Outes

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Outes.

Outes

Localización
42°51′04″N 8°55′35″O
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	provincia da Coruña
Capital	A Serra de Outes
Poboación
Poboación	6.049 (2024) (60,67 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Mancomunidade «Xallas-Tines-Tambre» Noia
Superficie	99,7 km²
Bañado por	Océano Atlántico
Comparte fronteira con	Noia Mazaricos Negreira Brión Muros
Organización política
• Alcalde	Manuel González López (2019–2025) Francisco Calo Abelleira (2025–)
Eleccións municipais en Outes
Identificador descritivo
Código postal	15230
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	15062
Sitio web	outes.gal

Outes é un concello da provincia da Coruña, pertencente á comarca de Noia. Segundo o IGE en 2021 tiña 6.150 habitantes (7.425 no 2009, 7.751 no 2006, 7.889 no 2005, 8.050 no 2004, 8.243 en 2003). O xentilicio é «outés» ou «outense».

Xeografía

Outes ten unha superficie de 99,74 km², e abrangue 11 parroquias. Limita ao norte con Mazaricos e Negreira, ao sur co río Tambre (e a súa desembocadura na ría de Muros e Noia), ao leste con Noia e ao oeste con Muros. A capital municipal está na Serra de Outes.

Ten unha elevada altitude media, con cinco cumios que roldan os 500 metros de altitude, sendo o monte Tremuzo o punto máis alto.

Outes conta cun clima oceánico húmido debido á proximidade do océano Atlántico. As precipitacións son maiores durante os meses de novembro a marzo, pero no verán soben as temperaturas e as choivas son escasas debido á presenza case constante do anticiclón dos Azores.

Historia

O territorio de Outes foi habitado desde tempos remotos, como testemuñan os restos de megálitos, petróglifos e poboados castrexos. Trala romanización de Galicia e a chegada dos suevos, na Idade Media a zona sufriu ataques de viquingos e piratas musulmáns. O arcebispo Diego Xelmírez equipou unha frota para combatelos.

Economía

Na economía de Outes destaca o sector primario (pesca, marisqueo, gandería e agricultura), pois dende séculos atrás as actividades agropecuarias veñen ocupando a maior parte da poboación activa. Respecto á gandería, actualmente hai varias explotacións de coellos e ovellas, sendo máis importantes as explotacións de gando vacún, dedicadas á produción de leite e carne. O sector pesqueiro concéntrase en boa medida nos peiraos de Freixo e San Cosme.

O sector secundario tamén ten certo peso, destacando catro sectores na produción industrial: serradoiros, estaleiros, formigón e construción.

Demografía

A cifra máis alta de poboación acadouse a mediados do século XX, en 1950, con 11.303 habitantes. Posteriormente foi descendendo a un ritmo do 7 % cada década, debido primeiro ao aumento da emigración cara a outros países de Europa, e despois aos EUA e as illas Canarias, tendo 9.968 habitantes en 1970. Na actualidade a cifra de habitantes segue a descender cada ano.

Censo total 2014	6.804 habitantes
Menores de 15 anos	578 (8.49 %)
Entre 15 e 64 anos	3.974 (58.41 %)
Maiores de 65 anos	2.256 (33.16 %)

Evolución da poboación de Outes   Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023	2024
9.160	10.025	11.303	10.128	8.050	7425	7243	7.192	7.010	6804	6691	6606	6514	6412	6282	6155	6150
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Cultura

O poeta Francisco Añón, un dos precursores do Rexurdimento galego, era da aldea de Boel. Entre outras actividades, o concello organiza anualmente o Certame de poesía Francisco Añón. A súa irmá foi Nicolasa Añón, e hai uns anos^[cando?] atopáronse uns manuscritos con poemas da súa obra e a Asociación Cultural Terra de Outes publicou un libro profundando na súa historia.

No 1905 nace Arximiro Suárez, un destacado mestre e pintor da comarca.

O sombreiro de labranza sancosmeiro, orixinario da parroquia de Santo Ourente de Entíns, é un símbolo de identidade do municipio. Durante moitos anos o maior galardón entregado polo concello era o Sancosmeiro de Ouro, un certame anual que escollía o premiado no pleno municipal.

Festas grandes das parroquias

Parroquia	Onomástica	Data
Tarás	San Xián	9 de xaneiro
Cando	San Tirso	28 de xaneiro
Roo	San Xoán	24 de xuño
Outes	San Pedro	29 de xuño
Matasueiro	San Lourenzo	10 de agosto
Entíns	Santa María	15 de agosto
Santo Ourente de Entíns	Santo Ourente	26 de agosto
San Cosme de Outeiro	San Cosme	27 de setembro
Valadares	San Miguel	29 de setembro
Freixo de Sabardés	San Xoán Evanxelista	27 de decembro

Festas do concello

Nome da festa	Tipo	Data	Descipción
Santiaguiño	Festa grande do concello	25 de xullo (Adoita comezar antes)
San Cristovo	Festa municipal	Domingo mais próximo ao día do Apóstolo.	Festa con gran valor tradicional no concello. Desfile de vehículos engalanados e sardiñada popular.
San Campio	Romaría	29 de setembro	Unha das romarías mais famosas da zona. A tradición conta que o santo axuda ás persoas con enfermidades nerviosas ou mentais (mal cativo) ou o demo metido no corpo.
Pampallín	Festa tradicional/Verbena	30 de abril	Unha das festas que quizais sexan mais ancestrais aínda que ultimamente non se conserve debidamente a tradición. Unha festa de fertilidade para a colleita e que xira arredor do poder do lume.
Festa da vitalla	Irmandamento con Boticas	Primeira quincena de setembro	Cociñeiros do pobo irmandado veñen á horta do muíño a preparar carne de becerro asado.
Amencer Musical de Broña	Festival musical	Primeiro sabado de agosto

Galería de imaxes

Artigo principal: Galería de imaxes de Outes.

• 
  Siavo, O Freixo de Sabardes, Outes
• 
  "Marea da Serra" (Forma parte do LIC Esteiro do Tambre)
• 
  Avd do Rocío (Estrada AC-550)
• 
  Peirao, con néboa, do O Freixo de Sabardes, Outes.
• 
  Estaleiros no O Freixo de Sabardes, Outes.
• 
  Praia de Broña.

Lugares de Outes

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Outes vexa: Lugares de Outes.

Véxase tamén

Outros artigos

• Eleccións municipais en Outes

Ligazóns externas

• Páxina oficial