Mulleres nas Matemáticas

Ao longo da historia centenares de mulleres tiveron que loitar para abrirse paso no campo das ciencias, unha contorna tradicionalmente masculina e vetada para elas. A contribución destas mulleres tivo un gran impacto no desenvolvemento das matemáticas. Historicamente relegadas da educación, da política, da participación social… da cidadanía, a sociedade impuxo ás mulleres o exercicio duns roles moi definidos, relacionados normalmente có coidado, a educación de fillos e fillas, a alimentación, a familia… é dicir, as tarefas do ámbito privado, doméstico. Un ámbito importante -sen o que non existiría todo o demais- pero desvalorizado socialmente.Pero dende os inicios da civilización atopamos a mulleres que loitaron por saír da esfera do privado e ser recoñecidas no ámbito público. Foi unha tarefa moi complicada na que participaron mulleres de tódalas épocas e clases sociais.

Muller ensinando xeometría.

Contexto histórico

Como di Sandra Harding: «Está probado, histórica e documentalmente, que se intentou excluír ás mulleres do campo científico con máis ardor, aínda, que dos campos de batalla. A represión, burla, desconsideración e desautorización, que tiveron que soportar para acceder á ciencia son dificilmente imaxinables nos tempos actuais, pero a pesar de todo, as mulleres sempre buscaron estratexias para se incorporar a aqueles campos do saber que se consideraban exclusivos dos varóns».

Todas elas sufriron, en maior ou menor grao, e pola súa condición de mulleres, dificultades para acceder á educación e ao exercicio da profesión científica. A profesora Coral del Río autora do prólogo de Mujeres matemáticas; Las grandes desconocidas- sinala: «Obviamente, a limitada presenza de mulleres nos centros do saber garantía unha cota masculina artificialmente sobredimensionada que permitía (e segue a permitir) aos homes gozar dun maior poder e prestixio. Que ata (ben entrado) o século XX en moitos países as mulleres non tiveran acceso á universidade, e ao exercicio de profesións que requerían estudos superiores, en igualdade de condicións que os varóns, non se pode explicar se non é a partir desta obviedade. De igual forma, so así pode entenderse que mulleres que lograron recoñecemento académico en vida, foran borradas da Historia da Ciencia có paso dos anos. Non é casualidade: o que a unhas se lles nega, a outros beneficia, e neste xogo de suma cero os homes (como colectivo) non escatimaron en estratexias obstrucionistas, cando non prohibicionistas e/ou violentas contra das mulleres».

Agora ben, no caso particular das mulleres matemáticas que nos ocupa, como di Susana Mataix: «A pesar do illamento intelectual ao que estiveron sometidas as mulleres no pasado, resulta admirable comprobar que en todas as épocas xurdiron matemáticas dispostas a desafiar as normas e dedicarse á ciencia. É case imposible descubrir trazos comúns nelas que expliquen por que escolleron o camiño insospeitado; ou identificar circunstancias favorables que xustifiquen a súa loita nun mundo dominado polos homes. Batíronse en solitario, instigadas por un verdadeiro desexo de saber, de entender e de expoñer as súas propias opinións. Se repasamos as aportacións dalgunhas destas matemáticas, obsérvase que a súa soidade levounas a elixir campos novedosos e a realizar aportacións singulares. Tanto a Marquesa de Châtelet, defensora do británico Newton contra o estamento cartesiano da súa patria; como a xenial Emmy Noether, colaboradora nas teorías da relatividade de Einstein; sen esquecer a figuras tan especiais como Ada Lovelace, visionaria informática; ou Florence Nightingale, pioneira da estatística médica, son exemplos do papel desempeñado polas mulleres con vocación matemática e decididas a liberarse de ataduras e prexuízos para marcar novos rumbos no desenvolvemento da mente humana».

Pero unha das mulleres que citaba Mataix, Madame de Châtelet, científica francesa do século XVIII, no prefacio do libro A fábula das abellas, no que expón as súas ideas sobre a exclusión das mulleres das ciencias, di: «Sinto todo o peso do prexuízo que nos exclúe universalmente das ciencias, e é unha das contradiccións deste mundo que me extranou sempre moitísimo, dado que hai grandes países nos que a lei nos permite dirixir os nosos destinos, pero non hai ningún no que sexamos educadas para pensar. . . ».

O rastexo de mulleres matemáticas ao longo da historia non é tarefa fácil, pois como recoñecen Adela Salvador e María Molero no seu artigo La geometría vista por Grace Chisholm Young o nome das mulleres vai cambiando ao longo da súa vida -primeiro teñen o apelido do seu pai, pero co matrimonio o sustitúen polo do seu esposo-. É o caso, por exemplo, da "Raíña das ciencias do século XIX" que nace como Mary Fairfax (polo seu pai), pasa a ser Mary Greig (despois do seu primeiro casamento) e finalmente pasa a chamarse Mary Somerville (polo seu segundo esposo). Pero ademais, moitas mulleres non utilizaban o seu nome, como Sophie Gerrmain que utilizaba un pseudónimo "Antoine-Auguste Le Blanc" ou "Monsieur Le Blanc", ou a propia Ada Lovelace que firmou o seu traballo so coas súas iniciais (A.A.L.), en ambos casos para intentar que o seu traballo non fora rexeitado de entrada pola súa condición de muller. Invisibles para os poderosos e ausentes da historia "oficial" da ciencia, mulleres de tódalas civilizacións sentíronse atraídas polo coñecemento dende os inicios da humanidade.

Séculos XXIII (a. n. e.) - V (n. e.)

Artigo principal: Mulleres nas Matemáticas da Antigüidade.

A historia escrita da ciencia empeza en Exipto durante o Imperio Antigo (2778-2263 a.n.e.), nos tempos das pirámides. A eles interesábanlles os aspectos máis prácticos da ciencia, polo que desenvolveron as partes das matemáticas e a astronomía máis aplicables aos problemas do momento: reservas de trigo para o comercio, ou como cortar os bloques de pedra que se necesitaban para as súas xigantescas edificacións. O cálculo do tempo foi o que deu o impulso inicial á observación astronómica sistemática, actividade na que foron os pobos de Mesopotamia -sumerios, babilonios e asirios- os que lograron os maiores adiantos científicos. Nestas culturas o coñecemento estaba en mans de sacerdotes e

En Hedu'anna

sacerdotisas. A cultura sumeria -adoptada polos sucesivos invasores da rexión- concedía á muller unha posición e unha autonomía relativamente

altas; e é precisamente aí onde atopamos a En Hedu'anna, ou Enheduana, primeira persoa en firmar os seus escritos.

Dende a óptica occidental, cando se buscan os inicios das matemáticas xorde o nome da Escola Pitagórica, considerada a iniciadora da ciencia grega. Aínda que con frecuencia se

fala "dos pitagóricos" -invisibilizando así ao gran número de mulleres que formaron parte de ela dende os seus inicios ata a súa desaparición- esta comunidade científica introduciu ás mulleres na corrente da filosofía natural e a matemática. Tódolos seus integrantes escribían baixo o nome de Pitágoras e os descubrimentos e especulacións na Escola Pitagórica eran propiedade común dos seus membros, que as conservaban en segredo. Á morte de Pitágoras, foi unha muller -Theano de Crotona- a que tomou as rendas da Escola e, xunto con outros membros da mesma, ocupouse de difundir os coñecementos que alí se tiñan xerado.

Fora da comunidade pitagórica as mulleres tiñan poucas oportunidades na sociedade grega. Nunha sociedade que veneraba a sabiduría, a maior parte das mulleres era analfabeta. A pesar disto, aínda en Atenas e nas demais cidades-estado dominadas polos homes, algunhas mulleres conseguiron superar as trabas culturais e contribuír á ciencia, como Aglainike de Tesalia que foi famosa no seu tempo (s. V a.n.e.) pola súa capacidade de predicir eclipses soares e lunares, aínda que logo pasara á historia como unha feiticeira.

Xa entrando na nosa era, e baixo o dominio do Imperio Romano, iniciouse unha época de decadencia científica. A creencia xeneralizada era que todo o coñecemento importante atopábase nas obras dos "antigos" -os gregos clásicos- e que era imposible formular novas ideas ou descubrir algo que non coñeceran xa os seus predecesores. Pero pouco antes da caída do Imperio Romano de Occidente, no século IV en Alexandría, deuse un pequeno renacemento científico alumeado pola máis famosa das mulleres de ciencia ata Marie Curie, Hypatia de Alexandría. Foi a última científica pagá do mundo antigo, que se negou a traizoar os seus ideais en converterse ao cristianismo. Como pagá, partidaria do racionalismo científico grego e personaxe político influínte, Hypatia estaba nunha situación moi perigosa nunha cidade que era cada vez máis cristiá. O seu brutal asasinato marcou o final da ensinanza platónica en Alexandría e en todo o Imperio Romano, chegando a simbolizar o fin da ciencia antiga, ou clásica.

• En Hedu'anna (2300-2225 a.n.e.) filla do rei Sargón I, foi nomeada polo seu pai sacerdotisa maior do templo de Nanna e como tal dirixía tódalas actividades da vida diaria do
  

  Theano de Crotona
  seu pobo. Entrelas estaba a dirección dos templos, que eran tamén centros de ensino -onde estudiaban artes, ciencias e matemáticas- e en cada un deles existía un observatorio, dende o que rexistraban os movementos de estrelas e planetas.​
• Theano de Crotona , nada en Crotona , Magna Grecia , no século VI a.n.e., foi unha matemática e filósofa grega.​ Perteneceu á Escola Pitagórica onde foi primeiro alumna, logo mestra e, á morte de Pitágoras , pasou a dirixirla. ​ Escribiu tratados sobre matemáticas, física, medicina e psicología infantil; así como estudos sobre poliedros , cosmoloxía e medicina , sobre todo no referente ás doenzas da muller. Escribiu un libro sobre a proporción áurea .​ En Las mujeres en la escuela pitagórica, ​ artículo de Juan Núñez Valdés e María Luisa Rodríguez Arévalo, figuran 17 mulleres como estudantes da Escola pitagórica, que aparecen recollidas na Vida de Pitágoras, de Jámblico. As mulleres
  

  Hypatia de Alexandría
  pitagóricas que figuran aí son: Arignote de Samos, Babelyca de Argos, Boio de Argos, Cheilonis, Damo de Crotona, Echekrateia de Phlius, Ekkelo de Lukania, Habrotelia de Tarento, Kleaichma, Kratesikleia, Lasthenia de Mantinea, Myia, Okkelo de Lukania, Peisirrhode de Tarento, Phintys, Teano de Crotona, Theadusa de Esparta, Timycha e Tyrsenis de Sybaris.
• Aglaonike de Tesalia (Tesalia, s. IV a.n.e.) astrónoma grega, foi famosa no seu tempo pola precisión na determinación de eclipses , tanto de sol como de lúa. O seu dominio na arte de predicir eclipse fai que algunhas foentes se refiran a ela como unha bruxa ou hechiceira que pode facer desaparecer a Lúna a súa vontade.​
• Hypatia (Alejandría 370-415) matemática, astrónoma e científica, pero sobre todo filósofa. En Alexandrí a, a súa cidade, foi directora da Escola Neoplatónica .​ Inició a súa carreira colaborando con seu pai Teón de Alexandría nos comentario sobre o Almaxesto de Ptolomeo e nunha nova versión dos Elementos de Euclides que se converteu na base de tódalas edicións posteriores de Euclides . Hypatia escribiu ademais «comentarios» sobre aa Aritmética de Diophantus , sobre as Cónicas de Apolonio e sobre os traballos astronómicos de Ptolomeo. ​ Interesouse tamén pola mecánica e a tecnoloxía práctica,​ colaborou a mellorar a construción do astrolabio e inventou o hidroscopio .

Idade media (s. V-XV)

Artigo principal: Mulleres nas Matemáticas da Idade Media.

Coa caída do Imperio Romano de occidente, os principios do cristianismo pasaron a dirixir tódolos aspectos da sociedade e a Igrexa pasou ser o faro que dirixía a vida, tanto de nobles como de plebeos. O poder político trasladu a Bizancio, onde houbo varias mulleres no poder que tiveron intereses científicos. En China tamén houbo mulleres traballando en ciencia aplicada -que foi a que floreceu nesa época- que fixeron avanzar a ciencia e a tecnoloxía. Co xurdimento do Islam as traducións de antigas obras gregas pasaron a formar parte dos cementos da ciencia árabe. Na escola de medicina de Bagdad había mulleres e seguíanse as ensinanzas de María a Hebrea. Pero ao igual que en outras culturas, as eruditas musulmás non aparecen nos libros de historia, aínda que si hai testemuñas delas nos contos de As mil e unha noites. O imperio musulmán era neses tempos portador dunha cultura diversa e tolerante, conservou e ampliou os coñecementos da ciencia clásica á que uniu parte das culturas orientais, como a india, que posteriormente introduxo en Europa, grazas a o cal temos o sistema de numeración posicional/decimal, sistema Indo-Arábico, que sustituiu ao engorroso sistema de numeración romano que tanto tiña complicado o cálculo na antigüidade. A chegada dos árabes a Europa a través de España levou á creación do Califato de Córdoba (929-1031), que foi considerado como o período de maior esplendor político, económico, científico, artístico e cultural; converténdose en lugar de encontro de literatos, filósofos, teólogos e científicos de diversas relixións e culturas. A esta época pertence Fátima de Madrid, que traballou en Astronomía e Matemáticas.

En Europa, a medicina era case que a única saída para os intereses científicos das mulleres na Alta Edad Media. A finais do século VIII xorde o renacemento carolinxio que promoveu o estabrecemento de escolas abaciais en todo o Sacro Imperio Romano, o que produciu un rápido florecemento da vida monástica e que por primeira vez algunhas nenas tiveran acceso a uns rudimentos de educación escolar. A finais do século IX empezan a aparecer en Italia institucións dedicadas á instrución superior, creadas á marxe da Igrexa, e nas que tiveron cabida tanto homes como mulleres. Aínda que a mayoría das italiás de clase alta eran nese momento analfabetas, estas primeiras "universidades" de Italia estaban abertas ás mulleres e a súa presenza nelas non era so como estudantes, senón que tamén estiveron como profesoras. Quizais a máis importante de todas elas fora a Escola Salernitana -considerada a primeira universidade europea- na que destacaron numerosas profesionais da medicina e a cirurxía coñecidas como as "damas de Salerno", entre as que destacou Trótura, unha das científicas máis famosas da Idade Media.

Roswitha von Gandersheim

A maior parte das persoas dedicadas á ciencia en Europa durante a Idade Media, tanto homes como mulleres, pertencían a comunidades relixiosas, o que dificulta rastrexar os itinerarios científicos das mulleres nesta época na que moitas delas refuxiáronse nos conventos. Durante este tempo tiveron lugar varias reformas dentro da Igrexa que afectaron á vida nos conventos: Reforma de Cluny (910), Cisma de Oriente (1054), inicio de As Cruzadas (1095), reforma do Císter e Reforma Gregoriana (s. XI) foron algunhas delas. E nesta época convulsa, entre os séculos X e XII, atopamos a dúas mulleres excepcionais: Rosvita von Gandersheim -que escribiu Hortus deliciarum, O Xardín das delicias, compendio de tódolos saberes da época-, e Hildegarda de Bingen -autora de varias obras científicas entre as que se atopa Subtilitates diversaron naturarum creaturarum, Sutilezas da diversa natureza das cousas creadas- obra que converteu a súa autora na sabia máis impresionante da Idade Media-; ambas chegaron a ser abadesas e foron moi influíntes dentro da Igrexa. Trala morte de Hildegarda de Bingen, as portas dos conventos pecháronse moito máis firmemente. A bula Periculoso do papa Bonifacio VIII (1298) prohibiu ás monxas saír de seus conventos e restrinxiu a súa autonomía dentro deles, facendo que incluso quen os dirixían, como as abadesas, tiveran portavoces masculinos. Os séculos XII e XIII foron testigos da idade da escolástica e o xurdimento das universidades fundadas pola Igrexa católica, das que quedaron excluídas as mulleres. A natureza da investigación científica empezaba a cambiar. As profesións necesitaban unha educación universitaria, e en todas partes, a excepción de Italia, as universidades estaban vedadas ás mulleres. A pesar delo, moitas mulleres seguiron exercendo a súa profesión ata que durante os séculos XIV e XV pasaron a considerarse charlatanas e bruxas, pasando a caer todo o peso da Inquisición sobre moitas delas. O camiño fíxose aínda máis tortuoso para as mulleres estudosas, que comezaron unha loita para ser admitidas nas universidades, que se prolongou en moitos lugares ata mediados do século XX.

• 

  Hildegard von Bingen
  Roswitha von Gandersheim (935 − 1000) Tamén coñecida como Hroswitha de Gandersheim, foi unha canonesa alemá​​ gran aficionada á astronomía. Mantivo que o Sol era o centro do sistema planetario e que a terra xiraba o seu arredor empuxada por unha forza, adheíndose así á teoría heliocéntrica de Aristarco de Samos (s. III a.n.e.) que tamén fora seguida por Hypatia. Físoxe famosa polas súas pequenas pezas de teatro, baseadas xeralmente en lendas de santos. Bona coñecedora da Arithmetica de Boecio (480-524), tamén aproveitaba estas obras para desenvolver a súa formación en aritmética; como en Sapientia, na que para indagar as edades das tres Virtudes Teologais realiza unha disertación sobre os números deficientes e abundantes.
• Fátima de Madrid (s. X-XI) Astrónoma madrileña, ​ escribiu notables traballos sobre astronomía. Estes traballos a fixeron célebre a finais do século X, na Aljama de Madrid, onde eran coñecidos como Correcciones de Fátima. Tamén axudou a seu pai -o astrónomo Mosama-ben-Ahmed el-Mageritti (El madrileño )-, na redacción de varias obras, entre outras, o Tratado sobre o Astrolabio , que se conserva no Mosterio do El Escorial.
• Hildegard von Bingen (1098-1179) nada en Bermersheim, Alemaña, foi unha abadesa polifacética -médica, filósofa, naturalista, compositora, poeta e tamén lingüista- moi singular pola súa notable influencia e por ser unha das científicas máis importantes do século XII.​ Ten unha importante obra científica, centrada fundamentalmente nos seus estudos de historia natural e medicina, pero na que tamén recolle a súa visión cosmolóxica do universo. Grazas a ela pasaron ao século XII moitas das ideas cosmolóxgicas das tradicións grega e judeo-cristiá. A súa cosmoloxía ten unha gran originalidade, ve unha Terra esférica envolta en cascarones celestiais concéntricos que inflúen nos acontecementos terrestres. No diagrama que acompaña a esta visión, Hildegard coloca ao este na parte superior e o norte á esquerda, con unha elongación do eixo este-oeste. Así pois, as zonas exteriores teñen forma ovoide, cando a maioría de cosmólogos da época concibían un universo totalmente esférico, seguindo o diseño dos antigos.

Renacemento e Revolución científica (s. XV-XVII)

Artigo principal: Mulleres nas Matemáticas do Renacemento e da Revolución científica.

A exclusión das mulleres dos centros oficiais do saber, e da educación en xeral, levou a que dende principios do século XV xurdira unha corrente, primeiro en Francia, pero que rapidamente se estendeu por toda Europa, coñecida como a “Querela das Mulleres” na que mulleres cultas e con influencia na sociedade da súa época manifestan publicamente as súas queixas pola discriminación á que as somete a sociedade, sendo o eixe central das súas reivindicacións o dereito á educación. Desta corrente formaron parte algunhas personaxes importantes como a italiana Cassandra Fedele (Venecia, 1465-1558), que se formou en literatura clásica, filosofía, ciencias e dialéctica; e con 22 anos, logrou un gran éxito en Italia e no estranxeiro cun discurso en eloxio das artes e as ciencias na gradación dun curmán en Pádua. Ou a danesa Sophia Brahe (Dinamarca, 1556 − 1643) coautora do catálogo onde se detallaba a posición dos planetas e o fondo estelar, que serviu a Johannes Kepler para enunciar as súas leis astronómicas.

Margaret Cavendish

Anne Conway

Lady Mary Montagu

A gran Revolución Científica do século XVII, iniciada con Galileo Galilei (1564 − 1642) e René Descartes (1596−1650), e culminada con Newton (1643−1727) e Leibniz (1646−1716), xa entrado o século XVIII, tivo o seu xerme na nova astronomía de Nicolás Copérnico (1473−1543), e cambiou a forma en que mulleres e homes instruídos vían o mundo. Os membros ilustrados da alta burguesía e da aristocracia convertíronse en científicos aficionados e contribuíron a abrir portas á aparición de novas investigacións e novos descubrimentos. As súas esposas, fillas e irmás, uníronse tamén a esta corrente, recibindo o nome de “Damas de Ciencia” e tiveron un destacado papel na ciencia e na sociedade do momento. Grandes mulleres que, con poder e coñecementos, influíron no pensamento dos grandes protagonistas. A dama de ciencia encontrou o seu oco en sociedades como a inglesa e, como resultado delo, varias mulleres de ciencia alcanzaron a fama. Como a inglesa Margaret Cavendish (1623-1673) interesada en todo tipo de ciencias, chegou a escribir dez libros de filosofía natural e empeñouse en poñer o seu nome e retrato en cada unha das súas obras publicadas. Quería deixar constancia de que era ela, unha muller, a autora da obra. Isabel de Bohemia (1618 − 1680), a Princesa Palatina, influíu significativamente no seu mestre Descartes −quen lle dedicou os seus Principios filosóficos en 1644−. As cartas de Descartes a Isabel de Bohemia, publicadas en 1644, serven para transmitir as súas ideas sobre problemas de matemáticas, física e astronomía. Descartes tamén foi instructor da raíña Cristina de Suecia (1626-1689), con quen discutía de problemas filosóficos e científicos. Sofía de Hannover (1630− 1714), inspirou o traballo de Leibniz e foi, tanto política como intelectualmente, a colaboradora máis próxima de Leibniz, con quen mantivo unha extensa correspondencia filosófica dende a década de 1670 ata a súa morte. Pero a que máis influíu na filosofía de Leibniz foi Anne Finch Conway (1631−1679) fonte da que bebeu Leibniz para a súa filosofía vitalista, xa que esta se basea nas “mónadas” de Conway. Anne Conway foi unha filósofa naturalista de primeiro nivel; pero de ningunha maneira foi a única, a súa obra influíu na de outras e outros filósofos, e recibiu influencia delas. A Revolución Científica tivo que ver ante todo coa natureza da materia, o movemento e a relación entre eles; e ese é precisamente o traballo que desenvolveu Anne Conway. Carolina Brandenburg-Ansbach (1683−1737) estudou con Leibniz en 1696, pouco antes de converterse en Princesa de Gales. Máis tarde, cando xa era raíña, Newton, Samuel Clarke e Lady Mary Montagu visitaban frecuentemente a súa corte. A raíña Carolina foi intermediaria da famosa correspondencia de 1716 entre Leibniz e Clarke sobre o conflito entre a filosofía mecanicista de Newton e a vitalista de Leibniz.

Pero se hai unha rama da ciencia na que as mulleres matemáticas sempre tiveron moito peso, dende a antigüidade, esa é a Astronomía. E neste tempo podemos atopar, por exemplo á polaca Elisabeth Hevelius (1647 − 1693) que publicou un catálogo recollendo a posición de arrededor de 1600 estrelas que non so foi o maior catálogo de estrelas xamais compilado ata ese momento, senón que foi o último que se fixo sen o uso dun telescopio. Está considerada unha das primeiras mulleres astrónomas e a nai dos mapas lunares.

As observacións a través de telescopios fixéronse cada vez máis habituais e as ilustracións volvéronse un complemento importante nos tratados de astronomía. A xermana Maria Clara Eimmart (1676−1707) foi unha das primeiras artistas especializadas en astronomía. Filla dun importante pintor e astrónomo aficionado, no seu taller-observatorio de Nüremberg reuníanse importantes astrónomos do momento para contemplar e admirar as súas dotes de gravadora para a representación de cometas, manchas solares, eclipses ou as montañas da Lúa. Observacións e representacións que acabaron para sempre co “ceo inmutable e perfecto” de Aristóteles. Maria Winckelmann Kirch (1670-1720) formouse en astronomía no seu Leipzig natal co chamado “campesiño astrónomo”, ata que se traslada co seu esposo Gottfried Kirch (1639–1710) a Berlín e prosegue alí a súa formación como astrónoma. En 1702 Maria Kirch descubriu un cometa, aínda que non se lle deu o seu nome nin recibiu reconocimiento algún. Tras quedar viúva desenvolve unha brillante carreira como astrónoma independente. As súas contribucións máis importantes á astronomía foron as súas observacións da aurora boreal, os seus escritos sobre a conxunción do Sol con Saturno e Venus, sobre a conxunción de Xúpiter e Saturno. Pero os membros da recén fundada Academia de Ciencias de Alemaña a expulsaron do observatorio que ela montara co seu marido, nomeando a seu fillo Christfried, de 20 anos, director do Observatorio de Berlín. Ela sempre tivo claro que o trato desconsiderado que recibiu da Academia foi debido ao seu xénero; o que anos máis tarde se ratificou ao saír á luz os agrios debates que houbo no seo da academia, nos que se recoñecían os seus méritos, pero nos que se decidiu botala para non sentar un precedente pernicioso, dando por sentado que a institución veríase perxudicada se tiña no seu seo a unha muller. Esta foi unha das primeiras «conxuras dos necios» que houbo nas recén creadas institucións científicas. Por contra, o seu amigo Leibniz non tivo ningún problema en recoñecer os seus méritos presentándoa á corte de Prusia, de onde non tardou en recibir unha invitación do tsar de Rusia para traballar na súa corte.

Esta abundancia de mulleres na elite da astronomía en Europa levou ao astrónomo sueco Andreas Celsius -que coñeceu ás Kirch, nai e filla, cando estudaba en Berlín, que en París topouse con outra gran astrónoma, a irmá de Joseph Delisle, e que cando chegou a Bolonia a estudar co director do observatorio atopou que este tamén tiña dúas irmás, Teresa e Maddalena Manfredi, ambas ben preparadas e que colaboraban con el na preparación das efemérides solares, lunares e planetarias de Boloña- a escribir, nunha carta dirixida a Kirch:

Empezo a crer que ter irmás doutas é o destino de tódolos astrónomos, xa que polo menos iso foi o que me topei nos que tiven a honra de coñecer durante a miña viaxe.

• 

  Sophia Brahe
  Sophia Brahe (1556-1643) astrónoma e horticultora danesa. ​ Foi asistente de seu irmán, o coñecido astrónomo Tycho Brahe (1546-1601), có que traballou no observatorio do Castelo de Urania. Colaborou con el na redacción do catálogo no que se detallaba a posición dos planetas e o fondo estelar, e que serviu a J. Kepler para enunciar as súas leis astronómicas. A partir de 1588  –tras enviuvar– dedicouse de cheo á
  

  Maria Cunitz
  horticultura, elaborando tamén medicamentos espagíricos.
• Maria Cunitz (1610-1664) astrónoma alemá. Debido aos seus coñecementos e aportacións á ciencia e á cultura, era coñecida como a Palas de Silesia. A súa principal obra – escrita en alemán e latín– foi Urania Propitia, publicada en 1650 -Urania é a musa da astronomía na mitoloxía grega e Maria Cunitz era coñecida tamén co nome de Urania-. Este tratado contiña unha simplificación das coñecidas Táboas rudolfinas de Johannes Kepler (1571-1630) e nel correxíanse algúns erros do texto de Kepler, ademais de incluír novas táboas matemáticas, novas efemérides e divulgar parte das teorías de Kepler. Con este tratado -Urania propitia- súa autora conseguiu unha gran reputación en Europa, sendo aclamada como a muller máis sabia en astronomía tras Hipatia de Alexandría. Como recoñecemento, levan o seu nome o cráter Cunitz de Venus e o planeta menor 12624 Mariacunitia.
• 

  Elena Cornaro Piscopia
  Elena Lucrezia Cornaro Piscopia (1646-1684) filósofa, música e matemática veneciana.​ No ano 1678 converteuse na primeira muller en recibir un doutoramento nunha universidade.​ Foi profesora de matemáticas na Universidade de Padua.
• Catherina Elisabetha Koopman Hevelius (1647-1693) astrónoma polaca. ​ Foi a segunda esposa do tamén astrónomo Johannes Hevelius. Trala morte do seu esposo en 1687, ela completou e publicou Prodromus astronomiae (1690), no que realizou unha compilación de 1.564 estrelas e as súas posicións, sen utilizar ningún telescopio. Está considera unha das primeiras mulleres astrónomas, coñecida como a nai dos mapas lunares.
• Maria Winkelmann-Kirch (1670-1720) astrónoma alemá. Utilizando as súas observacións dos ceos nocturnos, ela e o seu esposo, Gottfried Kirch (1639-1710), fixeron cálculos astronómicos para calendarios e almanaques, con informacións diversas –fases da Lúa, posta de Sol,
  

  Ilustracións do Ceo de Maria Clara Eimmart
  eclipses e posicións de diversos planetas–. ​ Foi a primeira muller que descubriu un cometa (en 1702): o C/1702 H1.

• Maria Clara Eimmart (1676-1707) astrónoma e gravadora alemá. Foi a filla e axudante do matemático, astrónomo e gravador Georg Christoph Eimmart (1638-1705), fundador do Observatorio de Núremberg (Alemaña). Do seu pai aprendeu dende idiomas ata debuxo, pasando por astronomía e matemáticas. Todos eses coñecentos permitíronlle especializarse en ilustracións botánicas e astronómicas, que ela realizou cunha gran precisión.​ Cabe destacar a súa Micrographia stellarum fases lunae ultra 300, unha serie de máis de 350 debuxos das fases da Lúa a partir de observaciónes realizadas a través do telescopio. Son imáxenes dunha beleza singular, plasmadas sobre papel azul e, de tal precisión, que serviron de base para un novo mapa lunar.

Século das Luces (s. XVIII)

Artigo principal: Mulleres nas Matemáticas do Século das Luces.

Nos últimos anos do século XVII iníciase un movemento filosófico, cultural e científico que se prolongará ata a Revolución Francesa e será coñecido como A Ilustración, e convertirá ao século XVIII no Século das Luces. Nel enfrontouse a razón á superstición, combateuse a ignorancia e impúxose unha ideoloxía de liberdades e recoñecmento de dereitos. É tamén un momento de cambio na mentalidade feminina con grandes avances nas reivindicacións de dereitos das mulleres. Foi unha época crucial, porque nela iniciouse o debate en torno á igualdade entre ambos sexos, como consecuencia das novas correntes de pensamento que comenzaban a extenderse, nas que os máis conspicuos pensadores constituíanse en defensores dos dereitos dos cidadáns, dos escravos, os indios e os nenos, pero moi poucos aceptaban e moito menos defendían eses dereitos para as mulleres. Pola súa parte moitas mulleres cultivaron un sentimento igualitario e loitaron por non quedar excluídas dos dereitos e liberdades que se ían conquistando, sobre todo o acceso á educación.

A revolución científica tiña cambiado a forma na que as persoas se relacionaban coa ciencia. Homes adiñeirados e ociosos tíñanse convertido en científicos aficionados e aberto novas posibilidades para facer ciencia. As súas esposas e irmás convertíranse en damas de ciencia -etiqueta que foi utilizada como un insulto polos seus detractores-, o que lles permitiu alcanzar un nivel de competencia científica moi superior as súas predecesoras. Pero ao marxe da polémica sobre se a ciencia considerábase ou non apropiada para as mulleres, un amplo estrato da poboación feminina comezou a interesarse por ela, a estudala e realizar aportacións. As mulleres dos salóns do Século das Luces apoiaron e divulgaron as novas teorías de Descartes, Newton e Leibniz.

Marquise du Châtelet

O libro de Isaac Newton (1643-1727) Philosophiae naturalis principia mathematica [1687] é unha das obras básicas do pensamento científico. Substituíu á mecánica de Descartes –na que as forzas actúan por contacto– pola lei de gravitación universal –na que as forzas actúan a distancia–; o que supuxo un avance cualitativo importante, porque permitiu explicar o movemento dos astros e fenómenos terrestres cunha formulación matemática. O conde Francesco Algarotti (1712-1764), que era un admirador da obra de Newton, en 1735 realizou unha estancia de seis semanas no castelo de Cirey, residencia da Marquise du Châtelet e sede dun dos Salóns de Ciencia mellor dotados do momento. Algarotti aproveitou a súa estancia en Cirey para escribir parte do seu libro Il neutonianismo per le dame (1737); no que, por medio do diálogo entre un filósofo e unha dama, explica parte das ideas de Newton. Nese mesmo lugar, os dous volumes dos Principia de Newton foron traducidos do latín ao francés e comentados por Emilie de Breteuil, Marquise du Châtelet, o que permitiu que se difundiran na Francia cartesiana as ideas de Newton. Esta muller fixo importantes contribucións ao desenvolvemento do pensamento científico francés, ademais de ser a que máis colaborou á introdución e difusión das teorías de Newton e Leibniz en Francia. Pero ademais foi unha das que con máis ardor e vehemencia alzaron a súa voz para defender os dereitos das mulleres, sobre todo o dereito das mesmas á educación. Así, no seu «Discurso sobre a felicidade» mantén que: A sabiduría sempre debe facer ben os seus cálculos, porque quen di sabio di feliz, alo menos no meu dicionario. Ou máis adiante: O estudo fainos totalmente independentes, polo que o amor ao estudo é a pixón máis necesaria para a nosa felicidade; é un recurso seguro contra a adversidade, é unha fonte de pracer inagotable. Mentres que na tradución que realizou de «A fábula das abellas», de Bernard Mandeville, di no seu prefacio: Sinto todo o peso do prexuízo que nos exclúe universalmente das ciencias, e é unha das contradicións deste mundo que sempre me sorprendeu moitísimo, dado que hai grandes países nos que a lei nos permite regular os seus destinos, pero non hai ningún no que sexamos educadas para pensar. Ou nunha carta a Federico de Prusia: Xulgádeme polos meus propios méritos ou pola súa falta, pero non me consideres un mero apéndice deste gran xeneral ou dese recoñecido erudito, de tal estrela que brilla na corte de Francia ou destoutro autor tan famoso. Son unha persoa completa, so responsable de min por todo o que son, por todo o que digo, por todo o que fago. Pode que haxa metafísicos e filósofos cuxo coñecemento sexa maior que o meu, aínda que eu non os coñecín. Non obstante, eles tamén son só seres humanos débiles e teñen os seus defectos; Entón, cando sumo o total das miñas grazas, confeso que non son inferior a ninguén.

Italia, que xa en séculos anteriores destacou polo maior respecto a súas mulleres, foi outro dos lugares nos que floreceron nesta época os Salóns, tanto literarios como científicos, sobre todo no norte do país; onde ademais empezaron a abrirse algunhas das súas universidades á incorporación das mulleres, tanto como alumnas como profesoras, nas mesmas. Nesta época pódese destacar á matemática napolitana Faustina Pignatelli Carafa (1705-1785), que foi fundamental na introdución das teorías de I. Newton en Nápoles. Ou á veneciana Cristina Roccati (1732-1797), que se graduou na Universidade de Boloña en Filosofía Natural (Ciencia), onde tamén tiña estudado literatura, lóxica, metafísica, moral, meteoroloxía e astronomía. Posteriormente foi nomeada membro da Academia Concordi de Rovigo (Véneto) en 1749, onde ensinou física newtoniana durante décadas; sendo ademais unha destacada e afamada poeta. Tamén da mesma época é Diamante Medaglia Faini (1724-1770), que destacou dende moi nova como poeta, pero que xa na súa idade adulta "buscando novas frontieras intelectuais" descubriu o seu interese pola filosofía natural, especialmente polas matemáticas, a astronomía e a física, que se converteron na súa nova pasión. Abertamente admiradora de Cristina Roccati, foi tamén unha gran loitadora polo dereito das mulleres á educación; tema no que disintiu publicamente de divulgadores como Francesco Algarotti -autor do Newtonianismo para as damas-, quen consideraba que existían conceptos adecuados e non adecuados para as mulleres, o que o levou a excluír ás matemáticas do seu famoso libro, co argumento de que non eran adecuadas para a mente feminina. Para rebatir todos estes prexuízos, ela escribiu e publicou unha disertación sobre a importancia do estudo das matemáticas para as mulleres. Pero se hai unhas científicas que brillaron especialmente na Italia do momento foron Laura Bassi (1711 - 1778) e María Gaetana Agnesi (1718-1799), dúas grandes figuras enciclopédicas. Bassi brillou con luz propia na Boloña ilustrada. No seu ano de gloria, en 1732, despois de ter participado en varios debates públicos con notables académicos, primeiro é nomeada membro da Academia de Ciencias de Boloña, a continuación a Universidade de Boloña concedeulle un doutoramento honorario, e finalmente, nese mesmo ano, despois dun exame público, consegue unha praza de profesora na Universidade de Boloña. Tanto na Academia como na Universidade de Boloña “pelexa” por defender os seus dereitos e conseguir un salario -xusto e equiparable ao dos seus colegas- polo seu traballo. Os seus potentes coñecmentos de física e matemáticas, xunto coo súa formación pioneira nas teorías de Newton, que contrastaba cos enfoques tradicionais dos seus colegas, fixeron de Bassi unha figura clave na difusión da ciencia newtoniana en Italia.

The ladies' diary

Pola súa parte Agnesi foi famosa no seu tempo pola súa obra “Instituzioni analítiche ad uso della gioventú italiana”, libro que escribe aos 30 anos pola necesidade de ocuparse da educación matemática de súas 20 irmás e irmáns. A este tratado atribúeselle ter sido o primeiro libro de texto que acometeu o tratamento conxunto do cálculo diferencial e o cálculo integral, facendo explícita ademais a súa natureza como problemas inversos. Tralo éxito deste libro, María Gaetana Agnesi foi elixida membro da Academia de Ciencias de Boloña e nomeada, por orden papal, profesora de matemáticas da Universidad de Boloña.  

Entre 1704 e 1840 publicouse anualmente, en Londres, un almanaque destinado ao público feminino: The Ladies’ Diary or Woman’s Almanack, subtitulado: “Containing New Improvements in Arts and Sciences, and many Entertaining Particulars: designed for the Use and Diversion of the Fair-Sex”. Ademais das seccións propias sobre o calendario, esta publicación incluía regularmente seccións con adiviñas, preguntas científicas e problemas matemáticos. En cada número incluíanse solucións aos problemas do ano anterior, enviadas polas lectoras, e propúñanse problemas novos, suxeridos tamén por elas. Tanto a redacción dos problemas como a súa solución solían versificarse. Na introdución do número de 1718 o seu editor escribía: “[...] os estranxeiros asombraríanse se lles mostrase non menos de catrocentas ou cincocentas cartas de outras tantas mulleres, con solucións xeométricas, aritméticas, alxébricas, astronómicas e filosóficas”. No século XVIII hai tantas publicacións de carácter científico dirixidas a mulleres –xa sexa en forma de epístolas, periódicos ou textos divulgativos–, que o feito non fai máis que corroborar o anhelo das mulleres pola educación e o seu alto interese polas manifestacións culturais e científicas de toda índole. As mulleres do Século das Luces apoiaron nos seus salóns a difusión das ideas de Descartes, Newton e Leibniz. Posteriormente, a ciencia pasaría dos salóns ás universidades e ás academias, das que as mulleres se verían excluídas durante moitos anos.

Como xa ocorría no século anterior, unha das áreas da matemática cunha importante presenza de mulleres foi a Astronomía. Nesta época, moitas mulleres dedicaban as súas noites a contemplar o firmamento, cual fillas de Urania -musa da astronomía na mitoloxía grega-. O feito de que esta ciencia estivera relacionada con oficios artesáns, que se desenvolvían dende o fogar, probablemente tivo moito que ver para que neste século houbera unha impresionante constelación de astrónomas que traballaron nos observatorios, que eran naquel tempo negocios familiares. Maria Kirch (1670-1720) descubriu o cometa de 1702, aínda que non se lle dou o seu nome nin recibiu recoñecemento por elo. Despois da morte do seu marido, en 1710, preparou a seu fillo, de dezaseis anos para que fora o seu asistente. Catro anos máis tarde, en 1714, foi el o elixido como director do Observatorio de Berlín, converténdose a súa nai e as súas irmás nas súas asistentes. O trato dado a Maria Kirch foi unha das primeiras «conxuras dos necios» que tiveron lugar nas recén creadas institucións científicas. Afortunadamente non toda a comunidade científica reaccionou do mesmo xeito, un prestixioso científico como Leibniz non tivo problema en recoñecer os

Urania, Alegoría de la Astronomía,

méritos dela -presentándoa incluso á corte de Prusia, da que non tardou en recibir unha oferta de traballo- sen embargo os mediocres atrevéronse a dicir que a presenza dunha muller desprestixiaba a academia; cando eran eles os que a mancillaban coa súa mediocridade. Pero se houbo nesta época unha estrela que resplandeceu sobre todas as demais, esa foi Caroline Herschel (1750-1848), tamén coñecida como "a cenicienta de Hannover" polo papel á que foi destiñada na familia -debido aos problemas de saúde que tivo na súa infancia: variola aos tres aos, que lle deixou a cara marcada, e o tifus aos dez, que casi acaba coa súa vida e que detivo o seu crecemento, deixándoa cunha estatura de 1.20 m-. A súa intelixencia, extraordinariamente desperta, e as súas dotes musicais, junto coa a axuda de seu irmán William -12 anos maior que ela- que a levou con el cando se foi traballar a Inglaterra, permitiulle brillar primeiro como soprano e máis tarde -cando seu irmán decidiu dedicarse profesionalmente á astronomía- como astrónoma. Xa como axudante de seu irmán comezou a ser coñecida, sobre todo a partir do descubrimento do cometa de 1786, polo que foi recoñecida pola Royal Astronomical Society. así como polo rei Xurxo, counha asignación de 50 libras anuais (cantidade considerable para a época) polo seu traballo como asistente do seu irmán. A fama dos Herschel extendeuse por toda Europa, tanto pola precisión das súas observacións astronómicas como polos telescopios creados por eles e que permitían explorar rexións celestes moito maiores ao ter moita menos distancia focal, o que os facía ideais para barrer o ceo e detectar cometas, polo que foron tamén coñecidos como os "barredores de cometas". Ambos irmáns crearon un gran equipo: el aportaba a intuición e a ambición de saber, e ela unha inmensa capacidade de traballo e de disciplina, ambas necesarias para recopilar os resultados das observacións nocturnas, realizar os cálculos e prepararlos para a súa publicación. O ter sobrevivido 25 anos a seu irmán, e continuar facendo, xa en solitario, os mesmos traballos que antes realizaban conxuntamente, a fixo más coñecida e recoñecida nos ámbitos científicos do momento, consiguendo distincións tanto en Inglaterra como en Prusia, a onde regresou os últimos anos da súa vida que, a pesar da súa endeble saúde, se prolongou ata os 98 anos.

As francesas foron aproximándose á astronomía da man de Nicole-Reine Lepaute (1723-1788). A súa primeira investigación importante foi sobre as oscilacións de péndulos de lonxitudes variables, o que a levou a gañarse a fama de ser unha das mellores computadoras astronómicas da súa época. Para a chegada do cometa Halley, en 1757, o director do Observatorio de París, Jéröme Lalande, contratou ao matemático Clairaut para predicir a data exacta do retorno do cometa, determinando a súa órbita; e este recurriu a Mme. Lepaute pare que lle axudara na tarefa. O 14 de novembro de 1758 informaron á Academia de Ciencias das datas de regreso do cometa. Foi un gran triunfo da ciencia newtoniana e Clairaut recoñeceu, na súa obra Comets, o traballo de Lepaute; aínda que máis adiante retractouse e hoxe en día todo o mérito da predicción se lle atribúe a el. Pola súa parte ela continuou dedicándose ao estudo dos eclipses e publicou varias memorias astronómicas baseadas nas súas observacións, pero tamén colaborou con Lalande en outros moitos traballos. Pero ela non foi a única que colaborou con Lalande; Louise du Pierry (1746-1789), que relevou a Lepaute como colaboradora de Lalande, foi quen fixo os cómputos da maioría dos eclipses que utilizou Lalande para seu estudo do movemento lunar. Tamén colaborou con Lalande a súa sobriña política Marie-Jeanne-Amélie Harlay Lefrançais de Lalande (1768-1832) que deu clases de astronomía en París e traballou tanto en forma independente como con seu esposo.

María Andresa Casamayor

Na España do século XVIII exitiron unhas institucións, as Sociedades Económicas de Amigos do País, defensoras do pensamento ilustrado, que pretendían a recuperación de sectores marxinados, como vagabundos, pobres ou hospicianos, argumentando que podían ser útiles para oprogreso do país. Tamén defendían a incorporación da muller a traballos produtivos, pero á hora de valorar a súa capacidade intelectual mostrábanse retrógradas. Proba delo é que a finais do século XVIII produciuse unha fortísima polémica en resposta á demanda dun grupo de mulleres que pretendían pertencer ás Sociedades Económicas, alegando que seus estatutos non o impedían. Un claro exjemplo da posición maioritaria destas institucións, respecto ao papel das mulleres nelas, é o da Sociedade Matritense, na que se opoñían a súa admisión argumentando que tal feito puña en cuestión

"o pudor e o recato" e que a súa incorporación levaría o caos á institución pola "natureza anárquica" das mulleres e a súa incapacidade para pregarse ás leis e normas estabrecidas, así como pola súa natureza frívola e inestable. Sen embargo outro sector minoritario delas, no que estaba por exemplo Jovellanos, era partidario da incorporación das mulleres, recoñecendo as súas capacidades intelectuais y a posibilidade de admitilas polos seus méritos e nno pola súa extracción social. Pero incluso estes crían que, por recato, as mulleres nno acudirían ás Sociedades Económicas, polo que propuñan que puidesen facer as aportacións dende as súas casas. En 1787 Carlos III pon fin á disputa decretando a admisión das mulleres nas Sociedades Económicas. Pero a sociedade ilustrada empezou a chamar "bachilleras", de maneira despectiva, ás mulleres intelectuais, e poucas osaron desafiar tal crítica, coa excepción dun pequeno grupo pertencente á nobreza e á burguesía, que desempenou unha importante labor nas Sociedades Económicas. E nesta España ilustrada atopamos en Zaragoza a unha ilustre matemática: María Andresa Casamayor y de la Coma (1720 - 1780) que a pesar de ter pechadas as institucións oficiais relacionouse ca elite científica da época e legounos dous tratados, escritos baixo pseudónimo: “El tirocinio aritmético” e “El para sí solo“, exemplos de innovación e pioneiros en matemática aplicada, ofrecendo neles ferramentas para mellorar a produtividade, expoñendo dunha maneira clara e accesible as regras de sumar, restar, multiplicar e dividir, buscando exemplos da vida diaria e cun gran interese na súa aplicación práctica, o que lle conferiu gran importancia na época, pola necesidade de aplicar estas operacións á agricultura, á gandería ou ao comercio.

Pero tamén nesta época atopamos no leixano oriente a unha científica da dinastía Qing, Wang Zhenyi (1768-1797) que destacou sobre todo en matemáticas e astronomía, pero que tamén sobresaíu en poesía, xeografía e medicina.​​ A pesar da súa corta vida, faleceu aos 29 anos, os seus traballos científicos foron recopilados nun libro titulado Shusuan jiancun (Simples Principios del Cálculo) onde se poden atopar artigos como «A explicación do Teorema de Pitágoras e a trigonometría», «Sobre a lonxitude e as estrelas», «Sobre a explicación dos eclipses lunares», «A explicación do eclipse Solar» ou «Sobre a procesión dos equinoccios». Tamén reescribiu o libro do matemático Mey Wending (1633-1721) titulado «Principio do Cálculo», cunha linguaxe máis sinxelo e o titulou «As bases do Cálculo»; e con 24 anos escribiu outro libro chamado «Os simples principios do cálculo» no que simplificou as multiplicacións e las divisións para facer que as matemáticas foran máis fáciles, e polo tanto máis divertidas.​ En 1994, a Unión Astronómica Internacional nomeou a un cráter de Venus no seu honor.​

Emilie du Châtelet

Nadas na primeira metade do século XVIII (1701-1750)

• Faustina Pignatelli Carafa (1705-1785) matemática napolitana, foi fundamental na introdución das teorías de I. Newton en Nápoles. No ano 1734 publicou o Problemata Mathematica (en Nova Acta eruditorum). O filósofo Francesco Maria Zanotti mencionouna como «unha matemática dotada» na Academia de Ciencias do Instituto de Boloña en 1745, da que formaba parte, como membro, dende 1732.
• Emilie du Châtelet (1706-1749) matemática e física francesa. Foi unha das grandes matemáticas do século XVIII. Traduciu os Principia de Isaac Newton ao francés –propagando as súas ideas dende Inglaterra á Europa continental– e divulgou os conceptos do cálculo diferencial e integral no seu libro As institucións da física (1740). Dama da alta aristocracia, nos seus salóns, ademais de discutir de teatro, literatura, música ou filosofía, tamén se falaba de ciencia.
  

  Laura Bassi
• Laura Bassi (1711-1778) científica e filósofa italiá. Foi unha nena prodixio que recibiu instrución en matemáticas , filosofía , anatomía , historia natural e linguas . Graduada en 1732, obtivo un posto de profesora de Filosofía Natural na universidade e converteuse en membro da Academia de Ciencias de Bolonia . O seu matrimonio (en 1738) co médico e físico Giuseppe Veratti (1707-1793) –con quen tivo doce fillos– facilitoulle a súa carreira profesional. En 1776, cando faleceu o titular da
  

  Maria Gaetana Agnesi
  Cátedra de Física Experimental do Instituto de Ciencia, o Senado designouna como titular e a seu esposo como asistente. Máis tarde obtivo o cargo de Presidente do Instituto.
• Maria Gaetana Agnesi (1718-1799) matemática, lingüista e filósofa italiá. Publicou Instituzioni analítiche ad uso della gioventù italiana (1748), tratado no que setrataba á vez o cálculo diferencial e integral . Este texto foi traducido ao inglés e ao francés, converténdose en texto de referencia en toda Europa cun gran impacto no ensino. Ao final da súa vida era famosa en toda Europa por ser unha das mulleres de ciencia máis capaces do século XVIII. Un cráter de Venus leva o seu nome na súa honra. Na Biblioteca Ambrosiana de Milán gárdanse as súas obras inéditas que ocupan vinte e cinco volúmes.
• María Andresa Casamayor de La Coma (1720-1780) matemática española. Foi a primeira muller que publicou un libro científico en
  

  María Andresa Casamayor.
  España, eso si baixo seudónimo de Casandro Mamés de La Marca y Araioa. A súa primeira publicación, 1738, Tyrocinio Arithmetico, instrucción de las quatro reglas llanas tivo gran éxito e difusión non seu tempo, nel ensina a sumar, restar, multiplicar e dividir dunha maneira sinxela e accesibel para todos. O segundo libro que María Andresa Casamayor publicou foi El parasisolo, manuscrito de 109 hojas sobre aritmética avanzada.
• Nicole-Reine Etable Lepaute (1723-1788) matemática e astrónoma francesa. Gran calculadora, colaborouó co matemático Alexis Clairaut e o astrónomo Jérôme Lalande para verificar as predicións de Edmund Halley sobre o regreso do cometa (13 de abril de 1759).
  

  Anna Barbara Reinhart
  En 1759, Lalande involucrouna nos cálculos de táboas e efemérides astronómicas, o que permitiu a Nicole-Reine Etable Lepaute a entrada na Académie de Béziers como membro asociado.
• Diamante Medaglia Faini (1724-1770) poeta e filósofa natural italiana. Cando aínda era moi nova, comezou a compoñer sonetos de amor apasionados e canzoni modelados estilisticamente sobre os sus prezados poetas toscanos. Seu pai opúsose a súa vocación poética e á crecente publicidade que a acompañaba, polo que lle concertou un matrimonio. Unha vez casada xa realizou pouca actividade de creación poética e recurriu -como nova fonte de inspiración gratificante-, á "nova" ciencia e filosofía, centrando os seus intereses na astronomía, a filosofía,as matemáticas e a física. Tamén foi moi vehemente na defensa da educación das mulleres: o 5 de maio de 1763, presentouse ante a academia bresciana, á que pertencía, para defender enerxicamente a educación da mujer en tódolos ámbitos, incluído o científico.
• Anna Barbara Reinhart (1730-1796) matemática suíza. Estudiou de maneira autodidacta as obras de Leonhard Euler , Gabriel Cramer e

Nicole-Reine Lepaute

Joseph-Jérome Lalande, entre outros. Ensinaba matemáticas e era consultada por outros científicos: Daniel Bernoulli a consideraba entre os grandes matemáticos do seu tempo. Os seus manuscritos, que contiñan notas sobre os Principia de Isaac Newton, perdéronse trala súa morte; pero consérvanse as súas cartas ao matemático suízo Christoph Jezler. Dende 2003, unha rúa leva o seu nome na súa cidade natal, Winterthur.

• Maria Angela Ardinghelli (1730-1825) matemática, física e traductora napolitana. É coñecida fundamentalmente porque traduciu ao italiano dous traballos do fisiólogo e químico Stephen Hales (1677-1761): Haemastaticks e Vegetable Staticks. Seu pai ocupuse da súa educación e aos catorce anos fablaba fluidamente en latín.
  

  Maria Angela Ardinghelli
  Estudou filosofía, física e matemáticas cos científicos Pietro Della Torre e Vito Caravelli. Tamén estudou inglés e francés. Foi correspondente e membro da Academia Francesa das Ciencias .
• Cristina Roccati (1732-1797) poeta, física e matemática italiana. Tras obter o consentmento paterno, en 1747, trasladouse a Boloña para estudar filosofía natural. Foi admitida na Universidade, converténdose na primeira estudiante non boloñesa. Alí asistiu a varios cursos, incluídos os de lóxica, xeometría e metafísica; tamén acercouse á meteoroloxía e a astronomía, pero segiu máis interesada na física e as ciencias naturais.Nestes anos seus versos apareceron en diversas coleccións e a fama de "poeta", da que tiña disfrutado na súa cidade natal ,Rovigo, tamén a tivo en Boloña, tanto que obtivo o cargo de "Conselleira da Nación Veneciana" (un recoñecemento moi prestixioso para unha estudante da Universidade de Boloña). En 1751 licenciouse en Filosofía e trasladouse a Padua para perfeccionar a súa traxectoria científica co estudo da física newtoniana, grega e hebrea, mentras seguía cultivando os seus intereses literarios e compoñendo versos. O 30 de decembro de 1749 foi aceptada como membro da Accademia dei Concordi e en 1754 converteuse en presidenta da mesma. Ata 1777, traballa como profesora de física na Accademia dei Concordi, á que, dende 1751, se incorporou o Instituto de Ciencias. A paixón pola difusión e a investigación a reflexa nas súas conferencias, nas que queda patente o seu rechazo do aristotelismo, se expresa en términos decididamente copernicanos e galileanos. Os pilares fundamentales da súa preparación e as súas conviccións están enraizadas no traballo newtoniano e na producción científica da época.
• Louise du Pierry (1746-1789) de nome completo Louise Elisabeth Felicite Pourra de la Maleleine du Pièry, foi unha astrónoma francesa . Sucede a Nicole-Reine Lepaute nos traballos con Lalande. Foi a primeira muller que se recolle que foi profesora na Sorbona de París: en 1789 impartiu cursos públicos de astronomía para mulleres na Sorbona -Cours d astronomie ouvert pour les dames et mis à leur portée-. A ela lle dedica Lalande a súa obra Astronomía de Damas -resume do curso sobre astronomía para damas realizado en París en 1789- onde a cualifica como "a muller máis educada que conozo".

Nadas na segunda metade do século XVIII (1751-1800)

• 

  Caroline Hersche
  

  Jeanne-Amélie Harlay de Lalande
  Caroline Lucretia Herschel (1750-1848) astrónoma alemá. Traballou co seu irmán William Herschel (1738-1822), axudándole tanto na elaboración dos seus telescopios como nas súas observacións, mentres este viviu, pero á morte de William ela continuou traballando de maneira independente. Descubriu oito cometas, tres nebulosas e elaborou varios catálogos. Completou o seu catálogo de 2500 nebulosas e, en 1828, a Royal Astronomical Society otorgoulle a súa medalla de ouro por este traballo.
• Marie-Jeanne-Amélie Harlay Lefrançais de Lalande (1768-1832) foi unha astrónoma e matemática francesa. Unha das súas fillas, Caroline, naceu o 20 de xaneiro de 1790 -día no que o cometa descuberto por Caroline Herschel foi visible por primeira vez en París- e recibiu o nome precisamente en honor á descubridora. Colaborou con Lalande no Observatorio de París, deu clases de astronomía en París e traballou tanto en forma independente como con seu esposo.
• Wang Zhenyi (1768-1797) foi unha científica da dinastía Qing que destacou sobre todo en matemáticas e astronomía, pero que tamén destacouu en poesía, xeografía e medicina.​​ A pesar da súa corta vida, faleceu aos 29 anos, os seus traballos científicos foron recopilados nun libro titulado Shusuan jiancun (Simples Principios del Cálculo) onde se poden atopar artigos como «A explicación do Teorema de Pitágoras e a trigonometría», «Sobre a lonxitude e as estrelas», «Sobre a explicación dos eclipses lunares», «A explicación do eclipse Solar» ou «Sobre a procesión dos equinoccios». Tamén reescribiu o
  

  Sophie Germain
  libro do matemático Mey Wending (1633-1721) titulado «Principio do Cálculo», cunha linguaxe máis sinxelo e o titulou «As bases do Cálculo»; e con 24 anos escribiu outro libro chamado «Os simples principios do cálculo» no que simplificou as multiplicacións e las divisións para facer que as matemáticas foran máis fáciles, e polo tanto máis divertidas.​ En 1994, a Unión Astronómica Internacional nomeou a un cráter de Venus no seu honor.​ Sophie Germain (1776-1831) matemática francesa. Realizou importantes contribucións ás Teorías de números e da elasticidade.
  

  Mary Somerville. A raíña das ciencias do século XIX
  Os seus traballos máis importantes foron en Teoría de números -co estudo dos que se denominan números primos de Germain- e na Teoría da elasticidade -sobre as vibracións das superficies elásticas-. En 1816 gañou o concurso da Academia Francesa das Ciencias, có traballo que tiña por título «Mémoire sur les Vibrations des Surfaces Élastiques». Estudou e aprendeu a pesar da oposición da súa familia. Os seus saberes procedían dos libros da biblioteca de seu pai e da correspondencia que mantivo (baixo seudónimo) con eminentes matemáticos como Joseph-Louis Lagrange, Adrien-Marie Legendre ou Karl F. Gauss.

• Mary Fairfax Greig Somerville (1780-1872) matemática e astrónoma escocesa. Mentora de Ada Lovelace, traduciu  ey popularizou a Mécanique Céleste de Pierre-Simon Laplace en 1831. En tódalas súas obras, desenvolveu as aportacións matemáticas necesarias para unha mellor comprensión das teorías expostas. O seu estilo, riguroso, sinxelo e didáctico, favoreceu o enorme éxito dos seus traballos e a consideración de que foi obxecto por parte da comunidade científica no século XIX. Entre as súas publicacións, na conexión das Ciencias Físicas (1834) intuíu a existencia dun planeta -Neptuno- que altera a órbita de Urano.

Revolución industrial (s. XIX)

A Liberdade guiando ao pobo.

Ao tempo comprendido entre 1789, comenzo da Revolución Francesa, e 1914 comenzo da Primeira Guerra Mundial, se lle denomina “Século da Ciencia”, por ser cando a ciencia alcanzou o que se podería considerar a súa maioría de idade. A Revolución Francesa encádrase no ciclo de transformacións políticas e económicas que marcaron o fin da Idade Moderna e o comenzo da Idade Contemporánea. Abarca un período de 10 anos (1789-1799), nos que se estableceron en toda Europa novas formas de organización política, social e económica, xurdiron novos usos e costumes, triunfaron novos modos de pensamento e novas tendencias espirituais. Este foi un momento decisivo na historia das mulleres. A condición da muller iniciou un cambio debido a que a Revolución creou ilusión de que a situación das mulleres se inscribira no mesmo núcleo de cuestionamento político do resto da sociedade. O lugar da muller na sociedade e non só na orde doméstica, foi un tema que estivo presente. Considerar que a muller puidera ocupar un lugar na sociedade, constituíu todo un descubrimento para a civilización occidental, sen embargo este descubrimento no se convertiu en solucións revolucionarias, nin se experimentaron cambios nla perspectiva da vida das mulleres. Durante gran parte do século XIX a educación das nenas continúa sometida aos modelos estabrecidos pola costume. Os varóns teñen como destino a vida pública, os traballos das armas e das leis. As mulleres seguen a ser educadas para o fogar e a vida conxugal. A sociedade pasaba de ser rural a industrial, o que derivaba en ser científica e tecnolóxica. Profesionalizouse a ocupación científica, con tódolos requisitos que iso conleva: formación institucionalizada e reglamentada, postos de traballo remunerados, avaliación e recoñecemento social. A ciencia dividiuse e organizouse por especialidades, conformando unha estrutura que en grande medida prefiguraba a que adoptaría no século XX. Os científicos tomaron conciencia de seu como clase profesional, reclamaron postos remunerados no ensino e na industria. Xunto a seu crecemento e desenvolvemento, a ciencia ganou prestixio e influencia. Retomou a súa imaxe clásica de obxectividade, veracidade e motor de progreso, virtudes que en boa medida extendéronse tamén aos científicos. No século XIX configuráronse e comenzaron a adquirir peso académico disciplinas dedicadas ao estudio do ser humano e da sociedade: Psicoloxía, Socioloxía e Antropoloxía. O século vería tamén o nacemento da Estatística Social e da Xeografía Humana.

Dende a Ilustración, as sucesivas revolucións liberais ampliaron a categoría de cidadanía a sectores sociais excluídos do seu exercicio, pero fundamentaron a conceptualización dos dereitos políticos e de cidadanía na exclusión feminina e na universalización da norma masculina. Ademais, o discurso de xénero consolidou como valor cultural da modernidade a idea de separación entre o espazo público, asignado aos homes, e o privado, ás mulleres. O home quedaba adscrito ao mundo público, é dicir ao ámbito do laboral, do político, da ciencia; mentres que a muller, presentada como “o anxo do fogar”, quedaba relegada ao ámbito doméstico e era sometida a un ríxido sistema patriarcal de valores orientado a sometela á sumisión e obediencia ao marido. Este ideal constituía un modo de preservar a institución burguesa máis prezada: a familia. Este modelo correspondeuse co novo modelo social, o da burguesía e o da muller burguesa: nai e esposa.

Outro dos motivos que permiten entender o proceso de expulsión das mulleres do ámbito científico é a fundación das academias durante os séculos XVIII e XIX. A formación das primeiras persoas científicas -tanto homes como mulleres- non dependía das universidades, senón da práctica directa e do intercambio de ideas, que tiñan lugar nos talleres, salóns, observatorios e laboratorios caseros. Durante o arranque da modernidade, elas fixeron aportacións destacadas aos saberes clásicos das matemáticas, a alquimia, a herboristaría ou a filosofía, e participaron na fundación de disciplinas nacentes como a astronomía, a entomoloxía, a botánica ou a xeoloxía. Antes da profesionalización das vellas e novas especialidades, a participación epistemolóxica e práctica no desenvolvemento do saber non requería a ostentación de credenciais; a maioría dos homes e mulleres que lideraron a revolución científica eran amateurs e diletantes que aproveitaban os seus pequenos talleres produtivos para instalar laboratorios improvisados, ou armaban os seus propios instrumentos ópticos nas azoteas das súas vivendas, ou emprendían expedicións de descubrimento por terras ignotas. Todo pola súa conta, sen a subvención de institucións académicas e coa liberdade suficiente para permitir que irmás, fillas, esposas e nais estiveran presentes no proceso de traballo desas empresas, ou que as viuvas e orfas proseguiran cos esforzos familiares. Pero o impulso determinante da investigación científica radicou na conformación de institucións formais: por unha banda, as academias, por outra, a aparición das profesións. Ambas instancias funcionaron como mecanismos decisivos para a exclusión feminina. O paradóxico é que, no momento de fundación das academias de ciencias ao longo e ancho de Europa, había unha cantidade importante de mulleres que deberían ter pertencido por mérito propio a estes organismos -e terían entón disfrutado dos emolumentos que tales institucións aportaban-, pero que non foron admitidas polo feito de ser mulleres. Por exemplo, Maria Winkelmann non ingresou na Academia de Ciencias de Berlín a causa de argumentos como o que expón Jablonski nunha carta dirixida a Leibniz en 1710: Debe vostede ser consciente de que a decisión que pronto haberá de tomar podería ser tomada como precedente. En principio somos da opinión de que este caso debe ser xuzgado non so polos seus presentes méritos senón tamén como puidera serlo en adiante, pois o que lle concedamos a ela podería servir de exemplo para o futuro. Neste contexto, a profesionalización das disciplinas e a institución das primeiras academias científicas deuse á par coa expulsión explícita e flagrante das mulleres. É dcir, a orixe da ciencia, como momento cardinal da modernidade, atestigua a participación dunha importante cantidade de mulleres que deberon ser activamente expulsadas ou marxinadas a partir da aplicación das políticas de institucionalización das academias e das profesiones. Foi a institucionalización do proxecto científico a que instaurou as regulacións que permitiron a expulsión das primeras científicas dos espazos académicos e universitarios.

Emilia Pardo Bazán

O século XIX foi tamén testigo dos comezos dunha pseudociencia que intentaba "probar" a inferioridad intelectual das mulleres, e especialmente que as mulleres eran intelectual e moralmente incapaces do traballo científico. Probablemente isto tivo moito que ver coa aparición en 1859 da teoría da evolución de Charles Darwin (1809−1882), xa que un aspecto destacado da mesma foi o profundo nesgo sexista -aplicado ao ámbito do xénero humano, do que carecía nos estudos evolutivos doutras especies- que impregnaba a esta teoría. Como recolle a profesora Carolina Martínez Pulido no seu artigo “Respuesta femenina a El origen del hombre de Charles Darwin”, o contido androcéntrico dos argumentos esgrimidos polo célebre naturalista fixo que algunhas notables mulleres estudosas reaccionaran publicamente presentando obxeccións ante tanto insulto; como por exemplo as norteamericanas Antoinette B. Blackwell (1825 − 1920) e Eliza B. Gamble (1841 − 1920). Catro anos máis tarde da publicación de “A orixe do home e a selección en relación ao sexo” (1871) de C. Darwin, Antoinette B. Blackwell publica “Os sexos a través da natureza”, onde analiza a obra do británico converténdose na primeira muller en responder con argumentación científica sólida ao célebre científico. Case que vinte anos máis tarde de que Antoinette B. Blackwell reivindicara a igualdade entre os sexos, a tamén estadounidense Eliza B. Gamble asumiu unha postura moito máis radical. En 1893 Gamble publicou un libro titulado “A evolución da muller: unha investigación sobre o dogma da súa inferioridade ante o home”, onde defendía sen ambaxes a superioridade do sexo feminino sobre o masculino. Outras destacadas personalidades que realizaron aportacións a este debate foron, entre outras, a brillante escritora galega Emilia Pardo Bazán (1851 − 1921), quen sostiña en 1877 que “a lei do máis forte é nefasta para o sexo feminino”; ou a francesa Clèmence Royer (1830 − 1902), primeira tradutora ao francés e prologuista da obra de Darwin “A orixe das especies”. Todas estas estudosas, claramente por diante do tempo que lles tocou vivir, atrevéronse a expresar en público comentarios críticos sobre o papel concedido ás mulleres nunha obra tan valorada e respectada como “A orixe do home”.

Esta proscrición lexitimouse mediante un discurso sexista -continuador da lóxica do claustro medieval e da misoxinia imperante en épocas anteriores- que lexitimaba a separación de espazos, ahora baseado nun paradigma naturalista. Desta maneira, o que na Antigüidad e na Idad Media fora unha posibilidade para unha mínima elite de mulleres, na modernidade converteuse nunha imposibilidade xeneralizada que declaraba ao conxunto do sexo feminino incapacitado para o saber. Difundiuse así un imaxinario cada vez máis sofisticado onde se atribuía ás mulleres un papel primeiro marxinal e logo por completo ausente da vida intelectual, para recluílas imaxinariamente no espazo doméstico, como se iso fose natural e eterno. Para consolidar esta expulsión do ámbito académico, universitario e científico, moitas das aportacións femininas ao coñecemento foron sistemáticamente borradas dos rexistros históricos e restabelecelas requeriu dun minucioso traballo de reconstrucción. Este proceso consistiu en moitos casos en negar ás mulleres a autoría das súas propias obras e atribuílas erróneamente a varóns -seus confesores, irmáns, pais, esposos ou amantes- ou por o acento nas biografías sociais ou sexuais de aquelas que demostraron unha xenialidade incompatible con este imaxinario. O resultado de tal panorama permea as épocas. As mulleres pasaron de novo á invisibilidade, pois as nocións de progreso e modernidade fixéronse incompatibles coas mulleres. Tardouse case que dous séculos en recuperar ese papel perdido. Cabe sinalar que se poden atopar en textos histórico-científicos do século XVIII os nomes e aportacións de mulleres como Hipatia de Alexandría, Ana Marıa von Schumman, Lucrecia Marinella e outras, que desapareceron de re-edicións posteriores no século XIX e que non volveron a aparecer ata que as investigacións sobre ciencia e xénero, a partir dos anos oitenta do século pasado, os recuperaron. A medida que a ciencia vólvese profesional, pasando a ser un tema de estudo recoñecido nas universidades, as mulleres que se tiñan dedicado a ela cando era unha actividade amateur viron como se as apartaba, pois non se lles permitía estudar nin formar parte das novas institucións científicas. Sen embargo, factores tales como a extensión da educación elemental, as loitas anti-escravistas ou as loitas feministas, reavivaron a polémica sobre a educación das mulleres, ou a súa participación na actividade científica.

Sophie Germain

A pesar de tódalas dificultades, xa dende os inicios do século XIX podemos atopar figuras moi relevantes, como a francesa Sophie Germain (1776-1831), filla da Revolución francesa, que marcou a súa infancia, quen se refuxiou na biblioteca familiar para illarse dos disturbios da época. A imposibilidade de acceder aos centros oficiais do saber científico pola súa condición de muller, a levou a utilizar o pseudónimo de “Monsieur Le Blanc” para intercambiar información, ideas e resultados con grandes matemáticos da época como Lagrange e Gauss. Destacou en Teoría de números (os Primos de Germain, denomínanse así na súa honra) e en Teoría da Elasticidade, área na que gañou un concurso da Academia Francesa de Ciencias sobre a teoría matemática que permitía explicar a formación de figuras ao estender area sobre unha placa vibrante. Despois de todos estes méritos conseguidos ao largo da súa vida, o seu nome non figura entre os que aparecen na Tour Eiffel como homenaxe a aqueles que fixeron contribucións, dende a ciencia, a súa construción; e no seu certificado de defunción o que figura como a súa

Mary Somerville

profesión é “rendista”, non matemática. Ou a escocesa Mary Fairfaix Greig Somerville (1780-1872), considerada a “Raíña das Ciencias do século XIX” quen, segundo parece, tiña que aprenderse de memoria os libros que conseguía, porque o seu pai non estaba en absoluto de acordo con esa rara afección da súa filla polo saber. Afortunadamente para ela e para a humanidade, o marido co que a casou o seu pai, que era da súa mesma opinión en relación ás “mulleres sabias”, morreu ao cabo de 3 anos de matrimonio, deixándoa con 2 fillos e unha situación económica moi acomodada, o que lle permitiu retomar os seus estudos abertamente e empezar a brillar moi rapidamente en concursos públicos. Anos máis tarde volveuse a casar, pero esta vez cun home que tiña as súas mesmas inquedanzas intelectuais e que non só apoiou a súa carreira científica senón que se converteu no seu enlace ante as institucións ás que ela non podía chegar directamente pola súa condición de muller. Mary Somerville foi unha das mulleres de ciencia afortunadas e unha das últimas grandes científicas amateur. Como lle escribiu Charles Lyell a súa futura esposa, Mary Horner, en 1831: "Se a nosa amiga a señora Somerville tivera casado con Laplace, ou con outro matemático, nunca teríamos oído do seu traballo. Estaría fundido co de seu marido, presentándoo como se fora del.

Ada Lovelace

Pero non se pode falar das matemáticas do século XIX sen mencionar a informática, que tivo os seus preliminares neste século XIX e xurdiu con forza a partir de mediados do século XX. O personaxe, crucial no ámbito da ciencia e a tecnoloxía, que sentou as bases dun cambio de rumbo fundamental nas vidas da maioría da poboación mundial -aínda que tivera que pasar case que un século despois da súa morte para que as súas teorías foxen recoñecidas- foi Ada Augusta Byron, marquesa de Lovelace (1815-1852) unha “visionaria” informática, o que lle permitiu case que 100 anos antes de que se construíran os primeiros “computadores” deixar escritos programas informáticos que anos máis tarde puideron probar a súa validez. Tivo como titora a Mary Somerville , da que acabamos de falar, que foi quen a levou a unha conferencia de Babbage sobre a súa máquina diferencial, da que queda absolutamente fascinada. Pero cando máis tarde Babbage a fai partícipe da súa idea máis ambiciosa da construción da máquina analítica, Ada Byron convértese, con apenas 18 anos, na máis fiel colaboradora de Babbage, aportando importantes innovacións ao proxecto. Xunto á idea de utilizar as tarxetas perforadas para introducir tanto datos como ordes ao sistema, Ada suxeriu o cambio do sistema decimal ao sistema binario. Ada firmou o traballo -no que aparece o seu programa para o cálculo dos números de Bernoulli- como A.A.L. para evitar que fora rexeitado de entrada. Pero toda a xente do ámbito académico e intelectual sabía que a única persoa que podía telo escrito, por ser a única con coñecementos para facelo, era Ada; en consecuencia a Sociedade matemática do momento declarou "pouco relevante" o seu traballo e este quedou relegado ao esquecemento.

Durante a segunda metade do século XIX, nos principais centros industriais do mundo; Inglaterra, Francia, Alemaña, Italia, Rusia ou Estados Unidos, tivo lugar o inicio do gran desenvolvemento das matemáticas. En torno ao cambio de século as matemáticas eran unha disciplina científica altamente avanzada e estimada en tódolos países desenvolvidos da terra. Aumentou o número de persoas que se dedicaba a estudiar e investigar en matemáticas, o que fixo necesaria a publicación dos logros conseguidos. Como consecuencia apareceron revistas e congresos ademais de asociacións e agrupacións de matemáticos a nivel nacional. A medida que a ciencia facíase máis complexa, especializada e profesionalizada, ía sendo tema de estudio recoñecido nas universidades onde, polo xeral, as mulleres non tiñan acceso. Na École Polytechnique de París, fundada en 1794, as mulleres non foron admitidas ata 1972. Da misma maneira, con algunha excepción especial, estáballes vedada a entrada nos centros científicos máis importantes do século XIX, as universidades alemás.

É na segunda metade deste século cando empezaron a aparecer moitas mulleres matemáticas en diversos países europeos e nos Estados Unidos de América e, o que é máis importante, empezan a crear escola, preocupándose non só da súa carreira profesional senón tamén da das súas discípulas. Non só realizaron importantes aportacións á ciencia e á tecnoloxía, senón que conseguiron derrubar algunhas das barreiras que impedían a integración da muller en pé de igualdade en institucións como as universidades e as academias, facilitando así a incorporación doutras moitas conxéneres ás mesmas. En Gran Bretaña, aínda que nun primeir intento a principios do século XIX non se conseguiu abrir os estudios de matemáticas de Cambridge ás mulleres, a mediados deste século se lles permitiu estudiar matemáticas nos seus propios colexios, como sucedeu no Queen´s College. En 1863 foron avaliados os traballos de 83 mozas por un comité da Asociación Nacional para a promoción das Ciencias Sociais. Un dos expertos asegurou que alentar ás mulleres a usar o seu cerebro non lles faría perder a razón.

Charlotte Angas Scott

Philippa Fawcett

A inglesa Charlotte Angas Scott (1858-1931) supón un punto de inflexión na relación das mulleres e as matemáticas. Loitou en Cambridge para conseguir permiso, en 1880, para presentarse ao exame, “Tripos”, que outorgaba a titulación de matemáticas. Conseguiu graduarse en Matemáticas en Cambridge –aínda que non se lle permitiu participar na cerimonia de gradación, o que lle impediu asistir en directo ao boicot que realizaron os seus compañeiros para protestar pola súa ausencia−, e ademais non só conseguiu o “permiso” para ela senón que logrou que a partir de aí outras mulleres puideran facelo. Posteriormente desenvolveu a súa carreira profesional nos Estados Unidos como profesora nunha universidade feminina, na que sempre defendeu un nivel de exixencia igual ao que tiñan as mellores universidades masculinas; aparte de ser editora dunha das mellores revistas científicas  “American Journal of Mathematics” desde os seus inicios, así como ser a primeira muller en formar parte da Sociedade matemática americana. Esta muller inicia unha saga de mulleres matemáticas que a partir do século XX se ocuparon de facilitar a carreira científica das súas discípulas e colegas. Aproveitando a “porta” aberta por Scott, 10 anos máis tarde outra muller, Philippa Garrett Fawcett (1868-1948), conseguiu ser a número un da súa promoción, o que lle permitiu iniciar a súa carreira profesional na propia Universidade de Cambridge, aínda que logo re-encamiñara a súa carreira cara postos de xestión da educación.

Maria Mitchell

Tamén na segunda metade do século XIX destaca Maria Mitchell (1818-1889), primeira muller dedicada profesionalmente á astronomía en Estados Unidos e terceira muller en descubrir un cometa, o primeiro de outubro de 1847, ao que puxeron o seu nome, "Miss Mitchell's Comet", polo que recibiu unha medalla de ouro do rei Federico VII de Dinamarca. Ensinou astronomía a mulleres no Vassar College e participó en la fundación de la Asociación Americá para o Avance das Mulleres. E a finais do século XIX un grupo de 13 mulleres, coñecidas hoxe como "as calculadoras de Harvard", dedicáronse a contar e clasificar estrelas no Observatorio. Realizaban un traballo tedioso e mecánico que, sen embargo, “axudou a sentar as bases da astrofísica moderna”. Traballaron ás ordes do astrónomo E. Charles Pickering (1846-1919). A súa labor consistía en arquivar e catalogar a inmensa colección de fotografías de estrelas do Observatorio de Harvard. Tratábase dunha man de obra barata para realizar unha labor que precisaba de gran paciencia e unha considerable capacidade de observación.

Astrónomas do Observatorio de Harvard. Entre elas Henrietta Swan Leavitt, Annie Jump Cannon, Williamina Fleming, e Antonia Maury.

Entre elas a apenas coñecida Williamina Fleming (1857 - 1911) desempeñou un papel crucial. Despois de traballar como criada na casa de Pickering, este a contratou para realizar tarefas administrativas e cálculos matemáticos. A súa eficacia fixo que o astrónomo confiara nela para custodiar o arquivo fotográfico do Observatorio e, co tempo, tamén lle encargou reclutar e dirixir a outras mulleres que irían configurando o que desafortunadamente coñeceuse como o "harén de Pickering". Outras que xogaron un papel destacado foron Antonia Maury (1866-1952) quen deseñou un novo sistema de clasificación estelar que sería a base da astrofísica moderna, co que Pickering non estivo de acordo. As súas diferencias con Pickering pronto foron insalvables e Antonia Maury abandonou definitivamente o observatorio en 1896 para dedicarse ao ensino. En 1943 revísase o catálogo Henry Draper para incorporar as ideas de Antonia Maury. Annie Jump Cannon (1863-1941), famosa polo seu bo "ollo" para os espectros estelares fixo que os seus catálogos Draper (que con preto de 400,000 estrelas seguen a ser usados hoxe en día) foran valorados como obra dunha observadora excepcional. Publicou tamén catáogos de estrelas variables (incluídas 300 descubertas por ela). Foi das poucas en conseguir recoñecemento polo seu traballo. Henrietta Leavitt(1868-1921) descubriu e catalogou 1.777 estrelas variables situadas nas Nebulosas de Magalhães. En 1912 confirmou, a partir do seu catálogo, que a luminosidade das variables Cefeidas era proporcional ao seu período de variación de luminosidade, e que esa relación era bastante precisa.

Sofia Kovalevski

En Rusia, a mediados do século XIX nace Sofia Kovalevsky (1850-1891) unha matemática singular en moitos aspectos. Mostrou capacidades innatas para as matemáticas dende nena, pero a época que lle tocou vivir –a Rusia dos tsares- non llo facilitou. Membro desde moi nova da corrente Nihilista que tanto éxito tiña entre as e os xoves cultos da época, decidiu realizar un “matrimonio branco” cun amigo seu, Vladimir Kovalesvky, para poder saír de Rusia e estudar matemáticas noutras universidades europeas. Non sen antes superar grandes dificultades, conseguiu ser discípula primeiro e posteriormente colega e amiga do gran Weierstrass, doutorándose en matemáticas na Universidade de Gotinga “in absentia”. Gracias a la intervención de Mittag-Leffler, en 1883 consiguió una plaza de profesora en Estocolmo, onde desenvolvería a parte máis importante das súas investigacións matemáticas. Obtivo o Premio Bordin da Academia das Ciencias francesa en 1888 por su trabajo "Mémoire sur un cas particulier du problème de le rotation d’un corps pesant autour d’un point fixe, où l’intégration s’effectue à l’aide des fonctions ultraelliptiques du temps". Ademais das súas aportacións matemáticas creativas, orixinais e innovadoras no terreo da Análise Matemática, foi durante toda a súa vida unha activista, tomando parte na Comuna de París; sen esquecer a súa faceta literaria, que a levou a dicir que na súa opinión é imposible dedicarse ás matemáticas sen ter alma de poeta.

Marie Sklodowska Curie

No último tercio do XIX e comenzos do XX, as transformacións económicas e sociais que aconteceron en Europa e, aínda que en menor grao, tamén en España, demandaron man de obra feminina e, polo tanto, a incorporación paulatina das mulleres ao mercado laboral. Neste

contexto, incluiríanse as vindicacións de mulleres como Concepción Arenal e Emilia Pardo Bazán, que defenderon para as mulleres, contravindo aos pensadores da súa época, a compatibilidade entre os quefaceres domésticos e o cultivo da súa intelixencia; isto é, a necesidade de non considerar ás mulleres inferiores aos homes.

Na última década do século XIX importantísimos avances tiñan revolucionado as matemáticas, a física, a astronomía e outras ciencias. A ciencia convertérase nunha profesión en tódolos sentidos -nunca máis habería descubrimentos importantes feitos por persoas afecionadas- e tanto a súa estrutura como a das súas institucións principais tiñan cambiado irremediablemente. Neste contexto, por primeira vez na historia, foi posible que unha muller -a física e matemática Marie Sklodowska-Curie (1867-1934), que en 1898 descubriu que a radioactividade era unha propiedade intrínseca do átomo, descubrimento que cambiaría o mundo- ingresara nos grupos científicos establecidos. Aínda así, as palabras escritas ese mismo ano 1898, no Popular Science Montly, por Henrietta Bolton non so son pertinentes para miles de anos de historia, senón que continúan a ser certas hoxe en día: Como regar xeral a muller de ciencia debe ser o bastante forte para valerse por si mesma, capaz de soportar o sarcasmo e a antipatía, a menudo inxustos, de homes que sinten celos ao ver invadido o que consideran ser o seu campo propio de actividade.

Nadas no primeiro cuarto do século XIX (1801-1825)

• 

  Caterina Scarpellini
  

  Maria Mitchell
  Caterina Scarpellini (1808-1873) matemática, astrónoma e meteoróloga italiá. Traballou en Roma co seu tío, o astrónomo Feliciano Scarpellini. Reuniu datos relacionando fenómenos meteorolóxicos e astronómicos; descubriu un cometa en 1854.​ En 1872, Italia concedeulle unha medalla de ouro plo traballo que realizou en estatística. Un cráter de Venus leva o seu nome.
• 

  Ada King Lovelace
  Augusta Ada King, Condesa de Lovelace (1815-1852) matemática británica.​ É coñecida principalmente polo seu traballo sobre a máquina analítica de Charles Babbage.​ Deduxo e vaticinou a capacidade dos ordenadores para facer máis que simples cálculos numéricos, mentres que outros –incluído Babbage– centrábanse so nestas capacidades.
• Maria Mitchell (1818-1889) astrónoma estadounidense.​ É considerada a primeira astrónoma académica dos Estados Unidos e unha referencia para a ciencia dese país. Colaborou có United States Naval
  

  Florence Nightingale
  Observatory, calculando táboas sobre a posición de Venus. Descubriu o cometa Mitchell.
• Florence Nightingale (1820-1910) enfermeira e estatística británica.​ Foi pioneira na práctica da enfermaría e notable estatística, precursora na representación visual da información. Coas súas técnicas, evidenciou que a estatística proporciona un ámbito de organización para contrastar e aprender, podendo levar a melloras nas prácticas cirúrxicas e médicas. Cada 12 de maio, coincidindo có aniversario do seu nacemento, celébrase o Día Internacional das Enfermeiras.

Nadas no segundo cuarto do século XIX (1826-1850)

• 

  Mary Ward
  Mary Ward (1827-1869) astrónoma e artista irlandesa. Astrónoma amateur, compartía este interese con
  

  Helen Shafer
  seu primo Guillermo Parsons, construtor do gran telescopio reflector Leviatán. Mary dibuxou esbozos de cada etapa do proceso de construción, esbozos que se utilizaron para axudar na restauración do telescopio. Tamén dedicouse á microscopía, realizando as súas propias diapositivas a partir de fíos de marfil e preparando os seus propios especímenes (fundamentalmente de insectos).
• Mary Everest Boole (1832 - 1916) pedagoga e matemática británica. Casada con George Boole (1815-1864), cooperou con el no libro An investigation of the laws of thought. Este libro publicouse en 1854 e supuxo unha revolución entre matemáticos e pensadores da época. Á morte de George, Mary empezou a dar clases usando o método didáctico de Déplace, pero introducindo as súas aportaciones. Estaba interesada en mostrar como as actividades ordinarias do día a día preparan ao alumnado a aprender matemáticas. Mary tamén inventou a «xeometría
  

  Susan J. Cunningham
  da corda» e as chamadas «cartas de Boole», que axudan ao alumnado a aprender a xeometría dos ángulos e espazos.
• Helen Almira Shafer (1839-1894) matemática e educadora estadounidense. Tras graduarse no Oberlin College
  

  Agnes Mary Clerke
  en 1863, foi profesora de matemáticas no Central High School de St. Louis (Missouri, EE.UU.) de 1865 a 1875. En 1877 entrou como profesora de matemáticas no Wellesley College (Massachusetts, EE.UU.), e foi presidenta desta institución ata o seu falecemento.
• Agnes Mary Clerke (1842-1907) astrónoma e divulgadora irlandesa. Alcanzou fama mundial en 1885 coa publicación do seu tratado A Popular History of Astronomy during the Nineteenth Century. Non foi unha astrónoma «de campo», senón que recopilou, interpretou e resumiu resultados da investigación astronómica. En 1888 pasou tres meses no Observatorio do Cabo –invitada polo seu director David Gill–, onde se familiarizou coa espectroscopía,
  

  Mary W. Whitney
  o que lle permitiu escribir con claridade sobre esta nova rama da ciencia.
• Susan Jane Cunningham (1842-1921) matemática e astrónoma estadounidense. Foi unha persoa clave na fundación e desenvolvemento doSwarthmore College. Estudou matemáticas e astronomía con Maria Mitchell no Vassar College.
• 

  Margaret L. Huggins
  Mary Watson Whitney (1847-1921) astrónoma estadounidense. Discípula de Maria Mitchell, foi durante 22 anos a responsable do Vassar Observatory: publicáronse 102 artigos científicos baixo a súa dirección. En 1872 obtivo unha mestría na Vassar University. Posteriormente estudou matemáticas e mecánica celeste na Universidad de Zürich, Suiza, (1873-1876). A partir dese momento centrouse no ensino e nla investigación relacionada coas estrelas dobres, estrelas variables, asteroides, cometas e medidas de cúmulos de estrelas mediante placas fotográficas.
• Margaret Lindsay Huggins (1848-1915) astrónoma británica de orixe irlandés. Xunto a seu marido, o astrónomo William Huggins (1824-1910), foi unha pioneira en espectroscopía, publicando o Atlas of Representative Stellar Spectra (en 1899).
• 

  Sofia Kovalevsky
  Sofia Kovalevsky (1850-1891) matemática rusa. Non so foi unha gran matemática, senón tamén escritora e defensora dos dereitos das mulleres no século XIX. Quizais a súa aportación máis coñecida
  

  Sophie Bryant
  sexa o teorema de Cauchy-Kovalevskaya sobre ecuaciones diferenciais. Durante a etapa de Berlín xunto a Karl Weiestrass, realizou tres traballos de investigación: «Sobre a teoría de ecuacións en derivadas parciais», «Suplementos e observacións ás investigacións de Laplace sobre a forma dos aneis de Saturno» e «Sobre a redución dunha determinada clase de integrais abelianas de terceiro orde ás integrais elípticas», cos que obtivo o seu grao de doutora en 1874. En 1888 obtivo o Premio Bordin da Academia de Ciencias de Francia polo seu traballo Mémoire sur un cas particulier du problème de le rotation d’un corps pesant autour d’un point fixe, où l’intégration s’effectue à l’aide des fonctions ultraelliptiques du temps.
• Sophie Willock Bryant (1850-1922) matemática, educadora e feminista británica de orixe irlandés. Foi a primeira muller en obter un grao en matemáticas pola University of London (1881), onde tres anos máis tarde obtivo tamén o grao de doutora en ciencias, converténdose na primeira muller en obter un doutoramento en ciencias en Inglaterra. Foi unha das tres primeiras mulleres en entrar a formar parte dunha Royal Commission –a comisión Bryce en educación secundaria entre 1894 e1895–  e unha das tres primeiras mulleres en ser elixida para o Senado da University of London.

Nadas no terceiro cuarto do século XIX (1851-1875)

1851-1860

• Ellen Amanda Hayes (1851-1930) astrónoma e matemática estadounidense. Autora de varios libros de texto de matemáticas. O seu traballo científico máis importante
  

  Hertha M. Ayrton
  centrouse na astronomía: calculou a órbita do asteroide 267 Tirza e observou cometas e outros asteroides. Preocupada pla insuficinte representación das mulleres en matemáticas e ciencias, foi activista en diferentes causas sociais.
• Isis Pogson (1852-1945) astrónoma e meteoróloga británica. En 1860 o astrónomo Norman Pogson, o seu pai, foi nomeado director do Observatorio de Madrás e Isis traballou alí como a súa asistente. En 1873, Isis obtivo un posto de «computadora»no observatorio, onde traballou durante vinte e cinco anos, tamén como superintendente meteorolóxico. Foi a primeira muller nomeada para entrar como membro da Royal Astronomical Society, e foie das primeiras en ser admitida, en 1920.
• 

  Williamina Fleming
  Hertha Marks Ayrton (1854-1923) enxeñeira, matemática, física e inventora británica. Ayrton recibiu a Medalla Hughes da Royal Society en 1906 polas súas investigacións experimentales sobre o arco eléctrico, e tamén sobre ondas de area. Ayrton foi membro activo da «Unión Social e Política da Muller», así como membro fundador da «Federación Internacional de Mulleres Universitarias» e da «Unión Nacional de Traballadores Científicos».
• 

  Charlotte Angas Scott
  Ida Martha Metcalf (1857- 1952) matemática estadounidense. En 1893 converteuse na segunda muller estadounidense en recibir un doutoramento en matemáticas, cunha disertación titulada «Dualidade xeométrica en espazos». Durante un tempo foi asistente na redacción de libros de texto matemáticos, exercicios de álxebra e trigonometría, e táboas de logaritmos e intereses. Tamén traballou como analista de seguridade nunha oficina bancaria en Nova York, e no «Servizo Civil» na Oficina do Contralor da cidade de Nova York, sendo a primeira muller en acceder a ese posto.
• Williamina Fleming  (1857-1911) astrónoma estadounidense de orixe escocés. Dirixiu ao equipo de mulleres calculadoras do Harvard College Observatory de Edward Charles Pickering. Descubriu a nebulosa Cabeza de Caballo, ademais de unha gran cantidade de novas, nebulosas gaseosas e estrelas variables.
  

  Anna Julia Haywood Cooper
• Charlotte Angas Scott (1858-1931) matemática británica. Especialista en xeometría analítica, foi coeditora da revista American Journal of Mathematics e cofundadora da American Mathematical Society da que foi vicepresidenta. Foi unha figura clave no acceso das mulleres á educación en matemáticas.
• Anna Julia Haywood Cooper (1858-1964) docente e matemática estadounidense. Foi filla dunha escrava e o seu amo branco. Graduouse no Oberlin College de Ohio cunha licenciatura en matemáticas en 1884 e unha mestría en matemáticas en 1888. O seu primeiro libro, A Voice from the South: By a Woman from the South, publicado en 1892, converteuna nunha das primeiras referencias do feminismo negro. Obtivo seu Ph.D. na Universidade de París (Sorbona), en 1925, cunha tese (escrita en francés) sobre «A actitude de Francia sobre a cuestión da escravitude entre 1789 e 1848», converténdose na cuarta muller afroamericá en obter o Ph.D.
• Alicia Boole Stott (1860-1940) matemática británica de orixe irlandés. É coñecida polas súas aportacións á xeometría en catro dimensións e pola súa capacidade para visualizar seccións tridimensionais de poliedros de catro dimensiones. Acuñou a palabra «politopo» para un poliedro en calquera dimensión.

1861-1867

• 

  Dorothea Klumpke Roberts
  Dorothea Klumpke Roberts (1861-1942) astrónoma estadounidense. Foi directora do Bureau des mesures de l’Observatoire de Paris (1892-1901), onde traballou determinando a posición das estrelas partindo de placas fotográficas. Foi a primeira muller en obter un doutoramento en ciencias na Sorbona (1893): foi en astronomía e trataba sobre L’étude des Anneaux de Saturne. Xunto a seu marido, o
  

  Winifred Edgerton Merrill
  astrónomo Isaac Roberts –e tralo falecemento deste en 1904–, Dorothea Klumpke realizou un atlas fotográfico das 52 rexións nebulosas de Herschel.
• Ruth Gentry (1862-1927) matemática norteamericá. Defendeu a súa tese doutoral On the Forms of Plane Quartic Curves en 1896, baixo a supervisión de Charlotte Angas Scott, tras un período de formación en Europa. Gentry ensinou no Vassar College de 1896 a 1902, sendo a primeira persoa membro daquela institución cun doutoramento. Despois trasladouse a un colexio privado e máis tarde alistouse como enfermeira voluntaria en EE.UU. e Europa.
• Winifred Edgerton Merrill (1862-1951) matemática estadounidense. Obtivo o título de doutora en matemáticas –a primeira muller norteamericana en conseguilo– na Columbia University en 1886, a pesar da oposición dalgúns académicos. Traballou tamén en astronomía, calculando, por exemplo, a órbita do cometa de 1883.
• 

  Annie Jump Cannon
  Annie Jump Cannon (1863-1941) astrónoma norteamericá. En 1896 converteuse en membro fixo do Harvard College Observatory, pasando a formar parte do chamado «harén de Pickering», cobrando tan so 50 centavos á hora. Descubriu 300 estrelas variables e colaborou na preparación do gran catálogo estelar Henry Draper.
• 

  Fiammetta Wilson
  Fiammetta Wilson (1864-1920) astrónoma británica. Uniuse á British Astronomical Association en 1910 e, xunto á astrónoma Alice Grace Cook, converteuse en directora en funcións da súa Sección de Meteoros durante a guerra. Observou e publicou datos sobre auroras, a luz zodiacal, cometas e meteoros. Para continuar a súa investigación, e para asegurarse de que a súa información era precisa, construíu unha plataforma de madiera no seu xardín para poder observar o espazo sen o estorbo das árbores. Entre os anos 1910 e 1920, observou uns 10 000 meteoros e calculou con precisión as traxectorias de 650 deles. Tras publicar numerosos artigos, en 1916 foi elixida membro da Royal Astronomical Society. Tamén foi membro da Société astronomique de France e da Société d’astronomie d’Anvers.
• Marie Gernet (1865–1924) matemática alemá. Foi a segunda muller en obter, en 1895, un doutoramento en Heidelberg University sobre o tema
  

  Antonia Maury
  «Sobre la reducción de integrales hiperelípticas».
• Flora Philip (1865-1943) matemática escocesa. Primeira muller membro da Edinburgh Mathematical Society e unha das primeiras mulleres en graduarse na Universidade de Edimburgo, en 1893; polo que abriu o camiño ás mulleres matemáticas escocesas.
• Antonia Maury (1866-1952) astrónoma estadounidense. Estudou no Vassar College baixo a tutela da astrónoma Maria Mitchell, graduándose en 1887. Traballou no Harvard College Observatory baixo as ordes de Edward Charles Pickering, publicando un importante catálogo de espectros estelares. Por discrepancias con Pickering, deixou o Observatorio en 1890 aínda que non del todo porque volveu de
  

  Maria Skłodowska-Curie
  maniera intermitente ata que seu traballo foi publicado en 1897. Trala súa carreira en Harvard, impartiu clases na escoa Miss Masson e
  

  Wrexie Leonard
  xestionou eol Draper Park Museum. En 1918 regresou como axudante a Harvard, cando Harlow Shapley xa ocupaba o posto de director. Nese período, en 1933, publicou un dos seus traballos de investigación máis famosos sobre a estrela Beta Lyrae.
• Maria Skłodowska-Curie (1867-1934) física, matemática e química polaca nacionalizada francesa. Pioneira no campo da radioactividade, foi a primeira persoa en recibir dous Premios Nobel de ciencia en distintas especialidades –Física (en 1903, compartido con Antoine Henri Becquerel y Pierre Curie) e Química (en 1911)– e a primeira muller en ser profesora na Universidade de París. Foi a nai de Irène Joliot-Curie (1897-1956) e de Eva Curie (1904-2007), así como avoa de Hélène Langevin-Joliot (1927-).
• Wrexie Leonard (1867-1937) astrónoma estadounidense. Traballou como asistente do astrónomo Percival Lowell; era a responsable do Observatorio Lowell en ausencia do astrónomo. Entre outras, realizou observacións dos planetas Mercurio, Venus, Júpiter e Marte, publicando os seus estudos sobre este último planeta. O cráter Leonard de Venus leva o seu nome.

1868-1869

• 

  Anne Lucy Bosworth Focke
  Anne Lucy Bosworth Focke (1868-1907) matemática norteamericá. Graduouse no Wellesley College en 1890 e obtivo unha mestría na Universidade de Chicago en 1896. Foi a primeira estudante (muller) de doutoramento de David Hilbert: Anne Lucy defendeu a tese doutoral Begründung einer vom Parallelenaxiome unabhängigen Streckenrechnung na Universidade de Gotinga en 1899.
• 

  Henrietta Swan Leavitt
  Henrietta Swan Leavitt (1868-1921) astrónoma estadounidense. Henrietta estudou as estrelas variables Cefeidas no Observatorio do Harvard College: era unha das «calculadoras» no «harén de Pickering». En 1925, o matemático Gösta Mittag-Leffler escribiu unha carta a Henrietta Leavitt para propoñer a súa nomeamento  ao Premio Nobel polos seus traballos sobre as estrelas variables e os cálculos das distancias estelares: descoñecía que falecera catro anos antes.
• Grace Chisholm Young (1868-1944) matemática inglesa. Doutorouse en 1895 cunha tese sobre grupos alxébaicos en trigonometría esférica, baixo a dirección de Felix Klein. Foi nai de seis fillos e empezou a interesarse na ensinanza infantil, escribindo varios libros sobre o tema, en colaboración co seu marido, William Young. Os traballos de investigación sempre se publicaban co nome do seu marido: dos 220 artigos e varios libros que son obra conxunta, so unha pequena parte teñen a firma de Grace.
• 

  Annie Russell Maunder
  Annie Russell Maunder (1868-1947) astrónoma e matemática irlandesa. Entre as súas aportacións se encuentran o descubrimento do Diagrama de mariposa –no que se visualizan os patróns de migración das manchas solares, descubrimento que realizou xunto a seu marido Edward Walter Maunder– e a creación dunha cámara gran angular que usou para obter imaxes de emisións da coroa solar estendéndose sobre a fotósfera. En 1916 converteuse nunha das primeiras catro mulleres membros da Real Sociedade Astronómica.
• 

  Philippa Garrett Fawcett
  Philippa Garrett Fawcett (1868-1948) matemática británica. Tralo seu extraordinario éxito no Mathematical Tripos (1890), gañou unha bolsa de estudos na Universidade de Cambridge, grazas á cal investigou sobre dinámica de fluídos. Deixou Cambridge en 1902 ao ser nomeada profesora na Normal School de Johannesburgo (Suráfrica), regresando anos máis tarde a Gran Bretaña onde continuou coa súa dedicación á educación.
• 

  Alice Bache Gould
  Alice Bache Gould (1868-1953) matemática e historiadora norteamericá afincada en España. Aínda que comezou a súa teses na University of Chicago baixo a supervisión de Eliakim Moore, non conseguiu terminala. Afincada en España, os seus logros como historiadora sobrepasaron os matemáticos: estudou principalmente as viaxes de Cristóbal Colón e o descubrimento de América, e foi unha experta sobre o reinado dos Reis Católicos. Foi a iniciadora da Fundación Benjamin Gould para o apoio e desenvolvemento da Astronomía (Arxentina), en homenaxe a seu pai, oastrónomo Benjamin Apthorp Gould (1824-1896).
• Emilie Norton Martin (1869-1936) matemática estadounidense. Realizou seus estudos no Bryn Mawr College  baixo a supervisión de Charlotte Angas Scott. A súa tese doutoral On the Imprimitive Substitution Groups of Degree Fifteen and the Primitive Substitution Groups of Degree Eighteen (1899) foi supervisada por Charlotte Angas Scott e James Harkness. En 1903 comezou a traballar como profesora no Mount Holyoke College.
• 

  Caroline Ellen Furness
  

  M. Frances Newson
  Caroline Ellen Furness (1869-1936) astrónoma norteamericá. Aprendeu de Mary Watson Whitney no Vassar College e foi a primeira muller en obtener un doutoramento en Astronomía na Universidade de Columbia. Colaborou na observación de estrelas variables con Whitney entre 1909 e 1911. En 1915, publicou Introduction to the Study of Variable Stars.
• Ada Isabel Maddison (1869-1950) matemática británica. Obtivo un título de primeira clase nos exames do Mathematic Tripos de 1892. Defendeu a súa tese doutoral no Bryn Mawr College en 1896: Singular solutions of differential equations of the first order in two variables and the geometric properties of certain invariants and covariants of their complete primitives, baixo a dirección de Charlotte Angas Scott. É sobre todo coñecida polo seu traballo en ecuacións diferenciais. O seu artigo On certain factors of c- and p- discriminants and their relations to fixed points in the family of curves –baseado na súa tese– recibeu o Premio Gambel.
• Mary Frances Winston Newson (1869-1959) matemática estadounidense. Foi a primeira muller americá en obter un doutoramento por unha universidade europea: foi na Universidade de Gotinga e baixo a dirección de Felix Klein. Entre outros moitos traballos, traduciu ao inglés os 23 problemas propostos por David Hilbert no Congreso Internacional de Matemáticos de París (1900).

1870-1875

• 

  Agnes Sime Baxter
  Agnes Sime Baxter (1870-1917) matemática canadense. Doutorouse en matemáticas na Universidade de Cornell en 1895 coa tese titulada On Abelian integrals, a resume of Neumann’s ‘Abelsche Integrele’ with comments and applications, sendo a segunda muller canadense e a cuarta en América do Norte en recibir un doutoramento en matemáticas.
• Virginia Ragsdale (1870-1945) matemática estadounidense. En 1892 obtivo unha bolsa para cursar estudos no Guilford College. Asistiu ás clases da matemática Charlotte Agnes Scott no Bryn Mawr College onde tamén estudou física. Alí obtivo unha bolsa para estudar en Europa e viaxouá Universidade de Göttingen (Alemaña) onde ampliou os seus estudos xunto aos matemáticos Felix Klein e David Hilbert. Tralo seu regreso dedicouse ao ensino e continuou con seus estudos ata lograr o doutoramento. En 1903 especializouse en Matemática Pura, Física e Matemática Aplicada. Foi unha das primeiras mulleres nos Estados Unidos en obter un doutoramento e é coñecida pola conxetura de Ragsdale que formulou en 1906 no artigo On the Arrangement of the Real Branches of Plane Algebraic Curve (Sobre a clasificación das ramas reais das curvas alxébricas planas), publicado no American Journal of Mathematics.
• 

  Anne Sewell Young
  Anne Sewell Young (1871-1961) astrónoma estadounidense. Foi profesora de astronomía no Mount Holyoke College durante 37 anos, onde influíu na vocación da súa alumna, a astrónoma Helen Sawyer Hogg. Nomeada directora do Observatorio John Payson Williston, supervisou un programa de observación para o seguimento das manchas solares. Interesouse especialmente polas estrelas variables, sendo unha dos oito membros fundadores da Asociación Americá de Observadores de Estrelas Variables (AAVSO).
• 

  Mileva Maric
  Jessie Chrystal MacMillan (1872-1937) avogada, matemática, feminista e pacifista británica. Foi a primeira muller en graduarse en ciencia na Universidade de Edimburgo, en 1896. En 1897 entrou a formar parte da Edinburgh Mathematical Society (ata 1915): foi a segunda muller en conseguilo, tras Flora Philip (1886); a terceira muller en ingresar como membro nesta sociedade sería Charlotte Angas Scott.
• Mary Ann Elizabeth Stephansen (1872-1961) matemática norueguesa. Recibiu o seu grao en matemáticas na Universität Zürich en 1902; foi a primeira muller en Noruega en recibir un título de doutora en calquera disciplina. Publicou catro artigos de investigación sobre ecuacións en derivadas parciais e ecuacións en diferencias e ensinou matemáticas e física no Norges Landbrukshøgskole dende 1906 ata a súa xubilación en 1937.
• Mileva Maric (1875-1948) física e matemática serbia. Primeira muller de Albert Einstein, existe unha grande controversia sobre o papel que xogou nos logros científicos do físico. As 43 cartas entre eles que se conservan falan a miúdo de «os nosos traballos» e de «a nosa teoría do movemento relativo», «o nuoso punto de vista» ou «nosos artigos». Ao divorciarse acordaron que se el gañaba o Premio Nobel, ela quedaría cos cartos do galardón.

Nadas no último cuarto do século XIX (1876-1900)

1876-1880

• 

  Tatiana Ehrenfest-Afanassjewa coa súa filla Galinka
  Tatiana Ehrenfest-Afanassjewa (1876-1964) matemática e física ruso-neerlandesa. En 1904 casou co físico Paul Ehrenfest (1880–1933); unha das súas hijas –Tatiana Pavlovna Ehrenfest– tamén foi matemática. Publicou varios artigos en temas variados como mecánica estadística, entropía, o papel da aleatoriedade nos procesos físicos e o ensino da xeometría para nenos e nenas.
• Alice Grace Cook (1877-1958) astrónoma británica. Uniuse á Asociación Astronómica Británica en 1911 e foi elixida membro da Royal Astronomical Society en 1916, como parte do primeiro grupo de mulleres elixidas bolseiras. Foi recoñecida polos seus traballos na observación de meteoritos, e tamén pola observación de fenómenos a simple vista, como a luz zodiacal e as auroras.
• Gabrielle Renaudot Flammarion (1877-1962) astrónoma francesa. Traballou no Observatorio de Juvisy-sur-Orge (Francia) e foi a Secretaria Xeral da Sociedade Astronómica de Francia fundada polo seu esposo, o astrónomo Camille Flammarion (1842-1925). Publicou varios traballos sobre a evolución das características da superficie de Marte, sobre a Gran Mancha Vermella de Xúpiter e sobre observacións realizadas noutros planetas, planetas menores e estrelas variables. Un cráter de Marte leva o seu apelido, o cráter Renaudot, e o asteroide (355) Gabriela denomínase así na súa honra.
• Kirstine Smith (1878-1939) estatística danesa. Atribúeselle a creación do campo do deseño óptimo de experimentos. Foi admitida como candidata a un doutoramento en estatística (1916) na Universidade de Londres. Foi alumna do matemático Karl Pearson. A súu tese foi publicada en Biometrika en 1918; trataba sobre estimación chi cadrado mínima do coeficiente de correlación: foi precursora da teoría do deseño óptimo.
• 

  Louise Petrén-Overton
  Margherita Beloch Piazzolla (1879-1976) matemática italiana. Traballou en xeometría alxébrica, topoloxía alxébrica e fotogrametría. Trala súa tese traballou na clasificación de superficies alxébricas estudando as configuracións de líñas que podrían estar contidas en superficies. Tamén estudou curvas racionais en superficies e fixo aportacións sobre curvas algxébricas. Máis tarde interesouse pola fotogrametría e a súa aplicación ás matemáticas, en particular áa xeometría alxébrica. Tamén realizou contribucións ás matemáticas da papiroflexia. Parece ter sido a primeira persoa en formalizar un movemento (chamado pregue Beloch) de origami que permite, cando é posible, construír mediante pregado de papel as tanxentes comúns a dúas parábolas. Como consecuencia, mostrou como extraer as raíces cúbicas mediante o pregado do papel, algo imposible de facer con regra e compás.
• Louise Petrén-Overton (1880-1977) matemática sueca. Obtivo un grao en ciencias na Universidade de Lund en 1902. Defendeu a tese de doutoramento en 1911 -foi a primeira muller en Suecia en obter un doutoramento en matemáticas- coa disertación Extension de la méthode de Laplace aux équations. Realizou contribucións na teoría de integración de ecuacións en derivadas parciais.
• Annie Leuch-Reineck (1880-1978) matemática e feminista helvética. Estudou matemáticas na University of Bern. En 1907 converteusena primeira muller en lingua alemá da Universidade de Berna en doutorarse en Matemáticas co traballo «Relación entre funcións esféricas e funcións de Bessel» (Die Verwandtschaft zwischen Kugelfunktionen und Besselschen Funktionen).

1881-1885

• 

  Hilda Phoebe Hudson
  Ethel Frances Butwell Bellamy (1881-1960) informática astronómica e sismóloga inglesa, Axudou a catalogar a posición de arredor dun millón de estrelas como asistente
  

  Isabel Martin Lewis
  no Observatorio Radcliffe da Universidade de Oxford. En 1918 converteuse na asistente de sismoloxía do observatorio. Como parte da súa labor, manexaba sismógrafos, xestionaba a correspondencia cunhas seiscentas estacións de sismógrafos e recopilaba os datos para analizalos.
• Hilda Phoebe Hudson (1881-1965) matemática inglesa. Traballou en xeometría alxébrica, interesándose en particular en transformacións de Cremona. Publicou en 1927 o tratado Cremona Transformations in Plane and Space, a súa obra mestra, realizada grazas a moitos anos de investigación e complementada cunha exhaustiva bibliografía, recopilando o editado sobre o tema durante máis de sesenta anos.
• Isabel Martin Lewis (1881-1966) astrónoma estadounidense. Entre 1905 e 1907 traballou como «calculadora astronómica» para o astrónomo e matemático Simon Newcomb, con quen adquiriu unha gran experiencia sobre
  

  Emmy Noether
  eclipses. En 1908 foi aa primeira muller contratada como astrónoma asistente polo United States Naval Observatory; Maria Mitchell foi contratada en 1849, pero como «calculadora». Desenvolveu métodos para determinar eclipses e para predicir ocultacións lunares. Ademais realizou unha importante labor de divulgación científica, publicando varios libros e numerosos artigos en revistas.
  

  Frieda Nugel
• Emmy Noether (1882-1935) matemática alemá. É coñecida e recoñecida polas súas contribucións fundamentais nos campos da física teórica e a álxebra abstracta. En matemáticas, revolucionou as teorías de
  

  Anna J. Pell Wheeler
  aneis, corpos e álxebra. En física, o teorema de Noether explica a conexión fundamental entre a simetría en física e as leis de conservación.
• Anna Johnson Pell Wheeler (1883-1966) matemática estadounidense. Traballou en ecuacións integrais e foi pioneira na investigación en álxebra lineal en dimensión infinita. Foi a primeira muller en impartir un Colloquium Lecture no encontro da American Mathematical Society (1927).
• Frieda Nugel (1884-1966) matemática alemá. Foi unha das primeiras mulleres en obter un doutoramento en matemáticas en Alemaña: foi en 1912 en Halle-Wittenberg. Antes de ela o fixeran Marie Gernet (1895, en Heidelberg), Annie Reineck (1907, en Berna) e Emmy Noether (1908, en Erlangen).
  

  Margaret Harwood
• 

  Edmée Chandon
  Mary R. Calvert (1884-1974) astrónoma estadounidense. A súa especialidade foi a astrofotografía e a computación. Comezou a traballar como asistente do seu tío, o astrónomo Edward Emerson Barnard (1857–1923) no Yerkes Observatory. Cando Barnard faleceu, quedou a cargo da colección fotográfica do observatorio e completou – xunto ao astrónomo Edwin B. Frost (1866-1935)– o traballo comezado polo seu tío A Photographic Atlas of Selected Regions of the Milky Way (1927).
• Edmée Chandon (1885-1944) matemática e astrónoma francesa. En 1912 converteuse na primeira astrónoma profesional de Francia; foi no Observatorio de París. Naquel momento, a outra muller admitida no laboratorio, Dorothea Klumpke, so tiña unha autorización para utilizar o material. Tamén foi a primeira doutora en matemáticas (1930) coa tese titulada Recherches sur les marées de la Mer Rouge et du Golfe de Suez, na que mostraba que as mareas do Mar Vermello proporcionan un caso típico de onda estacionaria. O asteroide (1341) Edmée descuberto en 1935 por Eugène Delporte foi nomeado así na súa honra.
• Pauline Sperry (1885-1967) matemática estadounidense. Realizou a súa tese doutoral baixo a dirección do fundador da xeometría diferencial proxectiva, Ernest Julius Wilczynski, co título: Properties of a certain projectively defined two-parameter family of curves on a general surface. En 1923, foi a primeira profesora asistente no Departamento de Matemáticas na University of California (Berkeley).
• Margaret Harwood (1885-1979) astrónoma estadounidense. Traballou no Observatorio de Harvard, no equipo de mulleres «calculadoras». En 1916 foi nomeada directora do Observatorio Maria Mitchell (Nantucket, Massachusetts, EE. UU.). A súa especialidade era a fotometría: mediu a variación da luz de estrelas e asteroides, fundamentalmente a do asteroide Eros.

1886-1890

Pia Maria Nalli

• Ida Barney (1886-1982) astrónoma estadounidense. É coñecida polos seus 22 volumes de medidas astrométricas de 150.000 estrelas. Traballou a maior parte da súa
  

  Inge Lehmann
  carreira no observatorio da Universidade de Yale. En 1952 recibiu o Premio Annie J. Cannon en Astronomía da American Astronomical Society.
• Pia Maria Nalli (1886-1964) matemática italiá. Os seus intereses en matemáticas abarcan temas que van dende a xeometría alxébrica ata a análise funcional e a análise tensorial. Tivo que loitar contra a discriminación das mulleres no sistema de contratación na universidad italiá; unha rúa en Roma leva o seu nome. Foi conferenciante invitada no International Congress of Mathematicians de 1928.
• Maria Gramegna (1887-1915) matemática italiá. Alumna de Giuseppe Peano, aplicou a teoría de matrices ao estudo das ecuacións diferenciais. Graduouse en Turín en 1910 e, poco despois, foise a ensinar á Escuela Normal de Avezzano (Provincia de L’Aquila, Italia).
• Inge Lehmann (1888-1993) matemática, sismóloga e inventora danesa. Coñecida por ter realizado
  

  Agnes Meyer Driscoll
  as primeiras probas de magnitudes de sismos e as súas consecuencias.​​ Foi a descubridora da descontinuidade que separa o núcleo externo do núcleo interno -descuberta en 1936, demostrou que existía un límite entre o que hoxe coñecemos como o núcleo externo líquido e o núcleo interno sólido da Terra- que foi denominada «descontinuidade de Lehmann» na súa honra.​ Grazas ás ondas sísmicas producidas polos terremotos,
  

  Olive Clio Hazlett
  Lehmann publicou en 1936 o artigo científico titulado «P», confirmando a súa teoría. Durante toda a súa vida volcouse no mundo da xeofísica e, en 1971, gañou a William Bowie Medal, a máxima distinción da Unión Xeofísica Americá, sendo a primeira muller en recibir ese galardón.
• Agnes Meyer Driscoll (1889-1971) matemática, física e criptoanalista estadounidense. En 1918, alistouse na Mariña e a asignaron á sección de «Códigos e Sinais» na Dirección de Comunicacións Navais. Especializouse en deseñar sistemas de cifrado e descifrou un gran número de sistemas navais nipóns. Ata 1949, traballou como criptógrafa da Armada, onde era coñecida como Madame X.
  

  Euphemia Haynes
• Julie Marie Vinter Hansen (1890-1960) astrónoma danesa. Mentres estudaba na Universidade de Copenhague, en 1915, foi nomeada ‘calculadora’ no observatorio da Universidade. Máis tarde foi nomeada asistente do observatorio e, en 1922, observadora. Foi ampliamente recoñecida polos seus cálculos precisos de órbitas de planetas menores e cometas. Recibiu numerosos recoñecementos, en particular, o planeta menor 1544 Vinterhansenia, decuberto pola astrónoma Liisi Oterma nos anos 1940, leva o seu nome.
• Olive Clio Hazlett (1890-1974) matemática estadounidense. Investigou principalmente en álxebra. Durante a Segunda Guerra Mundial traballou para o Comité de Análise Criptográfico da Sociedade Matemática Americá.
• Euphemia Lofton Haynes (1890-1980) matemática e educadora estadounidense. Foi a primeira muller afroamericá en conseguir un doutoramento en matemáticas (a segunda foi Evelyn Boyd Granville): a defensa tivo lugar na Catholic University of America (1943), coa tese The Determination of Sets of Independent Conditions Characterizing Certain Special Cases of Symmetric Correspondences dirixida por Aubrey Landrey. Destacada activista en pro dos dereitos civís, loitou durante toda a súa vida contra a segregación nas escolas.

1891-1895

• Maud Worcester Makemson (1891-1977) astrónoma estadounidense. Especialista en arqueo-astronomía, dirixiu o Observatorio do Vassar College no período 1936-1957, sustituíndo a Caroline Furness. Interesouse pol coñecmento astronómico non occidental, tema sobre o que escribiu varias monografías como The Morning Star Rises: An Account of Polynesian Astronomy (1941), The Astronomical Toables of the Maya (1943), The Maya Correlation Problem (1946) o The Book of the Jaguar Priest (1951, unha tradución dun texto do século XVI). Nos anos 1960 traballou en selenografía e desenvolveu un sistema para que os astronautas sobre a Lúa ubicaran a súa posición con precisión.
• Hilda Geiringer (1893-1973) matemática norteamericá de orixe austríaca. A súa vida resume os éxitos e frustracións das mulleres no mundo académico a principios do século XX. Pioneira en matemática aplicada, foi a primeira muller en recibir un nomeamento académico en matemáticas na Universidade de Berlín. Tras emigrar a EE.UU, so pudo optar a postos de traballo en centros universitarios para mulleres.
• Anna Margaret Mullikin (1893-1975) matemática norteamericá. Foi a terceira estudante de tese de Robert Lee Moore, doutorándose en 1922 coa memoria titulada Certain Theorems Relating to Plane Connected Point Sets: que se publicou ese mesmo ano na revista Transactions of the American Mathematical Society, converténdose nun traballo de referencia no campo da topoloxía xeral. A súa carreira posterior desenvolveuse no ensino secundario, onde animaba a seu alumnado a aprender matemáticas.
• Cypra Cecilia Krieger-Dunaij (1894–1974) matemática canadense. Foi a terceira persoa (e a primeira muller) en obter un doutoramento en matemáticas (1930) –On the summability of trigonometric series with localized parameters on Fourier constants and convergence factors of double Fourier series, dirixida por W.J. Webber– nunha
  

  Dorothy Maud Wrinch
  universidade en Canadá. Tamén foi a terceira muller que obtivo un doutoramento (en calquiera disciplina) en Canadá. O Premio Krieger-Nelson –outorgado anualmente poa Sociedade Matemática de Canadá dende o ano 1995– á investigación realizada por unha muller matemática, leva o seu nome e o de Evelyn Merle Nelson.
• Dorothy Maud Wrinch (1894-1976) matemática e bioquímica inglesa de orixe arxgentina. Ao inicio da súa etapa investigadora, traballou en matemática pura, física matemática e  filosofía da ciencia. Máis adiante, dirixiu os seus intereses cara á bioloxía molecular, presentando un discutido modelo da estrutura das proteínas, que denominou hipótese do ciclol.
• Allie Vibert Douglas (1894-1988) astrónoma canadense. Foi a primeira muller canadense en obter un doutoramento en astrofísica (1926).En colaboración co astrónomo John Stuart Foster, investigou o espectro das estrelas de tipo A e tipo B e o efecto Stark no Observatorio Astrofísico Dominion. En 1947 converteuse na primeira persoa canadense en presidir a Unión Astronómica Internacional. Un cráter irregular en Venus, a patera Vibert-Douglas, nomeouse así na súa honra. Tamén leva o seu nome o asteroide (3269) Vibert-Douglas.
• Maria Pastori. (1895-1975) matemática e física italiá. Graduouse en matemáticas en 1920 coa máxima puntuación. A actividade científica de Pastori desenvolveuse principalmente durante a longa colaboración con Bruno Finzi en temas relacionados co análise tensorial. Durante a su carreira, Maria Pastori publicou máis de cen traballos que van dende análise tensoriais ata xeometría diferencial; dende a mecánica de corpos deformables continuos ata a teoría da propagación de ondas; e, novamente, do electromagnetismo á teoría da relatividade e a mecánica analítica.

1896-1900

• Sofia Aleksandrovna Janovskaja (1896-1966) matemática soviética. Traballou na filosofía, lóxica e historia das matemáticas, realizando varias publicacións sobre a xeometría de René Descartes, as matemáticas exipcias e os paradoxos de Zenón de Elea.
• Priscilla Fairfield Bok (1896-1975) astrónoma estadounidense. Publicou numerosos artigos científicos sobre cúmulos de galaxias, magnitudes estelares e a estrutura da Vía Láctea. Debido a súa dedicación á divulgación da astronomía, o xornal The Boston Globe definiunos como «os vendedores da Vía Láctea». Seu libro A Vía Láctea (1941) foi «un dos textos astronómicos máis exitosos xamais escritos»”. O asteroide (2137) Priscilla nomeouse así no seu honor.
• Mary Lea Heger (1897-1983) astrónoma estadounidense. Realizou importantes descubrimentos sobre o medio interestelar. Foi a descubridora, en 1922, das bandas difusas interestelares. Fundou os arquivos do Observatorio Lick.
• 

  Gertrude Blanch
  Gertrude Blanch (1897-1996) matemática estadounidense. Pioneira en análise numérica e computación, en 1938, converteuse en directora técnica do Mathematical Tables Project, un equipo de persoas da axencia Works Progre Administration dedicadas á computación que calculaban táboas de funcións matemáticas. Publicou unha trintena de artigos sobre aproximación de funcións, análise numérica e funcións de Mathieu.
• Mary Taylor Slow (1898-1984) física e matemática británica. Foi a primeira muller en traballar na teoría de propagación de ondas de radio, baixo a dirección do físico Edward Appleton. Defendeu a súa tese sobre ondas electromagnéticas na Universidade de Göttingen en 1926. Traballou tamén en ecuacións diferenciais, centrándose en particular, nas súas aplicaciónsá física.
• Marguerite Lehr (1898-1987) matemática norteamericá. Impartiu docencia en varias universidades, estivo vinculada fundamentalmente ao Bryn Mawr College, no que se formou. Traballou en xeometría algébrica –a súa tese doutoral The Plane Quintic with Five Cusps, defendida en 1925, foi supervisada por Charlotte Angas Scott– e educación matemática. Produciu videos educativos en matemáticas e conduciu un curso televisado desta materia nos anos 1953 e 1954.
• Charlotte Moore Sitterly (1898-1990) astrónoma norteamericá. As súas táboas de espectros atómicos e niveis de enerxía foron referencias esenciais en espectroscopía durante décadas. Unha das súas contribucións máis relevantes á física foi a identificación do tecnecio na luz solar, o primeiro exemplo de tecnecio natural. En 1990 gañou a Bruce Medal outorgada pola Astronomical Society of the Pacific.
• Odette Jasse (1899-1949) astrónoma francesa. A súa carreira científica e administrativa tivo lugar no Observatorio de Marsella. Observou planetas ananos e ocultacións da estrela Aldébaran pola Lúa, e fotografou cometas. Durante 24 anos foi tamén secretaria de redacción do Journal des Observateurs, unha publicación internacional fundada en Marsella en 1915 para substituír á revista alemá Astronomische Nachrichten. A partir de 1934, asumiu a administración do Observatorio de Marsella.
• Vera Fedorovna Gaze (1899-1954) astrónoma soviética. Estudou nebulosas de emisión e planetas menores. Investigou o contido molecular dos isótopos de carbono nas estrelas e estudou a estrutura das nebulosas, intentando determinar o seu tamaño e o papel do po e o gas na súa formación. Descubriu cerca de 150 nebulosas de emisión rexistrando a súa luz na emisión vermella de H-alfa. Por tódalas súas aportacións, o planetoide 2388 Gase (descuberto en 1977) e o cráter Gaze de Venus levan o seu nome.
• Pelageya Polubarinova-Kochina (1899-1999) matemática soviética. É coñecida polo seu traballo sobre mecánica de fluídos e hidrodinámica, e traballou tamén en historia
  

  Ida Rhodes
  das matemáticas.
• Gertrude Mary Cox (1900-1978) matemática e estatística estadounidense. En 1933, tras licenciarse en matemáticas e graduarse en estatística, comezou a colaborar con George Snedecor e a  investigar no deseño experimental, publicando xunto a William G. Cochran o libro Experimental Designs (1950). En 1940 foi elixida para dirixir o Departamento de Estatística Experimental na Facultade de
  

  Mary Lucy Cartwright
  Agricultura da Universidade de Carolina do Norte. En 1944 fundouse o Instituto de Estatística da Universidade de Carolina do Norte, con Cox como directora. Contratou a Harold Hotelling para dirixir o novo Departamento de Estatística Matemática en 1946, e en 1949 axudou a imprantar o Departamento de Bioestatística na Facultade de Saúde Pública.

• Ida Rhodes (1900-1986) matemática estadounidense nada en Ucraína como Hadassah Itzkowitz. A súa familia emigrou aos EE. UU. en 1913, e cambiuo o seu nome nese momento. Estudou matemáticas na Universidade de Cornell e uniuse en 1940 ao Proxecto de Táboas Matemáticas, onde traballou baixo a dirección de Gertrude Blanch, a súa mentora. Foi pioneira na análise de sistemas de programación, e a principios dos anos 1950, e xunto a Betty Holberton, deseñou a linguaxe de programación C-10 para a computadora UNIVAC I. Tamén deseñou a primeira computadora orixinal utilizada pola Administración do Seguro Social de EE. UU.
• Mary Lucy Cartwright (1900-1998) matemática británica. Obtivo o seu doutoramento en 1930, baixo a dirección de Godfrey Harold Hardy. Leva o seu nome o teorema de Cartwright sobre máximos de funcións. Galardoada con numerosas distincións, foi a primeira muller matemática en ingresar na Royal Society (1947) e tamén a primeira muller en presidir a Sociedade Matemática de Londres (1961).

Irrupción da muller no espazo público (s. XX)

Nadas no primeiro cuarto do século XX

1901-1905

• Nina Karlovna Bari (1901-1961) matemática soviética. É coñecida polo seu traballo en series trigonométricas. Perteneceu ao chamado grupo Luzitania –grupo de xoves matemáticos de Moscú interesados na investigación–, estudando funcións e series trigonométricas baixo a tutela de Nikolai Luzin (1883-1950).
• Grete Hermann (1901-1984) matemática e filósofa alemá. Estudou matemáticas na Universidade de Gotinga, onde tivo como profesora a Emmy Noether. A súa tese ductoral, dirixida por Emmy Noether e Edmund Landau –Die Frage der endlich vielen Schritte in der Theorie der Polynomideale, A cuestión das etapas finitas en teoría de ideais de polinomios–, foi un traballo fundacional sobre álxebra computacional. Nesta memoria, establecía a existencia de algoritmos para moitos dos problemas básicos de álxebra abstracta; o algoritmo de Hermann para a descomposición primaria de ideais utilízase aínda hoxe en día. Tamén é coñecida polo seu traballo filosófico sobre os fundamentos da mecánica cuántica, e por unha temperá (pero ignorada) refutación dun teorema enmarcado na teoría de variables non ocultas de John von Neumann.
• Winifred Margaret Deans 1901-1990) matemática británica. Estudou matemáticas na Universidade de Cambridge. Despois dun período no ensino uniuse á editorial Messrs Blackie and Sons, Ltd como editora asistente en ciencias. Grazas a seus coñecementos de matemáticas e física e ás súas habilidades de linguaxe, traduciu para esta editorial importantes textos científicos en alemán, como Selected Papers on Wave Mechanics de L. de Broglie e L. Brillouin (1928) ou The restless universe de Max Born (1935).
• María del Carmen Martínez Sancho (1901-1995)  matemática española. Foi a primeira muller do país en lograr un doutoramento en Matemáticas e unha cátedra de instituto nesa mesma disciplina. Estudou con varios dos grandes matemáticos europeos. Destacou na súa faceta de investigadora e docente e desempeñou cargos destacados na Sociedade Matemática Española.
• Marion Gray (1902-1979) matemática escocesa. Defendeu a súa tese de doutoramento en 1926 –The theory of singular ordinary differential equations of the second order– supervisada por Anna Wheeler no Bryn Mawr College (EE.UU.). En 1930 comezou a traballar no Departamento de Desenvolvemento e Investigación da American Telephone and Telegraph Company de Nova York, onde descubriu o grafo que leva o seu nome (1932), un grafo cúbico con 54 vértices e 81 bordos.
• Henrietta Hill Swope (1902-1980) astrónoma norteamericá. Estudou as estrelas variables, en particular mediu a relación período-luminosidade deas estrelas Cefeidas. Na súa honra, un telescopio no Observatorio Las Campanas (Chile) leva o seu nome.
• Edna Ernestine Kramer Lassar (1902-1984) matemática norteamericá. Defendeu a súa tese Polygenic functions of the dual variable w; [Part II] The Laguerre group (1930) na Columbia University baixo a supervisión de Edward Kasner. É autora de varios libros, entre eles The Nature and Growth of Modern Mathematics (1970) considérase a súa maior contribución. Outras das súas publicacións son: A First Course in Educational Statistics (1935), Mathematics Takes Wings: An Aviation Supplement to Secondary Mathematics (1942) e The Main Stream of Mathematics (1951).
• Mina Spiegel Rees (1902-1997) matemática estadounidense. Foi a primeira muller en presidir a American Association for the Advancement of Science (1971) e foi directora do Departamento de Matemáticas da Office of Naval Research dos EE.UU. Dirixiu proxectos en temas variados, como loxística, desenvolvemento numérico, programación, etc.
• Irmgard Flügge-Lotz (1903-1974) matemática e enxeñeira alemá. Traballou en métodos numéricos para resolver ecuacións diferenciais, especialmente en dinámica de fluídos. Doutora en enxeñeiría (1929), foi a primeira muller profesora de enxeñeiría na Universidade de Standford.
• Margaret Rock (1903-1983) matemática británica. Foi unha das moitas mulleres matemáticas que traballaron en Bletchley Park durante a Segunda Guerra Mundial. Coas súas habilidades en matemáticas e a súa educación, Margaret Rock axudou a descodificar a máquina Enigma. Seu traballo durante a guerra foi clasificado pola Lei de Segretos Oficiais de 1939 do Reino Unido, polo que seu traballo non se fixo público durante a súa vida.
• 

  María Reiche
  María Reiche (1903-1998) matemática e arqueóloga xermano-peruana. Era coñecida como La dama de la Pampa, e célebre polas súas investigacións sobre as líñas de Nazca (Perú).
• Bertha Swirles Jeffreys (1903-1999) matemática e física inglesa. Realizou importantes contribucións á física cuántica. Xunto a seu marido –Harold Jeffreys (1891–1989)– traballou en sismoloxía e escribiu o texto Methods of Mathematical Physics (1940). Foi un modelo para moitas das súas alumnas, áas que animaba nos seus estudos científicos.
• Ljudmila Vsevolodovna Keldysh (1904-1976) matemática rusa. En 1941 defendeu a súa tese doutoral baixo a dirección de Nikolai Nikolaevich Luzin. Traballou en teoría de conxuntos e topoloxía, comezando coa teoría descritiva de conxuntos, en especial a estrutura dos conxuntos de Borel. Despois dedicouse á topoloxía xeométrica na escola de Moscú de Pavel Alexandrov.
• Marie-Louise Dubreil-Jacotin (1905-1972) matemática francesa. Aínda que a súa tese (1934) trataba sobre mecánica de fluídos, comezou a traballar en álxebra tras coñecer a Emmy Noether –grazas a seu casamento co tamén matemático Paul Dubreil–. Xunto a seu esposo publicou un libro de gran difusión nesta área. Tamén se interesou polo lugar das mulleres na ciencia: contribuíu co capítulo Figures de mathématiciennes no libro Les grands courants de la pensée mathématique de François Le Lionnais.
• Ruth Moufang  (1905–1977) matemática alemá. En 1931 defendeu a súa tese en xeometría proxectiva, baixo a dirección de Max Dehn. A súa principal contribución centrouse nos fundamentos da xeometría, traballando en estruturas alxébricas non asociativas, incluíndo os lazos de Moufang. Baseándose no traballo de David Hilbert, iniciou unha nova rama da geometría denominada planos de Moufang. Foi a primeira profesora na Universidade de Frankfurt (1946).
• 

  Rózsa Péter
  Rózsa Péter (1905-1977) matemática húngara. É coñecida polos seus traballos sobre a teoría de funcións recursivas, en particular definiu unha función de dúas variables coñecida como función de Ackermann, variante da función orixinal. É autora de Playing with Infinity: Mathematical Explorations and Excursions traducido a 14 idiomas, ao menos, e de Recursive Functions in Computer Theory.
• Tatiana Pavlovna van Aardenne-Ehrenfest (1905-1984) matemática neerlandesa de orixe austríaca. É coñecida polas súas contribucións en sucesións de De Bruijn, o teorema de discrepancia e o teorema BEST de teoría de grafos. Filla do físico Paul Ehrenfest (1880-1933) e a matemática Tatiana Ehrenfest-Afanassjewa (1876–1964).
• María Montserrat Capdevila d’Oriola (1905-1993) matemática e astrónoma española. En 1931 foi bolseira da Junta para la Ampliación de Estudios para estudar teoría de funcións na Universidade da Sorbona (París). Duranteo curso de 1931-1932 traballou como profesora auxiliar de Astronomía Xeral e Física do Globo da Facultade de Ciencias da Universidade de Barcelona , sendo a súa primeira profesora universitaria matemática. A súa carreira como investigadora quedou interrompida pola Guerra Civil: despois de 1939, os seus cargos docentes deixaron de ter validez, e tivo que pasar un proceso de depuración . En 1940 recuperou o cargo de catedrática de instituto de sétima categoría counha praza en Figueres.
• Helen Battles Sawyer Hogg (1905-1993) astrónoma canadense. Foi pioneira na investigación dos cúmulos globulares e estrelas variables. Foi a primeira muller presidenta de varias organizacións astronómicas, e unha científica notable nun momento en que moitas universidades non outorgaban títulos científicos a mulleres.
• Margaret Edward Boyle (1905-1995) matemática escocesa. Tras graduarse na University of St Andrews (Escocia), ensinou matemáticas na Dalkeith High School, actividade que tivo que abandonar en 1930 debido a unha enfermidade.
• Angie Turner King (1905-2004) matemática e química estadounidense. Foi unha das primeiras mulleres afroamericás en obter graos en química e matemáticas, e un doutoramento en educación matemática. Tivo unha gran influencia sobre as súas alumnas, entre as que se inclúen a zoóloga Margaret Strickland Collins ou a matemática Katherine Johnson.

1906-1910

• Vera Nikolaevna Faddeeva (1906-1983) matemática soviética. Especialista en métodos numéricos, é famoso o seu libro Computational methods of linear algebra (1950).
• Maria Cibrario Cinquini (1906-1992) matemática italiá. Foi discípula de Guido Fubini , e baixo a súa dirección graduouse en 1927 counha tese sobre a transformada de
  

  Grace M. Hopper
  Laplace e súas aplicacións a certo tipo de ecuacións lineais. Posteriormente, pasou a ser axudante de Giuseppe Peano, e de alí a ser profesora asistente da Escola de Cálculo Infinitesimal que dirixía este matemático. Foi a cuarta muller matemática italiá que consiguiu unha cátedra universitaria na primeira metade do século XX, o fixo tras Pia Nalli, Margherita Beloch Piazzolla e Maria Pastori.
• Grace Murray Hopper (1906-1992) matemática e informática estadounidense. Pioneira no mundo das ciencias da computación, foi a
  

  Olga Taussky
  primeira programadora en utilizar o ordenador Mark I. Foi a responsable do primeiro compilador (1951) e das linguaxes de programación Flow-Matic (1957) e COBOL (1957).
• Olga Taussky-Todd (1906-1995) matemática estadounidense de orixe austríaca. Foi especialista en teoría de números e teoría de matrices. Seus traballos contribuíron ao desenvolvemento da computación, publicando máis de 300 artigos sobre o tema.
• Mary Celine Fasenmyer (1906-1996) matemática estadounidense. É moi recoñecido o seu traballo sobre relacións de recurrencia de series hiperxeométricas descrito na súa tese de doutoramento: Some generalized hypergeometric polynomials (1945). Os polinomios hiperxeométricos que ela estudou chámanse polinomios de Sister Celine na súa honra.
• Emma Lehmer (1906-2007) matemática estadounidense de orixe rusa. É coñecida polo seu traballo en teoría da computación e nas leis de reciprocidade en teoría alxébrica de números. Realizou unha tradución do ruso ao inglés do libro Grupos topolóxicos de Lev Semiónovich
  

  Dorrit Hoffleit
  Pontryaguin.
• Dorrit Hoffleit (1907-2007) matemática e astrónoma estadounidense. Liicenciouse en matemáticas no Radcliffe College (1928) e doutorouse en astronomía en Harvard (1938) baixo a tutela do astrónomo Harlow Shapley. Dirixiu o Observatorio Maria Mitchell (1956-1978). É recoñecida polo seu traballo en estrelas variables, astrometría, espectroscopia e meteoros, e por ter formado a unha longa lista de mulleres e a xeracións de astrónomos. É autora de Yale Catalog of Bright and Near Stars  e coautora (xunto a W. F. van Altena e J.T. Lee) do Catalogue of Trigonometric Parallaxes.
• Herta Taussig Freitag (1908-2000) matemática estadounidense de orixe austríaca. É coñecida polo seu traballo sobre os números de
  

  Muriel Mussells
  Fibonacci. En 1962 foi a primeira muller presidenta dunha sección da Mathematical Association of America. Contribuiu a miúdo na revista Fibonacci Quarterly, que en 1996 lle dedicou un número con motivo do seu 89 aniversario –89 é un número de Fibonacci–.
• Florence Nightingale David (1909-1993) estatística norteamericá. A enfermeira e estatística Florence Nightingale era amiga dos seus pais, por iso  puxeron este nome a súa filla. Realizou importantes contribucións en combinatoria, coeficientes de correlación e historia da probabilidade.
• Muriel Elizabeth Mussells (1909–1997) astrónoma estadounidense. Traballou no Observatorio do Harvard College. En 1936 descubriu tres novos aneis de nebulosas na Vía Láctea.
• Sheila Scott Macintyre (1910-1960) matemática escocesa. É sobre todo coñecida polo seu traballo sobre a constante de Whittaker. Xunto a Edith Witte escribiu un dicionario matemático alemán-inglés: German-English Mathematical Vocabulary (1956).
• Esther Szekeres (1910-2005) matemática australiá de orixe húngara. Esther Klein (apelido de familia) formaba parte dun grupo de persoas (en Hungría) que estudaban problemas matemáticos interesantes: entre eles estaban Paul Erdős, George Szekeres e Pál Turán. En 1933, ela propuso ao grupo un problema de combinatoria: Erdös o nomeou o problema do final feliz xa que Esther e George Szekeres acabaron casando en 1937. Tralo estoupido da Segunda Guerra Mundial, o matrimonio emigrou cara Australia. Alí, Esther participou con numerosas actividades no enriquecemento matemático para estudantes de secundaria.
  

  Dorothy Vaughan
  

  Johanna Weber
• Dorothy Johnson Vaughan (1910-2008) matemática estadounidense. Foi profesora de matemáticas nunha escola de secundaria de Virxinia, ata que entrou a traballar na National Advisory Committee for Aeronautics (NACA), a axencia que precedeu á NASA. En 1949 fíxose cargo da dirección da West Area Computers, un equipo de traballo composto exclusivamente por mulleres afroamericás con formación matemática; entre outras, Katherine Johnson foi asignada a este grupo. Cando a NACA converteuse na NASA, seguiu traballando na División de Análise e Computación do Centro de Investigación de Langley, especializándose en computación e programación en FORTRAN. Participou nas probas do proxecto Solid Controlled Orbital Utility Test system (SCOUTS).
• Johanna Weber (1910-2014) matemática anglo-xermá. Especialista en aerodinámica, é coñecida polas súas contribucións no desenvolvemento do bombardero de reacción Handley Page Victor e do avión supersónico Concorde. Mantivo unha estreiat colaboración co especialista en aerodinámica Dietrich Küchemann, primeiro no Aerodynamische Versuchsanstalt (Gotinga, 1939-1946) e logo no Royal Aircraft Establishment (Farnborough, 1947-1975).

1911-1915

• Cora Ratto (1912-1981) matemática arxentina. Dutorouse en matemáticas pola Universidade de Bos Aires coa tese Conditions of Continuity of Generalized Potential Operators with Hyperbolic Metric, diriixida por Mischa Cotlar. Participou activamente na Federación Universitaria Arxentina, apoiando ao bando republicán durante a Guerra Civil
  

  Kathleen Ollerenshaw
  Española. A súa filla, Cora Sadosky, foi tamén unha destacada matemática.
• Doris Mary Cannell (1913-2000) historiadora das matemáticas británica. Foi mestra, formadora de profesorado e historiadora das matemáticas, moi coñecida polos seus artigos e o seu libro sobre a vida e traballo do matemático George Green, científico autodidacta e figura esencial en física.
• Kathleen Ollerenshaw (1912-2014) matemática e educadora británica. Doutora en matemáticas (1945), foi especialista en cadrados máxicos, sendo o seu libro Most-perfect Pandiagonal Magic Squares (xunto a David Brée) a súa aportación máis coñecida. En 1971, foi nomeada Dame Commander of the Order of the British Empire polos seus servizos en educación.
  

  Suzan Kahramaner
• Suzan Kahramaner (1913-2006) matemática turca. Ingresou na Facultade de Matemáticas e Astronomía na Universidade de Estambul en 1934. Profesora do Departamento de Matemáticas da Universidade de Estambul dende 1963, fixo o seu doutoramento en problemas de coeficientes na teoría de números complexos. Fixo estudos científicos en varias universidades de Londres, París e Niza, así como en Zurich, California e Helsinki. Dominaba os idiomas inglés, francés, alemán e árabe, o que lle permitiu acudir a diferentes eventos, viaxar a distintos países e publicar os seus artigos de investigación en diferentes linguas. Foi unha das primeiras mulleres matemáticas na academia turca.
• Emma Castelnuovo (1913-2014) matemática italiá. Filla do tamén matemático Guido Castelnuovo, ela especializouse en educación matemática e foi profesora de educación secundaria. En 1951 participa na Comisión Internacional para o Estudo e Mellora da Ensinanza das Matemáticas (CIEAEM), creada co obxectivo de estudar as condicións da ensinanza das matemáticas e analizar modificaciones para a súa mellora; introducindo o
  

  Hanna Neumann
  que se coñeceu como Matemática Moderna no Ensino non universitario. A Sociedade Madrileña de Profesores de Matemáticas (SMPM) leva o seu nome.
• Hanna Neumann (1914–1971) matemática alemá. Realizou a súa tese de doutoramento en teoría de grupos en 1944, baixo a dirección de Olga Taussky-Todd. Leva o seu nome a conxetura de Hanna Neumann e a extensión HNN (de Graham Higman, Bernhard H. Neumann e Hanna Neumann).
• Marjorie Lee Browne (1914-1979) matemática e educadora estadounidense. En 1949 obtivo o seu doutoramento en matemáticas: foi a terceira afroamericá en conseguir este recoñecemento académico en EE.UU. Máis tarde traballou na Universidade de Carolina do Norte , onde ensinou e investigou durante trinta anos. Alí traballou como investigadora principal, coordinadora da sección de matemática. Interesouse pola formación continua do profesorado de Ensinanza Secundaria.
• Mary Helen Wright Greuter (1914-1997) astrónoma e historiadora da ciencia estadounidense. En 1937, entrou a traballar como asistente no
  

  Mary H. W. Greuter
  Observatorio do Monte Wilson, onde estudou a historia de seus telescopios. Ese mismo ano, traballou como asistente no Observatorio do Vassar College, e entre 1942 e 1943 o fixo como asistente no Observatorio Naval dos Estados Unidos; posteriormente incorporouse ao Observatorio Palomar. Entre as súas publicacións máis coñecidas destacan Explorer of the Universe: A Biography of George Ellery Hale (Explorador do universo: unha biografía de George Ellery Hale, 1966) o Sweeper in the Sky, the Life of Maria Mitchell (Barrendeira do ceo: a vida de Maria Mitchell, 1949).
• Dorothy Lewis Bernstein (1914-1988) matemática estadounidense. É coñecida polo seu traballo en matemática aplicada, estadística e programación, así como pola súa investigación sobre a transformada de Laplace. A súa tese de doutoramento: The Double Laplace Integral foi publicada en Duke Mathematical Journal en 1939. Foi a primeira muller en ser elixida presidenta da Mathematical Association of America.
• Edith Jones Woodward (1914 2002) matemática e astrónoma norteamericá. Obtivo un doutoramento en astronomía no Radcliffe College en 1941. Traballou con Harlow Shapley e Cecilia Payne-Gaposchkin na Universidade de Harvard. Investigou sobre estrelas binarias. Ensinou astronomía, matemáticas e xeoloxía durante máis de corenta anos no Mount Holyoke College (1938-1940), o Hunter College (1951-1952) e o William Paterson College de Nova Jersey (1959-1983).
• Antonia Ferrín Moreiras (1914-2009) matemática e astrónoma española. Foi a primeira muller en defender unha tese de doutoramento en astronomía no estado español. As súas principais contribucións á astronomíason traballos sobre ocultacións estelares, medidas de estrelas dobres e determinación de pasos por dúas verticais.
• Madeline Scotto (1914-2015) educadora e profesora de matemáticas estadounidense. Con 40 anos e cinco fillos, empezou a ensinar matemáticas nun colexio. Trala súa xubilación, continuou como profesora de apoio de matemáticas, titorizando e preparando a nenas e nenos para concursos de matemáticas a nivel rexional.
• Manuela Garín Pinillos (1914-2019) matemática mexicana. É unha das pioneiras da matemática mexicana, e unha das primeiras egresadas nesa carreira. Desempeñou un
  

  Mollie Orshansky
  importante papel na creación da Escola de Matemáticas da Universidade de Yucatán e a de Altos Estudos na Universidade de Sonora. Pasou cinco décadas na ensinanza das matemáticas en tódolos seus niveis. Faleceu o 30 de abril de 2019, aos 105 anos.
• Mollie Orshansky (1915-2006) matemática, estatística e economista norteamericá. Entre outros, traballou en estudos biométricos da saúde infantil, o crecemento e a nutrición no Children’s Bureau (1939), investigou sobre a incidencia e as terapias para a pneumonía no New York City
  

  Olive Dunn
  Department of Health (1942) e traballou no U.S. Department of Agriculture (1945-1958) como economista especializada en familia e alimentación. En 1958, uniuse á Social Security Administration como analista de investigación en ciencias sociais no Office of Research and Statistics . En 1963 desenvolveu o Orshansky Poverty Thresholds, utilizado en EE. UU.  como unha medida dos ingresos que unha familia non debe superar para ser considerada como pobre.
• Olive Jean Dunn (1915-2008) matemática e estatística estadounidense. Profesora de bioestatística da Universidade de California en Os Ánxeles, describiu métodos para calcular intervalos de confianza e tamén codificou a aplicación da corrección de Bonferroni –ferramenta para axustar os resultados estatísticos en comparacións múltiples– aos intervalos de confianza. Escribiu en 1977 o libro de texto Basic Statistics: A Primer for the Biomedical Sciences.

• Alice Turner Schafer (1915-2009) matemática estadounidense. Recibiu unha bolsa para estudar na Universidade de Richmond (Virxinia): era a única muller estudante, nun tempo no que as mulleres non tiñan permitida a entrada á biblioteca do campus. Obtivo brillantes resultados e defendeu a súa tese de doutoramento en 1942, en xeometría diferencial proxectiva. Foi unha das fundadoras da Association for Women in Mathematics en 1971.
  

1916-1920

• Sheila May Edmonds (1916-2002) matemática británica. Realizou a súa tese de doutoramento, baixo a supervisión do coñecido matemático Godfrey Harold Hardy, titulada Some Multiplication Problems (1944), contiña 44 teoremas, 21 lemas e numerosas gráficas coloreadas en vermello e negro. As súas tarefas docentes e administrativas obligáronlle a abandonar case que totalmente a investigación, foi un exemplo para moitas mulleres que tiveron a sorte de ser as súas alumnas.
• Hélène Cartan (1917-1952) matemática francesa. Filla do matemático Élie Cartan, en 1937 ingresou na Escola Normal Superior –en principio reservada a mozos– e pasou a súa primeira agrégation en 1940. Ensinou en varios centros de educación secundaria, pero tamén dedicou o seu tempo á investigación.
• Phyllis Nicolson (1917-1968) física e matemática británica. Doutora en física coa teseThree Problems in Theoretical Physics (1946), é sobre todo coñecida polo seu traballo sobre o método de Crank–Nicolson en análise numérica, xunto ao físico e matemático John Crank.
• Elizabeth Scott (1917-1988) matemática estadounidense. Escribiu máis de 30 artgos sobre astronomía e outros 30 sobre a análise de modificación do clima, incorporando e extendendo o uso da análise estatística nestes campos. Tamén utilizou a estatística para promover a igualdade de oportunidades e do salario para as mulleres académicas.
• Helena Rasiowa (1917-1994) matemática polaca. Traballou nos fundamentos da matemática e en lóxica. Defendeu a súa tese de doutoramento -Algebraic Treatment of the Functional Calculi of Lewis and Heyting- en 1950, baixo a dirección de Andrzej Mostowski.
• Joan Elisabeth Lowther Clarke Murray (1917-1996) criptoanalista británica, máis coñecida como Joan Clarke. Foi descifradora de códigos en Bletchley Park durante a Segunda Guerra Mundial. Traballou con Alan Turing na sección de Bletchley Park coñecida como Hut 8, da que chegou a converterse na súa responsable.
• Winifred Asprey (1917-2007) matemática e informática norteamericá. Foi unha das preto de duascentas mulleres que lograron un doutoramento en matemáticas en universidades norteamericás durante os anos 1940. Estivo involucrada no desenvolvemento do contacto entre o Vassar College e IBM, contacto que levou ao establecemento do primeiro laboratorio de informática en Vassar: foi o segundo college en EE. UU. en adquirir un ordenador IBM S/360 (1967).
• Dorothy Maharam Stone (1917-2014) matemática estadounidense. Defendeu a súa tese doutoral, On measure in abstract sets, en 1940, baixo a supervisión de Anna Johnson Pell Wheeler (Bryn Mawr College ). Realizou importantes contribucións á teoría da medida: levan o seu nome o teorema de Maharam (sobre descomponibilidade de espazos de medida) e a álxebra de Maharam (un tipo de álxebra de Boole completa).
• Jacqueline Ferrand (1918-2014) matemática francesa. Seus traballos céntranse principalmente na análise real e complexa e a xeometría diferencial.
  

  Katherine Johnson
  É autora de numerosas publicacións e manuais universitarios, entre eles os catro tomos de Cours de Mathématiques xunto a Jean-Marie Arnaudiès, utilizado durante os anos 1970-1990. Recibiu o Premio Servant de la Académie des sciences en 1974.
• Katherine Johnson (1918-2020) matemática estadounidense. Contribuiu á aeronáutica e aos programas espaciais dos EE. UU. a través dol uso de ordenadores electrónicos dixitais tempranos na NASA. Coñecida pola súa gran precisión na navegación astronómica, calculou, entre outros, a traxectoria para o Proxecto Mercury (1961) e para o vó do Apolo 11 á Lúa (1969).
  

  Julia Robinson
• Julia Bowman Robinson (1919-1985) matemática estadounidense. Seus traballos máis importantes tratan sobre ecuacións diofánticas e teoría da decidibilidade:  contribuiu en gran medida á demostración do teorema de Matiyasevich sobre a irresolubilidade do décimo problema de Hilbert. Fixo ademais importantes aportacións á teoría de xogos, demostrando que a dinámica dun xogador ficticio converxe cara un equilibrio de Nash nuna estratexia mixta no marco dun xogo de suma cero con dous xogadores.
• 

  Kateryna Yushchenko
  Kateryna Yushchenko (1919-2001) matemática e informática soviética. Traballou en teoría da probabilidade, linguaxes algorítmicos e linguaxes de programación. Desenvolveu un dos linguaxes de alto nivel con aplicación en programación: o Address programming language. Autora de máis de 200 traballos (incluíndo 23 monografías), supervisou 45 teses doutorales. Foi membro correspondente da Academia de Ciencias da URSS e membro da International Academy of Computer Science.
• Paulette Libermann (1919-2007) matemática francesa. Foi especialista en xeometría diferencial, campo no que publicou numerosos artigos. Seu primeiro traballo, conxunto con Ehresmann, apareceu en 1949 e despois de doce publicacións máis, culminou na súa tese, Sur le problème d'équivalence de certaines estructuras infinitésimales, en 1953, que se publicou en Annali di Matematica Pura ed Applicata en 1954. A primeira parte é unha exposición da teoría de equivalencia de Cartan e a segunda parte conén un estudio detallado de varios casos especiais.
• Irene Ann Stegun (1919-2008) matemática estadounidense. Uniuse ao Comité de Planificación do Proxecto de Táboas Matemáticas: aprendeu os conceptos básicos da análise numérica da presidenta do comité, Gertrude Blanch. Xunto co matemático Milton Abramowitz, traballando no Instituto Nacional de Estándares e Tecnoloxía, editou un libro clásico de táboas matemáticas chamado A Handbook of Mathematical Functions.
• Adele Goldstine (1920-1964) matemática e programadora norteamericá. Foi unha das primeiras programadora da computadora ENIAC. Especialista en linguaxe máquina, foi a primeira en documentar un manual técnico de computación coa ENIAC, para despois liderar e formar ao grupo de programadoras coécidas como As mulleres ENIAC.
• Cesarina Tibiletti (1920-2005) matemática italiá. Especialista en xeometría alxébrica, foi autora duns 70 artigos de investigación e algunhas publicacións de didáctica da matemática e divulgación científica.

• Vera Nikolaevna Kublanovskaya (1920-2012) matemática soviética. É recoñecida polo seu traballo no desenvolvemento de métodos computacionais para a solución de problemas espectrais en álxebra. Propuso o algoritmo QR para o cálculo de autovalores e autovectores en 1961 -de maneira independente a John G. F. Francis-. Este algoritmo é un de los máis importantes do século XX.

1921-1925

• Edith Hirsch Luchins (1921-2002) matemática polaco-estadounidense. A investigación de Luchins centrouse na aplicación das matemáticas aos problemas da filosofía da ciencia e a psicoloxía, particularmente nas áreas de fundamentos lóxicos, aprendizaxe e percepción. Casada co psicólogo Abraham S. Luchins, o experimento Luchins and Luchins’ Water Jar Experiment leva o nome de ambos. Escribiu varios libros xunto a seu marido, interesada na matemática educativa.
• Frédérique Papy-Lenger (1921-2005) matemática e pedagoga belga. Traballou xunto a seu marido Georges Papy (1920-2011) na reforma da pedagoxía das matemáticas dende mediados dos anos 1950. Entre 1963 e 1966, publicou xunto a Georges Papy un programa pedagóxico en seis volúmes para as matemáticas de secundaria Mathématique moderne no que propoñían unificar os grandes temas do programa apoiándose na teoría de conxuntos, no concepto de aplicación e as estruturas alxébricas.
• 

  Mary Jackson
  Mary Winston Jackson (1921-2005) matemática e enxeñeira aeroespacial estadounidense. Traballou para o Comité Conselleiro Nacional para a Aeronáutica (NACA) que máis tarde transformaríase en a NASA. Traballou a maior parte da súa vida no Centro de Investigación de Langley, dende calculista a enxeñeira, e baixo as ordes de Dorothy Vaughan na Sección de Informática da Área Oeste. Autora ouu coautora de doce artigos técnicos para a NACA e a NASA, axudou a mulleres e outras minorías a ascender nas súas carreiras, asesorándoas sobre a forma de mellorar as súas oportunidades de promoción.
• Gloria Gordon Bolotsky (1921-2009) matemática e programadora estadounidense. Formou parte dun equipo de arrededor de cen científicas e científicos que participaron na programación da computadora ENIAC, deseñada para realizar cálculos de artillería para o exército estadounidense. A programación inicial do ENIAC foi realizada por seis mulleres: Betty Snyder Holberton, Betty Jean Jennings Bartik, Marlyn Wescoff Meltzer, Ruth Lichterman Teitelbaum, Kathleen McNulty Mauchly Antonelli y Frances Bilas Spence. En 1963 uniuse ao Instituto Nacional de Normas e Tecnoloxía, onde traballou durante vinte anos en redes de computadoras, incorporación de redes en sistemas de telecomunicacións e técnicas de optimización de costes.
• Mavis Lilian Batey (1921-2013) criptoanalista británica. Traballou como descifradora de códigos en Bletchley Park (Buckinghamshire, Inglaterra) durante a Segunda Guerra Mundial. Seu traballo foi unha das chaves do éxito do exército aliado durante a batalla de Normandía.
• Anneli Cahn Lax (1922-1999) matemática estadounidense. A súa tese de doutoramento Cauchy’s Problem for a Partial Differential Equation with Real Multiple
  

  Olga Ladyshenskaya
  Characteristics (1955) foi dirixida por Richard Courant. Traballou para facer as matemáticas accesibeis a estudantes e público en xeral, sobre todo como editora da New Mathematical Library Series da Mathematical Association of America.
• Olga Aleksandrovna Ladyzhenskaya (1922-2004) matemática rusa. É coñecida polo seu traballo en ecuacións en derivadas parciais (en especial no problema 19 de Hilbert) e en dinámica de fluídos. Foi galardoada coa Medalla Lomonósov en 2002.
• Betty Shannon (1922-2017) matemática estadounidense. Coñeceu a seu marido, Claude Shannon, o «paie da teoría da información», nos Laboratorios Bell nos que ambos traballaban, ela en análise numérica. Betty colaboró con Shannon en algún dos seus inventos máis famosos.
• Ann Katharine Williamson Mitchell (1922-2020) matemática, psicóloga e criptoanalista británica. Pasou de traballar na descodificación da máquina Enigma -que serviu para cifrar as mensaxes alemás durante a Segunda Guerra Mundial- formando parte do equipo de Alan Turing en Bletchley Park, a investigar o efecto do divorcio nos nenos. A súa investigación, pioneira neste campo, non só lle valeu un título académico da Universidade de Edimburgo, senón que supuxo un cambio na lei escocesa que regulaba o divorcio para asegurar que as necesidades dos fillos se tivesen debidamente en conta nos acordos de divorcio.
• Gloria Olive (1923-2006) matemática norteamericá. Especialista en combinatoria, foi unha dos membros fundadores da Sociedade Matemática de Nova Zelanda. Opinaba que a ensinanza debe centrarse no alumnado, enfrontándose así á oposición do seu entorno académico.
• Cathleen Synge Morawetz (1923-2017) matemática canadiana. A súa investigación céntrase fundamentalmente no estudo de ecuacións diferenciais parciais asociadas a fluídos. Ten publicado traballos en variedade de temas que inclúen viscosidade, fluídos compresibles e fluxos transónicos. En 1981, foi a primeira muller en dictar a Gibbs Lecture de The American Mathematical Society.
• Marjorie Rice (1923-2017) matemática aficionada estadounidense. Desenvolveu o seu propio sistema de notación matemática para representar as restriccións e as
  

  Yvonne Choquet-Bruhat
  relacións entre os lados e ángulos dos polígonos. Conseguiu descubrir catro novos tipos de teselacións pentagonais e máis de sesenta teselacións diferentes con distintos tipos de pentágonos.
• Yvonne Choquet-Bruhat (1923) matemática e física francesa. En 1979 foi a primeira muller en ser elixida membro da Académie
  

  Betty Jennings e Frances Bilas (ENIAC)
  des sciences. É autora duns 200 artigos científicos, con impacto en matemáticas e en física, en particular en teoría da relatividade e hidrodinámica relativista.
• Betty Jean Jennings Bartik (1924-2011) programadora estadounidense. Foi unha das programadoras orixinais da computadora ENIAC. En 1997, xunto a súas cinco compañeiras programadoras da ENIAC –Betty Snyder Holberton, Kathleen McNulty Mauchly Antonelli, Marlyn Wescoff Meltzer, Ruth Lichterman Teitelbaum y Frances Bilas Spence– foi incluída no Women in Technology International Hall of Fame.
• Mary Ellen Rudin (1924-2013) matemática estadounidense. A súa investigación estivo orientada cara á topoloxía xeral.
  

  Mary Lee Woods
  Estimulou a investigación en topoloxía durante máis de vinte anos, dirixindo 18 teses de doutoramento. É tamén coñecida polas súas construcións e contraexemplos a conxecturas célebres, a máis coñecida delas é o espazo de Dowker.
• Mary Lee Woods (1924-2017) matemática e programadora británica. Traballou no equipo que desenvolveu o Manchester Mark I (un dos primeiros ordenadores) xunto a seu marido, o también matemático e programador Conway Berners-Lee. Seu fillo maior, Tim Berners-Lee, é o
  

  Maria Assumpció Català
  creador da World Wide Web.
• Evelyn Boyd Granville (1924) matemática estadounidense. Foi a segunda muller afroamericana en EE.UU. en doutorarse en matemáticas –a primeira foi Eufemia Haynes en 1943– cunha tese titulada On Laguerre Series in the Complex Domain (1949). Formou parte do equipo matemático –ela traballaba en IBM– que traballou para a NASA.
• Maria Assumpció Català i Poch (1925-2009) matemática e astrónoma española. Foi a primeira muller en obter o doutoramento en matemática pola Universidade de Barcelona: a súa tese titulábase Contribución al estudio de la dinámica de los sistemas estelares de simetría cilíndrica (1970). Levou a cabo observacións sistemáticas de manchas solares durante máis de trinta anos.
• Olga Arsenievna Oleinik (1925-2001) matemática soviética. Levou a cabo un traballo pioneiro en teoría de ecuacións en derivadas parciais, teoría da elasticidade e teoría matemática de capas límite: escribiu (soa ou en colaboración) máis de 370 traballos matemáticos. Activa e entusiasta docente e investigadora, supervisou máis de 50 teses de doutoramento. Recibiu numerosos premios, como a Medalla Lomonosov en 1964 ou o Premio da Academia de Ciencias de Rusia en 1995.

Nadas no segundo cuarto do século XX

1926-1930

• Carol Ruth Karp (1926-1972) matemática estadounidense. Foi especialista en lóxica infinitaria. Seu libro Languages with Expressions of Infinite Length foi unha das súas maiores contribucións nesta área. O Karp Prize da Association for Symbolic Logic entrégase no seu honor dende 1973, cada cinco anos.
• Erna Schneider Hoover (1926) matemática estadounidense. Inventou un sistema automatizado de conmutación telefónica (US 3623007 A), para evitar sobrecargas do sistema en horas punta. Utilizaba un ordenador para supervisar as chamadas entrantes, e axustaba automáticamente a aceptación da chamada. Traballou durante máis de trinta anos nos Laboratorios Bell, onde foi nomeada supervisora do servizo técnico: foi a primeira muller en conseguilo.
• 

  María Wonenburger
  María Josefa Wonenburger Planells (1927-2014) matemática española. Recibiu en 1953 unha das primeiras Bolsas Fulbright, coa que pudo estudar na Universidade de Yale (EE. UU.); en 1957 defendeu a súa tese de doutoramento, dirixida polo alxebrista Nathan Jacobson e titulada On the group of similitudes and its projective group. A súa investigación centrouse principalmente na teoría de grupos e na teoría de álxebras de Lie. Dirixiu oitoo teses doutorais e publicou numerosos artigos de investigación. Dende 1983 permaneceu apartada do mundo académico, ao ter que regresar a súa Galicia natal para atender a súa nai enferma. Dende o ano 2007 a Xunta de Galicia a través da Unidade de Muller e Ciencia outorga anualmente o Premio María Josefa Wonenburger Planells que recoñece a mulleres científicas de Galicia.
• Joan Birman (1927) matemática estadounidense. Es especialista en teoría de trenzas y teoría de nudos. Su libro Braids, Links, and Mapping Class Groups es una introducción al tema: muchas y muchos investigadores en el área han aprendido de él en sus inicios.
• Vera Cooper Rubin (1928-2016) astrónoma estadounidense. Pionera en la medición de la rotación de las estrellas dentro de una galaxia, sus mediciones probaron que las curvas de rotación galácticas se mantenían planas, contradiciendo el modelo teórico y siendo la evidencia más directa y robusta de la materia oscura.
• Hu Hesheng (1928) matemática china. Experta en geometría diferencial, impartió la Noether Lecture en el International Congress of Mathematicians (ICM) 2002: Two-Dimensional Toda Equations and Laplace Sequences of Surfaces in Projective Space. Ha sido vicepresidenta de la Sociedad Matemática China, presidenta de la Sociedad Matemática de Shanghai y académica en la Academia de Ciencia China.
• Marion Walter (1928)  matemática estadounidense nacida en Alemania. Ha trabajado en diferentes proyectos relacionados con la enseñanza de las matemáticas; por ejemplo, fue asesora en matemáticas en la serie de televisión para niñas y niños Sesame Street. Ha escrito, entre otros libros, The Mirror Puzzle Book, un libro sobre el uso de espejos para explorar la simetría. El teorema Marion sobre triángulos lleva su nombre.
• Charlotte Froese Fischer (1929) matemática canadiense-estadounidense nacida en Ucrania. Especialista en ciencias de la computación, destaca fundamentalmente por el desarrollo e implementación del método de campo autoconsistente multiconfiguracional CASSCF de química computacional y por su predicción teórica de la existencia de los iones de calcio negativos.
• Regina Iosifovna Tyshkevich (1929) matemática bielorrusa. Especialista en teoría de grafos, sus principales intereses están centrados en grafos de intersección, secuencas de grados y a conjetura de la reconstrucción. Es, además, coinventora de la noción de grafos divididos. En 1998, recibió el Premio Estatal de Bielorrusia por el libro Lektsii po teorii grafov Uchebnoe posobie (Lecciones de teoría de grafos) del que es coautora, además de otros importantes galardones.
• Thyrsa Frazier Svager (1930-1999)  matemática estadounidense. Fue una de las primeras mujeres afroamericanas en obtener un doctorado en matemáticas en EE. UU. (1965), con la tesis On the Product of Absolutely Continuous Transformations of Measure Spaces dirigida por Paul Reichelderfer (Universidad de Ohio). Fue la directora del Departamento de Matemáticas de la Central State University (CSU) en Ohio durante décadas, terminando su carrera académica como vicerrectora de asuntos académicos. Durante sus carreras, ella y su marido, el profesor de física Aleksandar Svager, invirtieron uno de sus salarios para establecer un fondo para becas. Tras su fallecimiento en 1999, se creó el Fondo Thyrsa Frazier Svager para becar a mujeres afroamericanas especializadas en matemáticas.
• Maria Antònia Canals (1930) maestra y matemática española. Es conocida por su enfoque lúdico de la matemática y la gran cantidad de material didáctico que ha generado. Su tarea ha sido reconocida con diversos premios y homenajes, y sigue activa compartiendo sus propuestas y saberes relacionados con la enseñanza de las matemáticas.

• Vera T. Sós (1930) matemática húngara. Especialista en la teoría de números y combinatoria, algunos de sus logros son el teorema Kővári–Sós–Turán (relacionado con grafos bipartitos), el teorema de la amistad (demostrado con Paul Erdős y Alfréd Rényi) o el teorema de tres distancias (conjeturado por Hugo Steinhaus y demostrado independientemente por ella y el matemático Stanisław Świerczkowski).