Saltar ao contido

Obxeccións á evolución

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Desde que as ideas evolutivas adquiriron importancia no século XIX, eruditos, teólogos e persoas correntes formularon ao longo do tempo diversas obxeccións á evolución. Cando Charles Darwin publicou o seu libro de 1859 A orixe das especies, a súa teoría da evolución (a idea de que as especies se orixinaron por descendencia con modificación a partir dun só antepasado común nun proceso impulsado principalmente pola selección natural) encontrou inicialmente a oposición de científicos que tiñan diferentes teorías, pero finalmente acabou por recibir unha esmagadora aceptación entre a comunidade científica. A observación de que o proceso evolutivo realmente ocorre (así como a síntese evolutiva moderna que explica esa evidencia) é algo que non é controvertido entre a corrente principal de biólogos desde a década de 1940.

Desde entón, a maioría das críticas e negacións da evolución proceden de fontes relixiosas en lugar de da comunidade científica. Aínda que moitas relixións, como as que avogan pola evolución teísta, aceptaron a realidade da evolución, algunhas crenzas relixiosas rexeitan as explicacións evolutivas en favor da doutrina do creacionismo (a crenza de que unha deidade creou o universo e a vida por medio da aplicación de procesos sobrenaturais). Isto presenta nalgúns países o que aparenta ser un conflito entre relixión e ciencia, que nos países occidentais é especialmente relevante nos Estados Unidos.

O moderno creacionismo inclúe movementos como a chamada ciencia da creación, o neocreacionismo e o deseño intelixente, que argumentan que a idea de que a vida está directamente deseñada por un deus ou intelixencia é polo menos tan científica coma a teoría evolutiva, e debería, por tanto, ensinarse na educación pública. Tales argumentos contra a evolución foron ampliados e comprenden obxeccións ás evidencias científicas da evolución, metodoloxía, plausibilidade, moralidade e aceptación científica. Porén, a comunidade científica, non recoñece esas obxeccións como válidas, e sinala as incorrectas interpretacións que fan os detractores da evolución de cousas como o método científico, as probas, e as leis físicas básicas.

Historia

[editar | editar a fonte]
Véxase tamén: Historia do pensamento evolucionista e Historia do creacionismo.
A teoría de Charles Darwin da evolución foi amplamente aceptada como descrición da orixe das especies, pero houbo unha continua resistencia á importancia central que lle deu á selección natural como mecanismo da evolución.

A inicios do século XIX adquiriron importancia varias ideas evolutivas, especialmente a teoría da transmutación das especies presentada por Jean-Baptiste Lamarck. A esta se opuxo no campo científico principalmente Georges Cuvier, e tamén recibiu obxeccións políticas e relixiosas.[1] Estas ideas nas que as leis naturais controlaban o desenvolvemento da natureza e mesmo da sociedade chegaron ás grandes audiencias populares co libro de George Combe The Constitution of Man de 1828 e o anónimo Vestiges of the Natural History of Creation de 1844. Cando Charles Darwin publicou en 1859 o seu libro A orixe das especies, a maioría da comunidade científica acabou por convencerse de que as novas especies se orixinaban por descendencia por modificación nun patrón ramificante de diverxencia desde antepasados comúns, pero mentres que a maioría dos científicos aceptaban que a selección natural era unha hipótese válida e comprobable empiricamente, a visión de Darwin de cal era o mecanismo primario da evolución era xeralmente rexeitada.[2]

As primeiras obxeccións á evolución darwinista eran tanto científicas coma relixiosas. Os contemporáneos de Darwin acabaron finalmente por aceptar a transmutación das especies baseándose en evidencias fósiles; o X Club formouse para defender a evolución contra a igrexa e honestos afeccionados,[3] aínda que o mecanismo evolutivo específico que sinalaba Darwin, a selección natural, discutíase activamente en favor de teorías alternativas como o lamarckismo e a ortoxénese. A explicación gradualista de Darwin tamén se opoñía ao saltacionismo e ao catastrofismo. Lord Kelvin opúxose cientificamente ao gradualismo baseándose en cálculos termodinámicos de que a Terra tiña unha idade de entre 24 e 400 millóns de anos, unha estimación fortemente discutida polos xeólogos. Estas cifras foron corrixidas en 1907 cando a datación radioactiva das rochas mostrou que a Terra tiña miles de millóns de anos de anitigüidade.[4][5] As ideas propias de Kelvin estaban en favor dunha versión da evolución teísta acelerada pola guía divina.[6] O mecanismo hereditario específico que propoñía Darwin, a panxénese, carecía de probas que a apoiasen. Aínda que a evolución como tal non era discutida, a falta de certeza sobre o mecanismo que a guiaba no período chamado a eclipse do darwinismo persistiu desde a década de 1880 ata a de 1930,[7] cando se incluíu a herdanza mendeliana e naceu a síntese evolutiva moderna. A síntese moderna conseguiu unha aceptación universal entre os biólogos coa axuda de novas evidencias, como as xenéticas, que confirmaban as predicións de Darwin e refutaban as teorías competidoras.[8]

O Protestantismo, especialmente en América, estalou en "acedas polémicas" e discusións sobre a evolución desde 1860 á década de 1870 (cun punto de inflexión posiblemente marcado pola morte de Louis Agassiz en 1873) e en 1880 estaba converténdose en consenso unha forma de "evolución cristiá".[9] En Gran Bretaña, aínda que a publicación de The Descent of Man de Darwin en 1871 reavivara o debate desde a década anterior, Sir Henry Chadwick sinalou unha aceptción estable da evolución "entre os cristiáns máis educados" entre 1860 e 1885. Como resultado, a teoría evolutiva era "tanto permisible coma respectable" en 1876.[9] As conferencias de Frederick Temple sobre The Relations between Religion and Science (1884) sobre como a evolución non era "antagónica" da relixión subliñaron esta tendencia.[10] A reunión de Temple co arcebispo de Canterbury en 1896 demostrou a ampla aceptación da evolución na xerarquía da igrexa anglicana.[9]

Durante décadas a Igrexa Católica Romana evitou facer unha refutación oficial da evolución, aínda que na práctica estaba mal vista e era moitas veces atacada. Porén, a Igrexa Católica refreou aos católicos que propoñían que a evolución podía ser reconciliada coa Biblia, xa que isto estaba en conflito co Concilio Vaticano Primeiro (1869-70) que sinalara que todo foi creado do nada por Deus, e que negar isto podía levar á excomuñón. En 1950, a encíclica Humani generis do Papa Pío XII menciona por primeira vez directa e oficialmente a evolución.[11] Permitía que se puidese investigar no concepto de que os humanos procedían de materia viva preexistente, pero non cuestionar a Adán e Eva ou a creación da alma. En 1996, o Papa Xoán Paulo II dixo que a evolución era "máis que unha hipótese" e recoñecía a gran cantidade de traballos acumulados que a apoiaban, pero reiteraba que calquera intento de dar unha explicación material da alma humana era "incompatible coa verdade sobre o home".[12]

A reacción musulmá variou desde a daqueles que se atiñan á crenza na creación literal coránica á de moitos musulmáns educados que subscribían unha versión da evolución guiada ou teísta na cal o Corán reforza en vez de contradicir a corrente vixente da ciencia. Isto ocorreu relativamente cedo, xa que as madrasas medievais ensinaban as ideas de Al-Jahiz, un erudito musulmán do século IX, que propuxo conceptos similares á selección natural.[13] Porén, a aceptación da evolución segue sendo baixa no mundo musulmán, xa que importantes figuras rexeitan a filosofía materialista que pode encontrar apoio na evolución como insá para explicar as orixes humanas e unha negación de Allah.[13] Outras obxeccións feitas polos autores musulmáns reflicten en gran medida as que se fan no mundo occidental.[14]

Independentemente da aceptación nas xerarquías relixiosas altas, as primeiras obxeccións relixiosas á teoría de Darwin aínda se usan para opoñerse á evolución. As ideas de que as especies cambian co tempo por medio de procesos naturais e que diferentes especies comparten antepasados comúns parecían contradicir a narración da creación do Xénese. Os crentes na infalibilidade bíblica atacaron o darwinismo como algo herético. A teoloxía natural de inicios do século XIX estaba tipificada pola analoxía do reloxeiro de William Paley, un argumento do deseño aínda usado hoxe polo movemento creacionista. A teoloxía natural comprende un conxunto de ideas e argumentos desde o principio, e cando se publicou a teoría de Darwin, as ideas da evolución teísta estaban presentes no sentido de aceptar a evolución como unha causa secundaria aberta á investigación científica, mentres que se mantén a crenza en Deus como unha primeira causa cun papel non especificado na guía da evolución e creación dos homes.[15] Esta posición foi adoptada por varias confesións cristiás e xudías en liña coa teoloxía modernista, que ve a Biblia e a Torah como alegóricas, e así eliminan o conflito entre evolución e relixión.

Porén, na década de 1920 os fundamentalistas cristiáns dos Estados Unidos desenvolveron os seus argumentos literalistas contra a teoloxía modernista en oposición á ensinanza da evolución, porque temían que o darwinismo levase ao militarismo como en Alemaña e porque era unha ameaza á relixión e á moralidade. Esta oposición orixinou a controversia creación-evolución na que se embarcaron os literalistas cristiáns dos Estados Unidos que obxectan a ensinanza escolar da evolución. Aínda que os primeiros obxectores tiñan a estratexia de descartar a evolución por contradicir a súa interpretación da Biblia, este argumento foi legalmente invalidado cando o Tribunal Supremo dos Estados Unidos ditaminou no caso Epperson contra Arkansas de 1968 que prohibir a ensinanza da evolución sobre bases relixiosas violaba a Cláusula do Establecemento (que estableceu o estado laico).[16]

Desde entón os creacionistas desenvolveron obxeccións máis matizadas á evolución, alegando diversas cuestións como que non é científica, que viola a liberdade relixiosa dos creacionistas ou que a aceptación da evolución é unha postura relixiosa.[17] Os creacionistas apelaron a principios democráticos de imparcialidade, argumentando que a evolución é controvertida, e que as clases de ciencias deberían, por tanto, "ensinar a controversia."[18] Estas obxeccións á evolución culminaron no movemento do deseño intelixente nas décadas de 1990 e inicios da do 2000, cando intentaron sen éxito nos tribunais presentarse como unha alternativa científica á evolución.[19][20]

Definición da evolución

[editar | editar a fonte]
Liña do tempo da evolución humana
Escala do eixe: millóns de anos.
Artigo principal: Evolución.

Unha das principais fontes de confusión e ambigüidade no debate creación-evolución é a propia definición de evolución. No contexto da bioloxía, evolución son os cambios xenéticos nas poboacións de organismos en xeracións sucesivas. Porén, a palabra ten varios significados diferentes en diferentes campos, desde a computación evolutiva á evolución molecular ou á evolución sociocultural, estelar e galáctica. Pode referirse tamén á evoluxión metafísica, evolución espiritual, ou a calquera das filosofías evolucionistas. Cando a evolución biolóxica é mesturada con outros procesos evolutivos, isto pode causar erros como a afirmación que a teoría evolutiva moderna di algo sobre a abioxénese ou o Big Bang.[21]

Morfos que apareceron na evolución de Biston betularia
Morfo negro da Biston betularia que se fixo numeroso na evolución desta especie baixo certas condicións. Mesmo pequenas variacións nunha poboación poden levar á evolución por selección natural.
Morfo negro da Biston betularia que se fixo numeroso na evolución desta especie baixo certas condicións. Mesmo pequenas variacións nunha poboación poden levar á evolución por selección natural.

En contextos coloquiais, evolución pode indicar calquera tipo de desenvolvemento progresivo ou mellora gradual, e a evolución enténdese como un proceso que ten como resultado unha maior calidade ou complexidade. Cando se usa incorrectamente para a evolución biolóxica este significado común leva a frecuentes malas interpretacións. Por exemplo, a idea de desevolución (do inglés devolution, é dicir, evolución "cara a atrás" ou involución) é o resultado de considerar erroneamente que a evolución é direccional ou ten un obxectivo específico (cf. ortoxénese). En realidade, a evolución dun organismo non ten "obxectivo" e só está mostrando a crecente capacidade de sucesivas xeracións de sobrevivir e reproducirse no seu ambiente; a crecente idoneidade só é definida en relación ao seu ambiente. Os biólogos non consideran ningunha especie, como podería ser a humana, que sexa máis evolucionada ou avanzada que outra. Certas fontes foron criticadas por indicar o contrario debido á tendencia a avaliar os organismos non humanos segundo os estándars antropocéntricos en vez de por outros máis obxectivos.[22]

A evolución tampouco require que os organismos se fagan máis complexos. Aínda que a historia da vida mostra unha aparente tendencia cara á evolución da complexidade biolóxica, cuestiónase que a aparición desta maior complexidade sexa real, ou adúcese que esta conclusión procede de pasar por alto o feito de que a maioría da vida na Terra consistiu sempre en seres procariotas sinxelos.[23] Desde este punto de vista, a complexidade non é unha consecuencia da evolución, senón que é a consecuencia de circunstancias específicas da evolución na Terra, que frecuentemente fixeron que unha maior complexidade fose vantaxosa, e así fose seleccionada favorablemente. Dependendo da situación, a complexidade dos organismos pode incrementarse, diminuír ou permanecer igual, e as tres tendencias foron observadas na evolución.[22]

En fontes creacionistas defínese frecuentemente a evolución segundo o seu significado coloquial, en vez de co significado científico. Como resultado, moitos dos intentos de rebater a evolución non se dirixen aos descubrimentos da bioloxía evolutiva (falacia do espantallo). Isto tamén significa que os partidarios do creacionismo e os biólogos evolutivos a miúdo simplemente falan sen escoitar ao outro.[21]

Situación en Europa

[editar | editar a fonte]

Aínda que a evolución é obxectada en Occidente sobre todo nos Estados Unidos, estas controversias estalaron tamén noutros países.[24][25][26]

En concreto, nos países europeos, aínda que cunha virulencia e repercusións menores que nos Estados Unidos,[25] tamén se presentaron en anos recentes controversias sobre a evolución en Alemaña, Reino Unido, Italia, Países Baixos, Polonia, Serbia e Turquía.[25][26][27][28][29]

O 17 de setembro de 2007, o Comité de Cultura, Ciencia e Educación da Asemblea Parlamentaria do Consello de Europa (APCE) emitiu un informe sobre os intentos de creacionistas inspirados nos norteamericanos de promocionar o creacionismo nas escolas europeas. Concluíu que "Se non somos coidadosos, o creacionismo podería converterse nunha ameaza aos dereitos humanos que son unha preocupación clave para o Consello de Europa... A guerra á teoría da evolución e aos seus propoñentes a miúdo orixínase en formas de extremismo relixioso que están estreitamente aliadas con movementos políticos de extrema dereita... algúns partidarios do creacionismo estrito están empeñados en substituír a democracia pola teocracia."[30] O Consello de Europa rexeitou firmemente o creacionismo.[31]

Aceptación científica

[editar | editar a fonte]
Véxase tamén: Probas da evolución.

Algunhas obxeccións recentes á teoría evolutiva están enfocadas a cuestionar a súa validez científica,[32][33] ou a intentar propoñer ideas alternativas.[34][35]

Status como teoría

[editar | editar a fonte]
Artigo principal: A evolución como feito e teoría.

Os críticos da evolución afirman que a evolución é "simplemente unha teoría", co cal queren subliñar que as teorías científicas nunca son absolutas, ou preséntana dunha maneira que causa confusións como unha cuestión de opinión en vez de como un feito ou evidencia.[36] Isto reflicte unha diferenza do significado que ten teoría nun contexto científico: mentres que na fala coloquial unha teoría é unha conxectura ou suposición, en ciencia unha teoría é unha explicación cuxas predicións foron verificadas por experimentos e outras probas. A teoría evolutiva refírese a unha explicación da diversidade de especies e á procedencia a partir duns antepasados, que conseguiu obter altos estándares en canto ás evidencias científicas. Un exemplo de evolución como teoría é a síntese moderna entre a selección natural darwiniana e a herdanza mendeliana. Como calquera outra teoría científica, a síntese moderna debátese constantemente polos científicos, compróbase, e refínase, pero hai un esmagador consenso na comunidade científica de que segue sendo o único modelo robusto que explica os feitos coñecidos sobre a evolución.[36][37] As alternativas que se presentan no debate científico a determinados aspectos da teoría da evolución, son tamén evolutivas. Non se cuestiona a evolución como tal. A síntese moderna foi incorporando novos aspectos que inflúen na evolución a medida que estes se foron debatendo e comprobando.

Os críticos tamén afirman que a evolución non é un feito.[38] En ciencia, un feito é unha observacion empírica verificada; porén, en contextos coloquiais, un feito pode ser simplemente algo sobre o cal hai esmagadoras evidencias. Por exemplo, no uso común teorías como que a "a Terra xira arredor do Sol" e os "obxectos caen debido á gravidade" poden denominarse "feitos", aínda que son puramente teóricos. Desde un punto de vista científico, por tanto, a evolución pode ser considerada un "feito" pola mesma razón que a gravidade: na definición científica, a evolución é un proceso observable que ocorre sempre que unha poboación de organismos cambia xeneticamente co paso do tempo. Na definición coloquial, a teoría da evolución pode tamén denominarse feito, referíndonos á natureza ben establecida desta teoría. Así, a evolución é amplamente considerada polos científicos tanto unha teoría coma un feito.[39][40][41]

Unha confusión similar está implicada en obxeccións como que a evolución "non está probada", xa que ningunha teoría en ciencia pode considerarse absolutamente verdadeira, senón só verificada por evidencias empíricas.[42] Esta distinción é moi importante en filosofía da ciencia, xa que se relaciona coa falta de certeza absoluta en calquera afirmación empírica, non só na evolución. Unha proba estrita é só posible en ciencia formal, como na lóxica ou en matemáticas, non nas ciencias naturais (onde termos como "validada" ou "corroborada" serían máis apropiados). Así, dicir que a evolución non está probada é unha verdade obvia, pero non é unha acusación maior que a de chamarlle "teoría". Porén, a confusión orixínase en que o significado coloquial de proba é simplemente "evidencia convincente", e en tal caso os científicos considerarían a evolución como algo "probado".[43]

Grao de aceptación

[editar | editar a fonte]

Unha obxección que se fai a miúdo, especialmente nos Estados Unidos, en relación coa ensinanza da evolución, é que a evolución é controvertida ou discutida.[44][45] A diferenza dos argumentos creacionistas do pasado, que buscaban prohibir toda ensinanza da evolución, este argumento utilízase para facer unha petición máis suave e reclama que a evolución debería presentarse xunto con outras visións alternativas, xa que é controvertida, e debería permitirse que os estudantes avaliasen e escollesen por si mesmos entre esas opcións.[45][46]

Esta obxección forma a base da campaña "Ensinar a contorversia" (Teach the Controversy) do Discovery Institute, un laboratorio de ideas baseado en Seattle, Washington, para promover a ensinanza do deseño intelixente nas escolas públicas dos Estados Unidos. Este obxectivo forma parte da "estratexia da cuña" dese instituto, un intento de socavar gradualmente a evolución e finalmente "inverter o sufocante dominio da visión do mundo materialista, e substituíla cunha ciencia en consonancia coas convicións cristiás e teístas".[18] Houbo varios intentos posteriores de introducir o deseño intelixente ou o creacionismo no currículo das escolas públicas norteamericanas, como a fracasada Emenda Santorum en 2001.[47]

Os científicos e os tribunais norteamericanos rexeitaron estas obxeccións sinalando que a ciencia non está baseada en apelacións á popularidade, senón nas evidencias. O consenso científico dos biólogos, non as opinións populares ou a imparcialidade, determina o que se considera aceptable en ciencia, e aínda que a evolución é controvertida na area pública, non é controvertida entre os expertos nese campo.[48][49]

En resposta, os creacionistas discutiron o nivel de apoio científico á evolución. O Discovery Institute reuniu uns 761 científicos en agosto de 2008 para que asinasen o documento A Scientific Dissent From Darwinism (Unha disensión científica co darwinismo) para mostrar que había un certo número de científicos que discutian o que eles denominaban "evolución darwinista". En realidade, esta declaración non manifestaba un rexeitamento da evolución, senón que expresaba escepticismo sobre a capacidade de que "a mutación aleatoria e a selección natural explicasen a complexidade da vida". Á súa vez xurdiron iniciativas contrarias, como A Scientific Support for Darwinism (Un apoio científico ao darwinismo), que recolleu 7.000 sinaturas en catro días[50], e o Project Steve, unha petición en ton máis humorístico parodiando as iniciativas creacionistas, que recolleu as sinaturas de 1.393 científicos (ao 24 de maio de 2016) que se chamaban "Steve" (ou variantes similares) apoiando a evolución (elixiuse ese nome en honor ao famoso evolucionista Stephen Jay Gould).[51]

Os creacionistas levan argumentando durante un século que a evolución é unha "teoría en crise" que axiña será desbancada, baseándose en obxeccións de que carece de evidencias fiables ou viola as leis naturais. Estas obxeccións foron rexeitadas pola maioría dos científicos. Os científicos consideran que as afirmacións sobre deseño intelixente, ou calquera outra explicación creacionista, non cumpren os estándares científicos necesarios para consideralos unha alternativa científica á evolución. Tamén se argumentou que incluso se se presentan evidencias en contra da evolución, é falso que estas sexan automaticamente evidencias en favor do deseño intelixente, o cal tería que probarse por si mesmo, coas súas propias probas.[52]

Unha obxección similar á evolución é que certas autoridades científicas (principalmente as premodernas) dubidaron ou rexeitaron a evolución.[53] Con frecuencia, afírmase que o propio Darwin "se retractou" no seu leito de morte, baseándose nunha falsa anecdota orixinada por unha historia escrita por Lady Hope, o cal fora rexeitado polos familiares de Darwin.[54] Estas obxeccións son rexeitadas por seren apelacións a argumentos de autoridade.

Status científico

[editar | editar a fonte]

Unha obxección neocreacionista común á evolución é que a evolución non se adhire aos estándares científicos normais, é dicir, que non é xenuinamente científica. Arguméntase que a bioloxía evolutiva non segue o método científico e, por tanto, non debería ensinarse nas clases de ciencia, ou polo menos debería ensinarse xunto con outras visións (como o creacionismo). Estas obxeccións a miúdo teñen que ver coa propia natureza da teoría evolutiva, o método científico e a filosofía da ciencia.

Natureza relixiosa

[editar | editar a fonte]
Véxase tamén: Fe e razón e Cientifismo.

Os creacionistas argumentan comunmente contra a evolución afirmando que "a evolución é unha relixión; non é ciencia".[17] O propósito desta crítica é minar a posición máis elevada desde a que os biólogos debaten cos creacionistas, e para resituar o debate desde un debate entre ciencia (evolución) e relixión (creacionismo) a outro entre dúas crenzas relixiosas, ou outras veces argumentan que a evolución é relixiosa, mentres que o deseño intelixente non.[55][56] Os que se opoñen á evolución frecuentemente refírense aos que apoian a evolción como "evolucionistas" ou "darwinistas", intentando darlle a eses termos un significado doutrinario.[17]

Os argumentos para que a evolución se considere unha relixión xeralmente son argumentos de analoxía: arguméntase que a evolución e a relixión teñen varias cousas en común, e por iso a evolución é unha relixión. Exemplos destes argumentos son que a evolución está baseada na fe, que os que apoian a evolución reverencian a Darwin como un profeta, e que rexeitan dogmaticamente suxestións alternativas sen nin sequera examinalas.[42][57] Estas argumentacións fixéronse máis poplares nos últimos anos a medida que o movemento neocreacionista tratou de distanciarse aparentemente da relixión, dando así máis razóns para facer uso dunha analoxía aparentemente antirrelixiosa.[48]

En resposta a isto, os partidarios da evolución aduciron que ningunha afirmación científica, incluídas as de Darwin, é tratada como sacrosanta, como mostran os aspectos da teoría de Darwin que foron rexeitados ou revisados polos científicos co paso dos anos, para formar primeiro o neodarwinismo e despois a síntese evolutiva moderna.[58][59] A afirmación de que a evolución está fundamentada na fe, a miúdo está baseada na crenza creacionista de que a evolución nunca foi observada, o que é igualmente rexeitado polo feito de que a evolución ten fortes evidencias que a apoian, e, por tanto, non require de fe.

En xeral, o argumento de que a evolución é relixiosa foi rexeitado porque a relixión non é definida polo máis ou menos dogmáticos ou celosos que sexan os seus fieis, senón polas súas crenzas espirituais ou sobrenaturais. Os que apoian a evolución sinalan que a evolución nin é dogmática nin se apoia na fe, e acusan aos creacionistas de crear confusión entre a definición estrita de relixión e o seu uso coloquial para referirse a algo ao que un se adhire entusiaticamente ou dogmaticamente. Os tribunais dos Estados Unidos rexeitaron tamén esta obxección:

Admitindo para o propósito da argumentación, non obstante, que a evolución é unha relixión ou principio relixioso, o remedio é deixar de ensinar a evolución, non establecer outra relixión en oposición a ela. Porén, está claramente establecido na xurisprudencia, e quizais tamén no sentido común, que a evolución non é unha relixión e que ensinar evolución non viola a Cláusula do Establecemento.[60]

Outra afirmación relacionada é que a evolución é atea (ver a sección sonre ateísmo máis abaixo); os creacionistas ás veces fusionan as dúas afirmacións e describen a evolución como unha "relixión atea" (cf. humanismo).[56] Este argumento contra a evolución é tamén frecuentemente xeneralizado a unha crítica de toda a ciencia; adúcese que a "ciencia é unha relixión atea", porque o naturalismo metodolóxico é algo non probado e, por tanto, "baseado na fe", igual que o son as crenzas sobrenaturais e teístas do creacionismo.[61]

Infalsabilidade

[editar | editar a fonte]

Unha afirmación considérase falsable se hai unha observación ou unha comprobación que se pode facer que demostraría que esta afirmación é falsa. As afirmacións que non son falsables non poden ser examinadas pola investigación cinetífica, xa que non permiten que se aplique ningunha comprobación que avalíe a súa exactitude. Os creacionistas, como Henry M. Morris, reclamaron que calquera observación pode ser acomodada dentro do marco evolutivo, así que é imposible demostrar que a evolución é incorrecta e, por tanto, a evolución non é científica.[62][63]

Porén, a evolución considérase falsable porque pode facer predicións que, se fosen contraditas polas evidencias, falsarían a evolución. Hai varios tipos de evidencias que poderían falsar a evolución, como que o rexistro fósil non mostrase ningún cambio co paso do tempo, a confirmación de que se impide que se acumulen as mutacións, ou observacións que mostrase que os organismos foron creados de modo sobrenatural ou espontaneamente.[62] Moitas das ideas e aseveracións de Darwin sobre feitos foron falsadas, xa que a ciencia evolutiva foi desenvolvéndose e continuou confirmando os seus conceptos centrais.[64][65] A pesar de todo isto, o creacionismo consta en gran medida de declaracións non corroboradas de que a evolución foi falsada globalmente.[62] A diferenza disto, as explicacións creacionistas que implican a intervención directa do sobrenatural no mundo físico non son falsables, porque calquera resultado dun experimento ou investigación podería ser a acción impredicible dunha deidade omnipotente.[66]

En 1976, o filósofo Karl Popper dixo que o "darwinismo non é unha teoría científica comprobable senón un programa de investigación metafísica".[67] Despois, Popper cambiou de opinión e dixo sobre a teoría de Darwin que "a teoría da selección natural é difícil de comprobar" comparada con outras áreas da ciencia.[68][69]

Como evidencia máis directa de que a teoría evolutiva é falsable poden sevir as palabras orixinais de Charles Darwin quen, no capítulo 6 de A orixe das especies escribiu: "Se se puidese demostrar que existiu calquera órgano complexo, que posiblemente non podería terse formado por numerosas modificacións lixeiras sucesivas, a miña teoría viríase abaixo completamente".[70] Se houbese evidencias empíricas que apoiasen este exemplo, serían unha afirmación do argumento creacionista da complexidade irredutible.

En resposta ás críticas sobre infalsabilidade da teoría evolutiva, propuxéronse numerosos exemplos de vías potenciais para falsar a evolución. J. B. S. Haldane, cando se lle preguntou que evidencias hipotéticas poderían refutar a evolución, respondeu que por exemplo atopar fósiles de "coellos nos estratos da era precámbrica."[71][72] Propuxéronse outros numerosos xeitos de falsar a evolución.[43] Por exemplo, o feito de que os humanos teñan un par de cromosomas menos que os grandes simios ofrece unha hipótese comprobable referente á fusión ou división de cromosomas a partir dun antepasado común. A hipótese da fusión foi confirmada en 2005 ao descubrirse que o cromosoma 2 humano é homólogo con dous cromosomas dos primates que se fusionaron, que seguen separados noutros primates. Os centrómeros e telómeros extra inactivos dos antigos cromosomas poden atoparse aínda no cromosoma 2 humano como resultado desta fusión.[73] A aseveración de que hai unha ascendencia común podería tamén ser refutada coa aplicación de métodos de secuenciación do ADN. Se é verdade a evolución, o ADN humano debería ser moito máis similar ao dos chimpancés e ao doutros grandes simios, que ao doutros mamíferos. Se non fose así, a idea da ascendencia común quedaría falsada. A análise do ADN mostrou que os humanos e os chimpancés teñen en común unha gran porcentaxe do seu ADN (entre o 95% e o 99,4% dependendo da medida).[74] Ademais, a evolución de chimpancés e humanos a partir dun devanceiro común predí a exstencia dun antepasado común (xeoloxicamente) recente. Atopáronse numerosos fósiles transicionais de homínidos.[75] Por tanto, a evolución humana pasou exitosamente varias probas que a podían falsar.

Unha afirmación relacionada é que a selección natural é tautolóxica.[68] Especificamente, adúcese que a frase "supervivencia dos máis aptos" é unha tautoloxía, porque a fitness se define como a capacidade de sobrevivir e reproducirse. Porén, esta frase, usada por primeira vez por Herbert Spencer en 1864, raramente é usada polos biólogos. Ademais, a fitness defínese con máis precisión como o estado de posuír os trazos que fan que sexa máis probable sobrevivir; esta definición, a diferenza da simple "capacidade de sobrevivir", evita que sexa unha obviedade.[76]

De xeito similar, sostense que a teoría evolutiva é un razoamento circular, porque esa evidencia interprétase como un apoio á evolución, pero á vez a evolución é necesaria para interpretar a evidencia. Un exemplo disto é a afirmación de que os estratos xeolóxicos están datados polos fósiles que conteñen, pero eses fósiles están á súa vez datados polos estratos nos que están.[42] Porén, na maioría dos casos os estratos non están datados polos seus fósiles, senón polas súas posicións relativas con respecto a outros estratos e poden ser datados radiometricamente, e a maioría dos estratos foron datados antes de que fose formulada a teoría da evolución.[77]

No seu libro de 1982 Abusing Science: The Case Against Creationism, o filósofo da ciencia Philip Kitcher aborda concretamente a cuestión da "falsabilidade" tendo en conta as notables críticas filosóficas á posición de Popper feitas por Carl Gustav Hempel e Willard Van Orman Quine, que rexeitan a súa definición de teoría como un conxunto de afirmacións falsables.[78] Como sinala Kitcher, se adoptamos unha visión estritamente popperiana do que é unha "teoría," as observacións sobre anomalías na órbita de Urano cando era o último planeta coñecido terían "falsado" as leis de Isaac Newton da mecánica celeste. En vez diso, suxeriuse que seguramente existiría outro planeta (daquela descoñecido) que estaba influíndo na órbita de Urano, predición que foi finalmente confirmada ao descubrirse máis tarde Neptuno. Kitcher concorda con Popper en que "seguramente hai algo correcto na idea de que unha ciencia pode ter éxito só se pode fracasar".[79] Pero insiste en que consideramos as teorías científicas como algo que consiste nunha "colección elaborada de afirmacións", algunhas das cales non son falsables, e outras que el chama "hipóteses auxiliares", que o son.

Segundo Kitcher, as boas teorías científicas deben ter tres características: unidade, fecundidade, e comprobabilidade independente das hipóteses auxiliares.

Unidade
"unha ciencia debería ser unificada.... As boas teorías consisten nunha soa estratexia para resolver un problema, ou unha pequena familia de estratexias que resolven problemas, que poden ser aplicadas a unha ampla gama de problemas" (1982: 47).
Fecundidade
"Unha gran teoría científica, como a de Newton, abre novos campos de investigación... Como a teoría presenta un novo camiño para mirar o mundo, pode levarnos a formular novas preguntas, e así embarcarnos en novas e frutíferas liñas de investigación... Tipicamente, unha ciencia florecente é incompleta. En calquera momento, formula novas cuestións ás que non pode actualmente responder. Pero a incompletitude non é un vicio. Ao contrario, a incompletitude é a nai da fecundidade... Unha boa teoría debería ser produtiva; debería formular novas preguntas e supoñer que esas preguntas poden ser respondidas sen abandonar as súas estratexias de resolución de problemas" (1982: 47–48).
Hipóteses auxiliares que son comprobables independentemente
"Unha hipótese auxiliar debería ser comprobada independentemente do problema determinado que se introduce para resolver, independentemente da teoría para a que está deseñada para salvar" (1982: 46) (por exemplo, a evidencia da existencia de Neptuno é independente das anomalías na órbita de Urano).

Como noutras definicións de teoría, incluíndo a de Popper, Kitcher deixa claro que unha boa teoría inclúe afirmacións que teñen (nos seus termos) "consecuencias observacionais." Pero, como a observación de irregularidades na órbita de Urano, a falsación é só unha posible consecuencia dunha observación. A produción de novas hipóteses é outra posible (e igualmente importante) consecuencia observacional. A explicación de Kitcher dunha boa teoría non só está baseada na súa comprensión de como funcionan as ciencias físicas. Tamén está tendo en conta a maneira en que funcionan as ciencias da vida.

Desde o punto de vista de Kitcher, a teoría darwinista non só cumpre as tres condicións para ser unha boa teoría científica; é sen lugar a dúbidas unha teoría extraordinariamente exitosa:

O núcleo da teoría evolutiva darwinista é unha familia de estratexias para resolver problemas, relacionadas polo seu emprego común dun particular estilo de narrativa histórica. Unha historia darwinista é un razoamento da seguinte forma xeral. O primeiro paso consiste nunha descrición dunha poboación ancestral de organismos. O razoamento avanza trazando a modificación da poboación a través das seguintes xeracións, mostrando como foron seleccionadas as características, herdadas e convertidas en predominantes. Un razoamento así pode usarse para responder multitude de cuestiós biolóxicas.[80]

O mesmo tipo de historia pode relatarse unha e outra vez para responder toda clase de cuestións sobre todo tipo de cousas vivas. A teoría evolutiva é unificada debido a moitas diversas cuestións ... pode ser dirixida a historias darvinianas que avanzan. Ademais, estas narrativas constantemente fan afirmacións que son suxeito de comprobación independente.[81]

Darwin non só proporcionou un esquema para unificar a diversidade da vida. Tamén lle deu unha estrutura á nosa ignorancia. Despois de Darwin, foi importante resolver asuntos xerais sobre as presuposicións das historias darwinianas. O modo en que debería avanzar a bioloxía fora admirablemente planificado, e estaba claro que os biólogos tiñan que afrontar cuestións para as cales non tiñan, aínda, respostas.[82]

Evidencias

[editar | editar a fonte]
Artigo principal: Evidencias da ascendencia común.

As obxeccións ás probas de que a evolución realmente ocorre adoitan a ser máis concretas e específicas, e implican a miúdo a análise directa dos métodos e afirmacións da bioloxía evolutiva.

Falta de observacións

[editar | editar a fonte]
Especies transicionais como o Archaeopteryx foron unha discusión habitual no debate creación-evolución durante polo menos 150 anos.

Unha afirmación común dos creacionistas é que a evolución nunca foi observada.[83] Os desafíos a tales obxeccións proceden a miúdo de debates sobre como se define a evolución (ver a sección anterior Definición da evolución). Na definición convencional de evolución, é moi simple observar que a evolución ocorre. Os procesos evolutivos, en forma de poboacións que cambian a súa composición xenética de xeración en xeración, foron observados en diferentes contextos científicos, como na evolución das moscas do vinagre, ratos, e bacterias no laboratorio,[84] e dos peixes tilapia (cíclidos) no campo. Tales estudos sobre evolución experimental, especialmente os que usan microorganismos, están proporcionando agora importantes coñecementos sobre como ocorre a evolución, especialmente no caso da resistencia a antibióticos.[84][85]

En resposta a estes exemplos, os creacionistas especifican que eles obxectan só a macroevolución, non a microevolución:[86][87] a maioría das organizacións creacionistas non discuten a existencia de pequenos cambios evolutivos relativamene menores a curto prazo, como os observados mesmo na crianza de cans. Ao contrario, discuten a existencia de cambios evolutivos maiores en longos períodos de tempo, que por definición non se poden observar directamente, senón só inferir a partir de procesos micrevolutivos e as trazas dos macroevolutivos.

Porén, tal como os biólogos definen a macroevolución, foron observadas tanto a microevolución coma a macroevolución.[88][89] As especiacións, por exemplo, foron directamente observadas moitas veces, a pesar de ideas equivocadas populares do contrario.[90] Ademais, a síntese evolutiva moderna non fai distincións no proceso descrito pola teoría da evolución cando considera a macroevolución e microevolución, xa que a primeira é simplemente evolución a nivel de especie ou por riba do nivel de especie e a última éo por debaixo do nivel de especie.[43][91] Un exemplo disto son as especies en anel.

Ademais, a macroevolución pasada pode ser inferida polas trazas históricas que deixou no rexistro xeolóxico. Os fósiles transicionais, por exemplo, proporcionan ligazóns plausibles entre varios grupos distintos de organismos, como o Archaeopteryx, que liga as aves e os dinosauros,[92] ou o Tiktaalik, que liga os peixes e os anfibios.[93] Os creacionistas discuten estes exemplos, ao aduciren que tales fósiles son fraudes ou que pertencen exclusivamente a un grupo ou ao outro, ou afirmando que debería haber máis evidencias de obvias especies transicionais.[94] O propio Darwin considerou que a escaseza de especies trransicionais era unha gran debilidade da súa teoría:

Por que entón non está cada formación xeolóxica e cada estrato cheo de tales elos intermedios? A xeoloxía con seguridade non revela ningunha de tales cadeas orgánicas finamente graduadas; e isto, quizais, é a máis obvia e grave obxección que pode ser recalcada contra a miña teoría. A explicación está, segundo creo, na extrema imperfección do rexistro xeolóxico.

Darwin apelaba ás limitadas coleccións de que entón se dispoñía, aos grandes períodos de tempo implicados, e ás diferentes velocidades de cambio polo cal algunhas especies vivas diferian moi pouco dos fósiles do período Silúrico. En posteriores edicións engadiu "que os períodos durante os cales as especies estiveron sufrindo modificacións, aínda que moi longas medidas en anos, foron probablemente curtas en comparación cos períodos durante os cales estas mesmas especies permaneceron sen sufrir ningún cambio."[95] O número de fósiles transicionais claros incrementouse enormemente desde os días de Darwin, e este problema foi en gran medida resolto co advimento da teoría do equilibrio interrompido, que predí un rexistro fósil principalmente estable, que é interrompido por especiacións maiores ocasionais.[96][97]

A medida que se acumularon evidencias directas cada vez máis convincentes de evolución interespecies e especie-especie, os creeacionistas redefiniron o que entendían sobre a que equivale un "tipo creado" (created kind), e continuaron insistindo en que deben de producirse experimentalmente demostracións máis claras da evolución.[98] Unha versión desta obxección é "Estás aí?," popularizada polo creacionista da Terra Xove Ken Ham. Argumenta que como ninguén excepto Deus pode observar directamente os eventos no pasado distante, as afirmacións científicas son simples especulacións ou "contos".[99][100] As secuencias de ADN dos xenomas dos organismos permiten unha comprobación independente das súas relacións preditas, xa que as especies que diverxeron máis recentemente estarán máis estreitamente emparentadas xeneticamente que as especies que están máis distantemente relacionadas; tales árbores filoxenéticas mostran unha organización xerárquica na árbore da vida, como se espera pola súa ascendencia común.[101][102]

En campos como a astrofísica ou meteoroloxía, onde as observacións directas ou experimentos de laboratorio son difíciles ou imposibles, o método científico depende de observacións e inferencias lóxicas. Neses campos, as probas de falsabilidade son satisfeitas cando a teoría se usa para predicir os resultados de novas observacións. Cando tales observacións contradín as predicións dunha teoría, poden ser revisadas ou descartadas e hai que procurar unha alternativa mellor que explique os feitos observados. Por exemplo, a a teoría da gravitación universal de Newton foi substituída pola teoría de Albert Einstein da relatividade xeral cando se observou que esta última predicía con maior precisión a órbita de Mercurio.[103]

Probas pouco fiables

[editar | editar a fonte]

Unha obxección relacionada é que a evolución está baseada en evidencias pouco fiables. Esta obxección vai máis alá que os argumentos menos substanciais de que a "evolución non está probada", afirmando que a evolución nin sequera ten boas evidencias. Tipicamente, está baseada no argumento de que as evidencias da evolución están cheas de fraudes e falsificacións, que as evidencias da evolución van ser probablemente desbotadas como o foron algunhas das súas evidencias pasadas, ou que certos tipos de evidencias son inconsistentes e dubidosas.

Argumentos contra a fiabilidade da evolución están así a miúdo baseados en analizar a historia do pensamento evolucionista ou a historia da ciencia en xeral. Os creacionistas indican que no pasado, grandes revolucións científicas desbancaron teorías que ata ese tempo se consideraban como case certas. Afirman que a actual teoría evolutiva é probable que sufra esa revolución no futuro, baseándose de que é unha "teoría en crise" por unha razón ou outra.[104]

Copia de George Romanes de 1892 dos debuxos de embrións de Ernst Haeckel, a miúdo atribuída incorrectamente ao propio Haeckel.[105]

Os críticos da evolución apelan comunmente a pasadas fraudes como a falsificación arqueolóxica do home de Piltdown. Arguméntase que como os científicos estiveron equivocados e foron enganados no pasado sobre evidencias de varios aspectos da evolución, as evidencias actuais da evolución tamén están probablemente baseadas na fraude e no erro. Moitas das evidencias da evolución foron acusadas de ser fraudulentas en diversas épocas, como o Archaeopteryx, o melanismo da Biston betularia, e os pimpíns de Darwin; estas afirmacións foron seguidamente refutadas polos expertos neses campos.[106][107][108][109]

Tamén se sinalou que certas evidencias iniciais da evolución, que son agora consideradas anticuadas e erradas, como os debuxos comparativos de embrións do século XIX atribuídos a Ernst Haeckel, usados para ilustrar a súa teoría da recapitulación ("a ontoxenia recapitula a filoxenia"), non eran simples erros senón fraudes.[110] O biólogo molecular Jonathan Wells (devoto do deseño intelixente) criticou os libros de texto de bioloxía alegando que continúan reproducindo ditas evidencias despois de que estas fosen refutadas.[108] En resposta, o National Center for Science Education sinalou que ningún dos libros de texto revisados por Wells comete o erro que este sinala, xa que os debuxos de Haeckel son mostrados nun contexto histórico discutíndose neles por que son incorrectos, e os correctos debuxos e fotos modernos usados en libros de texto son malinterpretados por Wells.[111]

Cronoloxía pouco fiable

[editar | editar a fonte]
Ilustracións de embrións humanos e de cans, que parecen case idénticos ás 4 semenas, diferéncianse despois ás 6 semanas, mostrando encima un embrión de tartaruga de 6 semanas e un embrión de galiña de 8 días, presentados por Haeckel en 1868 como proba convincente da evolución. As imaxes das etapas embrionarias iniciais son hoxe considerados inexactas.[112]

Os creacionistas afirman que a evolución se basea en certo tipo de evidencias que non dan unha información fiable do pasado. Por exemplo, arguméntase que a técnica da datación radiométrica para avaliar a idade dos mateirias baseada nas taxas de desintegración radioactiva de certos isótopos xera resultados inconsistentes e non fiables. Foi especialmente criticada a datación de radiocarbono usando o isótopo do carbono 14. Arguméntase que a desintegración radiométrica depende de varias suposicións que son inseguras como o principio do uniformitarismo, datas de desintegración constantes, ou rochas que actúan como sistemas pechados. Tales argumentos foron desestimados polos científicos porque métodos independentes confirmaron a fiabilidade das datacións radiométricas no seu conxunto; adicionalmente, diferentes métodos de datación radiométrica e técnicas confirmaron independentemente os resultados das outras.[113]

Outra forma desta obxección é dicir que a evidencia fósil non é fiable. Isto está baseado en diversas razóns que se aducen, como que hai demasiados "baleiros" no rexistro fósil,[114][115] que a datación fósil está baseada nun razoamento circular (ver a sección Infalsabilidade de arriba), ou que certos fósiles, como os fósiles poliestratos, están aparentemente "fóra de sitio". O exame dos xeólogos atopou que os fósiles poliestratos son consistentes coa formación in situ.[116] Arguméntase que certas características da evolución apoian o catastrofismo creacionista (cf. Gran Inundación), en vez do equilibrio interrompido gradualista da evolución,[117] o cal algúns afirman que é unha teoría ad hoc para explicar os baleiros fósiles.[118]

Plausibilidade

[editar | editar a fonte]

Algunhas das obxeccións máis antigas e máis comúns da evolución discuten se a evolución pode realmente explicar toda a aparente complexidade e orde do mundo natural. Argumentouse que a evolución é demasiado improbable ou que carece de explicación para varios aspectos da vida, e que, polo tanto, debe apelarse polo menos a unha intelixencia, como o Deus das relixións abrahámicas, para explicar esas características específicas.

Improbabilidade

[editar | editar a fonte]
Véxase tamén: Argumento teleolóxico e Analoxía do reloxeiro.

Unha obxección común da evolución é que, simplemente, é demasiado improbable para que a vida, na súa complexidade e aparente "deseño", se orixinase "por azar". Arguméntase que as probabilidades de que a vida se tivese orixinado sen que unha intelixencia deliberada a guiase son tan astronomicamene baixas que é irrazoable non inferir a existencia dun deseñador intelixente a partir da observación do mundo natural, e especificamente a partir da diversidade da vida.[119] Unha versión máis extrema deste argumento é que a evolución non pode crear estruturas complexas (véxase máis abaixo a sección Creación de estruturas complexas). A idea de que é simplemente demasiado implausible que a vida tivese evolucionado está a miúdo erradamente encapsulada en citas como que "a probabilidade de que a vida se orixinase na Terra non é maior que a probabilidade de que un furacán, que varrese un vertedoiro de chatarra, tivese a sorte de ensamblar un Boeing 747", que é atribuída ao astrofísico Fred Hoyle e coñecida como falacia de Hoyle.[120] Hoyle era un darwinista, ateo e antiteísta, pero avogaba pola teoría da panspermia, na cal a abioxénese produciríase no espazo exterior e a vida primitiva da Terra chegaría desde alí por dispersión natural.

Puntos de vista superficialmente similares, pero non relacionados co de Hoyle, son así invariablemente xustificados con argumentos análogos. A idea básica deste argumento do deseñador é o argumento teleolóxico, un argumento da existencia de Deus baseado na orde ou propósito que se percibe no universo. Un xeito común de usar isto como obxección da evolución é apelando á analoxía do reloxeiro do filósofo do século XVIII William Paley (1743-1805), que considera que certos fenómenos naturais son análogos a un reloxo (no sentido de que están ordenados, son complexos, teñen un propósito), o que significa que, igual que o reloxo, deberon ser deseñados por un "reloxeiro", un axente intelixente. Este argumento forma o núcleo do deseño intelixente, un movemento neocreacionista que trata de establecer certas variantes do argumento do deseño como ciencia lexítima, en vez de como filosofía ou teoloxía, e trata de que se ensinen nas escolas xunto coa evolución.[16][48]

Como a teoría da evolución a miúdo se entende como que a vida se orixinou "por azar", argumentos de deseño como os da analoxía do reloxeiro de William Paley de 1802 foron desde hai tempo obxeccións populares á teoría:[121] O libro de Paley inclúe unha resposta ás ideas protoevolucionistas de Erasmus Darwin.

Esta obxección é fundamentalmente un argumento de falta de imaxinación, ou argumento de incredulidade: unha determinada explicación vese como contraintuitiva, e, por tanto, no seu lugar apélase a unha explicación alternativa máis intuitiva. Os partidarios da evolución xeralmente responden argumentando que a evolución non está baseada no "azar", senón en interaccións químicas predicibles: o "deseñador" son os procesos naturais e non os seres sobrenaturais. Aínda que o proceso implica algúns elementos aleatorios, é o proceso non aleatorio da selección de xenes que potencian a supervivencia o que impulsa a evolución ao longo dunha traxectoria ordenada. O feito de que os resultados parezan ordenados e semellen "deseñados" non supón unha maior evidencia dunha intelixencia sobrenatural que a aparición de fenómenos naturais complexos (por exemplo, as folerpas de neve).[122] Tamén se argumenta que hai insuficientes evidencias para facer afirmacións sobre a plausibilidade ou implausibilidade da abioxénese, e que certas estruturas demostran un mal deseño, e que a implausibilidade de que a vida evolucionase exactamente como o fixo non é maior evidencia dunha intelixencia que a implausibilidade de que unha baralla de cartas sexa barallada e como resultado se orixine unha orde determinada de cartas.[48][121]

Tamén se sinalou que os argumentos contra de que algunhas formas de vida se orixinen "por azar" son realmente obxeccións á abioxénese non teísta, non á evolución. Algúns argumentos contra a "evolución" están baseados na idea equivocada de que a abioxénese ou orixe da vida é un compoñente da evolución ou un precursor necesario. Obxeccións similares ás veces combinan a evolución co Big Bang.[21]

Os apoloxistas cristiáns e o filósofo Alvin Plantinga, un partidario do deseño intelixente, formalizaron e revisaron o argumento da improbabilidade como argumento evolutivo contra o naturalismo, que considera que é irracional rexeitar un creador intelixente sobrenatural porque a aparente probabilidade de que evolucionasen certas facultades é moi baixa. Concretamente, Plantinga afirma que a evolución non pode explicar a aparición de facultades de razoamento fiables. Plantinga argumenta que mentres que se esperaría que un Deus crease cousas con facultades de razoamento fiables, sería igual de probable que a evolución conducise a facultades non fiables, o que significa que se a evolución é verdadeira, é irracional confiar en ningún razoamento no que un se basee para concluír que é certa.[123] Este novo argumento epistemolóxico foi criticado de modo similar a outros argumentos de deseño probabilísticos. Argumentouse tamén que a racionalidade, en caso de que propicie a supervivencia, é máis probable que sexa seleccionada favorablemente que a irracionalidade, facendo que o desenvolvemento natural de facultades cognitivas fiables sexa máis probable que o das non fiables.[124][125]

Aspectos non explicados do mundo natural

[editar | editar a fonte]
Véxase tamén: Argumento ad ignotantiam.
Foto de 1880 do espécime de Archaeopteryx de Berlín, mostrando plumas nas patas que foron despois retiradas durante a súa preparación.

O bioquímico Michael Behe argumentou que a teoría evolutiva actual non pode explicar certas estruturas complexas, especialmente en microbioloxía. Behe aduce que esas estruturas están "dispostas deliberadamente por un axente intelixente".[126]

Ademais de estruturas e sistemas complexos, entre os fenómenos que os críticos consideran que a evolución non pode explicar están a consciencia, a intelixencia dos homínidos, os instintos, as emocións, a metamorfose, a fotosíntese, a homosexualidade, a música, a linguaxe, a relixión, a moralidade, e o altruísmo (ver altruísmo en animais).[127] A maioría deles, como a intelixencia dos homínidos, o instinto, as emocións, a fotosíntese, a linguaxe, o altruísmo, foron ben explicados pola evolución, mentres que outros seguen sendo enigmáticos ou teñen só explicacións preliminares. Porén, os partidarios da evolución sosteñen que ningunha explicación alternativa puido explicar adecuadamente a orixe biolóxica destes fenómenos.[128]

Os creacionistas argumentan contra a evolución dicindo que non pode explicar certos procesos non evolutivos, como a abioxénese, o Big Bang, ou o significado da vida. Neses exemplos, evolución é redefinida para que signifique a historia completa do universo, e arguméntase que se un aspecto do universo é aparentemente inexplicable, todo o corpo de teorías científicas teñen que carecer de base. Neste punto, as obxeccións deixan a arena da bioloxía evolutiva e convértense en disputas científicas ou filosóficas xerais.[129]

Os astrónomos Fred Hoyle e Chandra Wickramasinghe, impulsores da teoría da panspermia, argumentaron en favor dun antepasado cósmico,[130][131][132][133][134][135] e contra a abioxénese e a evolución na Terra. Para eles a vida orixinouse no espazo.[136][137]

Imposibilidade

[editar | editar a fonte]

Esta clase de obxeccións é máis radical que a anterior, xa que afirma que un aspecto importante da evolución non só é acientífico ou implausible, senón imposible, porque contradí algunha outra lei da natureza ou está constrinxida de tal maneira que non pode producir a diversidade biolóxica do mundo.

Creación de estruturas complexas

[editar | editar a fonte]
Véxase tamén: Complexidade irredutible.
O flaxelo bacteriano foi aducido na chamada ciencia da creación e no deseño intelixente para ilustrar o concepto de complexidade irredutible. Unha análise coidadosa mostra que non hai grandes obstáculos para unha evolución dos flaxelos gradual.
As cousas vivas teñen características fantasticamente intricadas —a nivel anatómico, celular e molecular— que non poderían funcionar se fosen menos complexas ou sofisticadas. A única conclusión prudente é que son produtos dun deseño intelixente, non da evolución.
Jonathan Sarfati, citando ao editor de Scientific American John Rennie[138][139]

A teoría evolutiva moderna sostén que todos os sistemas biolóxicos deberon evolucionar incrementalmente, por medio dunha combinación de selección natural e deriva xenética. Tanto Darwin e os seus primeiros detractores recoñeceron os problemas potenciais que se podían orixinar da súa teoría da selección natural se a liñaxe de órganos e outras características biolóxicas non se puidesen explicar por cambios graduais paso a paso ao longo de sucesivas xeracións, se todos os estadios intermedios entre o órgano inicial e o órgano final resultasen que non son melloras do orixinal, sería imposible que o último órgano se desenvolvese só polo proceso da selección natural. Os órganos complexos como o ollo foron presentados por William Paley como exemplos da necesidade dun deseño divino, e Darwin, anticipándose ás primeiras críticas de que a evolución do ollo e outros órganos complexos parecía imposible, sinalou o seguinte:

[A] razón dime que se se puidese mostrar que existen numerosas gradacións desde un ollo perfecto e complexo a un moi imperfecto e simple, sendo cada grao útil ao seu posuidor; se ademais, o ollo variase cada vez lixeiramente, e as variacións son herdadas, o cal certamente é o caso; e se calquera variación ou modificación no órgano fose útil a un animal en condicións cambiantes da vida, entón a dificultade de crer que un ollo perfecto e complexo se puidese formar por selección natural, aínda que insuperable para a nosa imaxinación, dificilmente pode considerarse real.[140]

Pero a continuación Darwin explica unha posible vía pola que puideron evolucionar os ollos desde estruturas moi simples a complexas.[141]

De xeito similar, o etólogo e biólogo evolutivo Richard Dawkins dixo sobre o tema da evolución das plumas nunha entrevista para o programa de televisión The Atheism Tapes:

Houbo unha serie de vantaxes todo o tempo nas plumas. Se vostede non pode pensar nunha, entón iso é o seu problema, non o problema da selección natural... É perfectamente posible que as plumas empezasen como extensións esponxosas das escamas reptilianas para actuar como illantes... As primeiras plumas puideron ser unha estratexia diferente a ter pelos entre os réptiles para mantérense quentes.

Os argmentos creacionistas fanse da seguinte maneira: "Que utilidade ten medio ollo?" e "Que utilidade ten media á?".[142] As investigacións confirmaron que a evolución natural do ollo e outros órganos intricados é totalmente factible.[143][144] Porén, os creacionistas insisten en que é inconcibible que esa complexidade evolcionase sen un deseñador, e esta obxección á evolución foi refinada en anos recentes co argumento máis sofisticado da complexidade irredutible do movemento do deseño intelixente, formulada por Michael Behe.[16]

A complexidade irredutible é a idea de que certos sistemas biolóxicos non poden ser separados nas súas partes constituíntes e seguir sendo funcionais, e, por tanto, que non puideron ter evolucionado de forma natural desde os sistemas menos complexos ou completos. Mentres que argumentos pasados desta natureza xeralmente referíanse a órganos macroscópicos, os exemplos primarios de Behe de complexidade irredutible son de natureza celular e bioquímica. Argumentou que os compoñentes de sistemas como a fervenza da coagulación do sangue, o sistema inmunitario, e o flaxelo bacteriano son tan complexos e interdependentes que non puideron evolucionar a partir de sistemas simples.[145]

De feito, o meu argumento para o deseño intelixente está aberto á refutación experimental. Velaquí un experimento pensado para aclarar este punto. No libro Darwin's Black Box (Behe 1996) afirmei que o flaxelo bacteriano era irredutiblemente complexo e requiría un deseño intelixente deliberado. A outra cara desta afirmación é que o flaxelo non se pode producir por selección natural actuando sobre a mutación aleatoria, ou calquera outro proceso non intelixente. Para falsar esta afirmación, un científico podería ir ao laboratorio, situar unha especie de bacteria carente de flaxelo baixo alguha presión selectiva (para a mobilidade, digamos), crecendo durante dez mil xeracións, e ver se se producía o flaxelo (ou calquera outro sistema complexo). Se iso ocorrese, as miñas afirmacións serían claramente rebatidas.
Michael Behe[146]

Nos anos que pasaron desde que Behe propuxo a complexidade iredutible, fixéronse novos desenvolvemetos e avances en bioloxía, como unha mellora da comprensión da evolución do flaxelo,[147] que xa socavaron estes argumentos.[148][149] A idea de que sistemas complexos aparentemente irredutibles non poden evolucionar foi refutada explicando a actuación de mecanismos evolutivos como a exaptación (a adaptación de órganos a funcións enteiramente novas)[150] e o uso de "armazóns", que son características inicialmente necesarias dun sistema que posteriormente dexenera cando xa non é necesario. Propuxéronse vías evolutivas potenciais para todos os sistemas que Behe usou como exemplos de complexidade irredutible.[148][151][152]

A explosión cámbrica e o argmento da complexidade

[editar | editar a fonte]
Véxase tamén: Explosión cámbrica.

A explosión cámbrica foi o avance relativamente rápido na aparición da maioría dos filos animais hai uns 542 millóns de anos, como se demostra polo rexistro fósil,[153] así como moitos máis filos agora extintos (as cifras varían, pero son comúns cifras do 35 ao 40 de filos existentes orixinados entón, e ata uns 100 filos extintos adicionais).[154] Isto foi acompañado dunha maior diversificación doutros organismos, e isto inclúe polo menos a animais, fitoplancto e calcimicrobios.[155] Antes da explosión cámbrica a maioría dos organismos eran simples, formados por células individuais ocasionalmente organizadas en colonias. Nos seguintes 70 ou 80 millóns de anos, a taxa de diversificación acelerouse nunha orde de magnitude (definida en termos de extinción e orixe de especies[156]) e a diversidade da vida empezou a parecerse ao que é hoxe,[157][158] aínda que non lembre ás especies que hai hoxe.[153]

O problema básico disto é que a selección natural require que haxa unha lenta acumulación de cambios, nos que os novos filos tardarían máis tempo en aparecer, e unha nova clase tardaría máis que unha nova orde, e esta máis que unha nova familia, e así sucesivamente con xéneros e especies,[159] mais a aparente aparición sen precedentes de moitos novos taxons de nivel superior quizais implica mecanismos evolutivos infrecuentes.[160][161]

Hai un consenso xeral de que naquela época se deron moitos factores que axudaron a disparar a explosión cámbrica,[162] pero non hai un consenso xeralmente aceptado sobre a súa combinación, e a explosión cámbrica continúa a ser unha área de controversia e investigación sobre por que foi tan rápida, por que tivo lugar a nivel de filos, por que apareceron tantos filos entón e ningún desde entón, e mesmo se o rexistro fósil aparente é exacto.[163]

Un exemplo destas opinións é a que implica o comunmente citado aumento nos niveis de oxíxeno durante o chamado Evento da grande oxixenación, que o biólogo P. Z. Myers resumiu así:[164] "O que foi foron cambios ambientais, en particular a revolución da bioturbación causada pola evolución dos vermes que liberaron os nutrientes enterrados, e o sostido incremento do contido de oxíxeno na atmosfera, que permitiu que eses nutrientes impulsasen o crecemento;[165][166][167] a competición ecolóxica, ou un tipo de carreira de armamentos, que lle deu unha clara vantaxe selectiva a novidades que permiten que as especies ocupen novos nichos; e a evolución de mecanismos de desenvolvemento que permiten que os organismos multicelulares xerar novos morfotipos rapidamente". O incremento de oxíxeno molecular (O2) tamén puido permitir a formación dunha capa de ozono (O3) protectora, que funcionou como un escudo para a Terra contra os letais raios UV do Sol.[168]

Creación e información

[editar | editar a fonte]

Outra nova obxección, cada vez máis frecuente, dos ceacionistas é que os mecanismos evolutivos como a mutación non poden xerar nova información. Os creacionistas como William A. Dembski, Werner Gitt, e Lee Spetner intentaron usar a teoría da información para discutir a evolución. Dembski dixo que a vida demostra unha complexidade especificada, e que a evolución sen un axente intelixente non pode explicar a xeración de información que sería necesaria para producir a complexidade especificada.[169]

Estas afirmacións foron amplamente rexeitadas pola comunidade científica; a nova información xérase regularmente na evolución sempre que se orixina unha nova mutación ou duplicación xénica. En anos recentes foron observados claros exemplos de trazos únicos completamente novos que se orixinaron por mutación, como a evolución de bacterias comedoras de nailon, que desenvolveron novos encimas para dixerir eficientemente un material que non existiu ata a era moderna.[170][171] De feito, cando un organismo se considera xunto co ambiente no cal evolucionou, non hai necesidade de explicar a creación de información. A información do xenoma forma un rexistro de como foi posible sobrevivir nun determinado ambiente. Non se crea, senón que se recolle do ambiente por investigación (por medio de ensaio e erro), a medida que os organismos mutantes se reproducen ou fracasan.[172]

Un argumento relacionado contra a evolución é que a maioría das mutacións son nocivas.[173] Porén, a gran maioría das mutacións son neutras, e a minoría de mutacións que son beneficiosas ou nocivas son a miúdo situacionais, é dicir, unha mutación que é nociva nun ambiente pode ser beneficiosa noutro.[174]

Violación da segunda lei da termodinámica

[editar | editar a fonte]
Véxase tamén: Entropía e vida.
Como a Terra recibe enerxía do Sol, é un sistema aberto. A segunda lei da termodinámica aplícase só a sistemas illados.

Outra obxección é que a evolución viola a segunda lei da termodinámica.[175] Aínda que a lei se aplica a todos os sistemas, no caso dun sistema pechado sinala: "a entropía dun sistema illado non en equilibrio tenderá a incrementarse co tempo, aproximándose ao máximo valor no equilibrio". Noutras palabras, a entropía dun sistema illado ideal (unha medida da dispersión de enerxía nun sistema físico de modo que non está dispoñible para facer traballo mecánico) tenderá a incrementarse ou permanecer igual, non a diminuír. Os creacionistas argumentan que a evolución viola esta lei física ao requirir un decrecemento na entropía, ou desorde, co paso do tempo.[176]

Esta afirmación está baseada nunha manifestación da lei que só é aplicable a sistemas illados, que non intercambian materia e enerxía coas súas contornas. Os organismos, en contraste, son sistemas abertos, xa que constantemente intercambian enerxía e materia co seu ambiente: por exemplo os animais comen alimentos e excretan refugallos, e radian e absorben calor. Similarmente, a Terra absorbe enerxía do Sol e emite enerxía de volta ao espazo. O sistema Sol-Terra-espazo non viola a segunda lei, porque o enorme incremento de entropía debido a que a Terra e o Sol radian ao espazo empequenece o decrecemento local de entropía causado pola existencia e evolución da vida autoorganizada.[39][177]

Desde que a segunda lei da termodinámica ten unha definición matemática precisa, este argumento pode ser analizado cuantitativamente.[178][179] Isto fíxoo o físico Daniel F. Styer, que concluíu o seguinte: "Estimacións cuantitativas da entropía implicada na evolución biolóxica demostran que non hai conflito entre a evolución e a segunda lei da termodinámica."[178]

Nunha carta ao editor publicada en The Mathematical Intelligencer titulada "Como os antievolucionistas abusan das matemáticas", o matemático Jason Rosenhouse indicou:

O feito é que as forzas naturais rutineiramente conducen a decrecementos locais da entropía. A auga conxélase formando xeo e os ovos fertilizados convértense en bebés. As plantas usan a luz do sol para converter o dióxido de carbono e a auga en azucre e oxíxeno, pero [non] invocamos a intervención divina para explicar o proceso [...] a termodinámica non ofrece nada que diminúa a nosa confianza no darwinismo.[180]

Implicacións morais

[editar | editar a fonte]

Outras obxeccións comúns á evolución alegan que a evolución conduce a resultados obxectables, como malas crenzas, comportamentos e sucesos. Arguméntase que ensinar a evolución degrada os valores, socava a moral, e fomenta a irrelixiosidade ou o ateísmo. Isto pode considerarse unha apelación ás consecuencias (unha forma de falacia lóxica), xa que as ramificacións potenciais de crer na teoría evolutiva non teñen nada que ver coa súa realidade empírica obxectiva, que depende da validez das probas que avalan a teoría, que con este tipo de argumentos non se discuten.

Os humanos considerados como animais

[editar | editar a fonte]

Na clasificación biolóxica os humanos son animais,[181][182] un dato básico que se coñece desde hai máis de 2.000 anos. O creacionista J. Rendle-Short afirmou na revista Creation que se á xente se lle ensina a evolución pode esperarse que se comporte como animais.[183] Pero como os animais se comportan en todo tipo de maneiras, isto non ten sentido. En termos evolutivos, os humanos poden adquirir coñecemento e cambiar os seus comportamentos para concordar cos estándares sociais, polo que os humanos se comportan da mesma maneira que outros humanos.[184]

Efectos sociais

[editar | editar a fonte]
Caricatura de 1871 de Charles Darwin representado como un mono.[185]
O libro de Thomas Henry Huxley Man's Place in Nature (1863) foi o primeiro dedicado á evolución humana e un primeiro exemplo de bioloxía comparativa.

En ningún país occidental como Estados Unidos as obxeccións de tipo moral á evolución chegaron a ser tan virulentas, polo que os exemplos que se mencionan a continuación refírense a ese país, pero serven para reflectir unha posición moi común dos creacionistas neses aspectos.

En 1917, Vernon Kellogg publicou Headquarters Nights: A Record of Conversations and Experiences at the Headquarters of the German Army in France and Belgium, que afirmaba que os intelectuais alemáns estaban totalmente comprometidos coa idea de que a forza ten a razón debido á súa "incondicional aceptación do peor do neodarwinismo, o Allmacht da selección natural aplicado rigorosamente á vida humana e á sociedade e Kultur."[186] Isto influenciou fortemente ao político William Jennings Bryan, que consideraba o darwinismo como unha ameaza moral para América e fixo campaña contra a teoría evolutiva; a súa campaña culminou co xuízo de Scopes, cuxo resultado impediu na práctica a ensinanza da evolución na maioría das escolas públicas norteamericanas ata a década de 1950.

Algúns creacionistas afirman que moitos males sociais que se perciben como poden ser os crimes, embarazos de adolescentes, homosexualidade, aborto, inmoralidade, guerras, e xenocidios son causados pola crenza na evolución.[187] R. Albert Mohler, Jr., presidente do Seminario Teolóxico Baptista do Sur en Louisville, Kentucky, escribiu o 8 de agosto de 2005, na serie de ensaios Taking Issue da NPR, que "Debates sobre educación, aborto, ecoloxismo, homosexualidade e unha multitude doutros temas son realmente debates sobre a orixe da vida humana — e de aí o significado —. ...a teoría evolutiva sostén a base do relativismo moral e o rexeitamento da moralidade tradicional".[188][189]

Henry M. Morris, profesor de enxeñaría e fundador da Creation Research Society e do Institute of Creation Research, afirma que a evolución era parte dunha relixión pagá que xurdiu despois da época da Torre de Babel, era parte das filosofías de Platón e Aristóteles, e foi responsable de todo tipo de cousas, desde a guerra á pornografía ou á rotura da familia nuclear.[190]

O reverendo D. James Kennedy de The Center for Reclaiming America for Christ and Coral Ridge Ministries afirma que Darwin foi o responsable das atrocidades de Adolf Hitler. No documental feito por J. Kennedy e no folleto que o acompaña co título Darwin's Deadly Legacy, Kennedy afirma que "Para dicilo simplemente, se non hai Darwin, non hai Hitler". Nos seus esforzos por expoñer os "nocivos efectos que a evolución está tendo na nosa nación, os nosos nenos, e o noso mundo", Kennedy tamén afirma que, "Tivemos 150 anos de teoría do evolución darwiniana, e que nos trouxo? Tanto se Darwin o pretendía como se non, millóns de mortes, a destrución daqueles considerados inferiores, a desvalorización da vida humana, o incremento da desesperanza."[191][192][193] Richard Weikart, membro do Center for Science and Culture do Discovery Institute fixo afirmacións similares,[194][195] como tamén outros creacionistas.[196] Esta afirmación é central no documental Expelled: No Intelligence Allowed (2008), que promove o creacionismo do deseño intelixente. A organización xudía Anti-Defamation League describe ditas afirmacións como un uso ultraxante do Holocausto xudeu e o seu simbolismo, e como unha trivialización de "...moitos factores complexos que levaron ao exterminio en masa dos xudeus europeos. Hitler non necesitou a Darwin ou a evolución para idear o seu atroz plan para exterminar ao pobo xudeu, e Darwin e a teoría evolutiva non poden explicar a loucura xenocida de Hitler. Ademais, o antisemitismo existía moito antes de que Darwin escribise unha soa palabra."[193][197] O creacionista da Terra xove Kent Hovind culpa á evolución do comunismo, socialismo, Primeira guerra mundial, Segunda guerra mundial, racismo, o Holocausto xudeu, os crimes de Stalin, a guerra do Vietnam, e dos campos de exterminio de Pol Pot en Camboxa, así como do incremento dos crimes, das nais solteiras, e outros males sociais.[83] O fillo de Hovind, Eric Hovind mantén que a evolución é responsable de que a xente se faga tatuaxes e piercings, do sexo premarital, nacementos fóra do matrimonio, enfermidades de transmisión sexual (ETS), divorcios, e abusos a menores.[198]

Os partidarios da evolución rexeitan estas críticas como contrarias aos feitos, e algúns argumentan que o que parece ser certo é todo o contrario. Un estudo publicado polo autor e ilustrador Gregory S. Paul chegou á conclusión que as crenzas relixiosas, incluíndo a crenza no creacionismo e a negación da evolución, están positivamente correlacionadas con males sociais como o crime.[199] As enquisas de The Barna Group atoparon que os cristiáns e non cristiáns estadounidenses teñen taxas de divorcios similares, e as maiores taxas de divorcio nos Estados Unidos danse entre os baptistas e pentecostalistas, dúas seitas que rexeitan a evolución e abrazan o creacionismo.[200]

Michael Shermer argumentou en Scientific American en outubro de 2006 que a evolución apoia conceptos como os valores familiares, evitar as mentiras, fidelidade, códigos morais e o imperio da lei.[201] Vai máis alá e suxire que a evolución podería utilizarse para dar un maior apoio á noción dun creador omnipotente, en vez da dun arranxador con limitacións baseado no modelo humano, que é a imaxe máis común subscrita polos creacionistas. Para outros, unha coidadosa análise das acusacións dos creacionistas de que a evolución leva ao relativismo moral e ao Holocausto ten como conclusión que estas acusacións parecen ser moi gratuítas.[202] Ditas análises conclúen que as orixes do Holocausto están con maior probabilidade moito máis fundadas na historia do cristianismo, que foi persistentemente antixudeu, que na evolución.[203][204] Por outra parte, na propia Biblia nárranse xenocidios que os protagonistas xudeus bíblicos din facer seguindo leis dadas por Deus, así como guerras relixiosas no antigo Israel, ou, séculos despois, as Cruzadas e as guerras de relixión europeas posteriores á Reforma protestante, así como a Inquisición e a persecución das que se consideraban bruxas.

A evolución foi utilizada para xustificar o chamado darwinismo social, a explotación de "razas menores sen a lei" (lesser breeds without the law) polas "razas superiores", especialmente no século XIX.[205] As nacións fortes, normalmente europeas, expandiron con éxito os seus imperios, e así, estas nacións fortes podía dicirse que "sobreviviran" na loita pola dominancia.[205] Con esta actitude, os europeos, coa excepción dos misioneiros cristiáns, raramente adoptaban os costumes e linguas dos pobos locais que formaban parte dos seus imperios.[205]

Ateísmo

[editar | editar a fonte]
Francis Collins, que encabezou o Proxecto Xenoma Humano, é un devoto cristián, e un exemplo de biólogo que é relixioso.

Os creacionistas acusan tamén á teoría evolutiva dicindo que crer na evolución é equivalente ao ateísmo, ou conduce ao ateísmo.[206] Comunmente afírmase que todos os propoñentes da teoría evolutiva son "ateos materialistas".[207] Por outra parte, Davis A. Young argumenta que a propia ciencia da creación en si mesma é nociva para o cristianismo porque a súa mala ciencia afastará a máis dos que recrutará. Young pregunta: "Podemos seriamente esperar que os non cristiáns desenvolvan un respecto polo cristiandade se insistimos en ensinar a marca da ciencia que o creacionismo trae con ela?"[208] Porén, a evolución nin require nin descarta a existencia dun ser sobrenatural, xa que pode entenderse nun sentido ou no outro. O filósofo Robert T. Pennock fai a comparación de que a evolución non é máis atea que a fontanería.[209] H. Allen Orr, profesor de bioloxía da Universidade de Rochester, indicou que:

Dos cinco pais fundadores da bioloxía evolutiva do século XX (Ronald Fisher, Sewall Wright, J. B. S. Haldane, Ernst Mayr, e Theodosius Dobzhansky) un era un devoto anglicano que predicaba sermóns e publicaba artigos en revistas da igrexa, outro profesaba o unitarismo, outro un afeccionado ao misticismo oriental, outro un aparente ateo, e o outro un membro da Igrexa ortodoxa rusa e autor dun libro sobre relixión e ciencia.[210]

Tamén hai outros evolucionistas que son abertamente ateos, e moi críticos coa relixión, como pode ser nos últimos tempos Richard Dawkins.[211]

Por outra parte, un gran número de relixións reconciliaron unha crenza nun ser sobrenatural coa evolución.[212] Molleen Matsumura do National Center for Science Education, examinando a situación nos Estados Unidos, encontrou que "dos americanos nas doce maiores denominacións cristiás, o 89,6% pertencen a igrexas que apoian a educación en evolución." Estas igrexas inclúen a "Igrexa Metodista Unida, Convención Baptista Nacional de EUA, Igrexa Evanxélica Luterana de América, Igrexa Presbiteriana (EUA), Convención Baptista Nacional de América, Igrexa Episcopal Metodista Africana, a Igrexa Católica Romana, a Igrexa Episcopal, e outras."[213]

Tamén nos Estados Unidos, fixéronse diversas enquisas para saber a opinión do público ou dos científicos sobre a evolución e a crenza en Deus, que deron resultados bastante similares. Unha enquisa feita en 2000 encontrou que o 70% do público estadounidense sentía que a evolución era compatible cunha crenza en Deus.[214] Outra enquisa publicada en Nature mostrou que entre os científicos americanos de múltiples disciplinas (non todos tiñan formación biolóxica), un 40% cría tanto na evolución coma nunha deidade activa (evolución teísta).[215][216] O 55% dos científicos enquisados eran ou ateos ou agnósticos ou teístas non relixiosos. Disto dedúcese que o ateísmo está moi lonxe de ser algo universal entre os científicos que apoian a evolución, ou entre o público xeral que apoia a evolución.[217]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ Johnston, Ian C. (1999). "Section Three: The Origins of Evolutionary Theory". . . . And Still We Evolve: A Handbook for the Early History of Modern Science (3rd revised ed.). Nanaimo, BC: Liberal Studies Department, Malaspina University-College. Arquivado dende o orixinal o 16 de abril de 2016. Consultado o 2007-07-25. 
  2. ↑ van Wyhe, John (2002). "Charles Darwin: gentleman naturalist". The Complete Work of Charles Darwin Online. Consultado o 2007-07-25. 
  3. ↑ "Darwin's Timeline: November". AboutDarwin.com. Eugene, OR: David Leff. 10 de febreiro de 2008. Arquivado dende o orixinal o 28 de novembro de 2015. Consultado o 2015-03-21. 
  4. ↑ England, Philip; Molnar, Peter; Righter, Frank (xaneiro de 2007). "John Perry's neglected critique of Kelvin's age for the Earth: A missed opportunity in geodynamics". GSA Today (Boulder, CO: Geological Society of America) 17 (1): 4–9. ISSN 1052-5173. doi:10.1130/GSAT01701A.1. 
  5. ↑ Boltwood, Bertram B. (febreiro de 1907). "On the Ultimate Disintegration Products of the Radio-Active Elements. Part II. The Disintegration Products of Uranium". American Journal of Science. 4 (New Haven, CT: American Journal of Science) 23 (134): 78–88. ISSN 0002-9599. doi:10.2475/ajs.s4-23.134.78. 
  6. ↑ Bowler 1992, pp. 23–24
  7. ↑ Bowler 1992, p. 3
  8. ↑ Bowler 2003
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Moore 1979, p. 10
  10. ↑ Temple 1884, Lecture IV: "Apparent Conflict Between Religion and the Doctrine of Evolution"
  11. ↑ Pope Pius XII (12 de agosto de 1950). "Humani Generis". Vatican: the Holy See (Papal encyclical). St. Peter's Basilica, Vatican City: Santa Sé. Arquivado dende o orixinal o 19 de abril de 2012. Consultado o 2016-07-20. 
  12. ↑ Pope John Paul II (30 de outubro de 1996). "Magisterium is concerned with question of evolution, for it involves conception of man". L'Osservatore Romano (Message to the Pontifical Academy of Sciences) (44) (Weekly English ed.) (Tipografia Vaticana, Vatican City: Holy See). pp. 3, 7. Arquivado dende o orixinal o 21 de marzo de 2016. Consultado o 2015-03-23. 
  13. ↑ 13,0 13,1 Majid, Abdul (Summer 2002). "The Muslim Responses To Evolution". Science-Religion Dialogue (Mansehra, Pakistan: Hazara Society for Science-Religion Dialogue) 1 (1). Arquivado dende o orixinal o 19 de xaneiro de 2004. Consultado o 04 de setembro de 2016. 
  14. ↑ Yahya 1999
  15. ↑ "Darwin and design". Darwin Correspondence Project. Cambridge, UK: Universidade de Cambridge; American Council of Learned Societies. Arquivado dende o orixinal o 27 de marzo de 2015. Consultado o 2015-03-24. 
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 Scott, Eugenie C.; Matzke, Nicholas J. (15 de maio de 2007). "Biological design in science classrooms". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. (Washington, D.C.: National Academy of Sciences) 104 (suppl. 1): 8669–8676. Bibcode:2007PNAS..104.8669S. ISSN 0027-8424. PMC 1876445. PMID 17494747. doi:10.1073/pnas.0701505104. 
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 Ham 1987, Chapter 2: "Evolution is Religion"
  18. ↑ 18,0 18,1 Unha copia do documento da estratexia da cuña do Discovery Institute pode atoparse aquí: "The Wedge" (PDF). Seattle, WA: Discovery Institute. 1999. Consultado o 2007-03-24. 
  19. ↑ Workosky, Cindy (3 de agosto de 2005). "National Science Teachers Association Disappointed About Intelligent Design Comments Made by President Bush" (Nota de prensa). Arlington, VA: National Science Teachers Association. Arquivado dende o orixinal o 19 de setembro de 2017. Consultado o 2007-03-24. 
  20. ↑ Bishop, George (agosto de 2006). "Polls Apart on Human Origins". Public Opinion Pros (Chicago, IL: LFP Editorial Enterprises). ISSN 1555-5518. Arquivado dende o orixinal o 27 de xullo de 2011. Consultado o 2008-10-27. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 Moran, Laurence (22 de xaneiro de 1993). "What is Evolution?". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24. 
  22. ↑ 22,0 22,1 Dougherty, Michael J. (20 de xullo de 1998). "Is the human race evolving or devolving?". Scientific American (Stuttgart: Georg von Holtzbrinck Publishing Group). ISSN 0036-8733. Consultado o 2015-03-24. 
  23. ↑ Carroll, Sean B. (22 de febreiro de 2001). "Chance and necessity: the evolution of morphological complexity and diversity". Nature (Londres: Nature Publishing Group) 409 (6823): 1102–1109. ISSN 0028-0836. PMID 11234024. doi:10.1038/35059227. 
  24. ↑ Pitock, Todd (21 de xuño de 2007). "Science and Islam in Conflict". Discover (Waukesha, WI: Kalmbach Publishing) 28 (6): 36–45. ISSN 0274-7529. Consultado o 2014-08-27. 
  25. ↑ 25,0 25,1 25,2 Katz, Gregory (16 de febreiro de 2008). "Clash Over Creationism Is Evolving In Europe's Schools". The Tampa Tribune (Tampa, FL: Tampa Media Group, Inc.). Associated Press. Arquivado dende o orixinal o 04 de outubro de 2013. Consultado o 2008-02-17. 
  26. ↑ 26,0 26,1 Edis, Taner (novembro-decembro de 1999). "Cloning Creationism in Turkey". Reports of the National Center for Science Education (Berkeley, CA: National Center for Science Education) 19 (6): 30–35. ISSN 2158-818X. Arquivado dende o orixinal o 11 de abril de 2016. Consultado o 2008-02-17. 
  27. ↑ "Serbia reverses Darwin suspension". BBC News (Londres: BBC). 9 de setembro de 2004. Consultado o 2014-08-27. 
  28. ↑ Highfield, Roger (2 de outubro de 2007). "Creationists rewrite natural history". The Daily Telegraph (Londres: Telegraph Media Group). Arquivado dende o orixinal o 21 de decembro de 2009. Consultado o 2008-02-17. 
  29. ↑ Blancke, Stefaan (decembro de 2010). "Creationism in the Netherlands". Zygon (Hoboken, NJ: Wiley-Blackwell) 45 (4): 791–816. ISSN 0591-2385. doi:10.1111/j.1467-9744.2010.01134.x. Consultado o 2014-08-27. 
  30. ↑ "Recognition for Our Noodly Friend". New Scientist (Feedback) (Reed Business Information) 196 (2629): 112. 10 de novembro de 2007. ISSN 0262-4079. doi:10.1016/S0262-4079(07)62868-1. Consultado o 2014-08-27. 
  31. ↑ "'Evolution abroad'". National Center for Science Education. Berkeley, CA: National Center for Science Education. 4 de marzo de 2011. Arquivado dende o orixinal o 04 de marzo de 2016. Consultado o 2014-05-02. 
  32. ↑ "A Scientific Dissent from Darwinism" (PDF) (Original "100 Scientists" advertisement). Seattle, WA: Discovery Institute. setembro de 2001. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 30 de setembro de 2007. Consultado o 2007-10-30. 
  33. ↑ Edwards, Mark (24 de setembro de 2001). "100 Scientists, National Poll Challenge Darwinism" (Nota de prensa). Seattle, WA: Discovery Institute. Consultado o 2007-10-30. 
  34. ↑ Dembski, William A. (24 de xaneiro de 2001). "Is Intelligent Design Testable?". Access Research Network. Colorado Springs, CO. Consultado o 2010-05-23. 
  35. ↑ Kehoe 1984, p. 8
  36. ↑ 36,0 36,1 Moran, Laurence (22 de xaneiro de 1993). "Evolution is a Fact and a Theory". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-25. Na lingua vernácula americana, 'teoría' a miúdo significa 'feito imperfecto', parte dunha xerarquía de fiabilidade que vai costa abaixo desde o feito á teoría, á hipótese e á conxectura. Velaí o poder do argumento creacionista: a evolución é 'só' unha teoría e agora hai un intenso debate sobre moitos aspectos da teoría. Se a evolución é peor que un feito, e os científicos non poden nin sequera decidirse sobre esa teoría, entón que confianza podemos ter nela? [...] Ben, a evolución é unha teoría. É tamén un feito. E feitos e teorías son cousas diferentes, non banzos nunha xerarquía de certeza crecente.  — Moran citando a Stephen J. Gould (Discover, maio de 1981)
  37. ↑ "Statement on the Teaching of Evolution" (PDF). Washington, D.C.: American Association for the Advancement of Science. 16 de febreiro de 2006. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 2006-02-21. Consultado o 2015-03-25. 
  38. ↑ Menton, David N. (1993). "Is Evolution a Theory, a Fact, or a Law?". Missouri Association for Creation. Arquivado dende o orixinal o 14 de setembro de 2010. Consultado o 2010-06-16.  "Originally published in: St. Louis MetroVoice, October 1993, Vol. 3, No. 10"
  39. ↑ 39,0 39,1 Isaak, Mark (1 de outubro de 2003). "Five Major Misconceptions about Evolution". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24. 
  40. ↑ Gould 1983, pp. 253–262
  41. ↑ Lenski, Richard E. (setembro de 2000). "Evolution: Fact and Theory". actionbioscience. Washington, D.C.: American Institute of Biological Sciences. Arquivado dende o orixinal o 03 de abril de 2007. Consultado o 2007-03-24. 
  42. ↑ 42,0 42,1 42,2 Morris 1974
  43. ↑ 43,0 43,1 43,2 Theobald, Douglas. "Scientific 'Proof', scientific evidence, and the scientific method". 29+ Evidences for Macroevolution: The Scientific Case for Common Descent. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24.  Version 2.89.
  44. ↑ Ratliff, Evan (outubro de 2004). "The Crusade Against Evolution". Wired (Nova York: Condé Nast) (12.10). ISSN 1059-1028. Consultado o 2015-03-27. 
  45. ↑ 45,0 45,1 Isaak, Mark, ed. (25 de setembro de 2004). "Index to Creationist Claims: Claim CA040: Equal time". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24. 
  46. ↑ Meyer, Stephen C. (30 de marzo de 2002). "Teach the Controversy". The Cincinnati Enquirer (Tysons Corner, VA: Gannett Company). Consultado o 2015-03-27. 
  47. ↑ "Transcript of Roundtable Interview, page 5 of 5". The Washington Post. 2 de agosto de 2005. Consultado o 2015-04-29. 
  48. ↑ 48,0 48,1 48,2 48,3 Scott 2005
  49. ↑ IAP Member Academies (21 de xuño de 2006). "IAP Statement on the Teaching of Evolution". IAP. Trieste, Italy: The World Academy of Sciences. Arquivado dende o orixinal o 17 de xullo de 2011. Consultado o 2015-03-25. 
  50. ↑ PR Newswire. Thousands of Scientists Sign Petition Opposing the Teaching of Intelligent Design as Science Arquivado 05 de xuño de 2011 en Wayback Machine.
  51. ↑ "Project Steve: n > 1200". National Center for Science Education. Oakland, CA: National Center for Science Education. 6 de abril de 2012. Consultado o 24 de maio de 2016. 
  52. ↑ Morton, Glenn R. (2002). "The Imminent Demise of Evolution: The Longest Running Falsehood in Creationism". Arquivado dende o orixinal o 07 de febreiro de 2009. Consultado o 2015-03-27. 
  53. ↑ Coppedge, David F. (2000). "Shining Through Materialistic Darkness". The World's Greatest Creation Scientists: From Y1K to Y2K. Chesterbrook, PA: CreationSafaris.com. Arquivado dende o orixinal o 24 de xuño de 2016. Consultado o 2010-05-04. 
  54. ↑ Brentnall, John M.; Grigg, Russell M. (2002). "Was Darwin a Christian? Did he believe in God? Did he recant evolutionism when he died?". ChristianAnswers.Net. Marysville WA: Christian Answers Network. Consultado o 2010-05-04.  Reeditada co permiso de Creation Ministries International.
  55. ↑ Dembski 1998
  56. ↑ 56,0 56,1 Morris, Henry M. (febreiro de 2001). "Evolution Is Religion—Not Science" (PDF). Impact (El Cajon, CA: Institute for Creation Research) (332): i–iv. OCLC 8153605. Consultado o 2015-03-28. 
  57. ↑ Wiker, Benjamin D. (xullo-agosto de 2003). "Part II: The Christian Critics — Does Science Point to God?". Crisis Magazine (Washington, D.C.: Morley Publishing Group). Consultado o 2015-03-28. 
  58. ↑ Isaak, Mark, ed. (15 de febreiro de 2004). "Index to Creationist Claims: Claim CA611: Evolution Sacrosanct?". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2015-03-28. 
  59. ↑ Kutschera, Ulrich; Niklas, Karl J. (xuño de 2004). "The modern theory of biological evolution: an expanded synthesis". Naturwissenschaften (Heidelberg: Springer-Verlag Heidelberg) 91 (6): 255–276. Bibcode:2004NW.....91..255K. ISSN 1432-1904. PMID 15241603. doi:10.1007/s00114-004-0515-y. 
  60. ↑ McLean v. Arkansas, 529 F. Supp. 1255 (E.D. Ark. 1982).
  61. ↑ Cline, Austin (2006). "Myth: Science is a Religion for Atheists that Requires Faith". About.com. Nova York: The New York Times Company. Arquivado dende o orixinal o 29 de abril de 2011. Consultado o 2007-03-25. 
  62. ↑ 62,0 62,1 62,2 Isaak, Mark, ed. (3 de marzo de 2004). "Index to Creationist Claims: Claim CA211: Evolution falsifiable". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2008-04-20. 
  63. ↑ Morris 1974, pp. 6–7
  64. ↑ Wilkins, John S. (1997). "Is Evolution Science, and What Does 'Science' Mean?". Evolution and Philosophy. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-25. 
  65. ↑ Korthof, Gert. "In What Way Was Darwin Wrong?". Towards The Third Evolutionary Synthesis. Consultado o 2011-11-26. 
  66. ↑ "Why Expelled Flunks » Science & Religion". Expelled Exposed. Oakland, CA: National Center for Science Education. Arquivado dende o orixinal o 21 de xaneiro de 2016. Consultado o 2015-03-29. 
  67. ↑ Popper 1985
  68. ↑ 68,0 68,1 Popper, Karl (decembro de 1978). "Natural Selection and the Emergence of Mind". Dialectica (Oxford, UK: Blackwell Publishers) 32 (3–4): 339–355. ISSN 1746-8361. doi:10.1111/j.1746-8361.1978.tb01321.x. 
  69. ↑ Cole, John R. (Fall 1981). "Misquoted Scientists Respond". Creation/Evolution (Buffalo, NY: National Center for Science Education) 2 (4). Consultado o 2015-03-29.  Citando literalmente a Popper: "Cambiei de opinión sobre a comprobabilidade e status lóxico da teoría da selección natural, e compráceme ter a oportunidade de retractarme". Orixinal: "I have changed my mind about the testability and logical status of the theory of natural selection, and I am glad to have the opportunity to make a recantation."
  70. ↑ Darwin 1859, p. 189 Orixinal:"If it could be demonstrated that any complex organ existed, which could not possibly have been formed by numerous, successive, slight modifications, my theory would absolutely break down."
  71. ↑ Ridley 2004
  72. ↑ Wallis, Claudia (7 de agosto de 2005). "The Evolution Wars". Time. Arquivado dende o orixinal o 08 de xaneiro de 2023. Consultado o 2015-03-30. 
  73. ↑ "Human Chromosome 2". PBS LearningMedia. PBS; WGBH Educational Foundation. Consultado o 2015-03-30.  Fragmento de vídeo de do episodio de Nova Judgment Day: Intelligent Design on Trial (2007).
  74. ↑ Hecht, Jeff (19 de maio de 2003). "Chimps are human, gene study implies". New Scientist (Londres: Reed Business Information). ISSN 0262-4079. Consultado o 2008-05-10. 
  75. ↑ Foley, Jim. "Fossil Hominids: The Evidence for Human Evolution". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2008-05-10. 
  76. ↑ Wilkins, John S. (1997). "A Good Tautology is Hard to Find". Evolution and Philosophy. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2015-03-30.  Versión orixinal. Versión posta ao día here.
  77. ↑ MacRae, Andrew (2 de outubro de 1998). "Radiometric Dating and the Geological Time Scale: Circular Reasoning or Reliable Tools?". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24. 
  78. ↑ Hempel 1965
  79. ↑ Kitcher 1982, p. 45
  80. ↑ Kitcher 1982, p. 50
  81. ↑ Kitcher 1982, p. 52
  82. ↑ Kitcher 1982, pp. 52–53
  83. ↑ 83,0 83,1 Kent Hovind (Presenter) (2002) [Original series published 1998]. The Dangers of Evolution (DVD). Pensacola, FL: Creation Science Evangelism. OCLC 57301209. Creation Seminar Series, part 5.
  84. ↑ 84,0 84,1 Buckling, Angus; Maclean, R. Craig; Brockhurst, Michael A.; Colegrave, Nick (12 de febreiro de 2009). "The Beagle in a bottle". Nature (Londres: Nature Publishing Group) 457 (7231): 824–829. Bibcode:2009Natur.457..824B. ISSN 0028-0836. PMID 19212400. doi:10.1038/nature07892. 
  85. ↑ Elena, Santiago F.; Lenski, Richard E. (xuño de 2003). "Evolution experiments with microorganisms: the dynamics and genetic bases of adaptation". Nature Reviews Genetics (Londres: Nature Publishing Group) 4 (6): 457–469. ISSN 1471-0056. PMID 12776215. doi:10.1038/nrg1088. 
  86. ↑ "Questions frequently asked about the TBSEF: Is TBSEF against teaching evolution?". Texans for Better Science Education Foundation. Spring, TX. Consultado o 2015-03-31. 
  87. ↑ "Kansas Evolution Hearings: Part 10". TalkOrigins Archive (Transcript). Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2015-03-31. 
  88. ↑ Isaak, Mark, ed. (16 de abril de 2004). "Index to Creationist Claims: Claim CB901: No Macroevolution". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2015-03-31. Como os biólogos usan o termo, macroevolución significa evolución por encima do nivel de especie. A especiación foi observada e documentada.  Publicado como Isaak 2007, pp. 87–88
  89. ↑ Dawkins 2010, pp. 110–120
  90. ↑ Boxhorn, Joseph (1 de setembro de 1995). "Observed Instances of Speciation". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24. 
  91. ↑ Wilkins, John S. (23 de setembro de 2006). "Macroevolution: Its Definition, Philosophy and History". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24. 
  92. ↑ Mayr, Gerald; Pohl, Burkhard; Peters, D. Stefan (2 de decembro de 2005). "A well-preserved Archaeopteryx specimen with theropod features". Science (Washington, D.C.: American Association for the Advancement of Science) 310 (5753): 1483–1486. Bibcode:2005Sci...310.1483M. ISSN 0036-8075. PMID 16322455. doi:10.1126/science.1120331. 
  93. ↑ Shubin, Neil H.; Daeschler, Edward B.; Jenkins, Farish A. (6 de abril de 2006). "The pectoral fin of Tiktaalik roseae and the origin of the tetrapod limb". Nature (Londres: Nature Publishing Group) 440 (7085): 764–771. Bibcode:2006Natur.440..764S. ISSN 0028-0836. PMID 16598250. doi:10.1038/nature04637. 
  94. ↑ Hunt, Kathleen (17 de marzo de 1997). "Transitional Vertebrate Fossils FAQ". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24. 
  95. ↑ Darwin 1859, pp. 280–313
  96. ↑ Elsberry, Wesley R. (25 de febreiro de 1998). "Missing links still missing!?". TalkOrigins Archive (Post of the Month). Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2015-04-05. 
  97. ↑ Burian, Richard M. (1986). "Why the panda provides no comfort to the creationist" (PDF). Philosophica 37 (1). pp. 11–26. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 07 de outubro de 2016. Consultado o 04 de setembro de 2016. 
  98. ↑ Wieland, Carl (abril de 1991). "Variation, information and the created kind". Creation Ex Nihilo Technical Journal (Creation Ministries International) 5 (1): 42–47. Consultado o 2007-03-24. 
  99. ↑ Ham, Ken (1989). "Were You There?". Acts & Facts (El Cajon, CA: Institute for Creation Research) 18 (10). Consultado o 2015-04-01. 
  100. ↑ Isaak, Mark, ed. (10 de maio de 2004). "Index to Creationist Claims: Claim CA221: Were you there?". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24. 
  101. ↑ Huelsenbeck, John P.; Rannala, Bruce (11 de abril de 1997). "Phylogenetic Methods Come of Age: Testing Hypotheses in an Evolutionary Context". Science (Washington, D.C.: American Association for the Advancement of Science) 276 (5310): 227–232. ISSN 0036-8075. PMID 9092465. doi:10.1126/science.276.5310.227. 
  102. ↑ Delsuc, Frédéric; Brinkmann, Henner; Philippe, Hervé (maio de 2005). "Phylogenomics and the reconstruction of the tree of life". Nature Reviews Genetics (Londres: Nature Publishing Group) 6 (5): 361–75. ISSN 1471-0056. PMID 15861208. doi:10.1038/nrg1603. 
  103. ↑ Einstein, Albert (1916). "Die Grundlage der allgemeinen Relativitätstheorie" [The Foundation of the General Theory of Relativity]. Annalen der Physik (en alemán). 354 [49] (7): 769–822. Bibcode:1916AnP...354..769E. ISSN 0003-3804. doi:10.1002/andp.19163540702. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 29 de agosto de 2006. Consultado o 2006-09-03. 
  104. ↑ Isaak, Mark, ed. (2004). "Index to Creationist Claims: Claim CA110: Evolution will soon be widely rejected". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24. 
  105. ↑ Richardson, Michael K.; Keuck, Gerhard (novembro de 2002). "Haeckel's ABC of evolution and development". Biological Reviews (Oxford, UK: Wiley-Blackwell on behalf of the Cambridge Philosophical Society) 77 (4): 495–528. ISSN 1464-7931. PMID 12475051. doi:10.1017/S1464793102005948. 
  106. ↑ Charig, Alan J.; Greenaway, Frank; Milner, Angela C.; et al. (2 de maio de 1986). "Archaeopteryx Is Not a forgery". Science (Washington, D.C.: American Association for the Advancement of Science) 232 (4750): 622–626. Bibcode:1986Sci...232..622C. ISSN 0036-8075. PMID 17781413. doi:10.1126/science.232.4750.622. 
  107. ↑ Nedin, Chris (15 de decembro de 1997). "On Archaeopteryx, Astronomers, and Forgery". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2015-04-05. 
  108. ↑ 108,0 108,1 Wells 2000
  109. ↑ "Icons of Evolution FAQs". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24. 
  110. ↑ Isaak, Mark, ed. (5 de xuño de 2005). "Index to Creationist Claims: Claim CB701: Haeckel's embryo pictures". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2010-06-07. 
  111. ↑ Gishlick, Alan D. (23 de novembro de 2006). "Icon 4 — Haeckel's Embryos". National Center for Science Education. Oakland, CA: National Center for Science Education. Arquivado dende o orixinal o 11 de outubro de 2012. Consultado o 2008-12-17. 
  112. ↑ Richardson, Michael K.; Hanken, James; Selwood, Lynne; et al. (15 de maio de 1998). "Haeckel, embryos, and evolution". Science (Letter to the editor) (Washington, D.C.: American Association for the Advancement of Science) 280 (5366): 983, 985–986. ISSN 0036-8075. PMID 9616084. doi:10.1126/science.280.5366.983c. 
  113. ↑ Isaak, Mark, ed. (2004). "Index to Creationist Claims: Claim CD010: Radiometric Dating". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24. 
  114. ↑ Isaak, Mark, ed. (5 de novembro de 2006). "Index to Creationist Claims: Claim CC200: Transitional fossils". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2008-07-13. 
  115. ↑ Isaak, Mark, ed. (29 de xaneiro de 2004). "Index to Creationist Claims: Claim CC200.1: Transitional fossil abundance". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2008-07-13. 
  116. ↑ Isaak, Mark, ed. (22 de marzo de 2004). "Index to Creationist Claims: Claim CC340: Out-of-place fossils". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2008-07-13. 
  117. ↑ Isaak, Mark, ed. (23 de xullo de 2003). "Index to Creationist Claims: Claim CC363: Requirements for fossilization". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24. 
  118. ↑ Isaak, Mark, ed. (17 de marzo de 2004). "Index to Creationist Claims: Claim CC201: Phyletic gradualism". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2008-07-13. 
  119. ↑ Batten, Don (marzo de 1995). "Cheating with chance". Creation Ex Nihilo (Creation Ministries International) 17 (2): 14–15. Consultado o 2009-12-06. 
  120. ↑ Dawkins 2006, pp. 137–138
  121. ↑ 121,0 121,1 Wilkins, John S. (17 de abril de 1997). "Evolution and Chance". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2015-04-02.  Versión 2.1 Bosquexo 1.
  122. ↑ Isaak, Mark, ed. (3 de abril de 2004). "Index to Creationist Claims: Claim CI100: Intelligent Design". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2015-04-02. 
  123. ↑ Plantinga 1993
  124. ↑ Fitelson, Branden; Sober, Elliott (xuño de 1998). "Plantinga's Probability Arguments Against Evolutionary Naturalism" (PDF). Pacific Philosophical Quarterly (Hoboken, NJ: Wiley-Blackwell on behalf of the School of Philosophy (Universidade do Sur de California)) 79 (2): 115–129. ISSN 0279-0750. doi:10.1111/1468-0114.00053. Consultado o 2007-03-24. 
  125. ↑ Isaak, Mark, ed. (1 de setembro de 2003). "Index to Creationist Claims: Claim CA120: Mind's fallibility". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24. 
  126. ↑ Behe, Michael J. (29 de outubro de 1996). "Darwin Under the Microscope". The New York Times. p. 25. Consultado o 2007-03-24. 
  127. ↑ Johnson, Phillip E. (outubro de 1990). "Evolution as Dogma: The Establishment of Naturalism". First Things (Nova York: Institute on Religion and Public Life). ISSN 1047-5141. Consultado o 2015-04-03. 
  128. ↑ Isaak, Mark, ed. (17 de setembro de 2003). "Index to Creationist Claims: Claim CB401: Inconceivable instinct". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2009-12-05. 
  129. ↑ Isaak, Mark, ed. (25 de setembro de 2004). "Index to Creationist Claims: Claim CE440: The origin of it all". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24. 
  130. ↑ Klyce & Wickramasinghe 2003
  131. ↑ Hoyle & Wickramasinghe 1982
  132. ↑ Hoyle & Wickramasinghe 1993
  133. ↑ Hoyle 1982
  134. ↑ Grynspan, Alec (9 de novembro de 1997). "Figures don't Lie but Creationists Figure". The Skeptic Tank. San Clementa, CA: Fredric L. Rice. Arquivado dende o orixinal o 04 de marzo de 2016. Consultado o 2015-04-04. 
  135. ↑ Gangappa, Rajkumar; Wickramasinghe, Chandra; Wainwright, Milton; et al. (7 de setembro de 2010). Hoover, Richard B.; Levin, Gilbert V.; Rozanov, Alexei Y.; et al., eds. Growth and replication of red rain cells at 121 °C and their red fluorescence (PDF). Instruments, Methods, and Missions for Astrobiology XIII. Proceedings of the SPIE. Bellingham, WA: International Society for Optical Engineering. Bibcode:2010SPIE.7819E..18G. OCLC 672026808. arXiv:1008.4960. doi:10.1117/12.876393. Consultado o 2011-07-29.  Conference held August 3–5, 2010, San Diego, CA.
  136. ↑ Hoyle & Wickramasinghe 1986, p. 135
  137. ↑ Fry 2000
  138. ↑ Sarfati & Matthews 2002
  139. ↑ Rennie, John (xullo de 2002). "15 Answers to Creationist Nonsense". Scientific American (Stuttgart: Georg von Holtzbrinck Publishing Group) 287 (1): 78–85. ISSN 0036-8733. PMID 12085506. doi:10.1038/scientificamerican0702-78. Consultado o 2015-04-05. 
  140. ↑ Darwin 1859, pp. 186–187
  141. ↑ Darwin 2859, pp. 188
  142. ↑ Isaak, Mark, ed. (17 de novembro de 2005). "Index to Creationist Claims: Claim CB921.2: Half a wing". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2010-06-07. 
  143. ↑ Gehring, Walter J. (maio-xuño de 2005). "New Perspectives on Eye Development and the Evolution of Eyes and Photoreceptors". Journal of Heredity (Oxford, UK: Oxford University Press for the American Genetic Association) 96 (3): 171–184. ISSN 0022-1503. PMID 15653558. doi:10.1093/jhered/esi027. 
  144. ↑ Zimmer, Carl (15 de febreiro de 2005). "Eyes, Part One: Opening Up the Russian Doll". The Loom (Blog). Corante. Arquivado dende o orixinal o 02 de outubro de 2007. Consultado o 2007-09-22. 
  145. ↑ Behe 1996
  146. ↑ Behe, Michael J. (31 de xullo de 2000). "Philosophical Objections to Intelligent Design: Response to Critics". Center for Science and Culture. Seattle, WA: Discovery Institute. Consultado o 2015-04-05. 
  147. ↑ Renyi Liu; Ochman, Howard (24 de abril de 2007). "Stepwise formation of the bacterial flagellar system". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. (Washington, D.C.: National Academy of Sciences) 104 (17): 7116–7121. Bibcode:2007PNAS..104.7116L. ISSN 0027-8424. PMC 1852327. PMID 17438286. doi:10.1073/pnas.0700266104. 
  148. ↑ 148,0 148,1 Isaak, Mark, ed. (19 de xullo de 2007). "Index to Creationist Claims: Claim CB200: Irreducible complexity". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2015-04-05. 
  149. ↑ Ussery, David (marzo de 1999). "Darwin's Black Box: The Biochemical Challenge to Evolution by Michael J. Behe". BIOS (Book review) (Florence, AL: Beta Beta Beta Biological Society) 70 (1): 40–45. ISSN 0005-3155. JSTOR 4608497. Consultado o 2015-04-05. 
  150. ↑ Aharoni, Amir; Gaidukov, Leonid; Khersonsky, Olga; et al. (xaneiro de 2005). "The 'evolvability' of promiscuous protein functions". Nature Genetics (Londres: Nature Publishing Group) 37 (1): 73–76. ISSN 1061-4036. PMID 15568024. doi:10.1038/ng1482. 
  151. ↑ Robison, Keith (11 de decembro de 1996). "Darwin's Black Box: Irreducible Complexity or Irreproducible Irreducibility?". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2015-04-05. 
  152. ↑ Claramonte Sanz, Vicente (2009). "La llama áurea de Darwin: respuestas de la bioquímica al diseño inteligente" [Darwin's golden flame: Responses of biochemistry to intelligent design]. Teorema (en castelán) 28 (2): 173–188. ISSN 0210-1602. Consultado o 2015-04-05. 
  153. ↑ 153,0 153,1 Waggoner, Ben M.; Collins, Allen G.; et al. (22 de novembro de 1994). Rieboldt, Sarah; Smith, Dave, eds. "The Cambrian Period". Tour of geologic time (Online exhibit). Berkeley, CA: University of California Museum of Paleontology. Arquivado dende o orixinal o 15 de maio de 2012. Consultado o 2015-04-05. 
  154. ↑ Lane, Abby (20 de xaneiro de 1999). "Timing". The Cambrian Explosion. Bristol, England: University of Bristol. Arquivado dende o orixinal o 07 de marzo de 2018. Consultado o 2015-04-05. 
  155. ↑ Butterfield 2001, pp. 200–216
  156. ↑ Butterfield, N. J. (2007). "Macroevolution and macroecology through deep time". Palaeontology 50 (1): 41–55. doi:10.1111/j.1475-4983.2006.00613.x. 
  157. ↑ Bambach, Richard K.; Bush, Andrew M.; Erwin, Douglas H. (xaneiro de 2007). "Autecology and the filling of Ecospace: Key metazoan radiations". Palaeontology (Hoboken, NJ: Wiley-Blackwell on behalf of the Palaeontological Association) 50 (1): 1–22. ISSN 0031-0239. doi:10.1111/j.1475-4983.2006.00611.x. 
  158. ↑ Servais, Thomas; Harper, David A. T.; Jun Li; et al. (abril-maio de 2009). "Understanding the Great Ordovician Biodiversification Event (GOBE): Influences of paleogeography, paleoclimate, or paleoecology?" (PDF). GSA Today (Boulder, CO: Geological Society of America) 19 (4–5): 4–10. ISSN 1052-5173. doi:10.1130/GSATG37A.1. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 17 de outubro de 2016. Consultado o 2015-04-05. 
  159. ↑ Fowler 2007, p. 170
  160. ↑ Budd, Graham E. (febreiro de 2003). "The Cambrian Fossil Record and the Origin of the Phyla". Integrative and Comparative Biology (Oxford, UK: Oxford University Press for the Society for Integrative and Comparative Biology) 43 (1): 157–165. ISSN 1540-7063. PMID 21680420. doi:10.1093/icb/43.1.157. 
  161. ↑ Nimravid (21 de marzo de 2008). "The Cambrian Explosion and the Appearance of Phyla". Nimravid's Weblog (Blog). Consultado o 2014-07-12. 
  162. ↑ Ghose, Tia (19 de setembr o de 2013). "Evolutionary Big Bang Was Sparked By Multiple Events". LiveScience (Salt Lake City, UT: Purch). Consultado o 2014-07-12.  Carácter salto de liña en |date= na posición 14 (Axuda)
  163. ↑ Antcliffe, Jonathan B. (2012). "Patterns in Palaeontology: The Cambrian explosion – Paradoxes and possible worlds". Palaeontology Online (Palaeontological Association (sponsor)) 2 (Article 8): 1–12. Consultado o 2014-07-12. 
  164. ↑ PZ Myers (13 de abril de 2013). "More lies from the Discovery Institute". Pharyngula (Blog). Consultado o 2014-07-14. 
  165. ↑ Knoll, Andrew H.; Carroll, Sean B. (25 de xuño de 1999). "Early Animal Evolution: Emerging Views from Comparative Biology and Geology". Science (Washington, D.C.: American Association for the Advancement of Science) 284 (5423): 2129–2137. ISSN 0036-8075. PMID 10381872. doi:10.1126/science.284.5423.2129. 
  166. ↑ Towe, Kenneth M. (1 de abril de 1970). "Oxygen-Collagen Priority and the Early Metazoan Fossil Record". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. (Washington, D.C.: National Academy of Sciences) 65 (4): 781–788. Bibcode:1970PNAS...65..781T. ISSN 0027-8424. PMC 282983. PMID 5266150. doi:10.1073/pnas.65.4.781. 
  167. ↑ Catling, David C.; Glein, Christopher R.; Zahnle, Kevin J.; McKay, Christopher P. (xuño de 2005). "Why O2 Is Required by Complex Life on Habitable Planets and the Concept of Planetary 'Oxygenation Time'". Astrobiology (Nova York: Mary Ann Liebert, Inc.) 5 (3): 415–438. Bibcode:2005AsBio...5..415C. ISSN 1531-1074. PMID 15941384. doi:10.1089/ast.2005.5.415. 
  168. ↑ Keese, Bob. "Ozone". The Upper Atmosphere: A ATM 101 (Lecture). Albany, NY: University at Albany. Consultado o 2014-06-10. 
  169. ↑ Gitt, Werner (agosto de 1996). "Information, Science and Biology" (PDF). Creation Ex Nihilo Technical Journal (Creation Ministries International) 10 (2): 181–187. Consultado o 2015-04-06. 
  170. ↑ Musgrave, Ian; Baldwin, Rich; et al. (2005). "Information Theory and Creationism". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24. 
  171. ↑ Thomas, Dave. "Evolution and Information: The Nylon Bug". Albuquerque, NM: New Mexicans for Science and Reason. Consultado o 2007-03-24. 
  172. ↑ Bergstrom, Carl T.; Lachmann, Michael (2006). "The fitness value of information". arXiv:q-bio.PE/0510007 [q-bio.PE]. 
  173. ↑ Isaak, Mark, ed. (20 de xuño de 2008). "Index to Creationist Claims: Claim CB101: Most mutations harmful?". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2010-05-30. 
  174. ↑ Harter, Richard (23 de maio de 1999). "Are Mutations Harmful?". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24. 
  175. ↑ Morris 1974, p. 45: "Ata que os evolucionistas poidan non só especular, senón demostrar, que existe na natureza un vasto programa que dirixa o crecemento cara á unha maior complexidade da marabillosa unidade do espazo-tempo orgánico coñecida como biosfera (sen mencionar xa a do cosmos), así como algún poder convertedor global salientable para dar enerxía ao crecemento por medio da enerxía solar convertida, a idea evolutiva completa é negada pola Segunda Lei".
  176. ↑ Lambert, Frank L. (2002). "Disorder — A Cracked Crutch For Supporting Entropy Discussions". Journal of Chemical Education (Washington, D.C.: American Chemical Society) 79 (2): 187–192. Bibcode:2002JChEd..79..187L. doi:10.1021/ed079p187. Arquivado dende o orixinal o 08 de agosto de 2003. Consultado o 04 de setembro de 2016. 
  177. ↑ Oerter, Robert N. (2006). "Does Life On Earth Violate the Second Law of Thermodynamics?". Fairfax, VA: George Mason University. Consultado o 2007-03-24. 
  178. ↑ 178,0 178,1 Styer, Daniel F. (novembro de 2008). "Entropy and evolution". American Journal of Physics (College Park, MD: American Association of Physics Teachers; American Institute of Physics) 76 (11): 1031–1033. ISSN 0002-9505. doi:10.1119/1.2973046. 
  179. ↑ Bunn, Emory F. (outubro de 2009). "Evolution and the Second Law of Thermodynamics". American Journal of Physics (College Park, MD: American Association of Physics Teachers; American Institute of Physics) 77 (10): 922–925. ISSN 0002-9505. arXiv:0903.4603. doi:10.1119/1.3119513. 
  180. ↑ Rosenhouse, Jason (Fall 2001). "How Anti-Evolutionists Abuse Mathematics" (PDF). The Mathematical Intelligencer (Letter to the editor) (Nova York: Springer-Verlag) 23 (4): 3–8. ISSN 0343-6993. doi:10.1007/bf03024593. Consultado o 2015-04-07. 
  181. ↑ Goodman, Morris; Tagle, Danilo A.; Fitch, David H. A.; et al. (marzo de 1990). "Primate evolution at the DNA level and a classification of hominoids". Journal of Molecular Evolution (Nova York: Springer-Verlag) 30 (3): 260–266. ISSN 0022-2844. PMID 2109087. doi:10.1007/BF02099995. 
  182. ↑ Myers, Philip; Espinosa, R.; Parr, C. S.; et al. (2015). "Hominidae: Classification". Animal Diversity Web. Ann Arbor, MI: University of Michigan. Consultado o 2015-04-07. 
  183. ↑ Rendle-Short, Tyndale John (febreiro de 1980). "What should a Christian think about evolution?". Ex Nihilo (Creation Ministries International) 3 (1): 15–17. Consultado o 2015-04-07. 9. A evolución rebaixa ao home desde ser unha 'imaxe de Deus' ao nivel dun animal. Por que entón non debería comportarse como tal, na súa propia vida e cara aos outros? 
  184. ↑ Isaak, Mark, ed. (2 de abril de 2003). "Index to Creationist Claims: Claim CA009: Being and behaving like animals". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2007-03-24. 
  185. ↑ "A Venerable Orang-utang". The Hornet (Editorial cartoon commentary) (Londres). 22 de marzo de 1871. Consultado o 2015-04-07. Teño que desculparme unha vez máis polos voos salvaxes do meu incorrixible artista. Díxenlle moi clara e postivamente que me debuxase un retrato realista dun profundo filósofo, Mr. Darwin...  — Caricaura orixinal here. Da colección The Complete Work of Charles Darwin Online.
  186. ↑ Kellogg 1917, pp. 22–31
  187. ↑ Morris 1982
  188. ↑ Mohler, R. Albert, Jr. (8 de agosto de 2005). "The Origins of Life: An Evangelical Baptist View". Taking Issue (Essay) (Washington, D.C.: NPR). Consultado o 2007-03-24.  Taking Issue subject: Evolution and Religious Faith.
  189. ↑ Hall, Gary J. "The Result of Believing Evolution". Living Word Bible Church United Kingdom (Lesson). Liverpool, England. Consultado o 2007-03-24. 
  190. ↑ Morris 1989
  191. ↑ "Kennedy: Evolution to Blame for Death, Hopelessness in World". Right Wing Watch. Washington, D.C.: People for the American Way. 17 de agosto de 2006. Consultado o 2015-04-08. 
  192. ↑ Martin, Allie; Parker, Jenni (25 de agosto de 2006). "TV Producer Defends Documentary Exposing Darwin-Hitler Link". Agape Press. Arquivado dende o orixinal o 30 de agosto de 2006. Consultado o 2015-04-08. 
  193. ↑ 193,0 193,1 "ADL Blasts Christian Supremacist TV Special & Book Blaming Darwin For Hitler" (Nota de prensa). Nova York: Anti-Defamation League. 22 de agosto de 2006. Arquivado dende o orixinal o 03 de marzo de 2016. Consultado o 2015-04-08. 
  194. ↑ Weikart 2004
  195. ↑ Witt, Jonathan (15 de decembro de 2006). "From Darwin to Hitler: A Pathway to Horror (Updated)". Evolution News and Views (Seattle, WA: Discovery Institute). Consultado o 2015-04-08. 
  196. ↑ Esta afirmación creacionista forma parte da campaña do Discovery Institute e é amplamente repetida na literatura creacionista. Por exemplo:
    • Bergman, Jerry (agosto de 1999). "Darwinism and the Nazi race Holocaust". Creation Ex Nihilo Technical Journal (Creation Ministries International) 13 (2): 101–111. Consultado o 2015-04-08. 
    • Sarfati, Jonathan (decembro de 1999). "The Holocaust and evolution". Creation Ex Nihilo (Guest editorial) (Creation Ministries International) 22 (1): 4. Consultado o 2015-04-08. 
  197. ↑ "Anti-Evolution Film Misappropriates the Holocaust" (Nota de prensa). Nova York: Anti-Defamation League. 29 de abril de 2008. Arquivado dende o orixinal o 03 de marzo de 2016. Consultado o 2009-12-07. 
  198. ↑ Ellis, Bob (7 de maio de 2006). "Creationist Links Origins to Faith, Everyday Life". Dakota Voice (Rapid City, SD: Dakota Voice, LLC). Consultado o 2015-04-09. 
  199. ↑ Paul, Gregory S. (2005). "Cross-National Correlations of Quantifiable Societal Health with Popular Religiosity and Secularism in the Prosperous Democracies: A First Look" (PDF). Journal of Religion & Society (Omaha, NE: Creighton University; Kripke Center) 7. ISSN 1522-5658. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 31 de marzo de 2015. Consultado o 2015-04-09. 
    O artigo foi criticado por:
    • Moreno-Riaño, Gerson; Smith, Mark Caleb; Mach, Thomas (2006). "Religiosity, Secularism, and Social Health: A Research Note" (PDF). Journal of Religion & Society (Omaha, NE: Creighton University; Kripke Center) 8. ISSN 1522-5658. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 04 de marzo de 2016. Consultado o 2015-04-09. Os problemas metodolóxicos [de Paul] non permiten facer ningunha afirmación concluínte sobre as varias hipóteses que Paul trata de demostrar ou falsar.  Por suposto, unha correlación non implica causalidade, e Paul non fai ningunha especulación sobre a causa destas correlacións.
  200. ↑ "Born Again Christians Just As Likely to Divorce As Are Non-Christians". Ventura, CA: The Barna Group. 8 de setembro de 2004. Arquivado dende o orixinal o 11 de outubro de 2014. Consultado o 2015-04-09. 
  201. ↑ Shermer, Michael (outubro de 2006). "Darwin on the Right". Scientific American (Stuttgart: Georg von Holtzbrinck Publishing Group) 295 (4): 38. ISSN 0036-8733. doi:10.1038/scientificamerican1006-38. Consultado o 2015-04-09. 
  202. ↑ Ruse, Michael (6 de febreiro de 2008). "Darwin and Hitler: a not-very-intelligent link". Tallahassee Democrat (Op-ed ("My View")) (Tysons Corner, VA: Gannett Company). p. B3. Consultado o 2015-04-09. 
  203. ↑ Isaak, Mark, ed. (13 de marzo de 2007). "Index to Creationist Claims: Claim CA006.1: Hitler's views". TalkOrigins Archive. Houston, TX: The TalkOrigins Foundation, Inc. Consultado o 2015-04-09. 
  204. ↑ Avalos, Hector (24 de agosto de 2007). "Creationists for Genocide". Talk.reason. Consultado o 2015-04-09. 
  205. ↑ 205,0 205,1 205,2 Perry et al. 2014, pp. 634–635: "A expresión ideolóxica máis extrema do nacionalismo e imperialismo foi o darwiismo social. Na mente popular, os conceptos de evolución xustificaban a explotación polas 'razas superiores' das 'razas menores sen a lei'. Esta linguaxe de raza e conflito, de xentes superiores e inferiores, tivo unha ampla difusión nas nacións occidentais. Os darwinistas sociais avogaban vigorosamente polos imperios, dicindo que as nacións fortes (por definición aquelas eran quen de expandirse industrial e imperialmente) sobrevivirían e outras non. Para estes elitistas, todos os pobos brancos eran máis aptos que os non brancos para prevalecer na loita pola dominancia. Mesmo entre os europeos, algunhas nacións eran consideradas menos aptas que outras para a competición. Usualmente, os darwinistas sociais pensaban que a súa propia nación era a mellor, unha actitude que excitaba o seu competitivo entusiasmo. ...No século XIX, a diferenza dos séculos XVII e XVIII, os europeos, excepto os misioneiros, raramente adoptaban os costumes ou aprendían as linguas do pobo local. Tiñan pouca conciencia de que outras culturas e outros pobos merecesen respecto. Moitos occidentais crían que era o seu deber cristián servir de exemplo e educar a outros. Os misioneiros foron os primeiros en encontrarse e aprender sobre moitos pobos e os primeiros en desenvolver a escritura naqueles sen linguaxe escrita. Os misioneiros cristiáns opuxéronse ardentemente á escravitude...."
  206. ↑ Strobel 2004, p. 32: "Na miña investigación para determinar se a ciencia contemporánea se dirixe ou afasta de Deus, sabía que tiña que examinar as afirmacións da evolución para chegar a unha conclusión unha vez por todas se o darwinismo crea un fundamento razoable para o ateísmo. Iso débese a que se o materialismo da evolución darwinista é un feito, entón as conclusións ateas ás que eu cheguei como estudante poderían aínda ser válidas."
  207. ↑ Johnson, Phillip E. (16 de agosto de 1999). "The Church of Darwin". The Wall Street Journal. Consultado o 2015-04-10. 
  208. ↑ Young 1988
  209. ↑ Pennock 1999
  210. ↑ Orr, H. Allen (30 de maio de 2005). "Devolution". The New Yorker (Nova York: Condé Nast). ISSN 0028-792X. Consultado o 2015-04-10. 
  211. ↑ Richard Dawkins. El espejismo de Dios. Espasa. ISBN 978-84-670-2478-4.
  212. ↑ "Statements from Religious Organizations". National Center for Science Education. Oakland, CA: National Center for Science Education. Consultado o 2007-03-24. 
  213. ↑ Schrock, John Richard (17 de maio de 2005). "Christianity, Evolution Not in Conflict". The Wichita Eagle (Sacramento, CA: The McClatchy Company). p. 17A. Arquivado dende o orixinal o 16 de abril de 2015. Consultado o 2015-04-10. 
  214. ↑ "Evolution and Creationism In Public Education: An In-depth Reading Of Public Opinion" (PDF). People For the American Way. Washington, D.C.: People For the American Way. marzo de 2000. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 24 de setembro de 2015. Consultado o 2015-04-10. 
  215. ↑ Larson, Edward J.; Witham, Larry (3 de abril de 1997). "Scientists are still keeping the faith". Nature (Londres: Nature Publishing Group) 386 (6624): 435–436. Bibcode:1997Natur.386..435L. ISSN 0028-0836. doi:10.1038/386435a0. 
  216. ↑ Witham, Larry (novembro-decembro de 1997). "Many scientists see God's hand in evolution". Reports of the National Center for Science Education (Berkeley, CA: National Center for Science Education) 17 (6): 33. ISSN 2158-818X. Arquivado dende o orixinal o 05 de maio de 2016. Consultado o 2007-03-24. 
  217. ↑ Robinson, Bruce A. "Beliefs of the U.S. public about evolution and creation". ReligiousTolerance.org. Ontario Consultants on Religious Tolerance. Arquivado dende o orixinal o 07 de outubro de 2021. Consultado o 2015-04-17. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Obxeccións_á_evolución&oldid=6871624»