O Porriño

O Porriño

Localización
42°09′43″N 8°37′13″O
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	Provincia de Pontevedra
Capital	O Porriño
Poboación
Poboación	20.562 (2023) (331,65 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Mancomunidade da Área Intermunicipal de Vigo
Superficie	62 km²
Altitude	109 m
Comparte fronteira con	Mos Tui Salceda de Caselas Gondomar Vigo Ponteareas
Organización política
• Alcalde	Alejandro Lorenzo Alonso (2021–)
Eleccións municipais no Porriño
Identificador descritivo
Código postal	36400
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	36039
Páxina web	oporrino.org

O Porriño é un concello da provincia de Pontevedra, pertencente á comarca de Vigo, en concreto ao Val da Louriña. Segundo o IGE en 2018 tiña 19.740 habitantes. O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é «porriñés».

Xeografía

Limita ao norte co municipio de Mos, ao noroeste co de Vigo, ao oeste co de Gondomar, ao sur co de Tui, ao sursueste co de Salceda de Caselas e ao leste co de Ponteareas.

Medio ambiente

O Porriño sofre unha deterioración medioambiental dende principios do século XX, que se está intentado paliar.

Na actual localización dos parques industrias do concello estendíase un enorme ecosistema de lagoas, hábitat de moitas especies. A maioría deste territorio foi secado e recheado do que só se conserva o espazo natural das Gándaras de Budiño. Neste lugar atópanse especies vexetais e animais. Na fauna destaca o sapoconcho galego e a erceta común. Na flora destaca a presenza dunha planta carnívora, a orballiña (Drosera rotundifolia).

O río Louro ademais, que atravesa esta zona e a propia vila do Porriño, está moi contaminado. Tamén as canteiras supoñen un forte impacto paisaxístico e acústico.

Poboación

Censo total 2018	19.740 habitantes
Menores de 15 anos	3.133 (15.87 %)
Entre 15 e 64 anos	13.455 (68.16 %)
Maiores de 65 anos	3.152 (15.96 %)

Fonte: Instituto Nacional de Estadística, INE 1857-2018

Historia

No municipio encontráronse abundantes vestixios do Paleolítico e da Idade de Bronce, especialmente na parroquia de Budiño, o que evidencia unha moi temporá ocupación do territorio. O xacemento paleolítico das Gándaras de Budiño e o gravado rupestre do Monte Castelo son, de feito, os dous bens de interese cultural declarados no concello.

Rectángulo escavado no xacemento paleolítico das Gándaras de Budiño, onde se atoparon útiles de pedra tallada, duns 300.000 anos de antigüidade.

Durante a Idade Media o réxime señorial estivo fortemente consolidado no Porriño, dominado por castelos dos que hoxe apenas se conservan restos: os castelos de Mirabel e Orbenlle e a fortaleza de Erbilone.

O Porriño naceu como poboación de cruzamento de camiños, situado ademais na ruta de peregrinación a Santiago dende Portugal.

Formou parte da provincia de Tui ata a división constitucional e a reforma posterior, que derivou na súa inclusión definitiva na provincia de Pontevedra. A totalidade das parroquias integrábanse daquela na xurisdición do Porriño, dependente do Conde de Salvaterra do Miño, agás Budiño con xurisdición propia dos veciños.

Neste territorio, nos primeiros anos do século XIX, chegaron a funcionar concellos en Mosende e O Porriño. Iniciado o proceso de constitución definitiva dos concellos actuais, no século XIX, dentro do Partido xudicial de Tui, créase o concello do Porriño, integrado daquela por sete parroquias, aínda que coa mesma estrutura superficial. Con posterioridade, en 1904, creouse a parroquia de Cans, segregada da de Atios; ademais dende 1920 funciona a Entidade Local Menor de Chenlo.

Patrimonio

Escultura de Suso Balado en homenaxe aos canteiros da zona.

En 2007, o Concello do Porriño promoveu unha votación popular para escoller sete lugares destacados no municipio, as sete marabillas do Porriño. As escollidas, por esta orde, foron as seguintes:

• Faro de Budiño, un monte formado por enormes penas de granito con paredes case verticais, visible dende todo o val da Louriña.
• Casa do Concello, un edificio construído entre 1921 e 1924 en estilo rexionalista. O seu autor é o arquitecto porriñés Antonio Palacios. A casa do concello do Porriño foi recentemente reformada e ampliada, a partir do edificio construído por Antonio Palacios para este uso e inaugurado en 1924. É unha edificación en pedra dotada dunha gran monumentalidade en relación coa pouca superficie que ocupa, na que resalta un pórtico na súa parte frontal, a torre ameada, a profusión de vans e a rica ornamentación. O edificio ardeu no ano 1976, destruíndose o seu interior na práctica totalidade. A reforma iniciada posteriormente remata en 1983. En todo caso, a insuficiencia espacial foi cada vez máis patente e levou á ampliación lateral do edificio en datas máis recentes.
• Gándaras de Budiño, unha zona húmida creada pola confluencia do río Louro con varios regatos, creando un sistema de lagoas, brañas e bosques de ribeira. Forma parte da Rede Natura 2000.
• Roteiro da rocha e a auga en Carracido, un percorrido circular duns 4 quilómetros no que se atopan penedos, zonas arboradas, muíños, lavadoiros etcétera.
• Muíños de auga das parroquias, elementos do patrimonio popular espallados polas sete parroquias, máis de corenta atópanse restaurados.
• A Risca, zona de 10 hectáreas dentro do monte Gulpilleira do Porriño, con abundantes penedos de formas singulares e boas vistas sobre o val.
• Fonte do Cristo, outra obra de Antonio Palacios, inaugurada en 1905, de estilo ecléctico e carácter vertical, combina a pedra co ferro e a louza.

Goberno e política

Artigo principal: Eleccións municipais no Porriño.

O alcalde do concello do Porriño é Alejandro Lorenzo Alonso, do PPdeG. Acadou a alcaldía en 2021 trala dimisión de Eva García de la Torre, do PSdeG-PSOE.

Tralas eleccións municipais de 2015, Eva García de la Torre acadou a alcaldía cos votos dos catro concelleiros do PSdeG-PSOE, dos dous concelleiros de UDDL (que entraron a formar parte do goberno municipal), dos dous concelleiros do BNG e o concelleiro de EU-Son. Nos comicios de 2019 volveu ser elixida alcaldesa cos votos de PSdeG-PSOE (4), SON En Común (2), BNG (2) e UDDL (1). O goberno quedou formado polos concelleiros de PSdeG e BNG. Porén, as diferenzas entre SON En Común e a alcaldesa levaron a Eva García de la Torre a presentar a súa dimisión en novembro de 2021. No pleno da investidura o concelleiro de UDDL abstívose, polo que a alcaldía recaeu no candidato do PPdeG, Alejandro Lorenzo Alonso.

O concello de Porriño estrutúrase en diferentes concellerías: de cultura e normalización lingüística, de servizos municipais: deportes, mocidade, transportes e alumeado público; de medio ambiente; de benestar social e participación cidadá, de promoción económica, turismo e comercio e policía local; e de obras. O concello celebra plenos ordinarios cada mes, aínda que con frecuencia celébranse plenos extraordinarios, co fin de debater temas e problemas que afectan ao concello.

Elecciones municipais, 25 de maio de 2003
Partido	Votos	%	Concelleiros
PP	4.056	38,00%	7
IDP	3.060	28,67%	5
BNG	1.981	18,56%	3
PSdeG-PSOE	1.457	13,65 %	2

• Alcalde electo: Raúl Francés Rodríguez (BNG).

Eleccións municipais, 27 de maio de 2007
Partido	Votos	%	Concelleiros
BNG	2.916	27,99 %	5
PP	2.383	22,87 %	4
CxP	1.861	17,86 %	3
PSdeG-PSOE	1.629	15,63 %	3
IP	1.221	11,72 %	2

• Alcalde electo: Raúl Francés Rodríguez (BNG).

Eleccións municipais, 22 de maio de 2011
Partido	Votos	%	Concelleiros
PP	6.051	57,13 %	10
BNG	2.787	26,31 %	5
PSdeG-PSOE	1.156	10,91 %	2

• Alcalde electo: Nelson Santos Argibay (PP).

Eleccións municipais, 25 de maio de 2015
Partido	Votos	%	Concelleiros
PP	4.067	39,61 %	8
PSdeG-PSOE	2.133	20,78 %	4
UDDL	1.310	12,76 %	2
BNG	1.231	11,99 %	2
EU-Son	697	6,79 %	1

• Alcaldesa electa: Eva García de la Torre (PSdeG-PSOE).

Eleccións municipais, 26 de maio de 2019
Partido	Votos	%	Concelleiros
PP	4.482	41,56 %	8
PSdeG-PSOE	2.664	24,70 %	4
SON EN COMUN	1.152	10,68 %	2
BNG	1.112	10,31 %	2
UDDL	785	7,28 %	1

• Alcaldesa electa: Eva García de la Torre (PSdeG-PSOE).

Economía

Mercado de 1970 deseñado por Xosé Bar Boo.

Canteira de granito Rosa Porriño, Atios.

O concello do Porriño conta cunha importante industria, grazas principalmente á súa situación nun importante nó de comunicacións próximo á cidade de Vigo e a Portugal. A puxanza industrial do municipio tivo como precursores a instalación no Porriño en 1924 de Marucoga (primeiro matadoiro cooperativo de Galicia) e en 1939 da química Zeltia.

Na actualidade, o granito extraído das canteiras deste municipio, coñecido como "rosa porriño", é transportado a mercados internacionais dende o Porto de Vigo. Nos últimos anos aumentou notablemente a capacidade transformadora da industria graniteira, que agora incluso importa materias primas doutros países para a súa elaboración.

O municipio conta ademais con dous parques industriais, As Gándaras e A Granxa, e un tecido empresarial bastante diversificado, no que destacan as industrias químico-farmacéutica (grupo Zendal), da automoción, alimentación e loxística. No Porriño teñen a súa sede dous dos centros tecnolóxicos punteiros de Galicia: o CTAG (Centro Tecnolóxico do Automóbil de Galicia) e Aimen (Asociación de Investigación Metalúrxica do Noroeste).

Esta puxanza industrial sitúano como o terceiro concello con máis capacidade industrial da provincia de Pontevedra^{[Cómpre referencia]}, o primeiro en relación coa súa poboación. A pesar disto, mantén unha taxa de desemprego lixeiramente superior á media galega^{[Cómpre referencia]}.

Deporte

Varios dos equipos de fútbol do concello son o Porriño Industrial Club de Fútbol, Unión Deportiva Atios e Club Deportivo Pontellas, os tres de división preferente autonómica na tempada 2014-15. No balonmán está o Club Balonmano Porriño.

No ano 1999 celebrouse no concello o Campionato de España de Ciclocross.

Galería de imaxes

Artigo principal: Galería de imaxes do Porriño.

• 
  Monumento a Antonio Palacios.
• 
  Igrexa de Santo Estevo de Cans.

Lugares do Porriño

Para unha lista completa de todos os lugares do concello do Porriño vexa: Lugares do Porriño.

Véxase tamén

Bibliografía

• Mosquera, Javier; Franco, Fernando (2002). Guía cidadá de Vigo y su área metropolitana (en castelán). Fundación Caixa Galicia, Faro de Vigo. 

Ligazóns externas

• https://oporrino.org/
• Os nomes das rúas do Porriño IES Pino Manso, 2017.

---

Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---