Enrico Fermi
 | Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde agosto de 2015.) |
Enrico Fermi, nado o 29 de setembro de 1901 en Roma (Italia) e finado o 28 de novembro de 1954 en Chicago, Illinois (USA), foi un físico italiano naturalizado estadounidense, coñecido polo desenvolvemento do primeiro reactor nuclear e as súas contribucións ao desenvolvemento da teoría cuántica, a física nuclear, a física de partículas e a mecánica estatística. Gañou o Premio Nobel de Física no ano 1938 polos seus traballos sobre a radioactividade inducida, e é considerado un dos científicos máis importantes do século XX.[1] Desde 1939 foi profesor de física na Columbia University.
Foi definido como o arquitecto da era nuclear e da bomba atómica[2], tendo colaborado nos primeiros ensaios e investigacións da bomba nuclear (proxecto Manhattan). Descubriu as reaccións no núcleo producidas por neutróns con movemento lento, e observou que estes eran absorbidos máis facilmente polo núcleo atómico que as partículas aceleradas. Investigou a teoría da estrutura fina dos espectros e a formación dos raios cósmicos. Entre as súas obras destácase Elementary Particles (1951).[3]
Foi un dos poucos físicos da era moderna a combinar a teoría coa experiencia. Recoñeceselle como un físico con grandes capacidades tanto no plano teórico como experimental. O elemento Fermio, que foi producido de forma sintética en 1952, foi nomeado no seu honor.
A medicina moderna, que usa isótopos radioactivos para o diagnóstico e o tratamento de enfermidades, é debedora do seu traballo.[4]
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Primeiros anos
[editar | editar a fonte]
Nado o 29 de setembro de 1901 no número 19 da Via Gaeta de Roma, non lonxe de estación Termini, era fillo de Alberto Fermi, un empregado do Ministerio de Comunicacións, e Ida de Gattis, mestra de escola.[5][6] Terceiro fillo do matrimonio, a súa irmá María era dous anos maior e o seu irmán Giulio leváballe un ano. Despois de que fose enviado xunto co seu irmán a unha comunidade rural para a súa lactación por unha ama de leite, Enrico reincorporouse á súa familia en Roma cando tiña dous anos e medio de idade.[7]
Comezouse a interesar pola física aos 14 anos trala lectura dun vello texto escrito en latín: Elementorum physicae mathematicae, un libro de 900 páxinas publicado en 1840 polo xesuíta Andrea Caraffa do Colexio Romano. Cubría todo o saber da época en matemáticas, mecánica clásica, astronomía, óptica e acústica.[8][9] O seu expediente académico foi excelente, mostrando unha gran facilidade para memorizar, o que lle permitía recitar a divina comedia de Dante e gran parte da obra de Aristóteles. Gozaba dunha gran facilidade para resolver problemas teóricos de física e unha gran capacidade de síntese. Desfrutaba aprendendo física e matemáticas e compartindo os seus intereses co seu irmán, Giulio. A morte repentina deste, debido a un absceso na gorxa en 1915, perturbou a Enrico e acrecentou a súa dedicación aos estudos da ciencia para distraerse. Segundo o seu propio relato, todos os días pasaba diante do hospital onde falecera seu irmán ata que se fixo insensible á pena.
Posteriormente, Enrico trabou amizade con outro estudante interesado na ciencia chamado Enrico Persico,[6] e os dous colaboraron en proxectos científicos tales como a construción de xiróscopios, e a medición do campo gravitatorio da Terra[10]. O interese de Fermi pola física foi en aumento cando un amigo do seu pai, Adolfo Amidei, regaloulle varios libros sobre física e matemáticas, que leu con grande avidez.[11]
Investigación en Europa
[editar | editar a fonte]
Unha vez rematados os estudos elementais comezou a estudar na Scuola Normale Superiore de Pisa, onde acadou o doutoramento no ano 1922, despois do cal impartiu clases nas Universidades de Florencia e Roma. Residiu tamén durante un tempo en Alemaña e nos Países Baixos, realizando labores de investigación nas universidades de Gotinga e Leiden, respectivamente.
De volta en Italia foi nomeado para a primeira cátedra de Física teórica de Italia en 1926 polo Senador, físico e director do Instituto de Física da Universidade de Roma, Orso Maria Corbino. Universidade situada por aquel entón na Rúa Panisperna, converteriase debido á labor dos dous científicos nun centro de investigación punteiro en Europa, reunindo ás xoves promesas italianas da física teórica (Ettore Majorana), física experimental (Edoardo Amaldi, Franco Rasetti, Emilio Segrè ou Bruno Pontecorvo) e a química (Oscar D'Agostino). Este grupo daría en chamarse Os mozos da rúa Panisperna.
En 1930 realizou unha viaxe aos Estados Unidos de América, convidado pola Universidade de Míchigan, durante a que impartiu varios cursos. Isto converteríase nunha costume, pasando a maior parte dos veráns no país americano, tanto realizando investigacións como impartindo conferencias, colaborando tamén cas Universidades de Columbia, Stanford e Chicago.
No ano 1938 foi galardoado co Premio Nobel de Física polas súas demostracións sobre a existencia de novos elementos radioactivos producidos por procesos de irradiación con neutróns e polos seus descubrimentos sobre as reaccións nucleares debidas aos neutróns lentos.
Xunto aos seus colaboradores bombardeou con neutróns 60 elementos, obtendo isótopos de 40 e a transmutación de atómos do elemento 92, o uranio, en átomos dun elemento 93, o neptunio, que non existe na natureza.
Proxecto Manhattan
[editar | editar a fonte]Permaneceu en Roma ata 1938, tras recibir o Premio Nobel emigrou xunto coa súa familia definitivamente aos Estados Unidos, á cidade de Nova York. Esta emigración responde ás leis antisemitas do réxime fascista de Benito Mussolini que ameazaba á súa muller e a varios dos seus colaboradores, xudeus. Unha vez no país americano comezou a traballar para a Universidade de Columbia.
Fermi levou a cabo a construción da primeira pila nuclear, logrando en decembro de 1942 na Universidade de Chicago a primeira reacción en cadea controlada de fisión nuclear. Participando nos últimos anos da segunda guerra mundial no desenvolvemento da Bomba atómica nos laboratorios de Los Álamos, Novo México, o que sería chamado Proxecto Manhattan. Posteriormente oporiase ao resultado deste proxecto por razóns éticas.
No ano 1946 foi nomeado profesor de física e director do Instituto de Estudos Nucleares da Universidade de Chigago.
O traballo científico de Fermi
[editar | editar a fonte]
A partir de 1926, adicouse á mecánica estatística de partículas que obedecen ao principio de exclusión de Pauli, como os electróns. O resultado é a chamada Estatística de Fermi-Dirac, unha vez que Dirac chegou independentemente ás mesmas conclusións.
En 1933 Fermi introduciu o concepto de interacción débil, que en conxunto co recentemente postulado neutrino, entrarían na teoría do decaemento beta. Xuntamente cun grupo de colaboradores, Fermi comezou unha serie de experiencias en que foron producidos artificialmente núcleos radioactivos, polo bombardeamento con neutróns de varios elementos. Algúns dos seus resultados suxeriron a formación de elementos transuranianos. De feito, o que eles observaron, e que máis tarde foi comprobado por Hahn, foi a fisión nuclear. En 1938 Fermi recibiu o Premio Nobel de Física por este traballo. Foi entón para os Estados Unidos de América, onde participaria no proxecto Manhattan. Dirixiu o proxecto de construción do primeiro reactor nuclear na Universidade de Chicago.
Despois da segunda guerra mundial, Fermi dedicouse á física de partículas, á que deu contribucións importantes. O elemento de número atómico 100, descuberto un ano após a súa morte, recibiu o nome de Fermio na súa honra.
Galería de imaxes
[editar | editar a fonte]-
Fermi (abaixo á esquerda) e Szilárd (abaixo segundo pola dereita) e o resto do equipo que diseñou a pila atómica. -
Fermi cos seus estudantes, os mozos da rúa Panisperna, de esquerda a dereita: Oscar D'Agostino, Emilio Segrè, Edoardo Amaldi, Franco Rasetti e o propio Fermi. -
Fermi (centro) cos científicos Ernest Lawrence (esquerda) e Isidor Isaac Rabi (dereita).
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Snow, Charles (1981). Little Brown, ed. The Physicists: A Generation that Changed the World (en inglés). ISBN 1842324365.
- ↑ "Enrico Fermi, architect of the nuclear age, dies (1954)" (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 17 de novembro de 2015. Consultado o 1 de novembro de 2024.
- ↑ Enciclopèdia Catalana, SAU (ed.). "Enrico Fermi". Gran Enciclopèdia Catalana (en catalán). Consultado o 1 de agosto de 2009.
- ↑ Schwartz, David N. (2017). The Last Man Who Knew Everything: The Life and Times of Enrico Fermi, Father of the Nuclear Age (en inglés). Hachette UK. ISBN 9780465093120.
- ↑ Segrè 1970, pp. 3–4, 8.
- ↑ 6,0 6,1 Amaldi 2001, p. 24.
- ↑ Cooper 1999, p. 19.
- ↑ Segrè 1970, p. 7.
- ↑ Bonolis 2001, p. 315.
- ↑ Segrè 1970, pp. 11-12.
- ↑ Segrè 1970, pp. 8–10.
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Amaldi, Edoardo (2001). "Commemorazione del Socio Enrico Fermi". En Bernardini, C.; Bonolis, Luisa. Conoscere Fermi nel centenario della nascita 29 settembre 1901-2001 (en italiano). Bologna: Società Italiana di Fisica. p. 24. ISBN 978-88-7438-000-8.
- Bonolis, Luisa (2001). "Cronologia dell'Opera Scientifica di Enrico Fermi". En Bernardini, C.; Bonolis, Luisa. Conoscere Fermi nel centenario della nascita 29 settembre 1901-2001 (en italiano). Bologna: Società Italiana di Fisica. p. 319. ISBN 978-88-7438-000-8.
- Cooper, Dan (1999). Enrico Fermi: And the Revolutions in Modern physics (en inglés). New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-511762-2. OCLC 39508200..
- Segrè, Emilio (1970). Enrico Fermi, Physicist (en inglés). Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-74473-5. OCLC 118467..
Véxase tamén
[editar | editar a fonte] |
A Galicitas posúe citas sobre: Enrico Fermi |
 |
Commons ten máis contidos multimedia sobre: Enrico Fermi |
Outros artigos
[editar | editar a fonte]Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Biografía de Enrico Fermi (en inglés)
- Páxina web do Instituto Enrico Fermi (en inglés)
- Biografía en biografiasyvidas.com (en castelán)
- Artigo en ojocientifico.com (en castelán)
| Control de autoridades |
|
|---|
- Nados en 1901
- Nados en Roma
- Finados en 1954
- Físicos de Italia
- Premio Nobel de Física
- Personalidades do Proxecto Manhattan
- Premios Nobel de Italia
- Premios Nobel dos Estados Unidos de América
- Inventores de Italia
- Inventores dos Estados Unidos de América
- Alumnos da Escola Normal Superior de Pisa
- Físicos cuánticos