Gregorio XII, papa
Gregorio XII, nado en Venecia sobre o 1326 e finado en Recanati o 18 de outubro de 1417, foi o Papa nº 205 da Igrexa católica de 1406 a 1415 e o cuarto papa do período dominado polo Cisma de Occidente e un dos poucos pontífices romanos en abdicar do ministerio petrino.[1]
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Orixe e formación
[editar | editar a fonte]De nome Angelo Correr,[2] naceu no seo dunha familia aristócrata veneciana[3] que deu varios dogos e dogaresas. Estudou teoloxía na Universidade de Boloña.[4]
Carreira eclesiástica
[editar | editar a fonte]Angelo Correr foi nomeado bispo de Castello en 1380 polo papa Urbano VI. Foi nomeado patriarca latino de Constantinopla en 1389 e administrador da diocese de Coroe en 1395 por parte de Bonifacio IX. Inocencio VII nomeouno Secretario Apostólico, legado de Ancona e finalmente, en 1405, cardeal-presbítero de San Marco.[4]
Pontificado
[editar | editar a fonte]Elección
[editar | editar a fonte]O conclave no que resultou elixido estaba composto por quince cardeais que, co propósito de pór fin ao Cisma de Occidente, participaron no mesmo coa condición de que o elixido dimitiría do papado se o papa de Avignon, Bieito XIII, presentaba á súa vez a súa renuncia. Angelo Correr, que para entón contaba con máis de 70 anos de idade, foi elixido por unanimidade o 30 de novembro de 1406 e foi coroado o 19 de decembro do mesmo ano.[5]
Primeira intención de abdicación
[editar | editar a fonte]Ambos os pontífices iniciaron conversacións para lograr un encontro en Savona, pero a pouca dispoñibilidade de ambos para solucionar o conflito, o temor a que devandito encontro fose aproveitado polo rival para capturar ao contrario, unido ás maquinacións políticas do rei de Nápoles, Ladislau, e da familia de Gregorio XII; fixeron que dita reunión non se levase a cabo.[6]
Os cardeais de Gregorio mostraron o seu descontento coa postura deste e ameazaron con abandonalo, polo que Gregorio convocou unha reunión coa súa curia na cidade de Lucca na que, o 4 de maio de 1408, ordenou que non abandonasen a cidade, póndoos baixo vixilancia e procedendo ademais, a fortalecer a súa posición, facendo cardeais a catro dos seus sobriños.
En Aviñón, os cardeais de Bieito XIII tamén mostraron a súa desconformidade coa situación, polo que, aproveitando que sete cardeais de Gregorio lograran saír de Lucca, reuníronse con estes e resolveron a celebración dun concilio na cidade de Pisa para o ano 1409, co obxectivo de depor a ambos os pontífices e elixir un novo.[7]
Concilio de Pisa
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Concilio de Pisa.
O Concilio de Pisa iniciouse o 25 de marzo de 1409, e aínda que ambos os papas foron convocados, ningún deles fixo acto de presenza no mesmo. Na décimo quinta sesión, o 5 de xuño, o concilio depuxo aos dous pontífices acusándoos de escándalo, de cismáticos, heréticos e perxuros; e un mes despois elixiu como novo papa a Alexandre V.
Nin Gregorio XII, nin Bieito XIII, recoñeceron a validez do concilio de Pisa ao que acusaron de anticanónico ao entender que só o Papa tiña potestade para convocar un concilio ecuménico. Polo que Gregorio, que nomeara outro dez cardeais para reforzar a súa posición, convocou o seu propio concilio que, celebrado na cidade de Cividale del Friuli cunha escasa asistencia, declarou, tanto a Bieito XIII como a Alexandre V, cismáticos e devastadores da Igrexa.[7]
En 1410 faleceu Alexandre V e foi sucedido por Xoán XXIII a quen o emperador do Sacro Imperio, Sexismundo, convenceu para que convocase un novo concilio que acabase co cisma no que tres papas se declaraban o lexítimo sucesor de san Pedro.[7]
O concilio de Constanza
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Concilio de Constanza.
O Concilio de Constanza iniciouse o 4 de novembro de 1414, baixo a presidencia do antipapa Xoán XXIII, acordándose un novo sistema de votacións para o mesmo. Dito sistema consistiu en que os participantes se reunisen por nacións e que en cada un destes grupos tivesen voto non só os prelados, senón tamén os príncipes, os teólogos e os canonistas.
Este novo sistema supuxo a confirmación da teoría "conciliarista", segundo a cal o Concilio se atopaba por encima do Papa, e este debía pregarse ás decisións daquel.[8]
O antipapa Xoán XXIII que convocara o concilio coa intención oculta de conseguir o apoio dos participantes para ser nomeado único papa lexítimo, ante a perspectiva de ter que acatar as decisións conciliares tentou fuxir de Constanza, pero interceptado na súa fuxida foi devolto ao concilio e obrigado a abdicar o 29 de maio de 1415.[9]
Pola súa banda o Papa Gregorio XII renunciou voluntariamente o 4 de xullo de 1415 mediante unha bula na que ademais recoñecía ao concilio, polo que o concilio de Constanza, convocado por un antipapa, é considerado válido pola Igrexa católica.
O segundo antipapa, Bieito XIII, negouse en cambio a abdicar polo que foi deposto polo propio concilio dous anos máis tarde, o 26 de xullo de 1417; tras o cal elixiuse un novo Papa, Martiño V que foi recoñecido por todos e que supuxo o fin do Cisma de Occidente que dividira a Igrexa durante case corenta anos.[9]
Falecemento
[editar | editar a fonte]Un mes antes da elección do novo Papa, faleceu o 18 de outubro de 1417 o ex papa Gregorio XII ostentando o cargo de arcebispo de Porto.[7]
Na literatura
[editar | editar a fonte]No libro das Profecías de San Malaquías pódese identificar este papa coa moto Nauta de Ponto Nigro (Mariño do Mar Negro), cita que pode facer referencia ao seu nacemento en Venecia, e a que foi sacerdote da igrexa de Negreponte.
O seguinte Sumo Pontífice en renunciar sería Bieito XVI en 2013, 598 anos despois, sendo substituído polo arxentino Jorge Mario Bergoglio quen adopta o nome de Francisco.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Kelly, J.N.D. (1989). Gran Dizionario Illustrato dei Papi (en italiano). Casale Monferrato (Al)/Al): Piemme S.p.A. pp. 577?579. ISBN 88-384-1326-6.
- ↑ "The Cardinals of the Holy Roman Church. Biographical Dictionary". webdept.fiu.edu. Arquivado dende o orixinal o 14 de novembro de 2019. Consultado o 2020-03-25.
- ↑ Ott, Michael (1910). "Papa Gregorio XII". Enciclopedia Católica (en español). New York. Arquivado dende o orixinal o 23 de decembro de 2014. Consultado o 31 de decembro de 2014.
- ↑ 4,0 4,1 Ortalli, Gherardo (2000). "Gregorio XII". Enciclopedia dei papi (en italiano). Treccani. Consultado o 31 de decembro de 2014.
- ↑ Llorca, Bernardino; García Villoslada, Ricardo (1967). "El cisma de Occidente". Historia de la Iglesia católica (en español). vol. III Edad Nueva (2ª ed.). Madrid: BAC. p. 181-236.
- ↑ Alberigo, Giuseppe (2004). "El concilio de Constanza". Historia de los concilios ecuménicos (en español). Salamanca: Sígueme. pp. 189–201. ISBN 9788430111992.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Mezzandri, Luigi (2001). "La túnica lacerata". Storia della Chiesa tra medioevo ed epoca moderna (en italiano). vol. 1 Dalla crisi della Cristianità alle riforme (1294-1492) (2ª ed.). Roma: Edizione. pp. 83–102. ISBN 88-86655-64-9.
- ↑ Bihlmeyer, Karl; Tuechle, Hermann (2001). "Il grande scisma d'Occidente fino al concilio de Pisa (1378-1409)". Storia della Chiesa (en italiano). vol. 3, l'epoca delle riforme (10ª ed.). Brescia: Morcelliana. pp. 58–69. ISBN 88-372-0665-8.
- ↑ 9,0 9,1 Percivaldi, Elena (2014). "Il grande scisma (1378-1417)". Gli antipapi. Storia e segreti (en italiano). Roma: Newton Compton Editori. pp. 303–315. ISBN 978-88-541-7152-7.