A Capela

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Modelo:Xeografía políticaA Capela
Imaxe

Localización
lang=gl Editar o valor em Wikidata Mapa
 43°26′07″N 8°04′20″O / 43.435277777778, -8.0722222222222Coordenadas: 43°26′07″N 8°04′20″O / 43.435277777778, -8.0722222222222
EstadoEspaña
Comunidade autónomaGalicia
ProvinciaProvincia da Coruña Editar o valor em Wikidata
CapitalAs Neves Editar o valor em Wikidata
Contén a división administrativa
Poboación
Poboación1.185 (2023) Editar o valor em Wikidata (20,43 hab./km²)
Xeografía
Parte de
Superficie58 km² Editar o valor em Wikidata
Comparte fronteira con
Organización política
• Alcalde da Capela Editar o valor em WikidataManuel Meizoso López Editar o valor em Wikidata
Eleccións municipais na Capela Editar o valor em Wikidata
Identificador descritivo
Código postal15 Editar o valor em Wikidata
Fuso horario
Prefixo telefónico981 Editar o valor em Wikidata
Código INE15018 Editar o valor em Wikidata

Sitio webconcellodacapela.es Editar o valor em Wikidata

A Capela é un concello da provincia da Coruña, pertencente á comarca do Eume. Segundo o IGE en 2015 tiña 1.334 habitantes. O xentilicio é «capelao».[1]

Poboación[editar | editar a fonte]

Censo total (2015) 1334 habitantes
Menores de 15 anos 135 (10,12 %)
Entre 15 e 64 anos 797 (59,75 %)
Maiores de 65 anos 402 (30,13 %)
Evolución da poboación de A Capela   Fontes: INE e IGE.
1900 1930 1950 1981 2004 2009 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023
3.960 4.333 4.792 3.244 1.526 1.399 1.386 1.376 1.366 1.334 1.318 1.274 1.238 1.238 1.232 1.221 {{{17}}} {{{18}}} {{{19}}}
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Xeografía[editar | editar a fonte]

O concello, de 58,00 km²,[2] limita ao norte con San Sadurniño, ao sur con Monfero, ao leste coas Pontes de García Rodríguez, ao oeste con Cabanas e unha pequena parte ao noroeste linda con Neda .

Ten unha altitude media de 450 m, e está atravesada polos vales dos ríos Eume e Belelle. No val do primeiro están as Fragas do Eume. O Belelle baixa da serra do Forgoselo, e o concello de leste a oeste.

Historia[editar | editar a fonte]

Desde a Idade Media e durante o Antigo Réxime o territorio do concello era propiedade do mosteiro de Caaveiro.

A comezos do século XIX constituíuse o concello de Caaveiro, pertencente ao Partido Xudicial de Pontedeume. En 1835 constituíuse o concello da Capela, formado por nove parroquias. En setembro de 1836 o concello de Cabanas solicitou á Deputación da Coruña que a parroquia de Cabalar fose incluída no seu territorio. En 1842 a Deputación estudou a redución do número de concellos, pero A Capela contaba daquela con dezaseis parroquias: as actuais máis Vilavella (As Pontes de García Rodríguez), Sillobre e Magalofes (Fene), Regoela, Santa Cruz do Salto e Soaserra (Cabanas).

En xullo de 1925 a parroquia de San Boulo de Caaveiro pasou do concello de Cabanas ao da Capela. O 8 de xullo de 1982 a Xunta de Galicia decretou a segregación das parroquias de Bermui, Espiñaredo, San Pedro de Eume, Ribadeume, A Faeira, Goente e San Xoán de Seixa, que pasaron a formar parte do concello das Pontes[3].

Goberno municipal[editar | editar a fonte]

Anxo López Sueiro (PSdeG-PSOE) foi alcalde da Capela dende 1987 ata 2011, encadeando seis mandatos consecutivos. Malia obter cinco maiorías absolutas consecutivas, en 2007 a súa formación baixou aos 4 concelleiros, o que obrigou a asinar un pacto de goberno co único edil do BNG, que mantivo a Sueiro na Alcaldía.

Nas eleccións de 2011, proclamouse alcalde a Manuel Meizoso López, tamén do PSdeG-PSOE, aínda que sen maioría absoluta ao repetir os catro concelleiros do último mandato de López Sueiro.

Completan a corporación dous edís do PPdeG, outros dos dos independentes da AIAC e un concelleiro do BNG.

Patrimonio histórico e artístico[editar | editar a fonte]

Mosteiro de San Xoán de Caaveiro

Destaca o Mosteiro de San Xoán de Caaveiro, situado na parroquia da Capela. Estableceuse desde o ano 934 e foi abandonado no 1800. Na actualidade está en proceso de rehabilitación.

A igrexa parroquial de Santiago da Capela, situada no lugar de Pazo, é de orixe románica. Nela destaca a torre campanario, á que se accede dende o exterior mediante unha escaleira de pedra, que se fai de caracol no interior da torre.

A capela de Nosa Señora das Neves, é tamén de orixe románica, do século XIII. Ten planta rectangular dunha soa nave e unha torre engadida do século XIX de planta cadrada e campanario de catro arcos, coroado por unha cúpula de media laranxa.

A igrexa parroquial de San Braulio de Caaveiro é de orixe románica, mantendo a ábsida do século XIII. A fachada foi reconstruída no século XIX. Ten planta rectangular cunha soa nave, de fachada simétrica cun campanario central de dous ocos rematados en pináculos.

A igrexa parroquial de Santa María de Cabalar, é do século XIX. De planta rectangular dunha soa nave e fachada simétrica cun campanario central de dous ocos rematados en pináculos con bola.

Hai cruceiros no Pazo, Cabalar e As Neves.

Da importancia da auga na forma de vida da poboación da Capela da boa mostra a existencia dunha ferrería hidráulica, o machuco, que se atopa no río da Graña, e é unha das poucas construcións deste tipo conservadas en Galicia. Actualmente só se conserva o banzado construído totalmente en pedra, e as bases da que fora a ferrería.

O museo Etnográfico da Capela ten a súa sede central na Casa do Pazo, onde se recrea un fogar tradicional en tanto que unidade básica do sistema cultural galego rural, non só como refuxio da familia, senón tamén respondendo ás necesidades sociais e derivadas dunha economía de autosuficiencia.

O Parque etnográfico do Sesin, a carón do río Sesin, explica os aproveitamentos tradicionais dos recursos das Fragas: os muíños de auga, o carbón vexetal, as castañas, a casca das árbores (principalmente o carballo)...

O Museo da Escola representa un centro de ensino típico de comezos do século XX, facendo fincapé na evolución da ensinanza ao longo dos anos.

Contorna natural[editar | editar a fonte]

Forma parte do Parque natural das Fragas do Eume.

Galería de imaxes[editar | editar a fonte]

Artigo principal: Galería de imaxes da Capela.

Parroquias[editar | editar a fonte]

Galicia | Provincia da Coruña | Parroquias da Capela

Caaveiro (San Boulo) | Cabalar (Santa María) | A Capela (Santiago)


Lugares da Capela[editar | editar a fonte]

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de vexa: Lugares da Capela.

Notas[editar | editar a fonte]

Véxase tamén[editar | editar a fonte]