Coristanco
Coordenadas: 43°11′14″N 08°44′12″O / 43.18722, -8.73667
Coristanco | |
---|---|
![]() | |
Situación | |
Xentilicio[1] | coristanqués |
Xeografía | |
Provincia | Provincia da Coruña |
Comarca | Comarca de Bergantiños |
Poboación | 5.807 hab. (2022)[2][3] |
Área | 141,28 km²[3] |
Densidade | 41,1 hab./km² |
Entidades de poboación | 15 parroquias[4] |
Capital do concello | San Roque, Traba |
Política (2019[5]) | |
Alcalde | Juan Carlos García Pose (PPdeG[6]) |
Concelleiros | BNG: 1 PPdeG: 5 PSdeG-PSOE: 1 Outros: TEGA - 3, alvc 2, Contigo 1 |
Eleccións municipais en Coristanco | |
Uso do galego[7] (2011) | |
Galegofalantes | 89,76% |
Na rede | |
Web do concello de Coristanco | |
[ editar datos en Wikidata ] |
Coristanco é un concello da provincia da Coruña, pertencente á comarca de Bergantiños. Segundo o IGE no 2018 tiña 5.950 habitantes[8] (6.706 no 2014, 6.974 no 2012, 7.102 no 2011, 7.165 no 2010). O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é «coristanqués».
Xeografía[editar | editar a fonte]
Situación[editar | editar a fonte]
O concello limita ao norte con Ponteceso e Carballo, ao sur con Santa Comba, Zas e Tordoia, ao leste con Carballo e ao oeste con Cabana de Bergantiños. A principal vía de comunicación é a estrada AC-552, que une A Coruña con Fisterra.
Parroquias de Coristanco |
---|
Hidrografía[editar | editar a fonte]
A lagoa de Alcaián, tamén coñecida como Braña Rubia, está situada na parroquia de Seavia, ao pé do monte Bubela. Malia o seu nome, é unha braña, e só ten auga estancada nas épocas máis chuviosas. Na actualidade está moi descoidada e apenas ten patrimonio ecolóxico. O nome de Alcaián débese á lenda de que baixo a lagoa hai unha cidade somerxida (lenda repetida noutras moitas outras lagoas) chamada Alcaián. Outra lagoa do concello é a lagoa de Cuns.
Demografía[editar | editar a fonte]

Fonte INE, 1857-2011; IGE, Series históricas de poboación. Poboación para Galicia, provincias, comarcas e concellos Arquivado 05 de abril de 2022 en Wayback Machine.
Evolución da poboación de Coristanco Fontes: INE e IGE. | ||||||||||||||||
1900 | 1930 | 1950 | 1981 | 2004 | 2009 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
6495 | 7338 | 9327 | 10 314 | 7765 | 7285 | 7102 | 6974 | 6875 | 6706 | 6551 | 6425 | 6313 | 6177 | 6074 | 5950 | {{{17}}} |
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.) |
Censo total 2014 | 6706 habitantes |
---|---|
Menores de 15 anos | 631 (9.41 %) |
Entre 15 e 64 anos | 4006 (59.74 %) |
Maiores de 65 anos | 2069 (30.85 %) |
Historia[editar | editar a fonte]
Hai restos megalíticos no concello, unhas 30 mámoas construídas hai uns 8.000 anos, sendo os mellor conservados os catro que hai no monte Lume de Suso e os de Porcariza, en Xaviña.
A partir do século VI a. C. chegou a cultura castrexa traída polos ártabros. Na zona establecéronse os Brigaecini, que deron nome á comarca. Consérvanse oito castros catalogados[9], en moi mal estado de conservación debido ó uso das súas pedras noutras construcións ou peches de leiras.
- Castro Redondo e O Portal (A Cruz de Agrelo-Cereo)
- Cotón e San Roque (Coristanco)
- Santa Cecilia (Centiña-Coristanco)
- Vilar (Couso); O Cotón (Ferreira)
- Oca e As Picureas (Oca)
- Lume de Suso (Santa Baia de Castro)
- A Croa de Arixón (Seavia)
- Puga (Arixón-Seavia)
- Castrobó (Castrobó-Valenza)
- A Insua (Valenza)
Coa romanización comezaron a mellorarse as comunicacións, con construcións como a ponte Lubiáns sobre o río Rosendo.
Durante a Idade Media a zona estivo dominada polo arcebispo de Santiago, o mosteiro de San Mamede de Seavia e o conde de Traba. Na torre de Nogueira viviron os Bermúdez de Castro.
O concello de Coristanco constituíuse en 1835, formando parte do partido xudicial de Carballo. Con anterioridade a maioría das súas parroquias pertencían a Santiago de Compostela.
Cultura[editar | editar a fonte]
Patrimonio arquitectónico[editar | editar a fonte]
A ponte Lubiáns cruza o río Rosendo, afluente do Anllóns. Une o concello de Carballo con Coristanco, no lugar de Montecelo, na parroquia de Oca.
Foi construída no século I, e por ela discorría a vía XIX do itinerario de Antonino, tamén chamada Per loca maritima. Até a construción moitos anos despois da Ponte Nova uns metros máis abaixo serviu de paso entre A Coruña e Fisterra. Nas súas orixes tiña cinco arcos, contando na actualidade con 4. Ten 40,5 metros de lonxitude e 2,6 de ancho. A súa maior altura sobre o río é de 5,4 m. Aínda conserva a calzada de lousas.
A torre de Nogueira está situada no lugar de Nogueira, na parroquia de Seavia. É de forma rectangular e estilo gótico, de 13 m de altura. Formaba parte do pazo-fortaleza dos Bermúdez de Castro, levantado no século XV. O pazo tiña dúas torres, de carácter defensivo.
O pazo de Cereo Vello conserva entre dous pináculos barrocos unha pedra de armas co emblema dos Manueles, descendentes do infante Xoán Manuel, á súa vez descendente de Afonso X o Sabio. O escudo é cuartelado con dous leóns rampantes con dous brazos armados. Consérvanse tamén os emblemas doutras familias nobres de Bergantiños, como os Vilardefrancos e os Pardiñas.
Outros dous pazos son o de Ferreiros, que pertenceu a un descendente de María Pita, e o de Ponte, en Verdes, que conserva restos dunha torre con pequenas garitas e unha gran muralla arredor da construción.
Irmandade[editar | editar a fonte]
Coristanco está irmandado dende 1998 con La Guyonnière situado no departamento Vendée na rexión Países do Loira[10].
Galería de imaxes[editar | editar a fonte]
- Artigo principal: Galería de imaxes de Coristanco.
O Río Anllóns o seu paso por Verdes.
O Río Anllóns o seu paso por Verdes.
Carroza deseñada con patacas na Festa da pataca de Coristanco de 2005.
Cesto de patacas na Festa da pataca de Coristanco de 2005.
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Véxase no Galizionario.
- ↑ Instituto Nacional de Estadística, ed. (27 de decembro de 2019). "Cifras oficiales de población resultantes de la revisión del Padrón municipal a 1 de enero". Consultado o 2 de xuño de 2020.(en castelán).
- ↑ 3,0 3,1 Instituto Galego de Estatística. (2022) "Coristanco".Información municipal. Sociedade e poboación. Xunta de Galicia.
- ↑ Nomenclátor de Galicia. Busca directa. Xunta de Galicia
- ↑ "Resultados eleccións 2019". Arquivado dende o orixinal o 25 de xuño de 2019. Consultado o 27 de maio de 2019.
- ↑ Concello de Coristanco na FEGAMP
- ↑ Neira, Carlos. "Evolución do uso do galego por concellos". Arquivado dende o orixinal o 5 de decembro de 2019. Consultado o 14 de outubro de 2014.
Fonte: IGE. Datos dispoñibles nas Táboas Dinámicas de Google
- ↑ "Series históricas de poboación. Poboación para Galicia, provincias, comarcas e concellos". ige.gal. Arquivado dende o orixinal o 03 de agosto de 2021. Consultado o 3 de agosto de 2021.
- ↑ CASTROS DE GALIZA/GALICIA I Coristanco onosopatrimonio.blogspot.com.es
- ↑ "Irmandamento Guyonnière concello de Coristanco". Arquivado dende o orixinal o 06 de outubro de 2015. Consultado o 10 de outubro de 2015.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
![]() |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Coristanco ![]() |
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- Domínguez Rial, Evaristo (2015). Coristanco. As súas parroquias. Costa da Morte. Edicións Embora. ISBN 978-84-16456-06-2.