O Rosal

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: O Rosal (homónimos).

O Rosal
---
Casa consistorial, nun pazo do século XVIII.
Situación
Xentilicio	rosaleiro/a
Xeografía
Provincia	Provincia de Pontevedra
Comarca	Comarca do Baixo Miño
Poboación	6.289 hab. (2020)
Área	44,1 km²
Densidade	142,61 hab./km²
Entidades de poboación	4 parroquias
Capital do concello	O Rosal
Política (2019)
Alcaldesa	Ánxela Fernández Callís (BNG)
Concelleiros	BNG: 7 PPdeG: 5 PSdeG-PSOE: 1
Eleccións municipais no Rosal
Uso do galego (2011)
Galegofalantes	57,60%
Na rede
Páxina do concello de O Rosal
[ editar datos en Wikidata ]

O Rosal é un concello situado ó suroeste da provincia de Pontevedra. Pertence á comarca do Baixo Miño, situándose á beira da desembocadura do río Miño. Limita polo sur coa Guarda, polo norte con Oia e polo nordeste con Tomiño. O seu xentilicio é rosaleiro.

Poboación

Segundo o IGE, no 2014 tiña unha poboación de 6.455 habitantes.

Censo total 2014	6.455 habitantes
Menores de 15 anos	859 (13.31 %)
Entre 15 e 64 anos	4.194 (64.97 %)
Maiores de 65 anos	1.402 (21.72 %)

Evolución da poboación de O Rosal   Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
5.225	5.302	5.679	5.558	5.992	6.570	6.613	6.574	6.531	6.455	6.406	6.349	6.328	6.249	{{{15}}}	{{{16}}}
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Trazos económicos

A súa economía é eminentemente agrícola, forestal e gandeira (pastos), con algo de pesca de baixura. Son afamados os seus viños, que pertencen á Denominación de Orixe Rías Baixas e forman parte da "Feira do Viño do Rosal" (declarada de interese turístico no 2016).

Etimoloxía

O nome da vila procede de Roçal, forma derivada do verbo ruptiare, que no latín serodio significaba 'romper', no sentido de axeitar unha terra para o cultivo, e que evolucionou ao moderno 'rozar', limpar de maleza a terra. A escrita moderna Rosal é o resultado dunha grafía non consciente do seseo propio da fala local, no canto do esperable Rozal, sen prexuízo da pronuncia con /s/.

Malia que en Galicia a rosa cultívase de vello, a vinculación tradicional do nome deste concello coa flor non é etimolóxica, senón que responde á coincidencia entre o topónimo deturpado e o termo castelán para designar a roseira.

Historia

Atopáronse vestixios paleolíticos, que inclúen pinturas rupestres, e da Idade de Bronce. A cultura castrexa estivo moi presente nesta zona.

Durante a Idade Media pertenceu ó Mosteiro de Santa María de Oia, da orde Cisterciense.

O concello constituíuse en 1847, independizándose do da Guarda. En 1879 o rei Afonso XII outorgoulle o título de vila.

Patrimonio

Os muíños do Folón e do Picón é un conxunto de 36 muíños do século XVIII situados nos ríos Folón e Picón, todos eles restaurados e mesmo algún en funcionamento. Preto do lugar atópanse a ermida de San Martiño e as fervenzas do río Folón e do río da Cal. Pódense visitar percorrendo a ruta homologada de sendeirismo PR-G 94, ruta circular de 3'5 km con principio e fin xunto ó Muíño da Ponte das Penas.

O monumento ao cabaqueiro lembra os telleiros da vila, que crearon a xerga denominada latín dos cabaqueiros.

A casa consistorial ocupa un pazo do século XVIII.

Turismo

Cada ano, na terceira fin de semana do mes de xullo, celébrase a Feira do Viño do Rosal, que ten como atractivo principal o viño branco desta subzona da Denominación de Orixe Rías Baixas.

O Rosal ten dúas rutas de sendeirismo homologadas: o PR-G 94 Rota dos Muíños do Folón e do Picón e o PR-G 112 Sendeiro de Pescadores Río Miño - Tamuxe. A primeira goza das paisaxes do BIC dos muíños do Folón e de Picón; a segunda das panorámicas do estuario do río Miño e do final do río Tamuxe.

O Rosal posúe un Centro de Interpretación dos Oficios, cun apartado moi especial para o oficio dos cabaqueiros.

No muíño das Aceñas o concello do Rosal dispón dunha aula da natureza que serve de centro de interpretación da contorna. Está situado xunto a unha área recreativa natural, na beira do río Tamuxe.

Alcaldes

• José Luis Martínez Rodríguez AP (1979-1987) PP (1987-1999) (1979-1999).
• Jesús María Fernández Portela PP (1999-2018).
• María del Carmen Alonso Alonso PP (2018-2019)
• Ánxela Fernández Callís BNG (2019-actualidade)

Colexios

• CPI Manuel Suárez Marquier (1977).
• CRA María Zambrano: Sede en Pías. 6 edificios (Marzán, Pías, Couso, Fornelos, Novás, Tabagón)

Deporte

• SD Atlético Novás (balonmán)
• Unión Deportiva Ribera (fútbol)
• Club Ciclista O Rosal-Hermanos Ozores SL
• Atletismo Suárez Marquier

Música

• Banda Municipal do Rosal.
• Coral Musical do Rosal.

Galería de imaxes

Artigo principal: Galería de imaxes do Rosal.

• 

  AVE MARYA PVRYSSYMA ANO DE 1781

• 

  Centro de saúde.

• 

  Praza de abastos.

• 

  Fonte.

• 

  S. Bartolomeu das Eiras.

• 

  Muíños do Folón.

Lugares do Rosal

Para unha lista completa de todos os lugares do concello do Rosal vexa: Lugares do Rosal.

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Páxina web do concello
• PR-G 94 Ruta dos Muíños do Folón e do Picón - SEGATUR
• PR-G 112 Sendeiro de Pescadores Río Miño - Tamuxe - SEGATUR

---

Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---