Árbores senlleiras de Galicia
Unha árbore senlleira é unha árbore que, polas súas características extraordinarias ou destacábeis (tamaño, idade, significación histórica ou cultural, rareza, beleza etc.) é considerada reliquia botánica, obxecto de respecto veciñal e con valor científico, cultural, didáctico, paisaxístico ou ornamental. En Galiza aparecen no Catálogo galego de árbores senlleiras elaborado e regulado pola Xunta de Galicia dende o ano 2007 a través do Decreto 67/2007, do 22 de marzo coa finalidade de protexelas de riscos e ameazas, garantindo a súa conservación.
En Galiza salientan os carballos, castiñeiros, teixos e sobreiras como árbores autóctonas. Tamén aparecen moitas especies ornamentais como camelias, sequoias ou alciprestes.
Á hora de seleccionar os exemplares ou formacións senlleiras estúdase a idade dos exemplares, relevancia cultural (criterios históricos e tradicionais) , valor estético (criterios estéticos e dendroméricos), rareza (criterios biolóxicos e ecolóxicos) na súa situación ou na súa distribución (criterios de situación) etc.
Críticas
Algúns critican que a Xunta non teña actualizada a listaxe dende o ano 2011, mentres quince árbores senlleiras teñan desaparecido dende entón e outras se atopen en risco extremo de morte ou desaparición. Entre estes exemplares figuran a magnolia do Pazo de Santa Cruz (Vedra); o piñeiro manso dos Candeiras (en Ponteareas), o piñeiro bravo de Alxén (en Salvaterra de Miño); unha faia do Parque de Castrelos (en Vigo); media ducia de carballos centenarios da Carballeira de Caldas de Reis; un par de alciprestes de California do peirao de Ortigueira; o umeiro de Holanda do Pazo de Lourizán (en Pontevedra); o rododendro de Serantellos (en Cambados) e o lamigueiro branco do Balneario de Cuntis (xa desaparecido por mor dun vendaval en 2013). A situación do teixo dos Tenreiro, en Pontedeume, é tamén crítica.[1]
Listaxes
Algunhas árbores destacadas son:
- En Carballeda de Valdeorras está o Teixedal de Casaio, un bosque de teixos situado na montaña de Pena Trevinca.
- En Manzaneda áchase o Castiñeiro de Pumbariños ou de Rozavales, primeira árbore catalogada como Monumento Natural en Galiza. Ten 2.000 anos de idade e crese que foi plantado polos romanos.
- A Aciñeira de Covas está no concello de Rubiá.
- Na parroquia de Chavín (Viveiro) está o eucalipto azul coñecido como O Avó, no Souto da Retorta, á beira do río Landro. Malia non ser o exemplar máis alto do conxunto arbóreo da Retorta, é o máis sobresaínte polo seu grosor e por ser o máis ancián desta paraxe. Acada os 67 metros de altura, ten 10,5 metros de perímetro e un volume de 75,2 metros cúbicos. É considerada a árbore máis grande de Galiza, de España, e unhas das máis grandes de Europa.[2]
- Na parroquia de Baamonde (Begonte), no lugar de Baamonde, existe un castiñeiro de 500 anos, que ten unha capela tallada no seu interior.
- En San Pedro do Incio (O Incio) hai exemplares de castiñeiros e carballos; en San Salvador do Mao, no mesmo concello, hai un maxestoso carballo catalogado entre os de maior porte de Galiza.
- Na Pobra do Brollón está a Sobreira de Santiorxo.
- En Samos, no Mosteiro de Samos, no Camiño de Santiago francés, érguese un alcipreste na chamada Capela do Ciprés do século IX.
- Na entrada da vila de Taboada existe o Carballo de Ramos (carballo común), que dá nome á parroquia San Tomé de Carballo.
- En Aldán (Cangas) existe un eucalipto centenario na herdade do Conde.
- No lugar de Balboa, na parroquia de Arnois (A Estrada), atópase a Sobreira de Balboa, a árbore máis vella de Galiza datada bibliograficamente, xa coñecida en tempos dos Reis Católicos.
- Na parroquia de Callobre (A Estrada) está a Sobreira de Valiñas con máis de 1.000 anos de idade.
- No lugar de Quintela, na parroquia de Catasós (Lalín), hai exemplares da Fraga de Catasós.
- No camposanto da igrexa parroquial de Bermés (Lalín) destaca un carballo.
- Á beira do pazo de Taboada (Silleda) hai un exemplar de carballo.
- No Pazo de Ortigueira, en Santa Cruz de Ribadulla (Vedra) hai unha camelia do Xapón.
- Fronte ao Pazo de Lourizán (Lourizán, Pontevedra) hai un cedro do Líbano duns 180 anos.
- No Parque de Castrelos de Vigo hai varias árbores senlleiras, como faias, tulipeiros, eucaliptos e camelias. No Paseo de Afonso XII da mesma vila está a vella oliveira símbolo da cidade.
Listaxe de árbores senlleiras de Galiza
A seguir amósase unha listaxe por provincias das árbores senlleiras en Galiza incluídas no Catálogo de Árbores Senlleiras da Xunta de Galiza.[3]
| Código | Nome | Especie | Concello | Provincia |
|---|---|---|---|---|
| 1A | Perona do Paseo da Ferradura | Abies nordmanniana | Santiago de Compostela | A Coruña |
| 2A | Pradairo da Igrexa de Vilarpandín | Pradairo común | Navia de Suarna | Lugo |
| 3A | Pravia de Vilalba | Pradairo común | Vilalba | Lugo |
| 4A | Castiñeiro das Indias do Xardín botánico de Padrón | Castiñeiro das bruxas | Padrón | A Coruña |
| 5A | Ameneiro do Pazo de Maside | Amieiro | Pantón | Lugo |
| 6A | Araucaria do Brasil do Parque de Caldas de Reis | Piñeiro do Paraná | Caldas de Reis | Pontevedra |
| 7A | Araucaria do Castelo de Soutomaior | Piñeiro de Chile | Soutomaior | Pontevedra |
| 8A | Piñeiro de Norfolk da Casa de Tenreiro | Piñeiro de Norfolk | Pontedeume | A Coruña |
| 9A | Érbedo do Pazo de Mariñán | Érbedo | Bergondo | A Coruña |
| 10A | Cedro de California do Pazo de Torrecedeira | Cedro de California (Calocedrus decurrens) | Redondela | Pontevedra |
| 11A | Camelia "Pantalóns" do Pazo de Lens | Camelia do Xapón | Ames | A Coruña |
| 12A | Camelia do Pazo de Ortigueira | Camelia do Xapón | Vedra | A Coruña |
| 13A | Camelias do Pazo de Torres Agrelo | Camelia do Xapón | Redondela | Pontevedra |
| 14A | Camelias do Pazo de Castrelos | Camelia do Xapón | Vigo | Pontevedra |
| 15A | Camelia reticulada do Pazo de Oca | Camellia reticulata | A Estrada | Pontevedra |
| 16A | Camelia 'sasanqua' do Pazo de Torres Agrelo | Camellia sasanqua | Redondela | Pontevedra |
| 17A | Nogueira pecán de Illinois do Pazo de Mariñán | Carya illinoinensis | Bergondo | A Coruña |
| 18A | Castiñeiro da Capela | Castiñeiro común | Begonte | Lugo |
| 19A | Castiñeiro do Val da Fonte | Castiñeiro común | Folgoso do Courel | Lugo |
| 20A | Castiñeiro de Pumbariños. Souto de Rozabales | Castiñeiro común | Manzaneda | Ourense |
| 21A | Castiñeiro do Mola | Castiñeiro común | A Mezquita | Ourense |
| 22A | Castiñeiro da Ribeira | Castiñeiro común | A Mezquita | Ourense |
| 23A | Castiñeiro do Souto da Ramigoa. | Castiñeiro común | Nogueira de Ramuín | Ourense |
| 24A | Castiñeiro da Regadiña | Castiñeiro común | A Pobra de Trives | Ourense |
| 25A | Castiñeiros de Peninvello | Castiñeiros comúns | Xinzo de Limia | Ourense |
| 26A | Casuarina da Alameda da Praza de Compostela | Piñeiro de Australia | Vigo | Pontevedra |
| 27A | Cedros do Himalaia dos Xardíns de Vincenti | Cedros do Himalaia | Pontevedra | Pontevedra |
| 28A | Cedro do Líbano do Pazo de Lourizán | Cedro do Líbano | Pontevedra | Pontevedra |
| 29A | Coroa de Cristo | Árbore do amor | Padrón | A Coruña |
| 32A | Canforeiras do Pazo de Rubiáns | Canforeira | Vilagarcía de Arousa | Pontevedra |
| 33A | Laranxeira obscena do Pazo de Brandariz | Laranxeira | Ortigueira | A Coruña |
| 34A | Criptomeria do Pazo de Ortigueira | Cryptomeria japonica | Vedra | A Coruña |
| 35A | Criptomeria do Castelo de Soutomaior | Cryptomeria japonica | Soutomaior | Pontevedra |
| 36A | Criptomeria elegante do Pazo de Oca | Cryptomeria japonica var.elegans | A Estrada | Pontevedra |
| 37A | Cunninghamia do Pazo de Gondomar | Cunninghamia lanceolata | Gondomar | Pontevedra |
| 38A | Cunninghamia do Pazo Xardín de Caldas de Reis | Cunninghamia lanceolata | Caldas de Reis | Pontevedra |
| 39A | Alcipreste da California da Misericordia | Alcipreste da California | Viveiro | Lugo |
| 40A | Alcipreste da California do Pazo de Quintáns | Alcipreste da California | Meis | Pontevedra |
| 41A | Alcipreste mediterráneo da Capela do Salvador | Alcipreste mediterráneo (Cupressus sempervirens var. fastigiata). | Samos | Lugo |
| 30A | Alcipreste de Lawson da Casa da Pobra | Alcipreste de Lawson | O Incio | Lugo |
| 31A | Alcipreste de Lawson do Castelo de Soutomaior | Alcipreste de Lawson | Soutomaior | Pontevedra |
| 42A | Eucaliptos do Pazo de Mariñán | Eucalipto azul | Bergondo | A Coruña |
| 43A | Eucalipto da Casa de Reimunde | Eucalipto azul | Foz | Lugo |
| 44A | O Avó de Chavín, Souto da Retorta | Eucalipto azul | Viveiro | Lugo |
| 45A | Eucaliptos do Paseo da Ferradura | Eucalipto azul | Santiago de Compostela | A Coruña |
| 46A | Eucaliptos do Pazo de Castrelos | Eucalipto azul | Vigo | Pontevedra |
| 47A | Eucalipto do Maná da Casa de Ordax | Eucalyptus viminalis | Castro de Rei | Lugo |
| 48A | Faias do Parque de Castrelos | Faia europea | Vigo | Pontevedra |
| 49A | Figueira do Meco | Figueira común | O Grove | Pontevedra |
| 50A | Figueira de Rosalía | Figueira común | Padrón | A Coruña |
| 51A | Freixo de folla estreita de Montepando | Freixo de folla estreita | Monforte de Lemos | Lugo |
| 52A | Freixo de Porta | Freixo mediterráneo | Sobrado dos Monxes | A Coruña |
| 53A | Xinkgo do Pazo de Fonseca | Xinkgo | Santiago de Compostela | A Coruña |
| 54A | Acivro do Pazo de Casanova | Acivro | O Pino | A Coruña |
| 55A | Palmeira de Chile do Pazo de Meirás | Palmeira de Chile | Sada | A Coruña |
| 56A | Tulipeiro de Virxinia do Pazo de Ortigueira | Árbore das tulipas | Vedra | A Coruña |
| 57A | Tulipeiro de Virxinia do Pazo de Castrelos | Árbore das tulipas | Vigo | Pontevedra |
| 58A | Magnolio de Santa Rita | Magnolio común | Narón | A Coruña |
| 59A | Magnolio do Pazo de Rubiáns | Magnolio común | Vilagarcía de Arousa | Pontevedra |
| 60A | Magnolio do Pazo de Ortigueira | Magnolio común | Vedra | A Coruña |
| 61A | Sequoia do alba do Pazo de Lourizán | Sequoia do alba | Pontevedra | Pontevedra |
| 62A | Árbore do fogo (Metrosideros excelsa) dos Xardíns de Lombardero | Árbore do fogo | Pontedeume | A Coruña |
| 63A | Árbore do fogo (Metrosideros excelsa) do Xardín da Policía da Coruña | Árbore do fogo | A Coruña | A Coruña |
| 64A | Oliveira do Paseo de Afonso XII | Oliveira | Vigo | Pontevedra |
| 65A | Oliveiras do Cemiterio de Adina | Oliveira | Padrón | A Coruña |
| 66A | Datileira do Mosteiro de Herbón | Datileira | Padrón | A Coruña |
| 67A | Ombú do Centro Cultural de Santa Cruz | Ombú | Oleiros | A Coruña |
| 68A | Ombú do Pazo de Ortigueira | Ombú | Vedra | A Coruña |
| Ombú do Castro de Vigo | Ombú | Vigo | Pontevedra | |
| 69A | Piñeiro Bravo de Leiro | Piñeiro bravo | Miño | A Coruña |
| 70A | Piñeiro manso dos Candeiras | Piñeiro manso | Ponteareas | Pontevedra |
| 71A | Piñeiro insigne do Castelo de Santa Cruz | Piñeiro insigne | Oleiros | A Coruña |
| 72A | Plátano do Pazo de Dompiñor | Plátano común | O Incio | Lugo |
| 73A | Abetos de Douglas do Pazo de Casanova | Abeto de Douglas | O Pino | A Coruña |
| 92A | Aciñeira de Covas. | Aciñeira | Rubiá | Ourense |
| 74A | Carballo albariño da Praza do Campo de Quindous | Carballo albariño | Cervantes | Lugo |
| 75A | Rebolo da Praza do Campo de Quindous | Cerquiño | Cervantes | Lugo |
| 76A | Rebolo do Pazo da Pena | Cerquiño | Manzaneda | Ourense |
| 77A | Carballo do Pazo de Vilardefrancos | carballo común | Carballo | A Coruña |
| 78A | Carballo de Ramos | carballo común | Taboada | Lugo |
| 79A | Carballo do Viño ou Carballo do Pelete | carballo común | A Lama | Pontevedra |
| 80A | Carballo da Capela de Santa Margarida | carballo común | Pontevedra | Pontevedra |
| 81A | Carballa da Rocha | carballo común | Rairiz de Veiga | Ourense |
| 82A | Carballo do Pazo de Cartelos | carballo común | Carballedo | Lugo |
| 83A | Carballo Grande de Bustelo de Abaixo | carballo común | Carballedo | Lugo |
| 84A | Carballo da Casa do Herdeiro | carballo común | Carballedo | Lugo |
| 85A | Carballos do Campo de Golf | carballo común | Lugo | Lugo |
| 86A | Carballo de Mede | carballo común | Xermade | Lugo |
| 87A | Carballo da Casa Grande | carballo común | Carballedo | Lugo |
| 88A | Carballo Grande do Mestre | carballo común | Carballedo | Lugo |
| 89A | Carballo grande de Reboreda | carballo común | Porqueira | Ourense |
| 90A | Carballo fastixiado do Pazo de Ortigueira | Quercus robur var. fastigiata | Vedra | A Coruña |
| 91A | Carballo fastixiado do Xardín botánico de Padrón | Quercus robur var. fastigiata | Padrón | A Coruña |
| 93A | Sobreira de Balboa | Sobreira | A Estrada | Pontevedra |
| 94A | Sobreira do Pazo de Valiñas | Sobreira | A Estrada | Pontevedra |
| 95A | Sobreira do Cristo de Arriba | Sobreira | Redondela | Pontevedra |
| 96A | Sobreira da Casa do Tristo | Sobreira | A Pobra de Brollón | Lugo |
| 97A | Sequoias do Xardín botánico de Padrón | Sequoia común | Padrón | A Coruña |
| 98A | Sequoia do Castelo de Soutomaior | Sequoia común | Soutomaior | Pontevedra |
| 99A | Sequoia xigante do Pazo do Casal | Sequoia xigante | Bergondo | A Coruña |
| 100A | Alciprestes dos illós do Xardín de Artime | Alcipreste dos illós | Vilagarcía de Arousa | Pontevedra |
| 101A | Teixo do Pazo de Baldomir | Teixo | Bergondo | A Coruña |
| 102A | Teixo da Igrexa de Córneas | Teixo | Baleira | Lugo |
| 103A | Teixo da Casa dos Tenreiro | Teixo | Pontedeume | A Coruña |
| 104A | Tuia Xigante do Pazo de Torres Agrelo | Tuia xigante | Redondela | Pontevedra |
| 105A | Tileiro Prateado da Alameda do Campo da Estrela | Tilia tomentosa | Santiago de Compostela | A Coruña |
| 106A | Palmeiras Washingtonias do Pazo de Ortigueira | Washingtonia robusta | Vedra | A Coruña |
| 107A | Abeto branco de Carballal | Abeto branco | A Estrada | Pontevedra |
| 108A | Araucaria de Carballeira | Araucaria bidwillii | Pontevedra | Pontevedra |
| 109A | Piñeiro de Norfolk do Pazo de Rubiáns | Piñeiro de Norfolk | Vilagarcía de Arousa | Pontevedra |
| 110A | Castiñeiro de Pexeiroos | Castiñeiro común | Os Blancos | Ourense |
| 111A | Castiñeiro de Cerdedelo | Castiñeiro común | Laza | Ourense |
| 112A | Castiñeiro de Trambolosríos | Castiñeiro común | Parada de Sil | Ourense |
| 113A | Castiñeiro de Santa Eufemia | Castiñeiro común | Baños de Molgas | Ourense |
| 114A | Castiñeiro de Cádavos | Castiñeiro común | A Mezquita | Ourense |
| 115A | Castiñeiro do Prado da Ponte | Castiñeiro común | A Mezquita | Ourense |
| 116A | Castiñeiro de Placín | Castiñeiro común | Manzaneda | Ourense |
| 117A | Abeleira do Pazo de Lourizán | Abeleira | Pontevedra | Pontevedra |
| 118A | Criptomeria do Xapón do Pazo de Lourizán | Cryptomeria japonica | Pontevedra | Pontevedra |
| 119A | Dicksonia do Pazo de Ortigueira | Dicksonia antarctica | Vedra | A Coruña |
| 120A | Freixo de folla estreita de Albarín | Freixo de folla estreita | O Porriño | Pontevedra |
| 121A | Xinkgo de Vilaboa | Xinkgo | Culleredo | A Coruña |
| 122A | Nogueira de Licín | Nogueira europea | O Saviñao | Lugo |
| 123A | Magnolia de Oural | Magnolio común | Boqueixón | A Coruña |
| 124A | Metrosídero do Eido de Besada | Metrosideros robusta | Poio | Pontevedra |
| 125A | Moreira negra de Cangas de Foz | Moreira negra | Foz | Lugo |
| 126A | Piñeiro de Alxén | Piñeiro bravo | Salvaterra de Miño | Pontevedra |
| 127A | Lamigueiro branco do balneario de Cuntis | Lamigueiro branco | Cuntis | Pontevedra |
| 128A | Carballo da Portela | Carballo común | Mondariz | Pontevedra |
| 129A | Carballo de Portacal | Carballo común | Sobrado | A Coruña |
| 130A | Carballo de Freán | Carballo común | Xermade | Lugo |
| 131A | Carballo de Vilatuxe | Carballo común | Lalín | Pontevedra |
| 132A | Carballo de Soutolongo | Carballo común | Lalín | Pontevedra |
| 133A | Pai dos Rebolos | Carballo común | Viana do Bolo | Ourense |
| 134A | Carballo de Luxís | Carballo común | Castro de Rei | Lugo |
| 135A | Carballo de Cabanavella-I | Carballo común | Cervantes | Lugo |
| 136A | Carballo de Cabanavella-II | Carballo común | Cervantes | Lugo |
| 137A | Sobreira de Loña | Sobreira | Ourense | Ourense |
| 138A | Sobreira de Siador | Sobreira | Silleda | Pontevedra |
| 139A | Rododendro arbóreo de Serantellos | Rhododendron arboreum | Cambados | Pontevedra |
| 140A | Salgueiro da braña de Xafardán | Salgueiro bravo | Vilanova de Arousa | Pontevedra |
| 141A | Sequoia vermella do Pazo de Lourizán | Sequoia común | Pontevedra | Pontevedra |
| 142A | Sófora xaponesa do Pazo de Lourizán | Sophora japonica var. pendula | Pontevedra | Pontevedra |
| 143A | Teixo de Cereixido | Teixo | Quiroga | Lugo |
| 144A | Teixo de Carballido | Teixo | A Fonsagrada | Lugo |
| 145A | Teixo de Fontaneira | Teixo | Baleira | Lugo |
| 146A | Teixo de Balmonte | Teixo | Castro de Rei | Lugo |
| 147A | Ulmeiro híbrido do Pazo de Lourizán | Ulmus x hollandica | Pontevedra | Pontevedra |
Listaxe de formacións senlleiras de Galiza
Notas
- ↑ Noticia en El País, de xullo de 2014.
- ↑ Moya Sánchez, Bernabé (2003). Árboles Monumentales de España (en castelán). Madrid: CLH. p. 397.
- ↑ Árbores e formacións senlleiras de Galicia de Antonio Rigueiro Rodríguez, José Gaspar Bernández Villega e Carlos Rodríguez Dacal na web da Xunta de Galicia