Xunqueira de Ambía

Xunqueira de Ambía
Situación
Xentilicio	xunqueirao
Xeografía
Provincia	Provincia de Ourense
Comarca	Comarca de Allariz - Maceda
Poboación	1.546 hab. (2014)
Área	60,2 km²
Densidade	25,68 hab./km²
Entidades de poboación	6 parroquias e 40 lugares
Capital do concello	Xunqueira de Ambía
Política (2015)
Alcalde	José Luis Gavilanes Losada
Concelleiros	BNG: 1; PPdeG: 6; PSdeG-PSOE: 0; Outros: IX 2
	Eleccións municipais en Xunqueira de Ambía
Uso do galego (2011)
Galegofalantes	87,35%
Na rede
	www.xunqueiradeambia.org
	v; c; e;

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Xunqueira.

Coordenadas: 42°12′17″N 07°44′07″O / 42.20472, -7.73528

Xunqueira de Ambía é un concello da provincia de Ourense, pertencente á comarca de Allariz - Maceda. Segundo o IGE en 2014 tiña 1.546 habitantes (1.863 no 2006, 1.901 no 2005, 1.934 no 2004, 1.997 no 2003). O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é xunqueirao.

Índice

1 Demografía
2 Xeografía
3 Historia
4 Patrimonio
5 Galería de imaxes
6 Parroquias
7 Lugares de Xunqueira de Ambía
8 Notas
9 Véxase tamén
- 9.1 Bibliografía
- 9.2 Ligazóns externas

Demografía[editar | editar a fonte]

Censo en 2014	Habitantes	Homes	Mulleres
Menores de 16 anos	94 (6.08 %)	43	51
Entre 16 e 64 anos	785 (50.78 %)	432	353
Maiores de 64 anos	667 (43.14 %)	302	365
Total	1.546	777	769

Evolución da poboación de Xunqueira de Ambía Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014
4.208	4.369	4.981	3.031	1.934	1.789	1.697	1.649	1.620	1.546
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Xeografía[editar | editar a fonte]

O concello, de 60,2 km², abrangue seis parroquias. Limita ó norte con Baños de Molgas, ó sur con Sandiás, ó leste con Vilar de Barrio e Sarreaus, e ó oeste con Allariz e Paderne de Allariz. O municipio está atravesado polo río Arnoia. No Baniño hai augas termais que nacen a 18 °C, e no Porteiro están a poza de Santa Lucía e a poza do Malladoiro.

Historia[editar | editar a fonte]

Hai restos megalíticos. Da cultura castrexa consérvanse os poboados de Cerdeira e A Medorra. Trala romanización de Galicia construíuse a Vía Nova (vía XVIII no itinerario de Antonino) entre Braga e Astorga que atravesaba a zona. Dela consérvase un miliario, trasladado a carón da casa consistorial.

Segundo a tradición, no século IV apareceuse a Virxe María nunha xunqueira (de onde procedería o nome a poboación), e no lugar construíuse unha ermida. Entre os séculos VIII e X naceu o Mosteiro de Santa María, e en 1164, por orde do rei Fernando II de León, comezou a construírse a colexiata de Santa María a Real, de arquitectura románica, declarada Ben de Interese Cultural en 1931. Foi no século XII, co mosteiro estivo a cargo da Orde de Santo Agostiño, cando acadou o seu maior esplendor. O claustro actual é do século XVI.

A calzada romana deu pé a unha variante da Vía da Prata do Camiño de Santiago, que entra no concello pola aldea de Bobadela parroquia de Bobadela a Pinta) e percorre os lugares de Padroso, Cima de Vila (parroquia da Abeleda), Quintela, Xunqueira de Ambía (na rúa Asdrúbal Ferreiro hai un albergue de peregrinos de 24 prazas)^[3], San Xillao (parroquia de Xunqueira de Ambía), A Pousa, Salgueiros e Os Casares (parroquia de Armariz). En 1541 o prior do mosteiro, Alonso de Piña, fundou un hospital de peregrinos.

Patrimonio[editar | editar a fonte]

Amais da xa mencionada colexiata, en Salgueriros hai un peto de ánimas de comezos do s. XIX.^[4]

Galería de imaxes[editar | editar a fonte]

Artigo principal: Galería de imaxes de Xunqueira de Ambía.

Mosterio de Santa María de Xunqueira de Ambía.

Igrexa da Abeleda.

Parroquias[editar | editar a fonte]

Galicia \| Provincia de Ourense \| Parroquias de Xunqueira de Ambía
A Abeleda (San Vicente) \| Armariz (San Salvador) \| Bobadela a Pinta (Santa Mariña) \| A Graña (Santiago) \| Sobradelo (San Román) \| Xunqueira de Ambía (Santa María a Real)