Mesopotamia
Mesopotamia (do grego, mésos e potamós: entre ríos) é unha rexión xeográfica histórica do Oriente Medio, delimitada entre os ríos Tigris e Éufrates, ocupada polo actual territorio do Iraq. Os ríos desembocan no Golfo Pérsico e a rexión está rodeada por desertos.
Índice
Xeografía[editar | editar a fonte]
Mesopotamia constitúe un val aluvial [1] conformado polos ríos Tigris e Éufrates que fixeron da rexión unha terra fartureira no medio de rexións áridas ou montañosas. Distínguense dúas zonas, o norte ou Alta Mesopotamia, territorio de altiplano con vales encaixados, con chuvias regulares que permiten a existencia da agricultura e o sur ou Baixa Mesopotamia, zona de chairas onde se practica unha agricultura de irrigación.
Historia[editar | editar a fonte]
| Mesopotamia |
| Éufrates – Tigris |
| Cidades / Imperios |
| Sumeria: Uruk – Ur – Eridu |
| Kish – Lagash – Nippur |
| Imperio Acadio: Agadé |
| Babilonia – Isín – Larsa – Susa |
| Asiria: Asur – Nínive |
| Nuzi – Nimrud |
| Imperio Babilónico – Caldea – |
| Elam – Amorreos |
| Mitanni – Casitas |
| Cronoloxía |
| Reis sumerios |
| Reis de Asiria |
| Reis de Babilonia |
| Lingua |
| Escritura cuneiforme |
| Lingua sumeria – Acadio |
| Elamita |
| Mitoloxía |
| Gilgamesh – Marduk |
Despois do -8000 coa finalización da última glaciación cuarternaria produciuse en varias partes o desenvolvemento da agricultura e a gandería, o home comezaba a producir o seu propio alimento e Mesopotamia foi pola súa xeografía e pola abundancia de cereal bravo unha das rexións onde se deu este paso.[2]As escavacións de Jarmo [3]testemuñan a importancia da agricultura no neolítico no norte de Mesopotamia. Este desenvolvemento da agricultura trouxo consigo novos descubrimentos e progresos: o pico, a fouce e o arado, a olería e a cestería.
O sur da rexión os sumerios, que construíron primeiras cidades das que ten coñecimento a humanidade, como Ur e Lagash, foi un proceso longo desde os primeiros asentamentos permanentes datados no 5500 a.C. ata as primeiras cidades xa no 3500 a.C.[4] As cidades foron erixidas sobre outeiros e fortificadas para que se puidesen defender da invasión doutros pobos que buscaban un mellor lugar para vivir. Eran cidades-estados: cada cidade era independente e tiña o seu propio goberno. A sociedade faise máis complexa, aparece unha industria artesanal especializada[5] e o comercio non só local senón entre as cidades.
A Mesopotamia tamén é coñecida como o "Crecente Fértil", (de Lúa crecente), por ter o formato dunha Lúa crecente e de ter un chan fértil.
- -6000--5000: Invención do arado e da roda.
- -5000: Primeiras aldeas, cultivo de cereais, cerámica.
- -3000: Idade do Bronce. Civilización sumeria. Primeiras cidades. Creación da escrita e o sistema de numeración.
- -2500: Sargón I de Acadia unifica a Mesopotamia.
- -2000: Primeira civilización asiria. Invasión dos hititas.
- -1900--1200: Primeiro imperio babilónico. Reino de Hamurabi. Primeiro código escrito.
- -1200: Fin do reino babilónico e dominación asiria na Mesopotamia.
- -1100: Destrución do Imperio Hitita. Nabucodonosor I de Babilonia unifica o reino. Segundo Imperio Babilonico. Nace o reino de Israel.
- -700: Reino dos medos.
- -600: En Babilonia: Reino de Nabucodonosor II.
- -550--470: Ciro, o Grande, conquista Ecbatana, capital dos medos, e Babilonia. Inicio do reinado persa.
- -470: Alexandre Magno derrota os persas e conquista a Mesopotamia.
Pobos da Mesopotamia[editar | editar a fonte]
A Mesopotamia foi unha rexión por onde pasaban moitos pobos nómades oriúndos de diversas rexións. A terra fértil fixo que algúns deses pobos se establecesen aí. Da convivencia entre moitas desas culturas floreceron as sociedades mesopotámicas.
Sumerios[editar | editar a fonte]
Os sumerios, asentados na rexión desde o 3.500 a.C. foron os creadores dunha auténtica civilización urbana. Desde o cuarto milenio a.C., realizaban obras de irrigación e utilizaban técnicas de metalurxia do bronce. Empregaban unha escrita cuneiforme. A súa organización social influenciou a moitos pobos que os sucederon na rexión.
Babilonios[editar | editar a fonte]
- Artigo principal: Babilonios.
No inicio do segundo milenio a.C., a rexión da Mesopotamia constitúese nun grande e unificado imperio que tiña como centro administrativo a cidade da Babilonia, situada nas marxes do río Éufrates. O soberano que máis se destacou foi Hamurabi, elaborando leis que ficaron coñecidas como código de Hamurabi. Despois de súa morte, a Mesopotamia foi abalada por sucesivas invasións, ata a chegada dos asirios.
Asirios[editar | editar a fonte]
- Artigo principal: Asiria.
De orixe semita, os asirios vivían do pastoreo e habitaban as marxes do río Tigre. A partir do final do segundo milenio a.C., pasaron a se organizar como sociedade altamente militar e expansionista. Realizaron diversas conquistas e expandiron o seu dominio para alén da propia Mesopotamia, chegando ao Exipto. O centro administrativo do imperio asirio era Nínive.
Caldeos[editar | editar a fonte]
Pobo de orixe semita que se estableceu na Mesopotamia no inicio do primeiro milenio a.C., os caldeos foron os principais responsabeis pola derrota dos asirios e pola organización do novo imperio babilonico. Nabucodonosor II foi o soberano máis coñecido dos caldeos. Gobernou por case sesenta anos e despois de súa morte os persas dominaron o novo imperio babilonico.
Arte[editar | editar a fonte]
- Artigo principal: Arte de Mesopotamia.
En Mesopotamia desenrolouse unha cultura e un arte cunha sorprendente variedade de formas e estilos.[6]
Con todo, a arte en xeral mantivo bastante unidade en canto á súa intencionalidade, que deu como resultado unha arte un pouco ríxida, xeométrica e cerrada, xa que tivo unha finalidade práctica e non estética, desenrolada ao servizo da sociedade.[7]
Escultura[editar | editar a fonte]
Ás veces representaba soberanos, outras deuses, outras funcionarios, pero sempre aparecían persoas individualizadas (ás veces tamén incluía o seu nome gravado). Buscaba substituír á persoa máis que representala. A cabeza e o rostro estaban desproporcionados respecto ao corpo por este motivo, desenrolaron o chamado realismo conceptual: simplificaban e regularizaban as formas naturais gracias á lei da frontalidade (parte dereita e esquerda absolutamente simétricas) e ao xeometrismo (figura dentro dun esquema xeométrico que normalmente era o cilindro e o cono). As representacións humanas estaban afectadas dunha total indiferenza pola realidade. Os animais presentaban un maior realismo. Os temas máis recorrentes da escultura mesopotámica foron os touros monumentais, moi estilizados e realistas.
As técnicas máis utilizadas foron o relevo monumental, a estela, o relevo parietal, el relevo de ladrillos esmaltados e o selo: outras formas de esculpir e desenrolar auténticos cómics ou narracións neles.
-
Estatua dun home barbudo, probablemente un rei e sacerdote, en pedra calcaria. Período de Uruk, año 3300 a. C., Museo del Louvre
-
Estela dos voitres. Conmemora a vitoria do rei Eannatum de Lagash sobre Umma durante o período dinástico arcaico, ano 2450 a. C., Museo do Louvre
-
Estatua do superintendente Ebih II (detalle da cabeza), 52,5 cm de alto, procedente do templo de Ishtar en Mari, período acadio, ano 2400 a. C., Museo do Louvre
-
Estatua sedente del príncipe Gudea, escultura en diorita, 46 centímetros de alto, escavado en Telloh (antiga Girsu), Iraq, período neo-sumerio, ano 2120 a. C., Museo do Louvre
Personalidades históricas da Mesopotamia[editar | editar a fonte]
Cidades e Rexións históricas da Mesopotamia[editar | editar a fonte]
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Lester Charles King The Morphology of the Earth: A Study and Synthesis of World Scenery, Edimburgo, 1962, páx. 474
- ↑ Jackson J. Spielvogel, Western Civilization: Volume I: To 1715, Wadsworth, 6ª ed, 2005, páx. 4
- ↑ Brian M. Fagan, People of the Earth: An Introduction to World Prehistory, Harpercollins College, 7ª ed., 1992, páx. 52 e 322
- ↑ Marc Van de Mieroop The Ancient Mesopotamian City, Oxford University Press, 1999, páx. 23
- ↑ Gil Stein, Producers, Patrons, and Prestige: Craft Specialists and Emergent Elites in Mesopotamia from 5500-3100 BC en Craft Specialization and Social Evolution, ed. Bernard Wailes, University of Pennsylvania Museum, Filadelfia, 1996 pp. 25-38
- ↑ Esculturas de Mesopotamia
- ↑ Arte en Mesopotamia
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Ligazóns externas[editar | editar a fonte]
- Mesopotamia no British Museum (en inglés)
- Mesopotamie, portal sur l'Orient Ancient (en francés)
- Ezida (en francés)
- Babilonia-Brasil (en portugués)
