Praza da Verdura

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Coordenadas: 42°25′58″N 8°38′38″O / 42.432722222222, -8.6438611111111

Praza da Verdura
Praza da Verdura e fonte de ferro fundido de 1887 de deseño francés
Tipoloxíapraza
Dimensións
Lonxitude44 m
Largura15 m
Área677 m2
Localización
LocalidadePontevedra
Código postal36002
Construción
Comezoséculo XIV

A Praza da Verdura é unha praza de orixe medieval situada en pleno centro histórico de Pontevedra. É unha das prazas medievais máis animadas da cidade.

Orixe do nome[editar | editar a fonte]

A Praza da Verdura debe o seu nome ao tradicional mercado de verduras, froitas e castañas que se celebraba alí todas as mañás, excepto os domingos e festivos. Este mercado celebrouse na praza ata os anos 90 do século XX e as verduras e froitas eran traídas polos produtores dos pobos dos arredores.[1]

Historia[editar | editar a fonte]

A praza tivo unha función comercial desde as súas orixes. Foi construída como Praza da Feira (nome co que aparece mencionada en 1330), é dicir, como mercado, e pertence ao segundo ensanche das murallas de Pontevedra no século XIV.[2] Nela instalouse a Feira Franca, un mercado libre de impostos creado polo rei Henrique IV de Castela, pero pronto quedou pequena. No século XV ampliouse a muralla por terceira vez e construíuse outra praza máis grande para a Feira Franca, a actual Praza da Ferrería. Así, a Praza da Verdura pasou a chamarse Praza da Feira Vella en 1441.[3][4] A praza tamén se chamou Praza do Peixe no século XIX porque nela vendíase peixe e Praza de Indalecio Armesto desde 1895 ata 1996.[5]

No século XVIII, o Rastro situábase na praza.[6] En 1887, colocouse na parte superior da praza unha fonte de ferro fundido deseñada en Francia.[7] En 1888, construíuse na praza unha fábrica de electricidade. O 16 de marzo de 1888 iniciouse a construción da cheminea desta fábrica, promovida polo marqués de Riestra, e o 25 de xullo de 1888 inaugurouse. Pontevedra foi así a primeira cidade de Galicia e a segunda de España en dispoñer de electricidade e iluminación pública, e a Fábrica da Luz, situada na Praza da Verdura, foi a primeira fábrica eléctrica de todo o noroeste peninsular.[8]

A finais do século XIX, a praza non tiña árbores, pero na década de 1920 xa estaba arborada.[9] A praza foi redeseñada en 1974 por Patrimonio Público do Estado e someteuse a unha profunda reforma en 2001, durante a cal se cortaron as súas características catalpas e retiráronse os seus bancos dobres de pedra.[10][11] Reabriuse o 19 de xullo de 2001.[12]

De 1997 a 2015, celebrouse un mercado de antigüidades na praza.[13]

Descrición[editar | editar a fonte]

A praza ten unha planta rectangular irregular e unha lixeira pendente cara ao lado sur. Nos seus lados occidental e oriental alíñanse un total de dez árbores, catro cerdeiras silvestres e seis liquidámbars[14] e oito bancos de madeira de dobre cara.[15]

No lado norte, xunto á rúa Sarmiento, hai unha fonte de ferro fundido de 1887, decorada con flores e cunchas, catro faunos cun cano na boca e enriba un vaso con asas e tapa.[16]

A praza conta con tendas e bares de tapas baixo os seus soportais. No lado sur e na parte alta atópase a Casa da Luz, sede municipal de Turismo de Pontevedra.

A maioría das casas da praza teñen soportais. As casas ao lado oeste da praza son do século XIV, con soportais na planta baixa e un ou dous pisos. As arcadas teñen columnas con capiteis toscanos. Case todas as casas foron reformadas no século XVI.[17] A última das casas deste lado occidental, con soportais de dobre altura, data do século XVIII.

Todas as casas ao lado leste foron reformadas no século XVIII sobre casas máis antigas do século XVI, das que se conservan os piares. Algunhas delas tiveron engadidos no século XX.[18] Unha das dúas casas da praza con soportais e columnas toscanas xunto á farmacia (que conserva a decoración do século XIX) na parte superior da praza ten unha inscrición datada en 1716.[19]

Edificios destacados[editar | editar a fonte]

Escudo de armas da Casa de Juan Álvarez de Sotomayor.

Desde 1595, a casa que preside a praza no lado sur era o matadoiro da cidade e coñecíase como a Casa do Macelo. En 1888 converteuse na Fábrica da Luz e foi moi reformada nos séculos XX e XXI. Agora chámase Casa da Luz e desde a súa última reforma en 2010 é a sede de Turismo de Pontevedra.[20] A casa ten tres grandes arcadas de cristal na planta baixa que dan á praza e un balcón na parte superior con tres portas.

No lado oeste da praza, a primeira casa, no número 5, é a do archidiácono do Salnés, Juan Fernández de Sotomayor, e posteriormente foi a casa dos Irmáns Maristas. Conserva dous grandes arcos apuntados nos laterais dos soportais da planta baixa e unha pequena ventá gótica apuntada cun pequeno rosetón[21] na fachada sur do primeiro piso, restaurada en 1975.[22] Na fachada que dá á praza, a casa ten un escudo de armas entre as portas do balcón. Tras a súa reforma, o edificio utilizarase como aloxamento turístico.[23]

Na parte alta da praza, no lado este, atópase a farmacia de Enrique Eiras Puig, que data de 1872. No seu teito hai unha impoñente pintura dunha muller semiespida acompañada dun grupo de anxos e motivos florais, na que se le Ars cum natura ad salutem conspirans (A arte que traballa coa natureza para a saúde).[24] [25]

Cultura[editar | editar a fonte]

Unha escena da serie de televisión española Os gozos e as sombras, protagonizada por Eusebio Poncela, rodouse na farmacia Eiras Puig.[26]

No lado oeste da praza, nos baixos da casa de Juan Fernández de Sotomayor, atópase o bar de tapas Os Maristas, reaberto en xullo de 2021.[27]

Galería[editar | editar a fonte]

  • Ventá gótica con arco apuntado da casa de Juan Álvarez de Sotomayor
    Ventá gótica con arco apuntado da casa de Juan Álvarez de Sotomayor
  • Bancos na praza
    Bancos na praza
  • A praza á noite
    A praza á noite
  • A praza no Nadal
    A praza no Nadal
  • Escudo de armas da casa de Juan Álvarez de Sotomayor
    Escudo de armas da casa de Juan Álvarez de Sotomayor
  • Parte superior da fonte de ferro fundido de 1887
    Parte superior da fonte de ferro fundido de 1887
  • Inscrición na fachada da Casa da Luz
    Inscrición na fachada da Casa da Luz
  • Casa da Luz
    Casa da Luz

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ "Pontevedra, el Medievo entre plazas". El Periódico (en castelán). 27 de xullo de 2018. 
  2. ↑ "Pontevedra a través de ocho plazas y la senda de un río". La Vanguardia (en castelán). 14 de maio de 2022. 
  3. ↑ Fontoira Surís, Rafael, 2009, Pontevedra Monumental, Pontevedra, Deputación de Pontevedra, p. 168
  4. ↑ "Los enigmas de la Plaza de la Verdura. Segunda parte". Pontevedra Viva (en castelán). 23 de abril de 2022. 
  5. ↑ "Las artísticas fuentes de hierro y el enigma de la 5ª fuente". Pontevedra Viva (en castelán). 6 de xaneiro de 2017. 
  6. ↑ Nieto, Remigio, 1980, Guia Monumental Ilustrada de Pontevedra, Pontevedra, Asociación de Comerciantes Manuel Quiroga, p.24
  7. ↑ "Las artísticas fuentes de hierro y el enigma de la 5ª fuente". Pontevedra Viva (en castelán). 6 de xaneiro de 2017. 
  8. ↑ "El alumbrado público de La Oliva y Michelena, el primero de toda Galicia, cumple 133 años". Diario de Pontevedra (en castelán). 6 de xullo de 2021. 
  9. ↑ "Esta no es mi plaza". La Voz de Galicia (en castelán). 18 de xullo de 2001. 
  10. ↑ "El espejo del tiempo en la plaza de A Verdura". Faro (en castelán). 10 de abril de 2021. 
  11. ↑ "La praza da Verdura dijo adiós a las viejas catalpas". La Voz de Galicia (en castelán). 9 de febreiro de 2017. 
  12. ↑ "Esta no es mi plaza". La Voz de Galicia (en castelán). 18 de xullo de 2001. 
  13. ↑ "El Concello estudia ampliar los puestos del mercadillo de antigüedades". Diario de Pontevedra (en castelán). 22 de maio de 2017. 
  14. ↑ "Nuevos árboles en A Verdura". La Voz de Galicia (en castelán). 23 de novembro de 2001. 
  15. ↑ "A Verdura recupera los bancos". La Voz de Galicia (en castelán). 6 de xaneiro de 2008. 
  16. ↑ "Las artísticas fuentes de hierro y el enigma de la 5ª fuente". Pontevedra Viva (en castelán). 6 de xaneiro de 2017. 
  17. ↑ Fontoira Surís, Rafael, 2009, Pontevedra Monumental, Pontevedra, Deputación de Pontevedra, p. 168
  18. ↑ Fontoira Surís, Rafael, 2009, Pontevedra Monumental, Pontevedra, Deputación de Pontevedra, p. 300
  19. ↑ Fontoira Surís, Rafael, 2009, Pontevedra Monumental, Pontevedra, Deputación de Pontevedra, p. 298
  20. ↑ "La empresa Hidroscivil, propuesta para convertir la Casa da Luz en sede turística". La Voz de Galicia (en castelán). 14 de novembro de 2008. 
  21. ↑ Fontoira Surís, Rafael, 2009, Pontevedra Monumental, Pontevedra, Deputación de Pontevedra, p. 167
  22. ↑ "Vuelve Os Maristas, ahora 2.0". Faro (en castelán). 24 de xuño de 2021. 
  23. ↑ "Pontevedra experimenta un nuevo resurgir en las calles de la zona vieja". Diario de Pontevedra (en castelán). 31 de maio de 2021. 
  24. ↑ "El tiempo se detiene en la botica de Puig". Faro (en castelán). 19 de febreiro de 2006. 
  25. ↑ "La farmacia Eiras celebra su 150 aniversario". Diario de Pontevedra (en castelán). 5 de febreiro de 2022. 
  26. ↑ "Pócimas y cuentos de la rebotica". La Voz de Galicia (en castelán). 16 de outubro de 2006. 
  27. ↑ "Dos caras de negocios históricos: Os Maristas renace y As Reixas dice adiós". La Voz de Galicia (en castelán). 11 de xullo de 2021. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

  • Aganzo, Carlos (2010). Pontevedra. Ciudades con encanto (en castelán). Madrid: El País-Aguilar. p. 66-67. ISBN 8403509340.
  • Fernández Martínez, Carla (2016). Pontevedra. La memoria rescatada: Vistas y visiones de una ciudad atlántica (en castelán). Pontevedra: Deputación de Pontevedra. ISBN 8484574407.
  • Fontoira Surís, Rafael (2009). Pontevedra monumental. Pontevedra: Deputación de Pontevedra. ISBN 8484573273.
  • Juega Puig, J. (2000): As rúas de Pontevedra (en castelán). Pontevedra: Deputación Provincial de Pontevedra, Servizo de Publicacións.
  • Nieto González, Remigio (1980). Guía monumental ilustrada de Pontevedra (en castelán). Asociación de Comerciantes de la Calle Manuel Quiroga.
  • Riveiro Tobío, Elvira (2008): Descubrir Pontevedra (en castelán). Pontevedra: Edicións Cumio. p. 40-41. ISBN 8482890859.

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Praza_da_Verdura&oldid=6606890»