Foz
| |||||
| Localización | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Estado | España | ||||
| Comunidade autónoma | Galicia | ||||
| Provincia | Lugo  | ||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 10.118 (2022) (100,89 hab./km²) | ||||
| Xeografía | |||||
| Parte de | |||||
| Superficie | 100,29 km² | ||||
| Bañado por | Mar Cantábrico | ||||
| Altitude | 5 m | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Organización política | |||||
| • Alcalde | Javier Jorge Castiñeira | ||||
| Eleccións municipais en Foz | |||||
| Identificador descritivo | |||||
| Código postal | 27780 | ||||
| Fuso horario | |||||
| Código INE | 27019 | ||||
| Sitio web | concellodefoz.es | ||||
.jpg)
Foz é un concello da provincia de Lugo, pertencente á comarca da Mariña Central, sendo a súa cidade máis poboada. Segundo o IGE no 2014 tiña 9899 habitantes (9754 no 2006, 9664 no 2005, 9619 no 2004, 9591 no 2003). O seu xentilicio é (véxase no Galizionario) focego[1][2] ou focense.[3]
Xeografía[editar | editar a fonte]
Limita cos concellos de Burela, Barreiros Lourenzá, Mondoñedo, Valadouro, Alfoz e Cervo. Está situado na foz do río Masma, de onde lle vén o topónimo.
Na súa costa hai diversos areais, como a praia da Rapadoira, Llas, Peizás, Pampillosa, Arealonga, As Pólas, Os Xuncos e Areoura, todas elas Bandeira Azul da UE. Outras praias do concello son Fondás e a dos Alemáns.
Historia[editar | editar a fonte]
Existen restos da cultura castrexa nos castros de Fazouro e Pena do Altar. A zona estaba poboada polos egobarros.[4]
Durante o século IX a zona viviu un pulo por mor do establecemento da sé episcopal en San Martiño de Mondoñedo.
Nos inicios da Idade Moderna Foz contaba cun importante peirao e cun dos tres estaleiros máis importantes de Galicia, dedicado especialmente á construción de embarcacións para a captura de baleas.
Cultura[editar | editar a fonte]
Toponimia[editar | editar a fonte]
Foz procede do latín vulgar focem, que en latín clásico era faucem 'gorxa, paso estreito, fauces', un lugar por onde un río desemboca no mar, tamén é un paso estreito entre montañas.
Patrimonio[editar | editar a fonte]
Patrimonio arqueolóxico[editar | editar a fonte]
- O castro de Fazouro é un poboado castrexo do século II a. C., situado á beira do mar, xunto a Arealonga.
Patrimonio arquitectónico[editar | editar a fonte]
- A basílica de San Martiño de Mondoñedo é un templo de orixe prerrománica, sé durante moitos anos do bispado de Mondoñedo, e que se atopa en bo estado de conservación.
- O pazo do Conde de Fontao, en Santa Cilla.
- O Pazo de Covas, pazo do século XVI no lugar de Trasmonte da parroquia de Nois.
- O Pazo do Lagar, pazo do século XVII no lugar da Ribela, na parroquia de Cangas.
- O Pazo de Vilachá, pazo do século XVII da familia Almuíña, no lugar de Vilachá, na parroquia de Cangas.
- O castelo da Frouxeira, castelo do século IX, na parroquia de Santa Cilla do Valadouro.
Festas de interese[editar | editar a fonte]
Amais da feira celebrada os martes, destacan as festas da Virxe do Carme (16 de xullo, patroa dos mariñeiros) e de San Lourenzo (10 de agosto). O sábado anterior ao luns de Pentecostés celébrase a romaría do Santo.
Poboación[editar | editar a fonte]
| Censo total 2014 | 9899 habitantes |
|---|---|
| Menores de 15 anos | 1219 (12,31 %) |
| Entre 15 e 64 anos | 6361 (64,26 %) |
| Maiores de 65 anos | 2319 (23,43 %) |
| Evolución da poboación de Foz Fontes: INE e IGE. | |||||||||||||||||
| 1900 | 1930 | 1950 | 1981 | 2004 | 2009 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 |
| 6514 | 7824 | 8216 | 8795 | 9619 | 9970 | 9968 | 9978 | 9966 | 9.899 | 9891 | 9908 | 9931 | 10002 | 9980 | 10016 | 10078 | {{{18}}} |
| (Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.) | |||||||||||||||||
Economía[editar | editar a fonte]
Foz é unha vila de tradición mariñeira. A fertilidade da comarca permite a existencia de diversas explotacións gandeiras e forestais. Na actualidade unha das principais actividades económicas é o turismo, debido á calidade das diversas praias que hai ao longo da costa.
A continuación se mostra unha táboa onde se reflicte o paro rexistrado segundo sexo, idade e sector da actividade económica.
| Sector | # |
|---|---|
| Agricultura | 35 |
| Industria | 62 |
| Construción | 115 |
| Servizos | 474 |
| Sen emprego anterior | 47 |
| Total | 733 (349 homes e 384 mulleres) |
Foz na cultura popular[editar | editar a fonte]
- Pra facer ben a costeira,
- mariñeiriños rinlegos,
- pra botar contas, no porto,
- mariñeiriños focegos.
Galería de imaxes[editar | editar a fonte]
- Artigo principal: Galería de imaxes de Foz.
-
Rúa peonil e praza no centro de Foz.
-
Rúa comercial no centro da vila.
-
Castro de Fazouro.
-
-
Ábsida románica exterior San Martiño.
-
Interior de San Martiño.
Lugares de Foz[editar | editar a fonte]
Para unha lista completa de todos os lugares do concello vexa: Lugares de Foz.
Parroquias[editar | editar a fonte]
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para focego.
- ↑ Costas González, X.-H. Os xentilicios de Galicia e dos outros territorios de lingua galega. Universidade de Vigo. p. 48. ISBN 978-84-8158-706-7.
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para focense.
- ↑ Lanza, Francisco (1973). Ribadeo antiguo: noticias y documentos. Ediciós do Castro. p. 23.
- ↑ "Estadisticas municipios" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 21 de abril de 2014. Consultado o 20 de abril de 2014.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
 |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Foz  |
Outros artigos[editar | editar a fonte]
Ligazóns externas[editar | editar a fonte]
- Toponimia de Foz (en galego)
.svg){kind=small}
|
Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír. |