porriño con lugares do couto de Cans, na parroquia de Atios.	Alta	Porriño O Porriño	Pontevedra
1562 após 1562	San Xoán de Tomiño é anexada a Tomiño.	Baixa	Tomiño	Pontevedra
1571 após 1571	Santa Baia de Mos e San Tomé de Mos son unificadas en Mos (Santa Baia) ó construír Alonso de Quirós e Soutomaior unha nova igrexa no centro da localidade.	Baixa	Mos	Pontevedra
1574	Créase Bouzas ó se segregar de Coia.	Alta	Vigo	Pontevedra
1575 3.º terzo séc. XVI	Perros pasa a se denominar Os Ánxeles.	Nome	Boimorto	Coruña A Coruña
1575 3.º terzo séc. XVI	Perros pasa a se denominar Os Ánxeles.	Nome	Brión	Coruña A Coruña
1575 3.º terzo séc. XVI	Malos pasa a se denominar Os Ánxeles.	Nome	Melide	Coruña A Coruña
1575 3.º terzo séc. XVI	Cas pasa a se denominar Os Ánxeles.	Nome	Oroso	Coruña A Coruña
1575 3.º terzo séc. XVI	Santa Sía pasa a se denominar Santa Sía de Roma.	Nome	Zas	Coruña A Coruña
1576	Carregal (hoxe de Abaixo e de Arriba) é anexada a Amorín.	Baixa	Tomiño	Pontevedra
1577 após 1577	San Martiño de Piñeiro é anexada a Sela (Santa María).	Baixa	Arbo	Pontevedra
1580	A ría de Ribadeo pasa a pertencer «dun lado a outro» a Castropol por mor dunha sentenza que resolvía o preito sobre os lindes entre Ribadeo e a vila eonaviega, perdendo deste xeito a beira esquerda da ría as parroquias da Ría de Abres, Couxela, Vilausende, Ove, Ribadeo e Vilaselán.	Lindes	Ribadeo-Trabada Castropol-A Veiga	Lugo-Asturias
1580	A ría de Ribadeo pasa a pertencer «dun lado a outro» a Castropol por mor dunha sentenza que resolvía o preito sobre os lindes entre Ribadeo e a vila eonaviega, perdendo deste xeito a beira esquerda da ría as parroquias da Ría de Abres, Couxela, Vilausende, Ove, Ribadeo e Vilaselán.	Lindes	Trabada-Ribadeo Castropol-A Veiga	Lugo-Asturias
1580	A ría de Ribadeo pasa a pertencer «dun lado a outro» a Castropol por mor dunha sentenza que resolvía o preito sobre os lindes entre Ribadeo e a vila eonaviega, perdendo deste xeito a beira esquerda da ría as parroquias da Ría de Abres, Couxela, Vilausende, Ove, Ribadeo e Vilaselán.	Lindes	Castropol-A Veiga Ribadeo-Trabada	Asturias-Lugo
1580	A ría de Ribadeo pasa a pertencer «dun lado a outro» a Castropol por mor dunha sentenza que resolvía o preito sobre os lindes entre Ribadeo e a vila eonaviega, perdendo deste xeito a beira esquerda da ría as parroquias da Ría de Abres, Couxela, Vilausende, Ove, Ribadeo e Vilaselán.	Lindes	Veiga A Veiga-Castropol Ribadeo-Trabada	Asturias-Lugo
1580-1605	Castrovite desaparece ó se repartiren os seus lugares entre Orazo (Castrovite e Besteiros), Dornelas (Rosedo) e Lamela (Quitimil).	Baixa	Estrada A Estrada-Silleda	Pontevedra
1580-1605	Castrovite desaparece ó se repartiren os seus lugares entre Orazo (Castrovite e Besteiros), Dornelas (Rosedo) e Lamela (Quitimil).	Baixa	Silleda-A Estrada	Pontevedra
1592	San Tomé da Coruña é anexada a San Nicolao da Coruña ó ser destruído o seu templo no ataque de Francis Drake en 1589 e se decidir a incorporación en 1591.	Baixa	Coruña A Coruña	Coruña A Coruña
1599	Noveledo (Santa Cristina) desaparece ó ficar practicamente deshabitada por unha epidemia de peste e se repartiren os seus lugares entre Leirado e Taboexa.	Baixa	Neves As Neves-Salvaterra	Pontevedra
1599	Noveledo (Santa Cristina) desaparece ó ficar practicamente deshabitada por unha epidemia de peste e se repartiren os seus lugares entre Leirado e Taboexa.	Baixa	Salvaterra-As Neves	Pontevedra
1600,1 após 1600	O Campo das Fragas pasa a se chamar simplemente O Campo.	Nome	Campo Lameiro	Pontevedra
1600,2 após 1600	Trastulfe (Santo Estevo) é anexada a Pradedo (hoxe de Abaixo e de Arriba, en Vilameá).	Baixa	Guntín	Lugo
1617/9	Cerdedelo (San Nicolao) é anexada a Torroso.	Baixa	Mos	Pontevedra
1650 séc. XVII	Espiñeiros pasa primeiro a se chamar Espiñeiros de Xinzo e máis adiante simplemente Xinzo.	Nome	Ponteareas	Pontevedra
1650 séc. XVII	Grixó (Santiago) é anexada a Alxén.	Baixa	Salvaterra	Pontevedra
1650 séc. XVII	A Gándara (San Martiño) pasa a se denominar Currás.	Nome	Tomiño	Pontevedra
1652	Retorta pasa a ser Arantei, nome da nova localización da igrexa parroquial.	Nome	Salvaterra	Pontevedra
1671 desde 1671	Felgueira ou Filgueira (San Pedro) pasa a ser A Ramallosa (San Pedro) ó tomar o nome da contigua Santa Cristina da Ramallosa e da ponte da Ramallosa, que liga as dúas parroquias.	Nome	Nigrán	Pontevedra
1700 finais séc. XVII	Santa C. de Romai é anexada a Chapela.	Baixa	Redondela	Pontevedra
1732	O castelo da Picoña deixaría de pertencer a Tourém, en Portugal, e pasaría a Randín.	Lindes	Calvos de Randín	Ourense
1739	Créase Nieva con lugares de Avión (San Xusto), Barroso e Abelenda a pedido do conde de Ribadavia.	Alta	Avión	Ourense
1739	Créase A Laxe con lugares de Verducido.	Alta	Fornelos de Montes-A Lama	Pontevedra
1739	Créase A Laxe con lugares de Verducido.	Alta	Lama A Lama-Fornelos de Montes	Pontevedra
1741	Créase A Graña con lugares de Campo.	Alta	Covelo	Pontevedra
1744	O mosteiro de Celanova modifica a liña divisoria entre Louredo e Piñeiro pondo novos marcos e alargando a primeira á custa da segunda. O párroco de Piñeiro, Martín de Souto, após solicitar razóns e documentos do apeo en cuestión sen atinxir resultado ningún, apela ó Real Consello de Cámara da Vila e Corte de Madrid e tórnase ós antigos límites.	Lindes	Maside	Ourense
1753	Créase Xesta con lugares de Verducido.	Alta	Lama A Lama	Pontevedra
1761	Créase Pinzás con lugares de Santa María de Tebra, após 23 anos de preito entre os veciños e o cabido da catedral de Tui.	Alta	Tomiño	Pontevedra
1770	Após a expulsión dos xesuítas, co traslado por petición real á antiga igrexa da Compañía de Xesús da parroquia catedralicia de Santa Eufemia de Ourense, esta pasa a ser Santa Eufemia a Real de Ourense.	Nome	Ourense	Ourense
1775 2.ª mtd. séc. XVIII	Saiáns é anexada a Oia; porén, acabou reaparecendo coa creación dos concellos.	Baixa	Vigo	Pontevedra
1775 2.ª mtd. séc. XVIII	Milleirós (San Pedro) é anexada a Novelúa; porén, acabou reaparecendo no século XIX.	Baixa	Monterroso	Lugo
1777	Créase Ponteareas mediante a fusión de San Miguel e San Vicenzo dos Canedos.	Fusión	Ponteareas	Pontevedra
1778	Créase Xende con lugares de Gaxate.	Alta	Lama A Lama	Pontevedra
1779	Créase Seixido con lugares de Antas.	Alta	Lama A Lama	Pontevedra
1780	Créase Godóns con lugares de Fofe.	Alta	Covelo	Pontevedra
1780	Créase A Lamosa con lugares de Santiago de Covelo.	Alta	Covelo	Pontevedra
1780	Créase As Estacas con lugares de Verducido.	Alta	Fornelos de Montes-A Lama	Pontevedra
1780	Créase As Estacas con lugares de Verducido.	Alta	Lama A Lama-Fornelos de Montes	Pontevedra
1782	Créase Camposancos con lugares de Salcidos.	Alta	Guarda A Guarda	Pontevedra
1784	Créase A Ermida ó se segregar de Pazos.	Alta	Pazos de Borbén	Pontevedra
1785	Créase Prado da Bugariña con lugares de Campo.	Alta	Covelo	Pontevedra
1786	Créase Chandebrito con lugares de Camos.	Alta	Nigrán	Pontevedra
1786	Créase Ventosela con lugares de Reboreda.	Alta	Redondela	Pontevedra
1788	Créase Paradiña con lugares de Codosedo.	Alta	Sarreaus	Ourense
1789	Créase Feás con lugares de Albarellos.	Alta	Boborás	Ourense
1789	Créase Cardelle ó se segregar de Albarellos.	Alta	Boborás	Ourense
1789	Breamo deixa de ser priorado e intégrase en Vilar; porén, acabouse mantendo como parroquia.	Baixa	Pontedeume	Coruña A Coruña
1790	Créase A Cañiza con lugares de Valeixe.	Alta	Caniza A Cañiza	Pontevedra
1794	Créase Vilameán con lugares de San Salvador de Tebra.	Alta	Tomiño	Pontevedra
1796	Créase Viladesuso con lugares de Mougás após un proceso comezado en 1791.	Alta	Oia	Pontevedra
1797 c. 1797	Créase Seixosmil con lugares de San Xurxo de Piquín.	Alta	Meira-Ribeira de Piquín	Lugo
1797 c. 1797	Créase Seixosmil con lugares de San Xurxo de Piquín.	Alta	Ribeira de Piquín-Meira	Lugo
1799	Créase O Couto de Rouzas con lugares de Valeixe.	Alta	Caniza A Cañiza	Pontevedra
1799,8 c. final séc. XVIII	Créase Rebordelo (Santa Comba) con lugares da Insua.	Alta	Ponte Caldelas	Pontevedra
1799,8 c. final séc. XVIII	Créase Silvoso (Santa María) con lugares da Insua.	Alta	Ponte Caldelas	Pontevedra
1799,8 c. final séc. XVIII	Sivil (Santa Mariña) é anexada a Reiriz.	Baixa	Samos	Lugo
1800	Créase A Ameixeira con lugares de Filgueira.	Alta	Crecente	Pontevedra
1800	Créase O Desterro da Corna con lugares de Torcela e Carballeda.	Alta	Piñor	Ourense
1801 comezos séc. XIX-c. 1867	Enfrontamentos entre os curas de Santo André de Comesaña e de Valadares pola capela de San Xoán do Freixo, a cal, situada onda os límites parroquiais, acabou manténdose na freguesía valadarexa.	Lindes	Vigo	Pontevedra
1801 comezos séc. XIX/1904	Créase Cans con lugares de Atios.	Alta	Porriño, O O Porriño	Pontevedra
1904/comezos séc. XIX	Créase Cans con lugares de Atios.	Alta	Porriño, O O Porriño	Pontevedra
1803	Créase San Xosé de Ribarteme con lugares de Santiago de Ribarteme.	Alta	Neves As Neves	Pontevedra
1804	Créase Cerdeira con lugares de San Cibrán de Ribarteme.	Alta	Neves As Neves	Pontevedra
1804	Créase Tabagón (San Xoán) con lugares de San Miguel de Tabagón.	Alta	Rosal O Rosal	Pontevedra
1806	Créase Figueiró con lugares de Estás.	Alta	Tomiño	Pontevedra
1806	Créase Baíña ó se segregar de Baiona.	Alta	Baiona	Pontevedra
1810/2	Créase Baredo con lugares de Baíña.	Alta	Baiona	Pontevedra
1825 c. 1825	A Pedra Furada (Santa Comba) é anexada a Oleiros.	Baixa	Salvaterra	Pontevedra
1830 c. 1830	Ribasmorto pasa a se denominar Vilasante.	Nome	Cervantes	Lugo
1833 1.º terzo séc. XIX	Tollo é anexada a Goián.	Baixa	Tomiño	Pontevedra
1833	Coa creación do reino de España, pola cal se abolía o reino de Galiza como referente administrativo, a ría de Ribadeo pasa a ter de novo os lindes no centro das augas, polo que as parroquias da Ría de Abres, Couxela, Vilausende, Ove, Ribadeo e Vilaselán recuperan a beira esquerda da ría.	Lindes	Ribadeo-Trabada Castropol-A Veiga	Lugo-Asturias
1833	Coa creación do reino de España, pola cal se abolía o reino de Galiza como referente administrativo, a ría de Ribadeo pasa a ter de novo os lindes no centro das augas, polo que as parroquias da Ría de Abres, Couxela, Vilausende, Ove, Ribadeo e Vilaselán recuperan a beira esquerda da ría.	Lindes	Trabada-Ribadeo Castropol-A Veiga	Lugo-Asturias
1833	Coa creación do reino de España, pola cal se abolía o reino de Galiza como referente administrativo, a ría de Ribadeo pasa a ter de novo os lindes no centro das augas, polo que as parroquias da Ría de Abres, Couxela, Vilausende, Ove, Ribadeo e Vilaselán recuperan a beira esquerda da ría.	Lindes	Castropol-A Veiga Ribadeo-Trabada	Asturias-Lugo
1833	Coa creación do reino de España, pola cal se abolía o reino de Galiza como referente administrativo, a ría de Ribadeo pasa a ter de novo os lindes no centro das augas, polo que as parroquias da Ría de Abres, Couxela, Vilausende, Ove, Ribadeo e Vilaselán recuperan a beira esquerda da ría.	Lindes	Veiga A Veiga-Castropol Ribadeo-Trabada	Asturias-Lugo
1835	Oseira perde os seus exclaves: San Xiao dos Ósos ou a(s) Fradaría(s) de Labacengos, que fica anexado á propia Labacengos; a granxa de Montoxo, á propia San Xiao de Montoxo; e a granxa de Trasmonte, a Cervo.	Lindes	Cedeira-Moeche-San Cristovo de Cea	Coruña A Coruña-Ourense
1835	Oseira perde os seus exclaves: San Xiao dos Ósos ou a(s) Fradaría(s) de Labacengos, que fica anexado á propia Labacengos; a granxa de Montoxo, á propia San Xiao de Montoxo; e a granxa de Trasmonte, a Cervo.	Lindes	Moeche-Cedeira-San Cristovo de Cea	Coruña A Coruña-Ourense
1835	Oseira perde os seus exclaves: San Xiao dos Ósos ou a(s) Fradaría(s) de Labacengos, que fica anexado á propia Labacengos; a granxa de Montoxo, á propia San Xiao de Montoxo; e a granxa de Trasmonte, a Cervo.	Lindes	San Cristovo de Cea-Moeche-Cedeira	Ourense-A Coruña
1835	Régoa perde os seus exclaves: o formado polos lugares de Fermil, Figueiredo e A Loira, que fica anexado a Pantín; San Xiao dos Ósos, a Labacengos; Cardal, a Santa Cruz de Moeche; e o do Hospital, a San Xiao de Montoxo.	Lindes	Cedeira-Moeche-Valdoviño	Coruña A Coruña
1835	Régoa perde os seus exclaves: o formado polos lugares de Fermil, Figueiredo e A Loira, que fica anexado a Pantín; San Xiao dos Ósos, a Labacengos; Cardal, a Santa Cruz de Moeche; e o do Hospital, a San Xiao de Montoxo.	Lindes	Moeche-Cedeira-Valdoviño	Coruña A Coruña
1835	Régoa perde os seus exclaves: o formado polos lugares de Fermil, Figueiredo e A Loira, que fica anexado a Pantín; San Xiao dos Ósos, a Labacengos; Cardal, a Santa Cruz de Moeche; e o do Hospital, a San Xiao de Montoxo.	Lindes	Valdoviño-Moeche-Cedeira	Coruña A Coruña
1836	Rebordelo (Santa Comba) acaba desaparecendo e reintegrándose na Insua.	Baixa	Ponte Caldelas	Pontevedra
1836	Silvoso (Santa María) acaba desaparecendo e reintegrándose na Insua.	Baixa	Ponte Caldelas	Pontevedra
1836	Créase Meredo con lugares de Piantón.	Alta	Veiga A Veiga	Asturias
1836 c. 1836	Ó ficar libre e en poder da mitra ourensá o templo dos dominicos coa desamortización de Mendizábal, Santa Eufemia a Real de Ourense divídese en dúas: Santa Eufemia a Real do Centro e Santa Eufemia a Real do Norte.	División	Ourense	Ourense
1836 c. 1836-1841	A Santísima Trindade de Ourense divídese en dúas: A Santísima Trindade de Riba e A Santísima Trindade de Baixo.	División	Ourense	Ourense
1836-1842	Coa creación dos concellos, Castrelo perde o lugar de Santa Cristina, que é anexado a Ventosela.	Lindes	Castrelo de Miño-Ribadavia	Ourense
1836-1842	Coa creación dos concellos, Castrelo perde o lugar de Santa Cristina, que é anexado a Ventosela.	Lindes	Ribadavia-Castrelo de Miño	Ourense
1836-1842	Créase A Carballeira con lugares de Nogueira de Ramuín.	Alta	Nogueira de Ramuín	Ourense
1836-1842	Créase Viñoás con lugares de Nogueira de Ramuín.	Alta	Nogueira de Ramuín	Ourense
1837-1844	A Illa de Ons é adxudicada primeiramente ó concello de Sanxenxo, por tanto á parroquia de Padriñán (onde está a vila de Sanxenxo), e finalmente ó concello de Bueu, por tanto á parroquia de Beluso.	Lindes	Bueu-Sanxenxo	Pontevedra
1837-1844	A Illa de Ons é adxudicada primeiramente ó concello de Sanxenxo, por tanto á parroquia de Padriñán (onde está a vila de Sanxenxo), e finalmente ó concello de Bueu, por tanto á parroquia de Beluso.	Lindes	Sanxenxo-Bueu	Pontevedra
1838	Créase Oia con lugares de Pedornes.	Alta	Oia	Pontevedra
1839-1840	Cangas perde as Illas Cíes, que son adxudicadas primeiramente a Baiona e finalmente a Vigo.	Lindes	Baiona-Cangas-Vigo	Pontevedra
1839-1840	Cangas perde as Illas Cíes, que son adxudicadas primeiramente a Baiona e finalmente a Vigo.	Lindes	Cangas-Baiona-Vigo	Pontevedra
1839-1840	Cangas perde as Illas Cíes, que son adxudicadas primeiramente a Baiona e finalmente a Vigo.	Lindes	Vigo-Baiona-Cangas	Pontevedra
1842	Santa Mariña Dozo ―coa súa vila de Cambados―, Fefiñáns e San Tomé do Mar únense nunha soa parroquia chamada Cambados.	Fusión	Cambados	Pontevedra
1842 após 1842	Régoa perde os lugares de San Xiao do Trebo e A Vacariza, que son anexados á Pedra.	Lindes	Cariño-Cedeira	Coruña A Coruña
1842 após 1842	Régoa perde os lugares de San Xiao do Trebo e A Vacariza, que son anexados á Pedra.	Lindes	Cedeira-Cariño	Coruña A Coruña
1844-1867	Neste período hai varias mudanzas de límites nas parroquias da cidade de Ourense: o lugar do Couto pasa de Santa Eufemia a Real do Centro para Santa Eufemia a Real do Norte, e o de Rabo de Galo fai o camiño inverso.	Lindes	Ourense	Ourense
1845	Santa Cruz de Moscán é anexada a Moscán.	Baixa	Páramo O Páramo	Lugo
1847 antes de 1847	San Miguel do Incio é anexada a San Pedro do Incio.	Baixa	Incio O Incio	Lugo
1850 2.º terzo séc. XIX	Vilar de Francos (San Cibrao) é anexada a Francos.	Baixa	Baralla	Lugo
1850 2.º terzo séc. XIX	Traspena (San Mamede) é anexada a Covas.	Baixa	Baralla	Lugo
1850 2.º terzo séc. XIX	San Pedro de Neira de Rei é anexada a Nantín (hoxe en Furco).	Baixa	Becerreá	Lugo
1850 2.º terzo séc. XIX	Deva é anexada a Petán.	Baixa	Caniza A Cañiza	Pontevedra
1850 2.º terzo séc. XIX	Vilavella de Redondela é anexada a Redondela.	Baixa	Redondela	Pontevedra
1851 mediados séc. XIX	Faramilláns (Santa Eulalia) é anexada a Buscás.	Baixa	Ordes	Coruña A Coruña
1855	Figueiroa (hoxe de Abaixo e de Arriba) pasa a ser A Estrada.	Nome	Estrada A Estrada	Pontevedra
1862	Créase A Veiga con lugares de Piantón.	Alta	Veiga A Veiga	Asturias
1867	Coa reforma parroquial da arquidiocese de Santiago deste ano, créase Vilarraso con lugares de Muniferral e Aranga.	Alta	Aranga	Coruña A Coruña
1867	Coa reforma parroquial da arquidiocese de Santiago deste ano, Codesos é anexada á Pereiriña.	Baixa	Cee	Coruña A Coruña
1867	Coa reforma parroquial da arquidiocese de Santiago deste ano, desaparece A Espenuca ó se repartiren os seus lugares entre Coirós e Santiago de Ois.	Baixa	Coirós	Coruña A Coruña
1867	Coa reforma parroquial da arquidiocese de Santiago deste ano, Santa Leocadia de Entíns (ou Santa Leocadia do Burato) é anexada a Chacín.	Baixa	Mazaricos	Coruña A Coruña
1867	Coa reforma parroquial da arquidiocese de Santiago deste ano, Pereira perde o lugar da Fraga da Galiña e Poulo o de Sar e maila súa parte da Espenica, que son anexados a Ordes.	Lindes	Ordes	Coruña A Coruña
1867	Coa reforma parroquial da arquidiocese de Santiago deste ano, créase Combarro con lugares de Poio (San Xoán).	Alta	Poio	Pontevedra
1867	Coa reforma parroquial da arquidiocese de Santiago deste ano, créase As Cruces (A Nosa Señora da Piedade) co lugar homónimo pertencente a Besexos e Cumeiro.	Alta	Vila de Cruces	Pontevedra
1867	Coa reforma parroquial da arquidiocese de Santiago deste ano, Follente é anexada a Mira.	Baixa	Zas	Coruña A Coruña
1867/1890	Coa reforma parroquial da arquidiocese de Santiago deste ano, créase Caritel con lugares de Ponte Caldelas.	Alta	Ponte Caldelas	Pontevedra
1868	Coa entrada en vigor do Tratado de Lisboa de 1864, Oímbra perde a súa parte da poboación promiscua de Cambedo que é anexado á freguesía de Vilarelho da Raia en Portugal.	Lindes	Oímbra	Ourense
1868	Coa entrada en vigor do Tratado de Lisboa de 1864, Videferre perde a súa parte da poboación promiscua de Souteliño que é anexado á propia freguesía de Soutelinho da Raia en Portugal.	Lindes	Oímbra	Ourense
1868	Coa entrada en vigor do Tratado de Lisboa de 1864, Lamadarcos ―coa súa parte da poboación promiscua do mesmo nome― é absorbida pola freguesía homónima en Portugal.	Baixa	Verín	Ourense
1868	Coa entrada en vigor do Tratado de Lisboa de 1864, o Couto Mixto é incorporado ó concello de Baltar. O lugar de Meaus intégrase na parroquia de Tosende.	Lindes	Baltar	Ourense
1868-1871	Coa entrada en vigor do Tratado de Lisboa de 1864, o Couto Mixto é incorporado ó concello de Baltar. Os lugares de Rubiás e Santiago piden ser integrados no concello de Calvos de Randín, solicitude que é aprobada pola Deputación de Ourense en 1870 e se fai vixente o ano seguinte, constituíndo a parroquia de Rubiás dos Mixtos.	Alta	Calvos de Randín	Ourense
1884	Breamo e Vilar perden os barrios e lugares do Picho, Porto, Fontenova, Souto da Vila, Fieitela, Penedos e Aguabar, que son anexados a Pontedeume.	Lindes	Pontedeume	Coruña A Coruña
1888	Co auto deste ano da reforma parroquial da diocese de Oviedo, créase As Figueiras con lugares de Barres.	Alta	Castropol	Asturias
1889,5 antes de 1890/2000	Santo Estevo de Neira é anexada a Pousada.	Baixa	Baralla	Lugo
1999,5 2000/antes de 1890	Santo Estevo de Neira é anexada a Pousada.	Baixa	Baralla	Lugo
1889,5 antes de 1890	Fontecabalos é anexada a Sello.	Baixa	Lalín	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, San Fiz de Amarante perde o lugar do Carballo e as casas de Míllara e A Caracocha; Santo Estevo do Castro de Amarante perde a súa parte de Vilane; e Terra Chá as casas de Zapata e A Caracocha, que pasan a pertencer a Antas (hoxe Antas de Ulla).	Lindes	Antas de Ulla	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, o lugar de Senra, pertencente a Pousada (antes á antiga Santo Estevo de Neira), é anexado a Baralla.	Lindes	Baralla	Lugo
1890/2000	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Teixeira (San Pedro) é anexada a Arroxo.	Baixa	Baralla	Lugo
1999,9 2000/1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo de 1890, Teixeira (San Pedro) é anexada a Arroxo.	Baixa	Baralla	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, créase O Cereixal con lugares de Furco e Cadoalla.	Alta	Becerreá	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, desaparece Nantín ó se repartiren os seus lugares entre Cascallá e Furco.	Baixa	Becerreá	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Cruzul perde a súa parte do lugar da Borquería, que é anexada a Ouselle.	Lindes	Becerreá	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Quintá de Cancelada perde a súa parte de Souto de Cancelada, que é anexada a Sevane.	Lindes	Becerreá	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, créase Vilarbuxán ó se segregar de San Fiz de Rubián.	Alta	Bóveda	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, créase Erbedeiro con lugares de Chouzán.	Alta	Carballedo	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Loureiro (San Xoán) (hoxe de Baixo e de Riba) é anexada a Buciños.	Baixa	Carballedo	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Furco perde os lugares de Anllo e Cas de Pedro, que son anexados a Santa Cristina de Asma.	Lindes	Carballedo	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Santiago de Lousada perde o lugar da Corveira de Baixo, que é anexado a Buciños, os de Ceides, Lamas e A Pontepedriña, que son anexados a Carballedo, e mailo de Santa Baia do Mato, que é anexado a San Cristovo de Castro.	Lindes	Carballedo	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Santiago de Lousada perde o lugar de San Pedro dos Pasais, e A Cova o de Tourón, os cales son anexados a Vilaquinte.	Lindes	Carballedo	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, San Cristovo de Castro perde os lugares da Raña e San Cibrao, e A Cova a súa parte do lugar da Ermida, de xeito que son anexados a Veascós.	Lindes	Carballedo	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, créase Vilabade con lugares de Vilariño.	Alta	Castroverde	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, San Pedro de Cervantes perde o lugar de Fontexoana, que é anexado a Vilapún.	Lindes	Cervantes	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Vilaspasantes perde a súa parte do Gumieiro, que é anexada a Vilarello.	Lindes	Cervantes	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Requeixo perde a súa parte do lugar de Comezo, que é anexado á Laxe.	Lindes	Chantada	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, O Mato perde o lugar do Solar, que é anexado a San Pedro de Viana.	Lindes	Chantada	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Líncora perde o lugar da Ermida, que é anexado a Belesar, e a súa parte do lugar da Senra, que é anexada a Camporramiro.	Lindes	Chantada	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, San Pedro de Farnadeiros perde o lugar de Pousada e a súa parte do lugar da Veiga, que son anexados a Paradela.	Lindes	Corgo O Corgo	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Cela perde o lugar de Larín (?), que é anexado a Lapío.	Lindes	Corgo O Corgo	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, San Pedro do Mosteiro desaparece ó se repartiren os seus lugares entre Dozón e Bidueiros.	Baixa	Dozón	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, créase Lamas de Campos con lugares da Allonca, Fonfría e O Padrón.	Alta	Fonsagrada A Fonsagrada	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, créase Pacios con lugares da Bastida e O Padrón.	Alta	Fonsagrada A Fonsagrada	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, O Padrón perde a súa parte do lugar de Barbeitos, que é anexada a Fonfría.	Lindes	Fonsagrada A Fonsagrada	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Pradedo (hoxe de Abaixo e de Arriba) é anexada a Vilameá.	Baixa	Guntín	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Castelo de Pallares perde o lugar de Bustelo Grande, que é anexado a Monte de Meda, e o de Bustelo Pequeno, que é anexado a San Miguel de Costante.	Lindes	Guntín	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Marzán perde o lugar de San Fiz [do Ermo], que é anexado a Entrambasaugas.	Lindes	Guntín-Monterroso	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Marzán perde o lugar de San Fiz [do Ermo], que é anexado a Entrambasaugas.	Lindes	Monterroso-Guntín	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Nespereira e Ferreira de Pallares perden as súas partes do lugar de Vendas de Narón, que son anexadas a San Mamede do Río.	Lindes	Guntín-Portomarín	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Nespereira e Ferreira de Pallares perden as súas partes do lugar de Vendas de Narón, que son anexadas a San Mamede do Río.	Lindes	Portomarín-Guntín	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, créase Santa Cruz do Incio ó se segregar de Sirgueiros.	Alta	Incio O Incio	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Santa Mariña do Incio perde o lugar da Ferraría do Incio, e O Hospital do Incio os da Airela e A Raxoá, os cales son anexados a Trascastro.	Lindes	Incio O Incio	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Toldaos perde a súa parte do lugar do Sobrado, que é anexada ó Viso.	Lindes	Incio O Incio	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, créase Xaxán con lugares de San Cristovo da Pena.	Alta	Lalín	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, créase Lalín (Santa María das Dores) mediante a fusión de Lalín [de Arriba] (San Martiño) e parte de San Cristovo da Pena.	Fusión	Lalín	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, desaparece San Cristovo da Pena ó se repartiren os seus lugares entre as novas parroquias de Xaxán e Lalín (Santa María das Dores).	Baixa	Lalín	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, desaparece Erbo ó se repartiren os seus lugares entre Sello e Palmou.	Baixa	Lalín	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, desaparece Palio ó se repartiren os seus lugares entre Cercio e Rodís.	Baixa	Lalín	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Alperiz é anexada a Parada.	Baixa	Lalín	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, créase A Veiga con lugares de Goiás e Moimenta.	Alta	Lalín	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Doade perde o lugar de Bustelo, que é anexado a Lebozán por estar moito máis preto.	Lindes	Lalín	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Catasós perde o lugar de Rodelas, que é anexado a Maceira.	Lindes	Lalín	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Rodís perde o lugar de Cangas, que é anexado á propia Cangas.	Lindes	Lalín	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, o lugar de Mato, dividido entre Camposancos e Val do Carrio, é anexado a Cercio a pedido dos propios veciños por mor da menor distancia e mellor camiño.	Lindes	Lalín	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Lodeiro perde a súa parte do lugar de Carracedo, que é anexado a Soutolongo.	Lindes	Lalín	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Soutolongo perde a súa parte do lugar de Castro de Arriba, e Lodeiro a súa parte do lugar da Saborida, que son anexadas a Vilatuxe.	Lindes	Lalín	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Vilanova perde a súa parte do lugar da Xesta, que é anexada á propia Xesta.	Lindes	Lalín	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Cristimil perde a súa parte do lugar de Insua, isto é, a casa do Alto, de xeito que é anexada a Gresande.	Lindes	Lalín	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Donsión perde a casa de Birimbao (?), que é anexada a Filgueira.	Lindes	Lalín	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Navallos pasa a se considerar parroquia ó deixar de ser unha vigairía de Meira.	Alta	Meira-Ribeira de Piquín	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Navallos pasa a se considerar parroquia ó deixar de ser unha vigairía de Meira.	Alta	Ribeira de Piquín-Meira	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Campos perde o lugar de Parabispo, que é anexado ó Barreiro.	Lindes	Melide	Coruña A Coruña
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Zas de Rei perde o lugar de Casal, que é anexado a Maceda.	Lindes	Melide	Coruña A Coruña
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, A Penela perde o lugar da Meda, que é anexado a Marcelle.	Lindes	Monforte de Lemos	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Vilamarín perde o lugar da Infesta, que é anexado a Rozavales.	Lindes	Monforte de Lemos	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Bascós perde a súa parte do lugar das Fontes, que é anexada a Reigada.	Lindes	Monforte de Lemos	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Ribas Altas perde o barrio das Cruces, que é anexado a San Vicente do Pino ―por onde xa se estendía―, e a praza e casa da Estación, as rúas de Afonso XIII, Progreso e Ascensión e a parte da de San Pedro, que son anexadas á Régoa.	Lindes	Monforte de Lemos	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Fiolleda perde a súa parte de Navallos (unha casa), que é anexada a Ousende.	Lindes	Monforte de Lemos-O Saviñao	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Fiolleda perde a súa parte de Navallos (unha casa), que é anexada a Ousende.	Lindes	Saviñao O Saviñao-Monforte de Lemos	Lugo
1889,5 antes de 1890/2000	San Lourenzo de Pedraza é anexada a Pedraza.	Baixa	Monterroso	Lugo
1999,5 2000/antes de 1890	San Lourenzo de Pedraza é anexada a Pedraza.	Baixa	Monterroso	Lugo
1890/2000	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo de 1890, Gundín é anexada a Pedraza; porén, mantívose até a aprobación do nomenclátor oficial da provincia de Lugo no ano 2000.	Baixa	Monterroso	Lugo
1999,8 2000/1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo de 1890, Gundín é anexada a Pedraza.	Baixa	Monterroso	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Lavandelo perde a súa parte do lugar da Ponte dos Carros, que é anexada a Leborei.	Lindes	Monterroso	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Milleirós perde o lugar da Barreira, que é anexado a Lodoso.	Lindes	Monterroso	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Pol perde o lugar do Castro, que é anexado a San Breixo.	Lindes	Monterroso	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Satrexas perde o lugar de Tras do Castro ―hoxe unha rúa do núcleo urbano de Monterroso―, que é anexado a Esporiz (onde se acha Monterroso).	Lindes	Monterroso	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, créase A Alence con lugares de Torés.	Alta	Nogais As Nogais	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Nullán perde os lugares de Casares e Vilaesteva de Cativos, que son anexados a Torés.	Lindes	Nogais As Nogais	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Quintá perde a súa parte do lugar de Chan de Vilar, que é anexada a Nullán.	Lindes	Nogais As Nogais	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Padornelo perde a súa parte do lugar da Pedriña, que é anexada a Noceda.	Lindes	Nogais As Nogais-Pedrafita do Cebreiro	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Padornelo perde a súa parte do lugar da Pedriña, que é anexada a Noceda.	Lindes	Pedrafita do Cebreiro-As Nogais	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Torés perde a súa parte do lugar de Folgueiras, que é anexada a Cancelo.	Lindes	Nogais As Nogais-Triacastela	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Torés perde a súa parte do lugar de Folgueiras, que é anexada a Cancelo.	Lindes	Triacastela-As Nogais	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Santa María de Bravos é anexada a Vicinte; porén, a súa existencia previa non se manifesta ―case nunca― nas fontes.	Baixa	Outeiro de Rei	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Érmora é anexada a Cuíña.	Baixa	Palas de Rei	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, desaparece San Miguel de Eiré ó se repartiren os seus lugares entre San Xulián de Eiré e Vilar de Ortelle.	Baixa	Pantón	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Vilar de Ortelle perde a súa parte do lugar de Ribela, que é anexada a Ribeiras de Miño.	Lindes	Pantón	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Ferreira de Pantón perde o lugar das Bornogueiras, que é anexado a Pantón, e, de xeito inverso, Pantón perde a súa parte do lugar de Curro, que é anexada a Ferreira de Pantón.	Lindes	Pantón	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Santiago de Cangas perde o lugar de Outeiro da Famulia, Serode o da Quintá, e San Fiz de Cangas a casa de Espasantes, que son anexados a Espasantes.	Lindes	Pantón	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Santiago de Cangas perde a súa parte do lugar da Abelaira, que é anexada a Acedre, e, de xeito inverso, Acedre perde a súa parte do lugar de Vilar, que é anexada a Santiago de Cangas.	Lindes	Pantón	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, San Fiz de Cangas perde o lugar de Freán, que é anexado a Atán.	Lindes	Pantón	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Serode perde o lugar de Tanquián e a súa parte do de Vilanova, que son anexados a Deade.	Lindes	Pantón	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Siós perde a súa parte do lugar de Trigás, que é anexada a Deade.	Lindes	Pantón	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Frontón perde o lugar da Barca de Santo Estevo, que é anexado a Santo Estevo de Anllo.	Lindes	Pantón-Sober	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Frontón perde o lugar da Barca de Santo Estevo, que é anexado a Santo Estevo de Anllo.	Lindes	Sober-Pantón	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, créase Parada dos Montes con lugares de Lamaigrexa.	Alta	Pobra do Brollón A Pobra do Brollón	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, San Martín de Lúa pasa a se considerar parroquia ó deixar de ser unha vigairía de Meira cuxos lugares pertencían a Valonga.	Alta	Pol	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Portomarín (San Nicolao) perde o lugar de Toxibó, que é anexado a Gonzar.	Lindes	Portomarín	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Narón perde as súas partes dos lugares de Bargados, A Fonte Grande e O Cruceiro, que son anexados ó Castro de Soengas.	Lindes	Portomarín	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Santalla de Piquín perde a súa parte do lugar da Vara, que é anexada a Navallos.	Lindes	Ribeira de Piquín	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Carboentes perde o lugar de Pereira, que é anexado a San Martiño de Asperelo.	Lindes	Rodeiro	Pontevedra
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, desaparece San Román de Lousada ó se repartiren os seus dous lugares entre San Martiño de Lousada (o propio lugar de San Román) e Zoó (o lugar de Furela).	Baixa	Samos	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, créase Gundriz con lugares de San Cristovo de Lóuzara e San Xoán de Lóuzara.	Alta	Samos	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, créase Santalla de Lóuzara con lugares de San Xoán de Lóuzara.	Alta	Samos	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Reiriz perde o lugar de Sivil, que é anexado a Estraxiz.	Lindes	Samos	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Beigondo perde a súa parte do lugar de Balocás, que é anexada a Visantoña.	Lindes	Santiso	Coruña A Coruña
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Serantes perde o lugar de Portocelo, que é anexado a Niñodaguia.	Lindes	Santiso	Coruña A Coruña
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Besteiros (San Pedro) é anexada a Diomondi.	Baixa	Saviñao O Saviñao	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, desaparece Santa Cruz de Rebordaos ó se repartiren os seus lugares entre Vilelos e Piñeiró.	Baixa	Saviñao O Saviñao	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Arroxo perde a súa parte de Outeiro, que é anexada a Proendos.	Lindes	Sober	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Bolmente perde a súa parte de Vilabalde, que é anexada a Figueiroá.	Lindes	Sober	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Lobios perde o lugar das Forcadas, que é anexado a Amandi, así como os de Gandarela, Outeiriño e Piantes, que son anexados a Brosmos.	Lindes	Sober	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Pinol perde a súa parte de Casar de Cima e mailo lugar de Lamas de Brosmos, que son anexados a Lobios.	Lindes	Sober	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, San Martiño de Anllo perde a súa parte do Arroxó, que é anexada a Santo Estevo de Anllo, así como a súa parte de Camilo, que é anexada a Bolmente.	Lindes	Sober	Lugo
1890 após 1890	Após a reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Santiorxo perde as súas partes dos lugares de Barantes de Abaixo e A Riba, que son anexadas a Barantes.	Lindes	Sober	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Moreda perde o lugar de Toldao, e Gondulfe o de Moure Pequeno, os cales son anexados a Campo.	Lindes	Taboada	Lugo
1890	Coa reforma parroquial da diocese de Lugo deste ano, Moreda perde a súa parte do lugar da Puricela, que é anexada a San Tomé do Carballo.	Lindes	Taboada	Lugo
1891	Coa reforma parroquial da diocese de Oviedo deste ano, créase Bogo con lugares de Vilaboa.	Alta	Pontenova A Pontenova	Lugo
1891	Coa reforma parroquial da diocese de Oviedo deste ano, créase San Salvador del Valledor con lugares de San Martín del Valledor.	Alta	Allande	Asturias
1891	Coa reforma parroquial da diocese de Oviedo deste ano, créase Balmonte con lugares de Presno.	Alta	Castropol	Asturias
1891	Coa reforma parroquial da diocese de Oviedo deste ano, créase A Estierna con lugares de Taladriz.	Alta	Ibias	Asturias
1891	Coa reforma parroquial da diocese de Oviedo deste ano, créase Marentes dividida entre dous concellos e provincias: Marentes no de Ibias (Asturias), con lugares de Santo Antolín de Ibias, e Marentes no da Fonsagrada (hoxe no de Negueira de Muñiz) (Lugo), con lugares de Ouviaño.	Alta	Ibias-Negueira	Asturias-Lugo
1891	Coa reforma parroquial da diocese de Oviedo deste ano, créase Marentes dividida entre dous concellos e provincias: Marentes no de Ibias (Asturias), con lugares de Santo Antolín de Ibias, e Marentes no da Fonsagrada (hoxe no de Negueira de Muñiz) (Lugo), con lugares de Ouviaño.	Alta	Negueira-Ibias	Lugo-Asturias
1891	Coa reforma parroquial da diocese de Oviedo deste ano, créase San Cremente con lugares de Cecos.	Alta	Ibias	Asturias
1891	Créase Seroiro con lugares de Santo Antolín de Ibias.	Alta	Ibias	Asturias
1891	Coa reforma parroquial da diocese de Oviedo deste ano, San Martín de Tapia é anexada a Santo Estevo de Tapia.	Baixa	Tapia	Asturias
1891	A parroquias de Campos e de Salave son unificadas en Campos e Salave.	Fusión	Tapia	Asturias
1891	Coa reforma parroquial da diocese de Oviedo deste ano, créase Bres con lugares de Taramundi.	Alta	Taramundi	Asturias
1891	Coa reforma parroquial da diocese de Oviedo deste ano, créase As Veigas de Turía con lugares de Taramundi.	Alta	Taramundi	Asturias
1891	Coa reforma parroquial da diocese de Oviedo deste ano, créase Guiar con lugares de Abres.	Alta	Veiga A Veiga	Asturias
1891	Coa reforma parroquial da diocese de Oviedo deste ano, créase Martul con lugares de Santa Eufemia de Ozcos.	Alta	Vilanova de Ozcos	Asturias
1891	Coa reforma parroquial da diocese de Oviedo deste ano, créase San Cristovo con lugares de Santa Eufemia de Ozcos (A Sela de Murias, San Cristovo, Cabana e El Picón) e Vilanova de Ozcos (Mourelle, El Brusquete, A Bovia e Braña Nova).	Alta	Vilanova de Ozcos	Asturias
1891	Coa reforma parroquial da diocese de Oviedo deste ano, Santa Eufemia de Ozcos desaparece ó se repartiren os seus lugares entre a parroquia de Vilanova de Ozcos ―e a súa axuda de parroquia Xestoso―, e as novas parroquias de San Cristovo e Martul.	Baixa	Vilanova de Ozcos	Asturias
1892	Créase Muñís con lugares de Barcia e Mosteiro.	Alta	Navia de Suarna	Lugo
1892	Serantes perde os lugares del Valle de San Agustín, onde se inclúen Castrovaselle, Reiriz, Riocabo, Lantrapiñán etc., que son anexados al Monte (hoxe A Roda).	Lindes	Tapia	Asturias
1892	Créase Xestoso con lugares de Vilanova de Ozcos.	Alta	Vilanova de Ozcos	Asturias
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, San Pedro de Allariz é anexada a Santiago de Allariz.	Baixa	Allariz	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Meire con lugares de Santa María de Vilanova de Allariz e dos Espiñeiros.	Alta	Allariz	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, desaparece Santa María de Vilanova de Allariz ó se repartiren os seus lugares entre Santiago de Allariz e a nova parroquia de Meire.	Baixa	Allariz	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Baíste con lugares de Couso.	Alta	Avión	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Cortegazas ó se segregar de Barroso.	Alta	Avión	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Poedo ó se segregar de Ambía (Santo Estevo).	Alta	Baños de Molgas	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Os Blancos con lugares de Covelas.	Alta	Blancos Os Blancos	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, Moreiras perde o lugar do Curro e Cameixa o de Borraxas, que son anexados a Feás.	Lindes	Boborás	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase O Regueiro dividida entre dous concellos: O Regueiro no de Boborás, con lugares de Moreiras, e O Regueiro no do Irixo, con lugares de Espiñeira e Parada de Labiote.	Alta	Boborás-O Irixo	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase O Regueiro dividida entre dous concellos: O Regueiro no de Boborás, con lugares de Moreiras, e O Regueiro no do Irixo, con lugares de Espiñeira e Parada de Labiote.	Alta	Irixo O Irixo-Boborás	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Cabanelas con lugares de Banga.	Alta	Carballiño, O O Carballiño	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase O Carballiño ó se segregar de Señorín.	Alta	Carballiño, O O Carballiño	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, Mosteiro é anexada a Lobás.	Baixa	Carballiño, O O Carballiño	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase O Mundil con lugares de Anfeoz.	Alta	Cartelle	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase San Tomé con lugares de Cartelle.	Alta	Cartelle	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, Erbededo (hoxe de Abaixo e de Arriba) é anexada a Razamonde.	Baixa	Cenlle	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Cortegada ó se segregar de Rabiño.	Alta	Cortegada	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Louredo ó se segregar de Rabiño.	Alta	Cortegada	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Zaparín con lugares de Refoxos.	Alta	Cortegada	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase A Pereira con lugares de Entrimo.	Alta	Entrimo	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Galez (San Fiz) con lugares de Entrimo.	Alta	Entrimo	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Barxa con lugares de Pentes.	Alta	Gudiña A Gudiña	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Parada da Serra dividida entre dous concellos: Parada da Serra no da Gudiña, con lugares procedentes de San Lourenzo de Pentes, e Parada da Serra no de Castrelo do Val, co lugar de Veiga de Nostre procedente de Campobecerros.	Alta	Gudiña A Gudiña-Castrelo do Val	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Parada da Serra dividida entre dous concellos: Parada da Serra no da Gudiña, con lugares procedentes de San Lourenzo de Pentes, e Parada da Serra no de Castrelo do Val, co lugar de Veiga de Nostre procedente de Campobecerros.	Alta	Castrelo do Val-A Gudiña	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Piúca-Araúxo con lugares de Maceda.	Alta	Maceda	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, Amarante perde a súa parte do lugar da Toscaña, que é anexada ó Lago, así como a súa parte da vila de Maside (barrios das Condomas, A Cotovía, A Esgueva e O Pazo, até a praza ou fonte dos Canos ―hoxe rúa Díez Sanjurjo―), que é anexada á propia Maside, situándose o novo límite no alto da Casanova.	Lindes	Maside	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, Maside perde a súa parte do lugar da Touza, que é anexada a Armeses.	Lindes	Maside	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, Louredo perde o lugar de San Paio, que era un enclave na parroquia de Piñeiro, de xeito que é a esta á cal é anexado.	Lindes	Maside	Ourense
1893 após 1893	Após a reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, Piñeiro perde a súa parte de Requeixo, que é anexada a Garabás.	Lindes	Maside	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, Veredo (San Xoán) é anexada a Paredes.	Baixa	Montederramo	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, Vilaza perde o lugar de Paradiña, que é anexado a Rebordondo, a cal fica dividida entre dous concellos: Rebordondo no de Cualedro (a orixinal) e Rebordondo no de Monterrei.	Alta	Monterrei	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, Mixós é anexada a Estevesiños.	Baixa	Monterrei	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Cados con lugares de Muíños.	Alta	Muíños	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, as dúas parroquias da Santísima Trindade (de Riba e de Baixo) de Ourense son unificadas nunha.	Fusión	Ourense	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, modifícanse os límites nas parroquias da cidade de Ourense: Rairo, lugar entre Santa Eufemia a Real do Centro, Santa Mariña do Monte e Seixalbo, pasa para a Santísima Trindade; A Cuña, A Granxa, O Piñeiral, Regueiro Fozado e Santa Eufemia pasan da do Centro para a da Trindade; Erbedelo e O Couto pasan de Santa Eufemia a Real do Norte para a do Centro; e San Tomé pasa da do Norte para Tibiás (no concello do Pereiro de Aguiar, ficando a parroquia dividida entre este e o ourensán).	Lindes	Ourense	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Vilar de Astrés con lugares de Beiro.	Alta	Ourense	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase As Paradellas con lugares de Caxide e A Hedrada.	Alta	Parada de Sil	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Chaodarcas con lugares de Santa Marta de Moreiras e Covas.	Alta	Pereiro de Aguiar O Pereiro de Aguiar	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Mirallos con lugares do Souto, Toubes e Vilarrubín.	Alta	Peroxa A Peroxa	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Xacebáns con lugares de San Pedro de Leirado.	Alta	Quintela de Leirado	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Quintela de Leirado ó se segregar de San Pedro de Leirado e Santa María de Leirado.	Alta	Quintela de Leirado	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase Mociños con lugares de Santa María de Leirado e San Pedro de Leirado.	Alta	Quintela de Leirado	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, desaparece Santa María de Leirado ó se repartiren os seus lugares entre as novas parroquias de Mociños e Quintela de Leirado e a de San Pedro de Leirado.	Baixa	Quintela de Leirado	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, créase O Navallo con lugares de Riós.	Alta	Riós	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, Riobó é anexada a Prado.	Baixa	Vilar de Barrio	Ourense
1893	Coa reforma parroquial da diocese de Ourense deste ano, Santa Comba de Baroncelle é anexada a Moialde.	Baixa	Vilardevós	Ourense
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase Cariño con lugares da Pedra.	Alta	Cariño	Coruña A Coruña
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase A Barqueira con lugares de Cerdido.	Alta	Cerdido	Coruña A Coruña
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase A Graña (Santo André) ó se segregar de Brión (Santa María).	Alta	Ferrol	Coruña A Coruña
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase Santa Mariña de Lagostelle con lugares de Lagostelle.	Alta	Guitiriz	Lugo
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase O Carme con lugares de Mondoñedo (Santiago).	Alta	Mondoñedo	Lugo
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase Os Remedios con lugares de Mondoñedo (Santiago).	Alta	Mondoñedo	Lugo
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase San Vicente de Trigás con lugares de Mondoñedo (Santiago).	Alta	Mondoñedo	Lugo
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, Xestoso (Santa María) é dividida en dúas: O Alto de Xestoso (Santa María) e O Val de Xestoso (San Pedro).	División	Monfero	Coruña A Coruña
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase Ambosores dividida entre dous concellos: Ambosores no de Muras, con lugares da parroquia homónima, e Ambosores no de Ourol, con lugares de San Pantaleón de Cabanas.	Alta	Muras-Ourol	Lugo
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase Ambosores dividida entre dous concellos: Ambosores no de Muras, con lugares da parroquia homónima, e Ambosores no de Ourol, con lugares de San Pantaleón de Cabanas.	Alta	Ourol-Muras	Lugo
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase O Sisto dividida entre dous concellos: O Sisto no de Muras, con lugares da parroquia homónima, e O Sisto no de Ourol, con lugares de San Pantaleón de Cabanas e de Ourol.	Alta	Muras-Ourol	Lugo
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase O Sisto dividida entre dous concellos: O Sisto no de Muras, con lugares da parroquia homónima, e O Sisto no de Ourol, con lugares de San Pantaleón de Cabanas e de Ourol.	Alta	Ourol-Muras	Lugo
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase As Neves con lugares de Devesos.	Alta	Ortigueira	Coruña A Coruña
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, Os Freires perde os lugares da Cabana, Os Carballás, Os Carrís, O Couce Mosquento, As Cruces e O Lombao, que son anexados a Devesos.	Lindes	Ortigueira	Coruña A Coruña
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase Santo Estevo de Rececende con lugares de Rececende.	Alta	Pontenova A Pontenova	Lugo
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase Somede con lugares do Freixo e das Pontes.	Alta	Pontes, As As Pontes	Coruña A Coruña
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase Rinlo con lugares da Devesa.	Alta	Ribadeo	Lugo
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase Vilaframil con lugares da Devesa e Covelas.	Alta	Ribadeo	Lugo
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase Espasande con lugares de Riotorto.	Alta	Riotorto	Lugo
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase Galegos con lugares da Órrea.	Alta	Riotorto	Lugo
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase As Enchousas con lugares das Somozas.	Alta	Somozas As Somozas	Coruña A Coruña
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase Seixas con lugares das Somozas.	Alta	Somozas As Somozas	Coruña A Coruña
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase Ferreira con lugares da Laxe e de Santa Cruz do Valadouro.	Alta	Valadouro O Valadouro	Lugo
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase Soexo con lugares de Alba.	Alta	Vilalba	Lugo
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, Mourence perde a súa parte da vila de Vilalba e o lugar de Corvite, que son anexados á propia parroquia de Vilalba.	Lindes	Vilalba	Lugo
1895	Coa reforma parroquial da diocese de Mondoñedo deste ano, créase Vieiro con lugares de Viveiro (Santiago de Fóra) e Galdo.	Alta	Viveiro	Lugo
1898	Bembibre perde o territorio delimitado entre a periferia sur do lugar de San Roque e o río da Anguieira ―que atravesa a actual vila de Taboada―, de xeito que tal superficie é anexada a San Tomé do Carballo.	Lindes	Taboada	Lugo
1901 séc. XIX-1955	Buría pasa a ser Camariñas.	Nome	Camariñas	Coruña A Coruña
1901,9 anos 1900	Créase Vilagarcía con lugares de Arealonga.	Alta	Vilagarcía de Arousa	Pontevedra
1902	Coa destrución da igrexa de San Salvador do Piñeiro por un raio ―o cal matou 25 persoas e feriu de gravidade outras 40―, a parroquia fica anexada a Santiago de Allariz.	Baixa	Allariz	Ourense
1904	Coa reforma parroquial da diocese de Tui deste ano, créase Oitavén con lugares de Fornelos de Montes.	Alta	Fornelos de Montes	Pontevedra
1904	Coa reforma parroquial da diocese de Tui deste ano, créase Ventín con lugares de Fornelos de Montes.	Alta	Fornelos de Montes	Pontevedra
1904	Coa reforma parroquial da diocese de Tui deste ano, créase Troncoso (Nosa Señora do Carme) con lugares de Mondariz.	Alta	Mondariz	Pontevedra
1904	Coa reforma parroquial da diocese de Tui deste ano, créase As Neves con lugares de Setados.	Alta	Neves As Neves	Pontevedra
1904	Coa reforma parroquial da diocese de Tui deste ano, Redondela anexa o territorio urbano de Reboreda, que se estendía total ou parcialmente pola rúa do Val ou do Medio (Isidoro Queimaliños), rúa do Ribeiro (Reveriano Soutullo), Meixón Frío, Oriente (Telmo Bernárdez), Campo das Redes, Eidos etc.	Lindes	Redondela	Pontevedra
1904	Coa reforma parroquial da diocese de Tui deste ano, créanse San Domingos de Ribadavia e San Domingos de Fóra de Ribadavia mediante a fusión das catro parroquias en que estaba dividida a vila de Ribadavia: Santa María de Oliveira, Santa María Madanela, Santiago e San Xoán de Ribadavia.	Fusión	Ribadavia	Ourense
1904	Coa reforma parroquial da diocese de Tui deste ano, créase Randufe con lugares de Tui.	Alta	Tui	Pontevedra
1904	Coa reforma parroquial da diocese de Tui deste ano, créase Pazos de Reis con lugares de Tui.	Alta	Tui	Pontevedra
1910 anos 10	Créase A Illa de Ons ó se segregar de Beluso.	Alta	Bueu	Pontevedra
1910 anos 10	Créase Sobrán (San Martiño de Fóra) con lugares de Sobrán (San Martiño).	Alta	Vilagarcía de Arousa	Pontevedra
1916	Co Real Decreto deste ano, que provocou a mudanza de nome de 15 concellos galegos para evitar homonimias con outros de todo o Estado español, o concello de Acevedo pasa a se chamar Acevedo do Río, de xeito que a parroquia homónima acabou a recibir a mesma denominación.	Nome	Celanova	Ourense
1916-1999	Co Real Decreto deste ano, que provocou a mudanza de nome de 15 concellos galegos para evitar homonimias con outros de todo o Estado español, o concello de Antas pasa a se chamar Antas de Ulla, de xeito que a parroquia homónima acabou a recibir a mesma denominación.	Nome	Antas de Ulla	Lugo
1916	Co Real Decreto deste ano, que provocou a mudanza de nome de 15 concellos galegos para evitar homonimias con outros de todo o Estado español, o concello de Malpica pasa a se chamar Malpica de Bergantiños, de xeito que a parroquia homónima acabou a recibir a mesma denominación.	Nome	Malpica de Bergantiños	Coruña A Coruña
1916	Co Real Decreto deste ano, que provocou a mudanza de nome de 15 concellos galegos para evitar homonimias con outros de todo o Estado español, o concello de Viana pasa a se chamar Viana do Bolo, de xeito que a parroquia homónima acabou a recibir a mesma denominación.	Nome	Viana do Bolo	Ourense
1916-1995	Co Real Decreto deste ano, que provocou a mudanza de nome de 15 concellos galegos para evitar homonimias con outros de todo o Estado español, o concello de Vilamartín pasa a se chamar Vilamartín de Valdeorras, de xeito que a parroquia homónima acabou a recibir a mesma denominación.	Nome	Vilamartín de Valdeorras	Ourense
1916	Co Real Decreto deste ano, que provocou a mudanza de nome de 15 concellos galegos para evitar homonimias con outros de todo o Estado español, o concello de Vilameá pasa a se chamar Vilameá de Ramirás, de xeito que a parroquia homónima acabou a recibir a mesma denominación.	Nome	Ramirás	Ourense
1919	O Buriz perde os lugares de Estremil, Galiñeiro, A Granxa, O Prado Vello, O Rodeiro, Saa e O Toxiño, que son anexados a Labrada.	Lindes	Guitiriz	Lugo
1919	Troncoso (Nosa Señora do Carme) pasa a ser Mondariz-Balneario (Nosa Señora de Lurdes), antes de en 1924 se constituír, primeiro, como entidade local menor e, despois, como concello.	Nome	Mondariz	Pontevedra
1920 anos 20	Créase Baiona (Santa María de Fóra) con lugares de Baiona (Santa María).	Alta	Baiona	Pontevedra
1920 anos 20	Créase Bueu (San Martiño de Fóra) con lugares de Bueu (San Martiño).	Alta	Bueu	Pontevedra
1925-1927	San Xulián de Requeixo pasa a ser Pontecesures ó se constituír, primeiro, como entidade local menor e, despois, como concello. O seu nome foille aceptado pola Deputación de Pontevedra o 15 de xaneiro de 1927.	Nome	Pontecesures	Pontevedra
1926	A Portela (San Martiño), constituída como entidade local menor desde 1924, pasa a se denominar Vilasobroso.	Nome	Mondariz	Pontevedra
1927	Créase O Chao do Fabeiro con lugares de Baamorto.	Alta	Monforte de Lemos	Lugo
1928	Créase Santa María de Lurdes con lugares de Fisteus.	Alta	Curtis	Coruña A Coruña
1929	Créase Castro con lugares de Boiro.	Alta	Boiro	Coruña A Coruña
1945	Os límites entre Foxado e Grixalba no lugar do Castro (O Castro de Foxado e O Castro de Grixalba) son modificados.	Lindes	Curtis-Sobrado	Coruña A Coruña
1945	Os límites entre Foxado e Grixalba no lugar do Castro (O Castro de Foxado e O Castro de Grixalba) son modificados.	Lindes	Sobrado-Curtis	Coruña A Coruña
1947-55	Créase Os Peares ó se segregar de Beacán.	Alta	Peroxa A Peroxa	Ourense
1948	Quins, no concello de Melón, fica dividida entre dous concellos ó seren anexados os lugares de Prexigueiro e A Granxa do Outeiro ó concello de Ribadavia.	Alta	Melón-Ribadavia	Ourense
1948	Quins, no concello de Melón, fica dividida entre dous concellos ó seren anexados os lugares de Prexigueiro e A Granxa do Outeiro ó concello de Ribadavia.	Alta	Ribadavia-Melón	Ourense
1950-1999	Coa constitución de San Vicenzo de Rábade primeiro como entidade local menor e despois como concello en 1925 e a súa mudanza de nome para simplemente Rábade contra 1950/1980, Santa Mariña de Rábade ―antigamente da Ponte de Rábade― pasa a se denominar, tras ser chamada Santa Mariña de Felpás ou Santa Mariña de Outeiro de Rei, simplemente Santa Mariña.	Nome	Outeiro de Rei	Lugo
1953	Coa relación de novas parroquias da diocese de Ourense deste ano, créase Bentraces ó se segregar de Sobrado do Bispo.	Alta	Barbadás	Ourense
1953	Coa relación de novas parroquias da diocese de Ourense deste ano, créase As Marabillas con lugares de Espiñoso.	Alta	Cartelle	Ourense
1953	Coa relación de novas parroquias da diocese de Ourense deste ano, créase Barral con lugares de Castrelo de Miño (Foxo e Noallo [de Baixo e de Riba]) e Ponte Castrelo (Barral e Paradela).	Alta	Castrelo de Miño	Ourense
1953	Coa relación de novas parroquias da diocese de Ourense deste ano, créase A Barca de Barbantes ó se segregar de Laias.	Alta	Cenlle	Ourense
1953	Coa relación de novas parroquias da diocese de Ourense deste ano, créase A Guía con lugares do Pao.	Alta	Gomesende	Ourense
1953	Coa relación de novas parroquias da diocese de Ourense deste ano, créase O Val con lugares de Poulo.	Alta	Gomesende	Ourense
1953	Coa relación de novas parroquias da diocese de Ourense deste ano, créase Foncuberta con lugares de Maceda.	Alta	Maceda	Ourense
1953	Coa relación de novas parroquias da diocese de Ourense deste ano, créase A Manchica con lugares de Parderrubias e Pereira de Montes.	Alta	Merca A Merca	Ourense
1953	Coa relación de novas parroquias da diocese de Ourense deste ano, créase O Mesón de Calvos con lugares da Touza.	Alta	Taboadela	Ourense
1954	Créase Santa Rita de Xuvia con lugares de San Xiao de Narón.	Alta	Narón	Coruña A Coruña
1954/5	Créase Leiro con lugares de Lebosende.	Alta	Leiro	Ourense
1955	Créase Moaña (Virxe do Carme) con lugares de Moaña (San Martiño).	Alta	Moaña	Pontevedra
1956	A Gudiña (San Martiño) e A Gudiña (San Pedro) son unificadas na Gudiña (San Martiño e San Pedro).	Fusión	Gudiña A Gudiña	Ourense
1956	Posibelmente co axuste parroquial deste ano, Garabás perde a súa parte das Quintás [de Figueiredo], que é anexada a Piñeiro.	Lindes	Maside	Ourense
1956	Créase Francelos mediante a unión do propio lugar de Francelos, de San Domingos de Fóra de Ribadavia, cos de Prexigueiro e A Granxa do Outeiro, que conformaban a parte de Quins no concello de Ribadavia.	Fusión	Ribadavia	Ourense
1957	Créase O Castiñeiriño con lugares de Sar e Conxo.	Alta	Santiago de Compostela	Coruña A Coruña
1958	Alberguería é asolagada pola construción do encoro de Prada, do río Xares, e os seus terreos pasan á propia Prada.	Baixa	Veiga, A A Veiga	Ourense
1958	Créase A Florida con lugares de Coia.	Alta	Vigo	Pontevedra
1959	Créase San Xosé Obreiro de Xuvia (ou O Alto do Castiñeiro) con lugares de San Martiño de Xuvia (ou O Couto).	Alta	Narón	Coruña A Coruña
1959	Créase Aguiño con lugares de Carreira.	Alta	Ribeira	Coruña A Coruña
1959	El Monte pasa a ser A Roda ó se trasladar a igrexa parroquial.	Nome	Tapia	Asturias
1959,9 anos 50-80	Créase Cabeza de Vaca con lugares de Ourense (Santa Eufemia a Real do Centro).	Alta	Ourense	Ourense
1959,9 anos 60	Créase Santa Icía de Xuvia (ou A Solaina) en territorio de San Xosé Obreiro de Xuvia (ou O Alto do Castiñeiro) (antes de San Martiño de Xuvia).	Alta	Narón	Coruña A Coruña
1961	Créase A Pontenova con lugares de Vilameá e Vilaoudriz.	Alta	Pontenova A Pontenova	Lugo
1961	Créase San Xosé [de Campolongo] con territorio e lugares de Pontevedra (San Bartolomeu) e Salcedo.	Alta	Pontevedra	Pontevedra
1961	Créase A Virxe do Camiño con territorio e lugares de Pontevedra (San Bartolomeu), Salcedo e Mourente.	Alta	Pontevedra	Pontevedra
1962	Créase Rairo con lugares de Ourense (A Santísima Trindade).	Alta	Ourense	Ourense
1962	Créase Montealegre con lugares de Ourense (A Santísima Trindade).	Alta	Ourense	Ourense
1964	Créase Camelle con lugares da Ponte do Porto.	Alta	Camariñas	Coruña A Coruña
1966	Créase Santiago Apóstolo de Xuvia (ou A Gándara) con lugares de San Xosé Obreiro de Xuvia (ou O Alto do Castiñeiro) (antes de San Martiño de Xuvia).	Alta	Narón	Coruña A Coruña
1966	Co decreto 264/1966 de 20 de xaneiro, Torés perde o lugar de Meizarán, que é anexado a Lamas do Biduedo.	Lindes	Nogais As Nogais-Triacastela	Lugo
1966	Co decreto 264/1966 de 20 de xaneiro, Torés perde o lugar de Meizarán, que é anexado a Lamas do Biduedo.	Lindes	Triacastela-As Nogais	Lugo
1966	Créase Tras do Hospital (A Asunción) con lugares de Ourense (Santa Eufemia a Real do Norte) e Velle.	Alta	Ourense	Ourense
1967	Créase Castiñeiras con lugares de Carreira e Ribeira.	Alta	Ribeira	Coruña A Coruña
1968	Créase A Cabana con lugares de Doniños e Serantes.	Alta	Ferrol	Coruña A Coruña
1968	Créase Nosa Señora dos Desamparados de Xuvia (ou Piñeiros) con lugares de San Martiño de Xuvia (ou O Couto).	Alta	Narón	Coruña A Coruña
1968- anos 2000	O masivo recheo de Bouzas, na ría de Vigo, implicou para esta pequena parroquia a multiplicación da superficie parroquial por máis de catro, pasando duns 0,25 km² a máis de 1.	Lindes	Vigo	Pontevedra
1969	O lugar de Teixeira intégrase na parroquia de Pacios e o de Murias na de Maderne, ambos procedentes da dos Vaos, ó se segregar o resto da parroquia do concello da Fonsagrada e se agregar ó de Ribeira de Piquín por medio do decreto 1317/1969 de 12 de xuño.	Lindes	Fonsagrada A Fonsagrada-Ribeira de Piquín	Lugo
1969	O lugar de Teixeira intégrase na parroquia de Pacios e o de Murias na de Maderne, ambos procedentes da dos Vaos, ó se segregar o resto da parroquia do concello da Fonsagrada e se agregar ó de Ribeira de Piquín por medio do decreto 1317/1969 de 12 de xuño.	Lindes	Ribeira de Piquín-A Fonsagrada	Lugo
1970	Créase O Pindo con lugares de San Mamede de Carnota.	Alta	Carnota	Coruña A Coruña
1970	Créase San Paio de Lavadores con lugares de Lavadores.	Alta	Vigo	Pontevedra
1974	Veigas de Camba desapareceu ó ser asolagada pola construción do encoro das Portas, no río Camba. Os lugares que se salvaron, A Venda da Capela e A Venda do Bolaño, pasaron a depender respectivamente das parroquias de Parada da Serra e Pentes, pertencentes ó concello da Gudiña. Porén, Veigas de Camba segue a se contar de xeito oficial como parroquia.	Baixa	Vilariño de Conso	Ourense
1976	Créase San Valentín con lugares de Perlío.	Alta	Fene	Coruña A Coruña
1980	Créase Vista Fermosa con lugares de Ourense (O Couto).	Alta	Ourense	Ourense
1980 c. 1980	Sárdoma perde o terreo que se estendía uns 100 m alén da avenida de Madrid en favor de Lavadores.	Lindes	Vigo	Pontevedra
1982 c. 1982	San Xoán do Seixo pasa a ser Seoane.	Nome	Pontes, As As Pontes	Coruña A Coruña
1984	Barro perde os lugares de Argote, Calvario, Campo de Lamas, A Costaneira, O Couto de Abaixo, O Couto de Arriba, O Loureiro, O Outonil, Os Pazos, A Perouta, O Pirillueiro, A Ponte de Traba, Sabardes, San Breixo, San Lázaro e Xei ―aldea na beira esquerda do río Traba abandonada nos anos 70―, que son anexados a Noia.	Lindes	Noia	Coruña A Coruña
1985 antes de 1985	Amarante perde o lugar de Negrelle, que é anexado a Maside.	Lindes	Maside	Ourense
1986	Créase Llebredo ó se segregar de Cartavio.	Alta	Coaña	Asturias
1988	Créase Xío (con personalidade xurídica) ó se segregar de Eilao.	Alta	Eilao	Asturias
1988	Créase Busmente e Eirías (con personalidade xurídica) ó se segregaren de Villaión.	Alta	Villaión	Asturias
1993	Créase Os Tilos con lugares de Cacheiras.	Alta	Teo	Coruña A Coruña
1994	Os límites entre Ferrol e Santiago Apóstolo de Xuvia (ou A Gándara) son modificados tras un proceso que comezou en 1986.	Lindes	Ferrol-Narón	Coruña A Coruña
1994	Os límites entre Ferrol e Santiago Apóstolo de Xuvia (ou A Gándara) son modificados tras un proceso que comezou en 1986.	Lindes	Narón-Ferrol	Coruña A Coruña
1995	Rubiás dos Mistos, así denominada oficialmente desde 1985, pasa a se denominar Rubiás dos Mixtos.	Nome	Calvos de Randín	Ourense
1996	Coa aprobación do nomenclátor oficial da provincia de Ourense en 1996, a parte de Noalla no concello de Ourense, formada unicamente polo lugar de Porto Seixiño, é anexada a Seixalbo.	Baixa	Ourense	Ourense
1996 1946- 1994-1996	Após máis dun século de expansión urbana, coa determinación dos topónimos oficiais do concello de Ourense en 1994, e coa aprobación do nomenclátor oficial da provincia de Ourense en 1996, créase a parroquia urbana de Ourense a partir do territorio urbano que integra a cidade, incluíndo Santa Eufemia a Real do Centro, Santa Eufemia a Real do Norte e A Santísima Trindade de Ourense, así como parte histórica de Santiago das Caldas.	Fusión	Ourense	Ourense
1996 1881/8- 1996	Após máis dun século de expansión urbana, coa determinación dos topónimos oficiais do concello de Ferrol en 1996, créase a parroquia urbana de Ferrol a partir do territorio urbano que integra a cidade, incluíndo a primixenia San Xiao de Ferrol, así como as históricas Caranza e Santa Mariña do Vilar.	Fusión	Ferrol	Coruña A Coruña
1998 1961- 1998	Após a expansión urbana, coa aprobación do nomenclátor oficial da provincia de Pontevedra en 1998, créase a parroquia urbana de Pontevedra a partir do territorio urbano que integra a cidade, incluíndo as antigas Santa María a Maior e San Bartolomeu de Pontevedra, así como parte histórica de Lérez, Mourente e Salcedo.	Fusión	Pontevedra	Pontevedra
1998 1901- 1998	Após máis dun século de expansión urbana, coa determinación dos topónimos oficiais do concello de Vigo en 1998, e tamén coa aprobación do nomenclátor oficial da provincia de Pontevedra nese mesmo ano, créase a parroquia urbana de Vigo a partir do territorio urbano que integra a cidade, incluíndo as antigas Santa María e Santiago de Vigo, así como parte histórica de Coia, Freixeiro, Lavadores, Sárdoma e Teis.	Fusión	Vigo	Pontevedra
1999 1930- 1999	Coa determinación dos topónimos oficiais do concello de Monforte de Lemos en 1999, créase a parroquia urbana de Monforte de Lemos a partir do territorio urbano que integra a cidade, incluíndo as antigas San Vicente do Pino e Santa María da Régoa, así como parte histórica de Ribas Altas.	Fusión	Monforte de Lemos	Lugo
2000 1890- 2000	Após máis dun século de expansión urbana, coa aprobación do nomenclátor oficial da provincia de Lugo en 2000, créase a parroquia urbana de Lugo a partir do territorio urbano que integra a cidade, incluíndo as antigas San Pedro e Santiago de Lugo, así como as históricas Albeiros, As Saamasas, San Lázaro da Ponte e San Pedro Fiz de Muxa.	Fusión	Lugo	Lugo
2001 1890- 2001	Após máis dun século de expansión urbana, coa determinación dos topónimos oficiais do concello da Coruña en 2001, créase a parroquia urbana da Coruña a partir do territorio urbano que integra a cidade, incluíndo as antigas Santiago, Santa María do Campo, San Xurxo e San Nicolao da Coruña, así como parte histórica de Elviña, Oza, San Cristovo das Viñas e Visma.	Fusión	Coruña A Coruña	Coruña A Coruña
2003	Coa aprobación do nomenclátor oficial da provincia da Coruña, créase a parroquia urbana de Narón mediante a fusión das parroquias de San Martiño de Xuvia (ou O Couto), San Xosé Obreiro de Xuvia (ou O Alto do Castiñeiro), Santiago Apóstolo de Xuvia (ou A Gándara), Santa Icía de Xuvia (ou A Solaina), Nosa Señora dos Desamparados de Xuvia (ou Piñeiros) e Santa Rita de Xuvia.	Fusión	Narón	Coruña A Coruña
2005	A Barciela perde a súa parte do lugar de Sigüeiro e o lugar da Foca, que son anexados a Oroso.	Lindes	Oroso-Santiago de Compostela	Coruña A Coruña
2005	A Barciela perde a súa parte do lugar de Sigüeiro e o lugar da Foca, que son anexados a Oroso.	Lindes	Santiago de Compostela-Oroso	Coruña A Coruña
2012	Cádavos perde o Penedo dos Tres Reinos a favor de Castromil tras un litixio sobre os lindes que comezou en 1833.	Lindes	Mezquita A Mezquita	Ourense
2016	O concello de Ourense troca co de Barbadás o territorio de Ferro (ó cal chaman «Finca Fierro»), en Cabeza de Vaca, por terras de Piñor sitas na ribeira esquerda do río Miño onda o aparcadoiro das termas e pozas de Outariz. Ferro, orixe dos problemas de lindes desde hai máis de 30 anos, incorpórase á propia Piñor, en canto as terras fluviais pasan para Reza.	Lindes	Barbadás-Ourense	Ourense
2016	O concello de Ourense troca co de Barbadás o territorio de Ferro (ó cal chaman «Finca Fierro»), en Cabeza de Vaca, por terras de Piñor sitas na ribeira esquerda do río Miño onda o aparcadoiro das termas e pozas de Outariz. Ferro, orixe dos problemas de lindes desde hai máis de 30 anos, incorpórase á propia Piñor, en canto as terras fluviais pasan para Reza.	Lindes	Ourense-Barbadás	Ourense
2017	Os límites entre os concellos do Corgo e Láncara no lugar da Veiga de Anzuelos, dividido entre as parroquias de Gomeán, Santo Estevo de Folgosa e Vilarello, son modificados. O conflito remóntase a 2013.	Lindes	Corgo O Corgo-Láncara	Lugo
2017	Os límites entre os concellos do Corgo e Láncara no lugar da Veiga de Anzuelos, dividido entre as parroquias de Gomeán, Santo Estevo de Folgosa e Vilarello, son modificados. O conflito remóntase a 2013.	Lindes	Láncara-O Corgo	Lugo
2017	Os límites entre Foxado e Grixalba no lugar do Castro (O Castro de Foxado e O Castro de Grixalba) son rectificados, volvendo ser os de 1945.	Lindes	Curtis-Sobrado	Coruña A Coruña
2017	Os límites entre Foxado e Grixalba no lugar do Castro (O Castro de Foxado e O Castro de Grixalba) son rectificados, volvendo ser os de 1945.	Lindes	Sobrado-Curtis	Coruña A Coruña

Segundo a tradición

• Gaxate desmembrouse da Lama.
• Berducido desmembrouse de Barcia de Mera.
• Traspielas desmembrouse de Gargamala.
• Lavadores naceu no barrio do Caride, «área moi periférica engruñada entre Teis e Santiago de Vigo».
• A Illa de Ons constituíu freguesía anexa á xurisdición da Lanzada.

• Prelo pasa a ser Boal contra 1540 ó trasladaren os fieis a igrexa parroquial após un señor da familia dos Miranda, donos do anterior templo, matar dun disparo o crego por comezar a misa antes do ordenado. No entanto, isto semella errado xa que a parroquia de Boal aparece na documentación desde séculos antes.

Notas

Referencias

Véxase tamén

Bibliografía

Carta xeométrica de Galiza de Domingo Fontán, 1834.

Carta xeométrica de Galiza de Domingo Fontán, 1845.

• AA. VV. (1999). Hevia Ballina, Agustín, ed. Memoria Ecclesiae (PDF) (en castelán). XV: Las visitas pastorales en el Ministerio del Obispo y Archivos de la Iglesia / Santoral Hispano-mozárabe en las diócesis de España. Oviedo: Asociación de Archiveros de la Iglesia en España. ISSN 2792-3525. 
• AA. VV. (2001). Mapa de parroquias de Galicia. 1:200.000. Sociedade para o Desenvolvemento Comarcal de Galicia. Xunta de Galicia. ISBN 84-453-2959-6. 
• AA. VV. (2009). A parroquia en Galicia: pasado, presente e futuro (PDF). Xunta de Galicia. ISBN 978-84-453-4777-5. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 3 de agosto de 2017. 
• Álvarez Monterroso, M.ª del Carmen (2015). A parroquia galega a partir da “Carta Geométrica de Galicia” (PDF) (Tese). Universidade de Santiago de Compostela. 
• Cal Pardo, Enrique (2003). Episcopologio mindoniense. Cuadernos de Estudios Gallegos. Anexo XXVIII (en castelán). Santiago de Compostela: Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento (CSIC). ISBN 84-933023-1-7. 
• —————— (2007). "Breve historia de la diócesis de Mondoñedo" (PDF). Rudesindus: Miscelánea de arte e cultura (en castelán) (Academia Auriense-Mindoniense de San Rosendo) (1): 105–123. ISSN 2255-5811. 
• Castro Redondo, Rubén (2019). Cartografía digital de Galicia en 1753: Jurisdicciones, provincias y Reino (en castelán). Santiago de Compostela: Andavira. ISBN 978-84-949877-8-6. 
• Chantada Acosta, José Ramón; Hernández Borge, Julio (1985). "La división territorial de Galicia y su evolución". Actas X Reunión de Estudios Regionales (en castelán) II. Valladolid: Xunta de Castela e León. pp. 765–784. ISBN 84-505-2375-3. Arquivado dende o orixinal o 12 de decembro de 2020. 
• D'Emilio, James (1996). "Los documentos medievales como fuentes para el estudio de las parroquias e iglesias gallegas: el distrito de Monte de Meda (Lugo)". Cuadernos de Estudios Gallegos (en castelán) (Santiago de Compostela: Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento (CSIC)). XLIII (108): 37–95. ISSN 0210-847X. 
• —————— (1997). "La formación de la parroquia en la Galicia medieval" (PDF). Relaciones: Estudios de Historia y Sociedad (en castelán) (Zamora de Hidalgo: El Colegio de Michoacán). XVIII (72: El concepto de región en ciencias sociales): 59–86. ISSN 0185-3929. 
• Fariña Jamardo, Xosé (1990). Os concellos galegos. Parte xeral. Fundación Barrié. ISBN 978-84-87819-06-3. 
• —————— (1993). Os concellos galegos. Parte especial. Fundación Barrié. ISBN 84-87819-38-9.  Dez volumes.
• Gallego Domínguez, Olga (1988). La organización administrativa territorial de la antigua provincia de Ourense a mediados del siglo XVIII. Boletín Auriense. Anexo 10 (en castelán). Museo Arqueolóxico Provincial de Ourense. ISBN 84-505-7865-5. 
• García Oro, Xosé (coord.) (2002). Historia de las diócesis españolas (en castelán). 14: Iglesias de Santiago de Compostela y Tuy-Vigo. Madrid: Biblioteca de Autores Cristianos. ISBN 84-7914-539-0.  Inclúe:
  • Rey Castelao, Ofelia. "La diócesis de Tuy en la época moderna": 571–664. 
• García Oro, Xosé (coord.) (2002). Historia de las diócesis españolas (en castelán). 15: Iglesias de Lugo, Mondoñedo-Ferrol y Orense. Madrid: Biblioteca de Autores Cristianos. ISBN 84-7914-541-2.  Inclúe:
  • Barreiro Mallón, Baudilio. "La diócesis de Orense en la Edad Moderna": 471–534. 
• García Tato, Isidro (2004). Las encomiendas gallegas de la Orden Militar de San Juan de Jerusalén. Estudio y edición documental (en castelán) I. Santiago de Compostela: CSIC, Xunta de Galicia; Instituto de Estudos Galegos «Padre Sarmiento». ISBN 84-00-08251-6. 
• Hernández Figueiredo, José Ramón (2014). "Apuntes sobre la geografía eclesiástica de Ourense: Tourém, Lama de Arcos, «Couto Mixto» y «Pueblos promiscuos»". Cuadernos de Estudios Gallegos, LXI (en castelán) (127): 219–250. ISSN 0210-847X. doi:10.3989/ceg.2014.127.07. 
• López Alsina, Fernando (2008). "La articulación de las unidades de organización social del espacio en Galicia durante la Edad Media: Villa, Parroquia, Terra". La pervivencia del concepto: nuevas reflexiones sobre la ordenación social del espacio en la Edad Media (en castelán). Universidade de Zaragoza. pp. 57–112. ISBN 978-84-96214-97-2. 
• Martí Bonet, José M.ª (dir.) (2001). Guía de los Archivos de la Iglesia en España (PDF). Instrumentos informáticos de consulta de los archivos de la Iglesia en España, vol. I (en castelán). Barcelona: Archivo Diocesano de Barcelona; Asociación de Archiveros de la Iglesia en España. 
• Méndez Fernández, Luz (2016). "Galicia no decreto de 1916". Boletín da Real Academia Galega (A Coruña) (377): 365–386. ISSN 1576-8767. 
• Ministerio de Administracións Públicas (2008). Variaciones de los municipios de España desde 1842 (PDF) (en castelán). NIPO 326-08-017-8. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 4 de novembro de 2012. 
• Navaza, Gonzalo (2017). "A intervenção régia na toponímia galega medieval. Os nomes de Afonso IX (1188-1230)". Guavira Letras (Três Lagoas: Universidade Federal de Mato Grosso do Sul) (25): 50–78. ISSN 1980-1858. 
• Palacio Sánchez, Antón (2014). "Malos, Perros e Cas, topónimos interditos". Estudos de Lingüística Galega 6: 217–231. ISSN 1989-578X. 
• Pazo Labrador, Alberto Xosé; Santos Solla, Xosé Manuel (1995). Poboación e territorio. As parroquias galegas nos últimos cen anos. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia. ISBN 978-84-605-3156-2. 
• Pousa Diéguez, Rodrigo (2021). Jurisdicción y administración territorial en la Galicia del Antiguo Régimen (ss. IX-XIX) (en castelán). Santiago de Compostela: Escola Galega de Administración Pública. Xunta de Galicia. ISBN 978-84-453-5408-7. 
• Río Barja, Francisco Xavier (1990). Cartografía Xurisdiccional de Galicia no Século XVIII (PDF). Consello da Cultura Galega. ISBN 84-87172-55-5. 
• Saavedra Fernández, Pegerto (2007). "As freguesias da Galiza de finais do séc. XV a meados do XIX" (PDF). Revista de História da Sociedade e da Cultura (Universidade de Coimbra) (7): 195–238. ISSN 1645-2259. doi:10.14195/1645-2259_7_7. 
• ——————; Sobrado Correa, Hortensio; Presedo Garazo, Antonio (2013). "La red parroquial y el clero rural en la Galicia de los siglos XVI-XIX". Obradoiro de Historia Moderna (en castelán) (22): 93–128. ISSN 2340-0013. doi:10.15304/ohm.22.1140. 

Censos e nomenclátores

• González Muñoz, M.ª del Carmen (1982). Galicia en 1571: Población y economía (en castelán). Sada: Ediciós do Castro. ISBN 84-7492-151-1. 
• González, Tomás (1829). Censo de poblacion de las provincias y partidos de la corona de Castilla en el siglo XVI (en castelán). Madrid.  Inclúe o censo dos bispos de 1587 (véxanse os datos de Galiza).
• Censo del Conde de Aranda (en castelán). Madrid: Instituto Nacional de Estadística de España. 1999-2017 [1768]. ISBN 978-84-260-3453-3. NIPO 729-13-020-1. 
  • Censo… (PDF). I: Diócesis de Albarracín, Astorga, Ávila, Badajoz, Barbastro y Barcelona. 1999. ISBN 978-84-260-3449-6. 
  • Censo… (PDF). V: Diócesis de León, Lérida y Lugo. 2003. ISBN 978-84-260-3594-3. 
  • Censo… (PDF). VI: Diócesis de Málaga, Mallorca, Mondoñedo, Orihuela y Osma. 2003. ISBN 978-84-260-3620-9. 
  • Censo… (PDF). VII: Diócesis de Orense, Oviedo, Palencia y Pamplona. 2004. ISBN 978-84-260-3659-9. 
  • Censo… (PDF). IX: Diócesis de Santiago, Segorbe y Segovia. 2011. ISBN 978-84-260-3760-2. 
  • Censo… (PDF). X: Diócesis de Sevilla, Tarazona, Teruel, Toledo y Tuy. 2017. ISBN 978-84-260-3775-6. 
• España dividida en provincias e intendencias (en castelán) I. Imprenta Real. 1789.  Véxanse os datos referentes a Galiza.
• Villarroel Pérez de Baños, José (1810). Diccionario nomenclator de las ciudades, villas, aldeas, caserías, cotos, ventas, castillos, y prioratos de todo el Reyno de Galicia (en castelán). Santiago de Compostela: Por Don Juan Francisco Montero. 
• Verea Aguiar, José (1838). "Nomenclátor de todas las feligresías de Galicia". Historia de Galicia (en castelán). Ferrol: Imprenta de D. Nicasio Taxonera. 
• Comisión de Estadística General del Reino (1858). Nomenclátor de los pueblos de España (en castelán). Madrid: Imprenta Nacional. 
• Junta General de Estadística (1863-1871). Nomenclátor que comprende las poblaciones, grupos, edificios, viviendas, albergues, etc., de las cuarenta y nueve provincias de España (en castelán). Madrid: Imprenta de José María Ortiz; Establecimiento tipográfico de Julian Peña. 
  • Nomenclátor…. I: Álava a Ciudad Real. Imprenta de José María Ortiz. 1863. 
  • Nomenclátor…. II: Córdoba a Jaén. Imprenta de José María Ortiz. 1864. 
  • Nomenclátor…. III: León a Orense. Imprenta de José María Ortiz. 1865. 
  • Nomenclátor…. IV: Oviedo a Toledo. Imprenta de José María Ortiz. 1867. 
  • Nomenclátor…. IV (vol. 2): Valencia a Zaragoza. Establecimiento tipográfico de Julian Peña. 1871. 
• Instituto Geográfico y Estadístico (1876). Nuevo nomenclator de las ciudades, villas, lugares y aldéas de las cuarenta y nueve provincias de España, con arreglo á la division territorial vigente en 1º de julio de 1873 (en castelán). Madrid: Imprenta Nacional. 
• —————— (1891-1895). Nomenclátor de las ciudades, villas, lugares, aldeas y demás entidades de población de España en 1.º de enero de 1888 (en castelán). Madrid. 
  • Nomenclátor…. I: Álava á Baleares. 
  • Nomenclátor…. II: Barcelona á Castellón de la Plana. 
  • Nomenclátor…. III: Ciudad Real á Gerona. 
  • Nomenclátor…. IV: Granada á Logroño. 
  • Nomenclátor…. V: Lugo á Navarra. 
  • Nomenclátor…. VI: Orense á Pontevedra. 
  • Nomenclátor…. VII: Salamanca á Toledo. 
  • Nomenclátor…. VIII: Valencia á Zaragoza. 
• —————— (1904). Nomenclátor de las ciudades, villas, lugares, aldeas y demás entidades de población de España … con referencia al 31 de diciembre de 1900 (en castelán). Madrid.  Dous volumes.
• —————— (1916). Nomenclátor de las ciudades, villas, lugares, aldeas y demas entidades de población de España … con referencia al 31 de diciembre de 1910 (en castelán). Madrid.  Dous volumes.
• —————— (1923). Nomenclator de las ciudades, villas, lugares, aldeas y demás entidades de población de España … con referencia al 31 de diciembre de 1920 (en castelán). Madrid. 
• Instituto Geográfico, Catastral y de Estadística (1933). Nomenclátor de las ciudades, villas, lugares, aldeas y demás entidades de población de España … con referencia al 31 de diciembre de 1930 (en castelán). Madrid. 
• Dirección General de Estadística. Nomenclátor de las ciudades, villas, lugares, aldeas y demás entidades de población de España … con referencia al 31 de diciembre de 1940 (en castelán). Madrid. 
• Instituto Nacional de Estadística de España. Nomenclátor de las ciudades, villas, lugares, aldeas y demás entidades de población de España … con referencia al 31 de diciembre de 1950 (en castelán). Madrid. 
• ——————. Censo de la población y de las viviendas de España de 1960. Nomenclátor de las ciudades, villas, lugares, aldeas y demás entidades de población (en castelán). Madrid. 
• —————— (1973). Censo de la población de España de 1970. Nomenclátor de las ciudades, villas, lugares, aldeas y demás entidades de población (en castelán). Madrid. 
• —————— (1984). Censo de la población de España de 1981. Nomenclátor (en castelán). Madrid. ISBN 84-260-0917-4. 
  • Censo…. 1: Provincia de La Coruña. ISBN 84-260-1116-0. 
  • Censo…. 6: Provincia de Orense. ISBN 84-260-1126-8. 
  • Censo…. 7: Provincia de Pontevedra. ISBN 84-260-1129-2. 
  • Censo…. 11: Provincia de Lugo. ISBN 84-260-1123-3. 
• Consellería da Presidencia e Administración Pública (2003). Nomenclátor de Galicia. Toponimia oficial das provincias, concellos, parroquias e lugares. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia. ISBN 84-453-3601-0. 
  • ——— (29 de agosto de 1996). "Decreto 332/1996, do 26 de xullo, polo que se aproba o nomenclátor correspondente ás entidades de poboación da Provincia de Orense [sic]" (PDF). Diario Oficial de Galicia (Xunta de Galicia). Ano XV (169): 8066–8111. 
  • ——— (28 de xullo de 1998). "Decreto 219/1998, do 2 de xullo, polo que se aproba o nomenclátor correspondente ás entidades de poboación da provincia de Pontevedra" (PDF). Diario Oficial de Galicia (Xunta de Galicia). Ano XVII (144): 8541–8595. 
  • ——— (25 de xaneiro de 2000). "Decreto 6/2000, do 7 de xaneiro, polo que se aproba o nomenclátor correspondente ás entidades de poboación da provincia de Lugo" (PDF). Diario Oficial de Galicia (Xunta de Galicia). Ano XIX (16): 971–1020. 
  • ——— (25 de marzo de 2003). "Decreto 189/2003, do 6 de febreiro, polo que se aproba o nomenclátor correspondente ás entidades de poboación da provincia da Coruña". Diario Oficial de Galicia (Xunta de Galicia). Ano XXII (59): 3622–3655. 
• sadei (2010). Nomenclátor de entidades de población de Asturias 2006-2009 (PDF) (en castelán). Principado de Asturias. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 6 de xaneiro de 2021. 

Listaxes e guías diocesanas

• AA. VV. (xaneiro-decembro de 2009). Las iglesias de Galicia en el Renacimiento y el Gobierno Episcopal. Liceo Franciscano: Revista de estudio e investigación (en castelán). Ano LX (2.ª época), n.º 184-186 (Santiago de Compostela: El Eco Franciscano). ISSN 0211-4011.  Inclúe:
  • Ríos Rodríguez, María Luz. "Memorial tumbo de parroquias y beneficios de la Diócesis Auriense (1489)": 11–536. 
  • Martínez Crespo, José. "La visita pastoral de 1528-29 a las iglesias del Arçiprestazgo de Redondela, diócesis de Tui": 781–849. 
• Ávila y La Cueva, Francisco (1995) [1852]. Historia civil y eclesiástica de la ciudad de Tuy y su obispado (ed. facsimilar) (en castelán). II. Vilas, parroquias, arciprestados. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega. ISBN 84-87172-02-4. 
• Cal Pardo, Enrique (2005) [1999]. "Repartimento do subsidio da Diocese Mindoniense (1488)" (PDF). Colección diplomática medieval do Arquivo da Catedral de Mondoñedo (PDF). Consello da Cultura Galega. doc. n.º 206, pp. 695-715 [PDF]. 
• Del Hoyo, Jerónimo (c. 1950) [1603-1620]. Rodríguez González, Ángel; Varela Jácome, Benito, eds. Memorias del Arzobispado de Santiago (transcrición) (en castelán). Santiago de Compostela: Porto y Cía. Editores. 
• —————— (2016) [1603-1620]. Memorias del Arzobispado de Santiago (reprodución facsimilar) (en castelán). Consorcio de Santiago; Universidade de Santiago de Compostela. ISBN 978-84-16753-02-4; 978-84-16533-91-6. 
• Diocese de Lugo (2002). Guía de la Diócesis de Lugo (en castelán). Suplemento do Boletín Oficial do Bispado de Lugo. Caixa Galicia, Obra Social. DL LU 8-1958. 
• Fernández Conde, F. Javier (1987). "Inventario de parroquias elaborado por orden del obispo de Oviedo D. Gutierre de Toledo (1385-86)". La Iglesia de Asturias en la Baja Edad Media. Estructuras económico-administrativas (en castelán). Oviedo: Instituto de Estudios Asturianos. pp. 101–206. ISBN 84-600-4912-4. 
• Fernández Otero, José Carlos (1984). Apuntes para el inventario del mobiliario litúrgico de la diócesis de Orense (en castelán). Fundación Pedro Barrié. ISBN 84-85728-35-1. 
• —————— (1985). Guia de la Diócesis de Orense (en castelán). Diocese de Ourense. ISBN 84-398-4822-6. 
• Gómez Sobrino, Jesús (1990). "Datos histórico-artísticos de la parroquias orensanas pertenecientes a la antigua diócesis de Tui a través de las visitas pastorales del siglo XVI". En torno al arte auriense. Homenaje a D. José González Paz (en castelán). Universidade de Santiago de Compostela; Deputación de Ourense. pp. 77–86. ISBN 84-7191-633-9. 
• López Valcárcel, Amador (1999). Hevia Ballina, Agustín, ed. "Las visitas pastorales del obispo D. Lucas Bustos a la diócesis de Lugo" (PDF). Memoria Ecclesiae (en castelán) (Oviedo: Asociación de Archiveros de la Iglesia en España). XV: Las visitas pastorales en el Ministerio del Obispo y Archivos de la Iglesia / Santoral Hispano-mozárabe en las diócesis de España: 395–408. ISSN 2792-3525. 
• Sandoval, Prudencio de (1610). "Arciprestazgos, y Igleſias, que tiene la Igleſia de Tuy". Antigvedad de la civdad, y Iglesia cathedral de Tvy, y de los obispos qve se save aya auido en ella (en castelán). Braga: Fructuoso Lourenço de Basto. 
• Sanjurjo Pardo, Ramón (1854). "Parroquias de la diócesis de Mondoñedo". Los obispos de Mondoñedo (en castelán) I. Lugo: Imprenta e libraría de Soto Freire. pp. 161–300. 
• Vázquez Bertomeu, Mercedes (2003). A Igrexa de Santiago contra 1500 (O Libro do Subsidio). Verín-Santiago de Compostela: Edicións Lóstrego. ISBN 84-933244-0-X. 

• 
  Mapa do bispado de Astorga de Manuel Sutil, 1761.
• 
  Mapa do bispado de Ourense de Joseph Cornide, 1763.
• 
  Mapa do bispado de Mondoñedo de Joseph Cornide, 1764.
• 
  Mapa do bispado de Tui de Rosendo Amoedo, 1766.
• 
  Mapa do bispado de Lugo de Tomás López, 1768.
• 
  Mapa do arcebispado de Santiago de Ángel Marín, 1825.
• 
  Mapa do bispado de Oviedo de J. Vallaure, 1894.

Reformas parroquiais

• Barreiro Fernández, Xosé Ramón (2009). "A reforma parroquial de 1867: a diocese de Santiago de Compostela". A parroquia en Galicia: pasado, presente e futuro (PDF). Xunta de Galicia. pp. 123–146. ISBN 978-84-453-4777-5. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 3 de agosto de 2017. 
• Cameselle Bastos, Domingo (1998). "Los arreglos parroquiales de 1904 en el Valle Miñor". Tuy. Museo y Archivo Histórico Diocesano (separata) (en castelán) (Tui) VIII: 209–241. ISSN 0211-7088. 
• García Porral, Xoán Carlos (2021). "Proxecto do arranxo parroquial do Arciprestado de Deza de 1888-1889 (previo ao definitivo de 1891)" (PDF). Anuario Descubrindo (Seminario de Estudos de Deza. Concello de Lalín) (14): 245–274. ISSN 1139-7527. 
• Vila Vázquez, Juan M.ª (1890). "Obispado de Lugo". Gaceta de Madrid (en castelán) (8, 60, 77, 83, 87, 97, 118, 123, 132, 167).  Axuste parroquial do bispado de Lugo con carácter de reformábel en auto definitivo.
• "Arreglo parroquial". Boletín eclesiástico del obispado de Lugo (en castelán). Ano XIX (25-27). 9, 18 e 27 de setembro de 1891.  Auto definitivo.
• "Arreglo parroquial de la diócesis de Orense". Boletín eclesiástico del obispado de Orense (n.º extraordinario) (en castelán) (Imp. de los hijos de Lozano). Ano XLIII (1379). 7 de decembro de 1893. 

Bibliografía adicional

• AA. VV. (2020). Memoria histórica das vilas da Graña, da Cabana, Brión e San Felipe. Biblioteca de Ferrolterra. Ferrol: Edicións Embora. ISBN 978-84-17824-29-7. 
• Álvarez González, Xosé (1993). Historia de O Couto. Deputación de Ourense. ISBN 84-87575-12-9. 
• Ares Vázquez, Nicandro (2012). Estudos de toponimia galega. Sección de lingua. Seminario de onomástica I. A Coruña: Real Academia Galega. ISBN 978-84-87987-83-0. doi:10.32766/rag.245. 
• —————— (2013). Estudos de toponimia galega. Sección de lingua. Seminario de onomástica II. A Coruña: Real Academia Galega. ISBN 978-84-87987-85-4. doi:10.32766/rag.261. 
• Bande Rodríguez, Enrique (1986). Orense hace 100 años (en castelán). Concello de Ourense. ISBN 84-505-3866-1. 
• Breixo Rodríguez, X. Carlos (2006). "Apuntamentos históricos sobre a parroquia de Santa María da Pedra, pertencente ó antigo Arciprestado de Arrós" (PDF). Estudios Mindonienses (22): 489–538. ISSN 0213-4357. 
• Cabeza Quiles, Fernando (2018). Toponimia da Estrada (PDF). Real Academia Galega. ISBN 978-84-947823-6-7. doi:10.32766/rag.336. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 12 de abril de 2019. 
• Carrillo Lista, María del Pilar (2005). Arte románico en el Golfo Ártabro y el oriente coruñés (PDF) (Tese) (en castelán). Universidade de Santiago de Compostela. 
• Cid Rumbao, Alfredo (1984). Historia de Allariz: villa y corte románica (en castelán). Deputación de Ourense. ISBN 84-241-9968-5. 
• Cuervas-Mons García-Braga, Antonio (2021). Tapia de Casariego, concejo fascinante (en castelán). 
• Estévez Puga, Xosé (1994). Maside e a súa antiga xurisdicción. Maside: Concello de Maside; Deputación de Ourense. ISBN 84-606-2024-7. 
• Fernández García, Xabiel; Quintas González, Fernando (2011). "Toponimia y territoriu. Antrotoponimia y haxotoponimia como fontes d’estudiu de la estructura feudal del espaciu nel noroeste peninsular. Los haxónimos parroquiales de les diócesis d’Uviéu y Santiago de Compostela" (PDF). Lletres Asturianes (en asturiano) (Academia de la Llingua Asturiana) (105): 69–93. ISSN 0212-0534. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 3 de outubro de 2022. 
• García Cortés, Carlos (2001). La parroquia coruñesa de San Jorge. Historia de una institución y de una comunidad (en castelán). A Coruña: Parroquia de San Xurxo. ISBN 84-607-2409-3. 
• —————— (2011). Templos coruñeses. Historia - Arte - Culto (en castelán). A Coruña: Xerión. ISBN 978-84-936595-5-4. 
• González García, Miguel Ángel (1996). "La parroquia de Santa Eufemia de la ciudad de Orense en la catedral y su traslado a la Iglesia de la Compañía de Jesús" (PDF). Memoria Ecclesiae (en castelán) (Oviedo / Salamanca: Asociación de Archiveros de la Iglesia en España) (VIII: Parroquia y arciprestazgo en los archivos de la Iglesia (1)): 259–266. ISSN 2792-3525. 
• Ibáñez Beltrán, Luis Manuel (2019). La villa de Monforte y la tierra de Lemos en la Edad Media (PDF) (Tese) (en castelán). Universidade de Santiago de Compostela. 
• López Sangil, José Luis (2009). "Algunas precisiones sobre la antigua demarcación de Faro, el castillo de Faro, El Burgo y la fundación de Crunia" (PDF). Nalgures 5: 175–208. ISSN 1885-6349. 
• López Valcárcel, Amador (1998). "La Milagrosa de Lugo y don José Fernández Núñez: la parroquia y su fundador" (PDF). Lucensia (en castelán) (Lugo) VIII (16): 111–123. ISSN 1130-6831. Arquivado dende o orixinal o 16 de novembro de 2022. 
• Martínez Crespo, José (2000). "Redondela y Vigo frente a la luctuosa y el diezmo eclesiástico: la sentencia arbitral de 1494". Cuadernos de Estudios Gallegos (en castelán) (Santiago de Compostela: Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento (CSIC)) 47 (113): 77–137. ISSN 0210-847X. doi:10.3989/ceg.2000.v47.i113.159. 
• Meruéndano Arias, Leopoldo (1981) [1915]. Los judíos de Ribadavia. Origen de las cuatro parroquias (en castelán). Lugo: Alvarellos Editora. ISBN 84-85311-41-8. 
• Núñez Castro, Cristina (2003). De Rapati a Rábade. O municipio de Rábade e a evolución histórica do seu territorio. Concello de Rábade. 
• Pérez Rodríguez, Francisco Javier (2009). "Porriño y la tierra de Louriña en la Edad Media". Estudios en homenaje al profesor José M. Pérez García (en castelán) I. Universidade de Vigo. pp. 187–200. ISBN 978-84-8158-460-8. Arquivado (PDF) dende o orixinal o 7 de xaneiro de 2022. 
• Porto Rico, Damián (2007). "Inventario de ermidas, capelanías e obras pías da Estrada (1567-1959)" (PDF). A Estrada: Miscelánea histórica e cultural (A Estrada: Museo do Pobo Estradense Manuel Reimóndez Portela) 10: 187–283. ISSN 1139-921X. 
• Sánchez Yáñez, Margarita (2022). "Ferrol: Igrexas de fóra de portas". Memoria histórica do Ferrol de fóra de portas: Praza de España, Recimil, Inferniño, San Xoán de Filgueira, Santa Mariña e Caranza. Biblioteca de Ferrolterra. Ferrol: Edicións Embora. pp. 351–381. ISBN 978-84-17824-64-8. 
• Sestay Martínez, Iván (2008). Toponimia do Val do Fragoso (PDF). 1: Coia. Universidade de Vigo; Concello de Vigo. ISBN 978-84-8158-417-2. 
• —————— (2010). Toponimia do Val do Fragoso (PDF). 2: Lavadores. Universidade de Vigo; Concello de Vigo. ISBN 978-84-8158-513-1. 
• —————— (2015). Toponimia do Val de Fragoso (PDF). 4: Freixeiro e Sárdoma. Universidade de Vigo; Concello de Vigo. ISBN 978-84-8158-701-2. 
• —————— (2016). "A recollida de microtoponimia na zona (peri)urbana de Vigo". Estudos de Onomástica Galega. Microtoponimia: experiencias de recolla, didáctica e codificación. Sección de Lingua / Seminario de Onomástica. A Coruña: Real Academia Galega. pp. 49–64. ISBN 978-84-946005-2-4. 
• Somoza Medina, José (2001). Desarrollo urbano en Ourense. 1895-2000 (Tese) (en castelán). Universidade de Santiago de Compostela. 
• Usero, Rafael (1992). El santuario de San Andrés de Teixido (en castelán) (2.ª ed.). Cedeira: Fundación Villabrille. ISBN 84-604-3965-8. 
• —————— (2007). San Xiao dos Osos: nas terras labacenguesas de Moeche. Concello de Moeche. 
• Vila-Botanes, Suso (2001). Tui e Valença nos séculos XI a XV. Os acontecementos históricos, sociais, artísticos e económicos (PDF). Porriño: Asociación de Amigos da Catedral de Tui. 

Outros artigos

• Listaxe das variacións dos concellos de Galiza