Antón Losada Diéguez

Este é un artigo bo da Galipedia
1000 12/16
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Antón Lousada Diéguez»)

Infotaula de personaAntón Losada Diéguez

Editar o valor em Wikidata
Biografía
Nacemento22 de decembro de 1884 Editar o valor em Wikidata
Moldes, España Editar o valor em Wikidata
Morte15 de outubro de 1929 Editar o valor em Wikidata (44 anos)
Pontevedra, España Editar o valor em Wikidata
Lugar de sepulturaMoldes 
Datos persoais
ResidenciaMoldes, A Estrada e Pontevedra
País de nacionalidadeEspaña Editar o valor em Wikidata
Relixióncatólica
Formación profesionalFilosofía e Letras
EducaciónUniversidade de Deusto
Universidade de Santiago de Compostela Editar o valor em Wikidata
Actividade
OcupaciónCatedrático de 2º ensino [1]
Período de actividade1901 - 1929
EmpregadorIrmandades da Fala
Irmandade Nazonalista Galega
Seminario de Estudos Galegos
Membro de
Xénero artísticoxornalismo, ensaio, teatro
Movementorexionalismo, agrarismo, carlismo, xaimismo
Influencias en
LinguaLingua castelá e lingua galega Editar o valor em Wikidata
Obra
Obras destacables
A domeadora
Familia
CónxuxeAlbina Espinosa Cervela 1ª
Mercedes Espinosa Cervela 2ª
FillosAntón, Miguel, Mercedes, Albina, Xaquín, Luís e Xosé Antonio.
PaiMiguel Losada Losada Editar o valor em Wikidata
Sinatura
Páxina webFundación Antón Losada Diéguez
Bitraga: 3889 Dialnet: 2110365
Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Antón Losada e ALD.

Antón Losada Diéguez[6][7] ou Antonio Losada Diéguez[8][9], nado en Moldes (Boborás) o 22 de decembro de 1884 e finado en Pontevedra o 15 de outubro de 1929, foi un filósofo,[10] escritor e político galego. A súa familia procedía da fidalguía e da nobreza galega do Antigo Réxime, o carlismo e o tradicionalismo, tendencias que influíron na súa traxectoria no nacionalismo galego.[11] Integrante da Irmandade da Fala de Ourense,[12] impulsor da revista Nós e ideólogo do artellamento do grupo Nós e correspondente da Real Academia Galega, atraeu a numerosos intelectuais á causa galeguista,[13] exercendo sobre eles un labor socrático, cunha extraordinaria capacidade de espertar conciencias e estimular talentos.[14] De obra relativamente escasa e en gran parte inédita ata 1985, foi autor, entre outras, de media ducia de poesías, sete contos, dous escritos políticos, a obra teatral incompleta A domeadora[15] e os discursos "Os problemas do idioma e a cultura no rexionalismo galego" (1918) e "Encol da prosa galega" (1924),[16] co que ingresou no Seminario de Estudos Galegos.[17] Morreu prematuramente aos 44 anos de idade. Dedicóuselle o Día das Letras Galegas de 1985.[18]

Traxectoria[editar | editar a fonte]

A familia Losada Diéguez na Ramallosa en 1898, Antón é o segundo pola dereita.[19]

Primeiros anos[editar | editar a fonte]

Pertencía a unha familia fidalga de ideoloxía tradicionalista e católica, fillo de Miguel Losada Losada (1860-1913) e Carmen Diéguez Arias y Correa (1850-1888), casados en agosto de 1883.[18] Carmen finou de tuberculose cando Antón contaba tres anos.[19] A nenez de Antón transcorreu entre Moldes, no pazo familiar de finais do século XVI, rodeado de viñedos, e A Estrada, mais fundamentalmente nesta última.[11] Desde os dez anos, pasou cinco máis interno no Colexio Santiago Apóstolo dos Padres Xesuítas na Pasaxe (en Camposancos, A Guarda). Estudou Letras na Universidade de Deusto, graduándose en 1906, e fixo un curso de Dereito na Universidade de Santiago de Compostela, no 1902-1903. Os seus primeiros escritos non publicados e conferencias datan de 1901. En 1904 marchou a Madrid para facer o doutoramento en Filosofía e Letras, onde coincidiu con Ramón Otero Pedrayo.[14] Nestes anos xorde a súa vocación literaria que se concreta en catro pezas teatrais en castelán que presentou a concursos.[18]

Pazo de Moldes, residencia familiar.

Desde o ano 1907 regresou habitualmente a Galicia para participar no movemento agrario, facéndoo de forma directa na fundación de sindicatos agrarios na Estrada e noutros puntos de Galicia.[18] No ano 1910 trasladou a súa residencia habitual a Galicia, onde actuou de profesor axudante de Armando Cotarelo Valledor,[11] adscribíndose politicamente ó xaimismo e sendo elixido secretario da Xunta Tradicionalista de Santiago de Compostela.

Segundo Pedrayo: Lousada era un señorito de pazo, moi relixioso, moi tradicional, culto, carlista…[4]

En 1911 marchou de novo a Madrid para preparar oposicións a unha cátedra universitaria de Teoría da Literatura e das Artes, ao non conseguila optou polo ensino secundario.[11] No ano 1913 gañou unha cátedra de instituto con destino en Santa Cruz de Tenerife, Canarias, que conseguiu permutar por outra en Toledo, que ocupa durante o curso 1913/1914, e que, ao curso seguinte, permutou para o instituto de Ourense,[20] ocupando a cátedra de Psicoloxía, Lóxica, Ética e Rudimentos de Dereito.[11] Nesta cidade fixo amizade cos homes do cenáculo de Vicente Risco e aproveitou para rematar os seus estudos de dereito en Santiago, onde coñeceu a Luís Porteiro Garea. O 25 de xuño de 1915 casou con Albina Espinosa Cervela (filla de Laurentino Espinosa Valladares e sobriña neta de Marcial Valladares e Avelina Valladares), coa que tivo o primeiro fillo, Antón. Albina finou o 17 de decembro do 1916 a causa do tifo.[21] A partir de 1916 foi arredando do xaimismo ao tempo que comezou a gabar o rexionalismo catalán.

Entrada no galeguismo[editar | editar a fonte]

O ano 1917 vai ser fundamental na traxectoria política de Losada xa que ingresa nas Irmandades da Fala, o 17 de outubro escribiu a Porteiro solicitándolle información e o 30 de outubro xa estaba integrado na Irmandade. Renova a Irmandade de Ourense que estaba en mans de sectores rexionalistas sen case actividade pública e consegue atraer a Vicente Risco e ao núcleo que participaba en La Centuria, o que vai ser fundamental para o desenvolvemento do galeguismo e que vai dar orixe á Xeración Nós. Ademais nese ano viaxa a Barcelona cunha delegación das Irmandades para celebrar unha Semana Galega e entrar en contacto coa Lliga Regionalista, e á súa volta a Ourense é o encargado de recibir a Francesc Cambó,[22] e vai ser o encargado xunto a Rodrigo Sanz e Luís Porteiro de organizar as candidaturas galeguistas na provincia de Ourense para as eleccións xerais de 1918, coligado cos mauristas de José Calvo Sotelo.

Porteiro presentouse por Celanova e Losada polo distrito electoral da Estrada,[23] competindo cos riestristas.[22] A derrota electoral provocou unha desmoralización no seo das Irmandades e Losada vai concentrar os seus esforzos en consolidar o grupo. Para iso escribiu arreo na prensa. Sobre todo en El Emigrado, La Región, O Tío Marcos d'a Portela, A Nosa Terra, El Estradense e Alborada apareceron os seus escritos en galego, sen esquecer o seu labor como propagandista católico en Pontevedra como presidente da Acción Católica e do Círculo de Obreiros Católicos locais e impulsor dos tímidos intentos para introducir o galego na liturxia. Losada estaba dobremente obsesionado por galeguizar a Igrexa e cristianizar o galeguismo.[11] El mesmo traduciu a Salve a esta lingua.[24] O 17 e 18 de novembro de 1918 presidiu a I Asemblea Nacionalista, no teatro Lugo-Salón da Rúa Aguirre.[25]

Traslado a Pontevedra[editar | editar a fonte]

Asistentes á IV Asemblea Nacionalista. Entre outros están: Castelao, Casal, Losada, Antón Villar Ponte, Manuel Antonio, Blanco Torres e Otero Pedrayo.

En 1919 comezou a traballar como profesor no Instituto de Pontevedra, residindo na Praza do Teucro.[26] Ocupou a cátedra de filosofía nese centro de ensino, onde tivo de discípulos a Xosé Sesto López e Xosé Filgueira Valverde,[11] e onde chegaría a ter de compañeiros, entre outros profesores, ao propio Filguera Valverde, Ramón Sobrino Buhigas, Alfonso Daniel Rodríguez Castelao, Bibiano Fernández Osorio-Tafall, Luís Pintos Fonseca e Tomás Abeigón Pazos.[1] Con Risco e Arturo Noguerol, fundou en 1920 a revista Nós. En palabras de Xoaquín Lorenzo, Xocas, en 1985, no programa Parladoiro da Radio Galega, Losada Diéguez foi a semente de toda a Xeración Nós:

“ Losada Diéguez foi a semente da Xeración Nós. A Xeración Nós nace por iso, porque houbo un Losada Diéguez que deitou a súa semente nuns homes extraordinarios que providencialmente aparecen en Ourense nesa época e entón esa semente fructifica e dá lugar á Xeración Nós, á revista Nós, ao Seminario de Estudos Galegos, a toda aquela renacencia extraordinaria da cultura galega.[27] ”
Cos alumnos do Instituto de Pontevedra en 1923.

O 31 de decembro de 1920 casou no oratorio da casa de Vilancosta, en segundas nupcias, con Mercedes Espinosa Cervela (irmá da primeira muller) coa que tería seis fillos máis.[21] En 1922, trala escisión producida na IV Asemblea Nacionalista de Monforte de Lemos, acompañou a Risco na formación da Irmandade Nazonalista Galega e foi o seu Conselleiro de Espallamento durante un ano,[11] fracasando nos seus intentos de reunificar o galeguismo.[18] Ese mesmo ano, na casa de Losada fanse as primeiras xuntanzas para a creación do diario vigués Galicia, do que o primeiro número saíu o 25 de xullo. O 12 de maio de 1924 ingresou no Seminario de Estudos Galegos co discurso "Encol da prosa galega", lido nos locais da Real Sociedade Económica de Amigos do País de Santiago.[16] Losada fíase das promesas de Calvo Sotelo e colabora nun primeiro momento coa ditadura de Primo de Rivera tomando posesión como vicepresidente da Deputación Provincial de Pontevedra, e como tal participou nos intentos de establecer unha Mancomunidade de Galicia que quedará en nada e provocará que Losada presente a dimisión en marzo de 1925.[28] Como recordo do seu labor na Deputación quedará o establecemento do Museo de Pontevedra grazas ás súas xestións.[20][29]

SEG en 1928. De pé: Pedrayo, Losada, Cuevillas, Risco, Carballo Calero, Filgueira, García Paz, Pintos, Fraguas e Osorio-Tafall. Sentados: Parga Pondal, Moralejo Laso, Carro, Cabeza de León, Arias Sanjurjo, Álvarez Limeses e Novás.[30]

Durante o resto da ditadura dedicarase a actividades culturais[11] como presidente fundador da Sociedad Coral Polifónica de Pontevedra (dende 1925) e do Eiriña Club de Fútbol, como tesoureiro da Misión Biolóxica de Galicia, ao seu traballo no seo do Seminario de Estudos Galegos e a colaboración con Acción, Órgano de la Juventud Católica, publicado dende 1928,[11] pero sen esquecer os desexos de autonomía de Galicia como proba o relatorio sobre goberno rexional, que presenta no Primeiro Congreso de Economía de Galicia. Foi membro correspondente da Real Academia Galega dende o 22 de maio de 1928.

A súa morte prematura, antes de cumprir os corenta e cinco anos, aconteceu en Pontevedra no outono de 1929 e os seus restos descansan na capela familiar na igrexa de San Mamede de Moldes. Deixou viúva e seis orfos,[31] máis un sétimo, póstumo, que finaría aos catro meses de nacer.[21]

“ Caeu o loitador esgrevio como n´outrora caeu Porteiro, almas xemelas ambas no ideal que as guiaba cuias voces soaron unísoas cando o despertar arelante do sentimento galeguista.
     Necrolóxica en El Emigrado, 31/10/1929.[32] 		”

Obra[editar | editar a fonte]

Dende que entrou nas Irmandades ata a súa morte coñécenselle media ducia de poesías (entre orixinais e traducións ó galego), sete contos curtos, un fragmento de comedia inacabada, dous artigos sobre arte, unha incursión parafilosófica,[33] dous discursos, incluíndo o de ingreso no Seminario de Estudos Galegos,[16] e doce artigos máis ou menos políticos e case todos breves. Porén, na publicación en 1985 da Obra Completa (657 páxinas), o material recollido suma 119 textos.[13]

Losada foi unha das figuras máis relevantes dos tempos primeirizos do nacionalismo galego.[34]

Divididos en catro temáticas e, dentro destas, por orde cronolóxica, os títulos son:[35]

Sobre arte e literatura[editar | editar a fonte]

  • En castelán: "Concierto Quiroga".
  • En castelán: Simbólica e ideas filosóficas contenidas en "La vida es sueño": drama en tres jornadas y en verso de D. Pedro Calderón de la Barca, tese, 1910.
  • En castelán: "La universalidad de la obra artística", manuscrito, 16/2/1911.[35]
  • En castelán: "Un artista", probablemente en La Voz del Miño, 1912.
  • En castelán: "Sobre las poesías de Antonio Valcarcel".
  • "Manolo Quiroga", O Tio Marcos d'a Portela, 21/6/1918.
  • "Encol da prosa galega",[16] discurso de ingreso no SEG o 12 de maio de 1924.
  • En castelán: "Los Orfeones y la Coral Polifónica".

Política e ideoloxía (selección)[editar | editar a fonte]

Véxase a listaxe completa en Wikisource: s:Antón Losada Diéguez.
  • "O noso rexionalismo"
  • En castelán: "De regionalismo".
  • En castelán: "El problema gallego, Regionalismo y separatismo".
  • En castelán: "El momento gallego. Aspectos regionalistas".
  • En castelán: "Regionalismo y nacionalismo".
  • En castelán: "La lucha electoral en Carballino. Carta abierta a un lector".
  • En castelán: "Los católicos y los regionalistas. Una aclaración".
  • En castelán: "Manifiesto a los lectores".
  • "Valentín Lamas Carvajal". O Tio Marcos d'a Portela 32, 31/5/1918.
  • "Os problemas do idioma e da cultura no rexionalismo galego", 18/7/1918.[24]
  • En castelán: "En defensa del galleguismo".
  • En castelán: "El nacionalismo gallego".
  • En castelán: "Regionalismo gallego. Galicia es una nacionalidad".
  • "Todos rexionalistas".
  • "Carta aberta a D. Xaime Solá".
  • "Manifesto do Partido Nazonalista Galego".
  • "Aos eleutores da Estrada, Cerededo, Forcarey e Silleda".
  • "Os camiños d'o agrarismo galego". A Nosa Terra nº 96, 5/8/1919.
  • "A significación profunda do galeguismo", Nós 75, 15/3/1930.[36][37]
  • "Proxecto de manifesto nacionalista".
  • "Mensaxe á Sociedade Artística de Pontevedra".
  • "Postal d'Ourense".
  • "A terra fala".
  • Teoría cuasi trascendental de velocidade, Nós 2, 30/11/1920.[33]
  • En castelán: "El voto de la mujer".
  • "Proxecto de Renacencia Galega".
  • "Lembranza de Porteiro".
  • "Terencio Mac Swiney", Nós n.º 8, 5/12/1921.[38]
  • "Propostas para a IV Asamblea Nacionalista".
  • "Regramento da Sección de Espallamento da I.N.G.".
  • "Adiante". Publicado en A Nosa Terra n.º 167 o 25/7/1922.
  • "Notas sobre nacionalismo".
  • "Nota verbo do nomeamento de Arcebispo de Santiago".
  • "Na morte de D. Manuel Murguía".
  • "En torno a unha iniciativa: a Bolsa de Traballo Galego-Americana".
  • "Conferencia na Exposición Castelao".
  • "Comunicado sobre a Mancomunidade Galega".
  • En castelán: "Del caracter gallego".
  • "Resurximento das Hespañas".
  • "Nin tristura nin laídos".
  • En castelán: "Del momento político".
  • En castelán: "La acción social de la mujer".
  • En castelán: Propostas á Diputación Provincial de Pontevedra, Entre 1924-1925.[39]
  • "Tempo de loito".
  • "N'aldeia".
  • En castelán: "El problema de la vivienda en el campo gallego".
  • En castelán: "Ponencia sobre Gobierno Regional".
  • En castelán: "Un recuerdo a turró y a Gaudí".
  • "Conversa".
  • "Camiño adiante".
  • En castelán: "La Misión de la Sociedad Coral Polifónica".
  • "Juvenilia".
  • "No Día".
  • "¡Atrás!".
  • "Renovamento".
  • En castelán: Escrito sobre a reforma do ensino medio.[40]
Hemeroteca virtual
“ Lembradevos ben, con todo, agrarios galegos, que sodes fillos de Galicia, qu'a nosa vida d'o campo, os nosos cultivos, os edios, monte y-augas nosas son d'a terra nosa e teñen un carauter seu que non se pode confundire, nin se deben estudiar sinón como tales asuntos galegos caraiterísticos y-enxebres.
      "Os camiños d'o agrarismo galego", 1919.[42] 		”

Arqueoloxía[editar | editar a fonte]

  • En castelán: Excavaciones en Montealegre (Domayo), provincia de Pontevedra, 1925.[43]
  • En castelán: "Objetos procedentes de las excavaciones de Montealegre (Domaio)", El Museo de Pontevedra n.º 2, 1943.[44]
  • En castelán: "Informe sobre el castro de Vigo", 29/1/1929, con José Filgueira Valverde e Florentino López Cuevillas.

Obra literaria[editar | editar a fonte]

  • "El Pin-pin y el chasco" (texto en galego), manuscrito. Probablemente en Deusto entre 1900-01.[35]
  • En castelán: En el camino de la vida, teatro, manuscrito de 122 cuartetas, circa 1903-06.[35]
  • En castelán: Los que sueñan, teatro, manuscrito de 67 cuartetas, circa 1903-06.[35]
  • En castelán: Virilidad, teatro, manuscrito de 48 cuartetas, circa 1905.
  • En castelán: "A una rubia", poesía, El Estradense n.º 28, 22/6/1907.
  • En castelán: "Roguemos por los fuertes", conto, publicado en Galicia, Madrid, 1/5/1908.
  • "A folla", poesía, tradución, A Nosa Terra n.º 61, 20/7/1918.
  • "Soneto XV da Vita nuova, do Dante",sic tradución. A Nosa Terra 61 1918 e Nós 71 1929.[45]
  • "Queixumes", n.º 112 de A Nosa Terra, 1920. Publicado tamén no n.º 71 de Nós, 1929, como "Outro conto".[46]
  • "Home viaxeiro", n.º 112 de A Nosa Terra, 1920. Publicado tamén no n.º 71 de Nós, 1929, como "Un conto".[46]
  • "Parrafeo sentimental", poesía traducida de Verlaine, A Nosa Terra n.º 113, 25/11/1920.[47]
  • "Conto sinxelo", Nós n.º 3, 30/12/1920.[48]
  • "Conto", n.º 5 de Nós, 24/6/1921. Baseado na mesma historia de "Roguemos por los fuertes" (1908).[49]
  • "Camiñantes", lenda, Alborada n.º 2, 1922; e tamén en Céltiga n.º 8, 1925.
  • "Amañecer", conto publicado en Alborada n.º 2, 1922.
  • "Neboeiro", Faro de Vigo, 1/1/1927. Unha variante publicouse en Nós n.º 71, 1929, co título "Lonxe".
  • "Romance popular", Nós n.º 64, 15/4/1929, pp. 68–69.
  • "O infinido", tradución de poesía de Leopardi, manuscrita sen data.[35]
  • "A noite do día de festa", tradución de poesía de Leopardi, manuscrita sen data.[14]
  • "A si mesmo", tradución de poesía de Leopardi, manuscrita sen data.[14]
  • "Choros n-a-y-alma miña", tradución de poesía de Verlaine, manuscrita sen data.[14]
  • "Pelegrino d'amore", poesía manuscrita sen data.[35]
  • "Ano Novo", poesía, Nós n.º 71, 1929.[46]
  • A domeadora, Nós 71, 1929. Obra teatral incompleta.[46] Reeditada en 1985[50] e 2005.[51]
“ Y-âs veces tremo, e sinto a dôr na y-alma diant'os homes que lixan a Natureza y-esborrallan o feitizo das cousas.
      Pensamento dunha vella cega. A Domeadora, 1929.[52] 		”

Varios[editar | editar a fonte]

  • En castelán: "Canto de cigarra", El Estradense n.º 28, 22/6/1907.
  • En castelán: "Risas y suspiros", El Estradense n.º 29, 19/6/1907.
  • En castelán: "Impresión", El Estradense n.º 30, 6/7/1907.
  • En castelán: "El hijo de la Estrada", El Estradense n.º 91, 5/9/1908.
  • "N'a súa memoria", El Emigrado, 24/10/1925.
  • "A Estrada", Galicia n.º 1.095 o 6/4/1926 e tamén en El Emigrado o 7/5/1926.

Escolmas e edicións[editar | editar a fonte]

Losada é unha das figuras fundamentais para entendermos o devir do nacionalismo político e cultural.[13]
  • Museo do Pobo Galego: "Limiar"
  • Losada, Luís e Beramendi, J.: "Cronoloxía de Antonio Losada".
  • Losada, Luís: "As raíces, a terra: Formación e aprendizaxe da vida".
  • Filgueira Valverde, Xosé: "A miña lembranza de Losada Diéguez".
  • Durán, José Antonio: "Antonio Losada Diéguez, perfil dun agrarista".
  • Villares Paz, Ramón: "Fidalguía e galeguismo"
  • Beramendi, Justo: "Antonio Losada: Tradición e nacionalismo".

Recoñecementos[editar | editar a fonte]

En 1984, co gallo do centenario do nacemento, o concello do Carballiño instalou un monólito e editou un libro. Ao ano seguinte dedicóuselle o Día das Letras Galegas; creouse o Premio Antón Losada Diéguez; editouse a súa Obra completa, unha antoloxía a cargo da USC e unha escolma editada por Filgueira Valverde.

O Concello da Estrada declarou o 2005 como Ano Cultural Antón Losada Diéguez,[60] inaugurando unha estatua no Paseo da Cultura e en 2006 constituíuse a Fundación Antón Losada Diéguez, que foi declarada de interese cultural[61] e interese galego[62] en 2008.

Galería de imaxes[editar | editar a fonte]

Véxase tamén: Categoría:Imaxes de Antón Losada Diéguez.
  • Foto co texto: "Para Albina (25-Noviembre-1912) Antonio".
    Foto co texto: "Para Albina (25-Noviembre-1912) Antonio".
  • Antón Losada Diéguez co fillo Antón, c. 1918.[19]
    Antón Losada Diéguez co fillo Antón, c. 1918.[19]
  • Lista de profesores do instituto de Pontevedra, curso 1928-29.[63]
    Lista de profesores do instituto de Pontevedra, curso 1928-29.[63]
  • Capela familiar na igrexa de San Mamede de Moldes, onde está soterrado.
    Capela familiar na igrexa de San Mamede de Moldes, onde está soterrado.
  • Monumento a Losada no Pazo de Moldes.
    Monumento a Losada no Pazo de Moldes.
  • Estatua na Estrada dedicada a Losada Diéguez.
    Estatua na Estrada dedicada a Losada Diéguez.
  • Estatua no Carballiño.
    Estatua no Carballiño.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ 1,0 1,1 «Personal facultativo de este Centro durante el curso de 1928-29».
  2. ↑ 2,0 2,1 "Losada Diéguez, Antón". Diciopedia do século 21 2. Galaxia. 2006. p. 1251. ISBN 9788484852407. 
  3. ↑ Ventura, J. (2010). Epistolario de Vicente Risco a Antón Losada Diéguez. Dep. de Ourense. ISBN 978-84-92554-08-9. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Freixanes (1976). Unha ducia de galegos. Vigo: Galaxia. p. 24. ISBN 84-7154-248-X. 
  5. ↑ Foi nas Ruínas de San Domingos. Véxase, tamén, o reverso manuscrito por F.B.B. en 1955.
  6. ↑ Ledo, Bieito, ed. (2010). "Losada Diéguez, Antón". Dicionario biográfico de Galicia 2. Ir Indo. p. 258. ISBN 9788476806852. 
  7. ↑ "Losada Diéguez, Antón". [[Enciclopedia Galega Universal]] 11. Ir Indo. p. 260. ISBN 84-7680-288-9.  Ligazón wiki dentro do título da URL (Axuda)
  8. ↑ G. Beramendi, J., ed. (1985). Losada Diéguez. Obra completa. Edicións Xerais de Galicia - Museo do Pobo Galego. ISBN 84-7507-181-3. 
  9. ↑ Couceiro Freijomil, A. (1952). "Losada Diéguez, Antonio". Diccionario bio-bibliográfico de escritores (en castelán) II. Santiago de Compostela: Bibliófilos Gallegos. p. 340. 
  10. ↑ Díaz (1991). Hombres y documentos de la filosofía española (en castelán) 4. CSIC. p. 830. ISBN 84-00-04725-7. 
  11. ↑ 11,00 11,01 11,02 11,03 11,04 11,05 11,06 11,07 11,08 11,09 "Losada Diéguez, Antón". GEG 26. 2005. pp. 210–211. (tamén en DVD)
  12. ↑ Fernández del Riego (1971) [1951]. Historia da Literatura Galega (2ª ed.). Galaxia. pp. 178 e 184. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Vilavedra, D., ed. (1995). "Losada Diéguez, Antón". Diccionario da Literatura Galega I. Galaxia. pp. 351–352. ISBN 84-8288-019-5. 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 Marchisio, C., ed. (1999). Traduccións poéticas de Antón Losada Diéguez. Bibliófilos Gallegos. ISBN 84-605-9791-1. Arquivado dende o orixinal o 28 de xaneiro de 2016. Consultado o 09 de xaneiro de 2016. 
  15. ↑ Ficha da obra A domeadora na Biblioteca Virtual Galega.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 "Encol da prosa galega", Nós 73, 15/1/1930 en Galiciana.
  17. ↑ "Losada Diéguez, Antón". DEGU 39. Ir Indo para La Voz de Galicia. p. 22. ISBN 84-7680-429-6. 
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 RAG. Letras galegas. Antón Losada Diéguez
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 Fernández, F. (2006). "Notas sobre a familia de Antón Losada Diéguez". Ágora do Orcellón (12): 33–40. 
  20. ↑ 20,0 20,1 Torres, Xermán (30/11/2009). "Homenaxe a Losada Diéguez no LXXX aniversario do seu pasamento". 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 Xenealoxía en Xenealoxia.org
  22. ↑ 22,0 22,1 Casares (2004). Conciencia de Galicia: Risco, Otero, Curros, tres biografías. Galaxia. ISBN 84-8288-687-8. 
  23. ↑ Piñeiro, Ramón (1978). "Importancia decisiva da Xeneración Nós". Grial (59): 8–13. ISBN 84-7154-627-2. 
  24. ↑ 24,0 24,1 Monteagudo, H. (1995). "Ideas sobre a lingua de Antón Losada Diéguez". Antón Losada Diéguez, 10 anos dun premio (PDF). O Carballiño. ISBN 978-84-606-2400-4. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 04 de marzo de 2016. Consultado o 09 de xaneiro de 2016. 
  25. ↑ Pardo de Neyra, Xulio: "A asemblea nacionalista de Lugo ou a historia dunha inexactitude" Praza Pública, 18/11/2013.
  26. ↑ Ferro Ruibal (2015): "Biografía de Xosé Filgueira Valverde", CCG: "Foi na casa de Losada Diéguez, na praza de Teucro: asistían Sánchez Cantón, Castelao, Iglesias Vilarelle, Octavio Pintos (Tabucho), entre outros…
  27. ↑ As nosas voces 20 (inclúe CD). Arquivo Sonoro de Galicia. Romaní, Rodrigo (coord.). CCG. 2004. ISBN 84-95415-83-6. 
  28. ↑ Míguez (2011). Historia breve de Galicia (en castelán). p. 181. ISBN 978-84-7737-507-4. Arquivado dende o orixinal o 01 de febreiro de 2016. Consultado o 17 de xaneiro de 2016. 
  29. ↑ "Actos en memoria de patróns, benfeitores, amigos e traballadores do Museo falecidos" Museo de Pontevedra, 23/11/2009.
  30. ↑ Fontán Couto, Mateo (2019) "Unha disección da fotografía pontevedresa do Seminario de Estudos Galegos" Quórum, ISSN 2659-3416, Nº. 2, 2019, pp. 103-113.
  31. ↑ Véxase a imaxe dunha figura alegórica da viúva de Losada e os seis orfos
  32. ↑ Garrido, X. (2005). "Días de Losada na Estrada". A domeadora. Fervenza. ISBN 978-84-96368-21-7. 
  33. ↑ 33,0 33,1 "Teoría cuasi trascendental de velocidade" (Nós n.º 5)
  34. ↑ Caamaño Suárez, Manuel: "1985" 1'32", canle de YouTube da RAG.
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 35,3 35,4 35,5 35,6 En Beramendi, Justo, ed. (1985). Obra completa. Xerais. ISBN 84-7507-181-3. [1]
  36. ↑ Nós 75, 15/3/1930 (Risco sitúao entre 1919-20).
  37. ↑ Reeditado en Pensamento galego I. Escolma e limiar de C. Baliñas, 1977. ISBN 84-7337-004-X.
  38. ↑ "Terencio Mac Swiney" (n.º 8 de Nós) en Galiciana.
  39. ↑ Manuscrito sen título.
  40. ↑ Mecanografado, sen título nin data.
  41. ↑ Imaxe retocada por Wikipedia. Imaxe orixinal (con debuxos)
  42. ↑ Tarrío Varela, A. "Do enxebre ó bravú" en EDUGA n.º 21, novembro de 1998.
  43. ↑ Junta Superior de Excavaciones y Antigüedades, Madrid, Revista de Archivos, 1927.
  44. ↑ El Museo de Pontevedra, hemeroteca da Deputación
  45. ↑ Do italiano «Tanto gentile e tanto onesta pare...»
  46. ↑ 46,0 46,1 46,2 46,3 "Inéditos do Lousada" no número 71 de Nós, 15/11/1929
  47. ↑ Do francés "Colloque sentimental".
  48. ↑ "Conto sinxelo" (n.º 3 de Nós) en Galiciana, Biblioteca de Galicia.
  49. ↑ "Conto" (n.º 5 da revista Nós) en Galiciana, Biblioteca de Galicia.
  50. ↑ Ed. en 1985 nos Cadernos da Escola Dramática Galega por P. García e X. M. Dobarro
  51. ↑ Ed. en 2005 por C. Loureiro Rodríguez con intro. de X. C. Garrido.[2] ISBN 978-84-96368-21-7.
  52. ↑ Escolma do Día das Letras Galegas (1963-2006). Xunta. p. 56. ISBN 84-453-4230-4. 
  53. ↑ Imaxe da portada da Obra Completa.
  54. ↑ "Imaxe da portada de Antoloxía de Antonio Losada Diéguez". Arquivado dende o orixinal o 26 de xaneiro de 2016. Consultado o 08 de xaneiro de 2016. 
  55. ↑ Textos de Cuevillas, Risco, Pedrayo e Losada. Portada Arquivado 16 de outubro de 2019 en Wayback Machine.
  56. ↑ Orixinalmente en castelán. Trad.: Carlos Loureiro Rodríguez. Portada
  57. ↑ Orixinalmente en castelán. Trad.: Mari Carmen Otero Otero. Portada
  58. ↑ Orixinalmente en castelán. Trad.: Valentín García Gómez. Portada
  59. ↑ O mellor de... Antón Losada Diéguez (1884-1929), portada
  60. ↑ "2005 - Ano Cultural Antón Losada Diéguez". Concello da Estrada. Arquivado dende o orixinal o 05 de febreiro de 2016. Consultado o 28 de xaneiro de 2016. 
  61. ↑ "Orde do 17/9/2008 pola que se clasifica de interese cultural a Fundación Antón Losada Diéguez". DOG. 
  62. ↑ "Orde do 10/11/2008 pola que se declara de interese galego a Fundación Antón Losada Diéguez…". DOG. 
  63. ↑ Onde figuran Sobrino, Losada, Castelao, Fernández Osorio, Filgueira, Pintos e Abeigón.

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Antón_Losada_Diéguez&oldid=6678808»