Miño

Miño
Casa do concello.
Situación
Xentilicio	miñés
Xeografía
Provincia	Provincia da Coruña
Comarca	Comarca de Betanzos
Poboación	6.624 hab. (2022)
Área	33,0 km²
Densidade	200,73 hab./km²
Entidades de poboación	8 parroquias
Capital do concello	A Carreira
Política (2019)
Alcalde	Manuel Vázquez Faraldo (PSdeG-PSOE)
Concelleiros	BNG: 0 PPdeG: 4 PSdeG-PSOE: 9
Eleccións municipais en Miño
Uso do galego (2011)
Galegofalantes	36,34%
Na rede
concellodemino.gal
[ editar datos en Wikidata ]

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Miño (homónimos).

Miño é un concello da provincia da Coruña, pertence á comarca de Betanzos. Segundo o IGE a súa poboación no 2018 era de 6.056 habitantes. O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é «miñés».

Xeografía

Situación

O concello, de 32,97 km² , abrangue oito parroquias que son Bemantes, Callobre, Carantoña, Leiro, Castro, Miño, Perbes e Vilanova. Limita ao norte con Pontedeume, ao leste con Vilarmaior, ao sur con Paderne e Irixoa, e ao oeste coa ría de Betanzos. Está situado a 25 km da capital da provincia, e a 72 km de Santiago de Compostela.

O concello está atravesado pola Vía inglesa do Camiño de Santiago.

Hidrografía

Polo municipio pasan o río Lambre, que tras cruzar a ponte do Porco forma a praia da Alameda, o río Xarío, que atravesa as parroquias de Vilanova e Perbes e desauga a carón da praia Grande, e o río Baxoi, que tamén desauga na praia Grande e recibe este nome polo seu paso pola Ponte Baxoi. Alí se atopa na súa beira unha fonte gótica e un merendeiro para o descanso dos peregrinos que se dirixen a Compostela.

Demografía

Censo total 2014	5.838 habitantes
Menores de 15 anos	798 (13.67 %)
Entre 15 e 64 anos	3.651 (62.54 %)
Maiores de 65 anos	1.389 (23.79 %)

Fonte: Instituto Nacional de Estadística INE, 1857-2011

Evolución da poboación de Miño   Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021
4.923	5.326	5.823	5.476	5.089	5.488	5.760	5.739	5.786	5.838	{{{11}}}	{{{12}}}	{{{13}}}	{{{14}}}	{{{15}}}	{{{16}}}	{{{17}}}
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Historia

Os vestixios máis antigos atopados en Miño corresponden á era castrexa e aos restos do porto romano de Miño. En 1916 foron atopadas 1500 moedas romanas, o Tesouro de Algar. O concello constituíuse como tal trala fin do Antigo Réxime a comezos do século XIX. Até 1919 o municipio levou o nome de Castro, parroquia na que estivo a capital até entón.

Cultura

Patrimonio

Patrimonio arqueolóxico

Da cultura castrexa consérvase o castro de Loios, castro de Ombre, Centroña, Insua, Santa María de Castro, Carantoña e Leiro

Patrimonio arquitectónico

A igrexa de San Xoán de Vilanova é de orixe románica. Comezou a construírse no ano 1040, sendo a portada reconstruída no século XVIII. A súa ábsida semicircular foi restaurada. A igrexa de Santa María de Castro é do século XVI.

Sobre os ríos Lambre e Vixoi (hoxe río Baxoi), hai dúas pontes do século XV, mandadas construír por Fernán Peres de Andrade o Boo, señor de Pontedeume. A que cruza o río Lambre, cun só arco de estilo oxival, é coñecida como Ponte do Porco, por ter esculpido un xabaril, símbolo da casa de Andrade. En Bañobre está o pazo dos Condes de Vigo, que conserva na fachada elementos orixinais do século XVIII.

Etnografía

Festas e celebracións

Santa María de Miño

• 27 ou 29 de xuño: Festas en honra a San Pedro. Parte da poboación miñense cre que San Pedro é o patrón, mais en realidade a parroquia de Miño é Sta. María, polo que non ten patrón, senón patroa: a Virxe da Asunción. A festividade de San Pedro débese a unha decisión estratéxica pola condición de municipio turístico de Miño que depende da tempada estival, dado que a festividade da Virxe da Asunción coincide con festas locais noutras vilas (15 de agosto), optouse por festexar San Pedro ao ser o 29 de xuño unha data máis propicia para atraer visitantes no verán. ^{[Cómpre referencia]}
• 16 de xullo: Festa da Virxe do Carme, a patroa dos mariñeiros. Nesta festividade unha procesión coa imaxe da Virxe parte da igrexa parroquial de Santa María, baixando ata o porto, lugar onde se oficia unha misa cantada, polo xeral, a cargo da Rondalla e Coral da ACRD O´Castro. O alcalde e un membro da confraría de pescadores botan á auga unha gran coroa de loureiro, en memoria dos mariñeiros mortos no mar. Finalizada a cerimonia, a imaxe da Virxe do Carme regresa de novo en procesión ata a igrexa.
• 31 de agosto: Romaría de San Ramón no lugar de Bra.
• 23 de xuño: Festa da noite de San Xoán.
• Primeiro fin de semana de agosto: Feira da Cebola chata de Miño.

Ponte do Porco

• 25 de xullo: Festa de Santiago Apóstolo

Bemantes

• Decembro: Festa de Santo Tomé
• Xuño: Festa do Corpus Christi
• Domingo seguinte ó 16 de agosto: Festa de San Roque

Callobre

• Primeiro domingo despois do 16 de xullo: Festa da Virxe do Carme.
• 24 de xuño: Festa de San Xoán

Carantoña

• Primeiro domingo de xuño: Festa de Santa Isabel

Leiro

• 6 de agosto: Festa do Divino Salvador
• Terceiro domingo de setembro e último venres de Coresma: Festa de Nosa Sra. das Dores
• 25 de novembro: Santa Catalina de Alexandría

Bañobre

• 24 de agosto: Romaría de San Paio

Castro

• 16, 17 e 18 de xaneiro: Festa en honra a San Sebastián

Viadeiro

• 20 de xaneiro: Festa de San Sebastián

Perbes

• xuño: Festa do Corpus Christi
• Principios de agosto: Festa do Turista

San Xoán de Vilanova

• 24 de xuño: Festa de San Xoán

Economía

Infraestruturas de transporte

O concello está comunicado a través da estrada nacional N-651 que vai de Betanzos a Ferrol e pola autoestrada AP-9 con acceso directo, que conecta coas cidades da franxa atlántica. Está atravesado pola liña de ferrocarril Ferrol-Betanzos Infesta que liga coa que vai da Coruña a Lugo, conta coa estación de Miño e coa estación de Perbes.

Deporte

No concello teñen a súa sede os seguintes clubs deportivos:

• Club Ciclista Miñotauros
• Asociación Deportiva Miño
• Bemantes C.F.
• Club de Fútbol Sala Alameda-Xarío
• Sociedad Deportiva Miño
• Club Deportivo Comarca Lambre-Mandeo
• Club Deportivo Náutico de Miño
• Judo Club Bemantes

Asociacións

No concello teñen a súa sede as seguintes asociacións:

• ACRD O´Castro.
• Asociación de Empresarios de Miño
• Ardóbriga. Asociación cultural para a protección do patrimonio
• Asociación Cultural Arruallo
• Asociación Española Contra o Cáncer - Xunta local de Miño
• Asociación A Irmandade
• Asociación Amas de Casa Consumidores e Usuarios de Miño
• Asociación Camiño
• A.VV. Xarío
• A.VV. San Xulián de Carantoña
• A.VV. Anduriña de Callobre
• A.VV. Santa María de Castro
• Asociación de Mulleres Rurais Divino Salvador de Leiro
• Asociación Cultural A Inmaculada de Bañobre
• Asociación Cultural Mulleres de Bemantes

Miño na literatura popular

Pasei a ponte do Porco,
paseille a man polo lombo,
meu divino San Andrés
o voso camiño é longo .

Galería de imaxes

Artigo principal: Galería de imaxes de Miño.

• 

  Miño dende Sada.

• 

  Praia da Ribeira.

• 

  Praia Grande.

• 

  Praia de Perbes.

• 

  Igrexa de San Xoán de Vilanova.

• 

  Camiño inglés de Santiago.

• 

  Muíño de vento de Boucelo.

• 

  Cruceiro de Callobre.

• 

  Retablo da igrexa de Carantoña.

• 

  Escudo de armas na igrexa de Castro.

Véxase tamén

Bibliografía

• PXOM Memoria Xeral. 44 páx. 8 de agosto de 2002, Concello de Miño.

Outros artigos

• Lugares de Miño.
• Eleccións municipais en Miño

---

Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---