Instinto

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Tartaruga de coiro bebé facendo a súa viaxe cara ao océano
Comportamento institivo de sacudir a auga do pelo mollado

O instinto é a inclinación inherente dun organismo vivo cara a un comportamento complexo particular, que contén elementos innatos e aprendidos. O exemplo máis sinxelo dun comportamento instintivo é un patrón de acción fixo (PAF), en que se realiza unha secuencia de accións de lonxitude moi curta ou media, sen variación, en resposta a un estímulo claramente definido.

Calquera comportamento é instintivo se se realiza sen basearse na experiencia previa (é dicir, en ausencia de aprendizaxe) e, polo tanto, é unha expresión de factores biolóxicos innatos. As tartarugas mariñas cando acaban de ser eclosionadas nunha praia, avanzarán instintivamente cara ao océano. Un marsupial sobe á bolsa da súa nai ao nacer. As abellas comunícanse bailando na dirección dunha fonte de alimento sen instrución formal. Outros exemplos inclúen a loita contra os animais, o comportamento de cortexo animal, as funcións internas de escape e a construción de niños. Aínda que un instinto está definido polas súas características innatas invariables, os detalles do seu rendemento pódense cambiar pola experiencia; por exemplo, un can pode mellorar as súas habilidades de loita coa práctica.

Os instintos son patróns de comportamento complexos innatos que existen na maioría dos membros da especie e deben distinguirse dos reflexos, que son respostas simples dun organismo a un estímulo específico, como a contracción da pupila en resposta á luz brillante ou ao movemento espasmódico da parte inferior da perna cando se golpea o xeonllo. Non se debe confundir a ausencia de capacidade volitiva cunha incapacidade para modificar patróns de acción fixos. Por exemplo, as persoas poden modificar un patrón de acción fixa estimulado recoñecendo conscientemente o punto da súa activación e simplemente deixar de facelo, mentres que os animais sen unha capacidade volitiva suficientemente forte poden non ser capaces de desengancharse dos seus patróns de acción fixos, unha vez activados.[1]

O estudo do comportamento instintivo nos humanos é un tema controvertido.

Historia[editar | editar a fonte]

Reflexo primitivo

Na bioloxía animal[editar | editar a fonte]

O entomólogo Jean Henri Fabre (1823-1915) considerou instinto calquera comportamento que non requirise a cognición ou a conciencia para realizala. A inspiración de Fabre foi o seu intenso estudo sobre os insectos, algúns de cuxos comportamentos considerou erroneamente fixos e non suxeitos á influencia ambiental.[2]

O instinto como concepto viuse desfavorecido na década de 1920 co auxe do condutismo e pensadores como B. F. Skinner, que sostiñan que se aprende o comportamento máis significativo.

O interese polos comportamentos innatos xurdiu de novo nos anos 50 con Konrad Lorenz e Nikolaas Tinbergen, que distinguiron entre o instinto e os comportamentos aprendidos. A nosa comprensión moderna do comportamento instintivo nos animais debe moito ao seu traballo. Por exemplo, existe un período sensible para un paxaro en que aprende a identidade da súa nai. Konrad Lorenz tiña unha pegada de ganso nas botas. O ganso seguía a quen levase as botas. Isto suxire que a identidade da nai do ganso foi aprendida, mais o comportamento do ganso cara ao que percibía como nai era instintivo.

Na psicoloxía[editar | editar a fonte]

O termo "instinto" en psicoloxía foi usado por primeira vez na década de 1870 por Wilhelm Wundt. A finais do século XIX, o comportamento máis repetido considerábase instintivo. A principios do século XX recoñeceuse unha "unión de instinto e emoción".[3] William McDougall sostiña que moitos instintos tiñan as súas respectivas emocións específicas asociadas.[4] A medida que a investigación se volveu máis rigorosa e os termos mellor definidos, o instinto como explicación do comportamento humano volveuse menos común. En 1932, McDougall argumentou que a palabra "instinto" era máis axeitada para describir o comportamento dos animais, mentres que recomendou a palabra "propensión" para as combinacións dirixidas a obxectivos das moitas habilidades humanas innatas, que están ligadas de formas variadas, amosando unha forte plasticidade.[5] Durante os anos 60 e 70, os libros de texto aínda contiñan algunhas discusión sobre o instinto en referencia ao comportamento humano. No ano 2000, unha investigación dos 12 libros de texto máis vendidos sobre psicoloxía introdutoria revelou só unha referencia ao instintos. Neste sentido, o termo "instinto" parecía que quedara anticuado para os libros de introdución sobre psicoloxía humana.

Sigmund Freud consideraba que as imaxes mentais de necesidades corporais, expresadas en forma de desexos, se chamaban instintos.[6]

Na década de 1950, o psicólogo Abraham Maslow argumentou que os humanos xa non temos instintos porque temos a capacidade de anulalos en determinadas situacións. Sentía que o que se chamaba instinto a miúdo estaba definido de xeito impreciso e realmente equivalía a impulsos fortes. Para Maslow, o instinto é algo que non se pode anular e, polo tanto, aínda que o termo puidese aplicarse aos humanos no pasado, xa non é posible.[7]

Nun artigo clásico publicado en 1972, [9][8] o psicólogo Richard Herrnstein escribiu: "Unha comparación da teoría do instinto de McDougall e a teoría do reforzo de Skinner (que representan a natureza e a nutrición) mostra semellanzas notables, e en gran parte non recoñecidas, entre os lados contendentes da disputa natureza-nutrición aplicada á análise do comportamento".

F.B. Mandal propuxo un conxunto de criterios polos cales un comportamento pode considerarse instintivo: a) ser automático, b) ser irresistible, c) ocorrer nalgún momento do desenvolvemento, d) desencadearse por algún suceso do contorno, e) ocorrer en todos membro da especie, f) ser modificable e g) gobernar un comportamento para o que o organismo non necesita adestramento (aínda que o organismo pode beneficiarse da experiencia e nese grao o comportamento é modificable).[9]

En Information Behaviour: An Evolutionary Instinct (2010, pp. 35-42), Amanda Spink sinala que "actualmente no instinto de ciencias do comportamento enténdese xeralmente como a parte innata do comportamento que xorde sen ningún adestramento nin educación nos humanos". Afirma que o punto de vista de que o comportamento informativo ten unha base instintiva baséase no último pensamento sobre o comportamento humano. Ademais, sinala que "comportamentos como a cooperación, o comportamento sexual, a crianza de nenos e a estética son [tamén] vistos como mecanismos psicolóxicos evolucionados cunha base instintiva".[10][11][12] Spink engade que Steven Pinker afirma de xeito semellante que a adquisición da linguaxe é instintiva nos humanos no seu libro The Language Instinct (1994). En 1908, William McDougall escribiu sobre o "instinto de curiosidade" e a súa asociada "emoción de marabillarse",[13] aínda que o libro de Spink non menciona isto.

M.S. Blumberg en 2017 examinou o uso da palabra instinto e atopou que variou significativamente.[14]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. Lorenz, Konrad (1977). Behind the Mirror: A Search for a Natural History of Human Knowledge. Nova York: Harcourt Brace Jovanovich. ISBN 978-0-15-111699-7. 
  2. Raffles, Hugh (2010). Insectopedia. Nova York: Pantheon Books. ISBN 978-0-375-42386-4. 
  3. James Rowland Angell, J.R. (1906). "The Important Human Instincts", Chapter 16 in Psychology: An Introductory Study of the Structure and Function of Human Consciousness, Third edition, revised. New York: Henry Holt and Company. https://brocku.ca/MeadProject/Angell/Angell_1906/Angell_1906_p.html
  4. McDougall, W. (1928). An Introduction to Social Psychology, 21st edition, Methuen & Co. Ltd, Londres, p. vii.
  5. McDougall, W. (1932). The Energies of Men: a Study of the Fundamentals of Dynamic Psychology, segunda edición, Methuen & Co. Ltd, Londres, p. 99.
  6. Hjelle, Larry; Ziegler, Daniel (1981). Personality Theories: Basic Assumptions, Research, and Applications. McGraw-Hill. p. 494. ISBN 9780070290631. 
  7. Maslow, Abraham H. (1954). "Instinct Theory Reexamined". Motivation and Personality. Nova York: Harper & Row. 
  8. Herrnstein, R. J. (1972). "Nature as Nurture: Behaviorism and the Instinct Doctrine". Behaviorism 1 (1): 23–52. JSTOR 27758791. 
  9. Mandal, F. B. (2010). Textbook of Animal Behaviour. PHI Learning. p. 47. ISBN 978-81-203-4035-0. 
  10. Buss, D. (2008). Evolutionary psychology: The new science of the mind (3rd ed.). Boston: Allyn & Bacon. 
  11. Dickens, W. T.; Cohen, J. L.. (2003). Instinct and choice: A framework for analysis. In C. Garcia Coll (Ed.), Nature and nurture: The complex interplay of genetic and environmental influences on human behavior and development. Mahwah, NJ: Erlbaum. 
  12. Geary, D. C. (2004). The origin of mind: Evolution of brain, cognition, and general intelligence. Washington, DC: American Psychological Association. 
  13. McDougall, W. (1928). An Introduction to Social Psychology, 21st edition, Methuen & Co. Ltd, Londres, p. xxii.
  14. Blumberg, Mark S. (2017). "Development evolving:The origins and meanings of instinct". Wiley Interdisciplinary Reviews: Cognitive Science 8 (1–2): e1371. ISSN 1939-5078. PMC 5182125. PMID 27906515. doi:10.1002/wcs.1371. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]