Reino de Inglaterra

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Modelo:Xeografía políticaReino de Inglaterra
Kingdom of England (en) Editar o valor em Wikidata

Lema«Dieu et mon droit» Editar o valor em Wikidata
Localización
lang=gl Editar o valor em Wikidata Mapa
 52°04′00″N 1°19′00″O / 52.0667, -1.3167Coordenadas: 52°04′00″N 1°19′00″O / 52.0667, -1.3167
CapitalWinchester (–década de 1100)
Westminster (década de 1100–)
Londres (década de 1100–)
Cidade de Londres (década de 1100–) Editar o valor em Wikidata
Poboación
Poboación5.750.000 (1707) Editar o valor em Wikidata
Lingua oficiallingua inglesa Editar o valor em Wikidata
Relixióncatolicismo e Igrexa Anglicana Editar o valor em Wikidata
Datos históricos
Precedido por
Creación927 Editar o valor em Wikidata
Disolución30 de abril de 1707 (Xuliano) Editar o valor em Wikidata
Sucedido porReino de Gran Bretaña Editar o valor em Wikidata
Organización política
Forma de gobernomonarquía Editar o valor em Wikidata
Órgano lexislativoParliament of England (en) Traducir , Editar o valor em Wikidata
Moedalibra esterlina Editar o valor em Wikidata

O Reino de Inglaterra foi un estado soberano e país insular, situado o noroeste dá Europa continental, que existiu desde a caída do Imperio Romano (927) e os seus asentamentos na Britania Romana ata a súa fusión co Reino de Escocia (1707) creando así o Reino de Gran Bretaña.

No seu cénit, o Reino de Inglaterra formábano as dúas terceiras partes do sur da illa de Gran Bretaña (incluíndo País de Gales) e varias illas pequenas periféricas, que é hoxe a unidade legal de Inglaterra e País de Gales. Inglaterra como un estado de nación comezou entre o século IX ou o século X, pero amplamente remonta as súas orixes á invasión anglosaxoa de Gran Bretaña e a Heptarquía anglosaxoa dos pequenos estados que a seguiron e en última instancia unificaron. A invasión normanda do País de Gales de 1067-1283 (formalizado co Estatuto de Rhuddlan en 1284) puxo ao País de Gales baixo o control de Inglaterra, e baixo as normas de administración inglesas, cos actos das leis de Gales (Laws in Wales Acts) de 1535-1542.

O Reino de Inglaterra continuou como un estado independente até o 1 de maio de 1707, cando mediante a Lei de Unión, levando a cabo os termos acordados no Tratado de Unión o ano anterior, rematou en unión política co Reino de Escocia para crearen o Reino de Gran Bretaña.[1][2]

Historia[editar | editar a fonte]

Unificación e consolidación do reino[editar | editar a fonte]

Tras as invasións viquingas do século IX, Inglaterra logrou unha recuperación relativamente rápida. Ao mando dos anglosaxóns, Alfredo o Grande, rei de Wessex (871-899), venceu aos daneses e chegou a controlar todo o sur de Inglaterra, entre Wessex e Danelaw. Transformou o exército, a xustiza e a educación; creou unha frota, fortificou cidades e fundou grandes escolas para os fillos dos nobres e dos homes libres e ricos. As súas reformas sentaron as bases, que permitiron aos seus sucesores recuperar Mercia e Northumbria, que aínda permanecían baixo dominio danés. Así a 30 anos da morte de Alfredo, as zonas do leste e o norte de Inglaterra, tomadas con tanta ferocidade polos daneses nos anos 860 volveron novamente ao dominio anglosaxón, permitindo ao rei Aethelstan (924-939) impor a súa autoridade sobre toda Inglaterra.

Durante un longo intervalo de paz, púidose reorganizar a cultura monástica, desmantelada polos daneses; e produciuse un gradual desenvolvemento das tradicións carolinxias. A actividade misioneira propagou o Cristianismo, chegando os misioneiros ingleses a predicar na mesma Dinamarca, onde se fundaron os bispados de Ripen e Aarhus no 948. Desta forma cando unha segunda onda de invasións viquingas comezou no século X, estábase fronte a un caso de cristiáns que loitaban contra cristiáns.

A paz viuse interrompida outra vez, a principios do século XI. Aproveitando a crise política que vivía Inglaterra por entón e os erros de Etelredo II os daneses invadiron novamente o país, e os anglosaxóns víronse forzados a recoñecer como rei ao monarca danés Sven Forkbeard en 1014. O goberno do fillo deste, Canuto (1016-1035), fortaleceu o reino anglosaxón no canto de debilitalo, foi un gobernante piadoso, xeneroso coa igrexa e conciliador entre ingleses e daneses. Grazas á obra de Canuto, chamado o Grande, Inglaterra foi o país máis ordenado e civilizado de Europa occidental durante a primeira metade do século XI. O goberno real funcionou mediante unha burocracia incipiente e o exército profesional permanente deulle máis seguridade que nunca.

Tras a morte de Canuto e os seus sucesores, Inglaterra entra en crises e a coroa volve en 1042 á dinastía saxoa na persoa de Eduardo o Confesor (1042-1066). Nesta etapa Inglaterra experimenta un debilitamento fronte aos perigos exteriores, e a aristocracia anglosaxoa adquire un gran poder, asumindo a tarefa de defender o reino.

Morto Eduardo sen herdeiros, en 1066, queda aberta a loita polo trono inglés entre Haroldo, xefe da nobreza saxoa, e Guillerme, duque de Normandía. A disputa decídese en Hastings a favor dos normandos, quen cara a 1070 conseguen controlar a totalidade de Inglaterra.

Coa conquista normanda supón para Inglaterra profundas transformacións nas súas estruturas básicas. A vella caste dirixente anglosaxoa foi, en boa medida, substituída por unha nova nobreza baseada no elemento normando vencedor. Introduciuse un sistema feudal que reservaba grandes cotas de poder á Coroa, establecéronse representantes reais (Shériff) en cada condado; e a igrexa foi reformada, a partir de 1070, baixo a condución do arcebispo de Canterbury, Lanfranc, para adecuala ao novo modelo.

Con todo, aínda dentro desta estrutura centralizada, que buscaba salvagardar a autoridade real, Guillerme e os seus sucesores deberon ceder considerables cotas de poder. Reforzáronse os poderes da igrexa para asegurar o apoio do Papado fronte a outros aspirantes ao trono; e a nobreza feudal obtivo o recoñecemento dalgunhas liberdades e privilexios a cambio da súa lealdade. Estas concesións aínda que se volveron contra a pretendida política centralizadora e absolutista da Coroa, permitiron consolidar a nova orde normanda en Inglaterra e garantiron a paz ata a morte de Henrique I en 1135.

Ao morrer Henrique sen herdeiro varón, o seu sobriño Estevo de Blois logra ser recoñecido como rei. O seu reinado (1135-1154) será un período de anarquía xeral marcado pola súa loita coa filla de Henrique I, Matilde, que lle disputaba o trono. Finalmente as partes acordan que á morte de Estevo este será sucedido por Henrique Plantagenet, fillo de Matilde e herdeiro da Casa de Anjou.

O ascenso ao trono de Henrique II en 1154, como se acordou, devolven a paz e a orde internos a Inglaterra, e fana mirar aínda máis cara a Francia. Agora a monarquía inglesa, une á súa posesión francesa de Normandía os territorios da Casa de Anjou, que inclúen Anjou orixinal, Maine e Touraine, dos que Henrique II é herdeiro. A estes dominios uníronse o poderoso ducado de Aquitania polo matrimonio do rei con Leonor, a súa herdeira, en 1152, e Irlanda, conquistada en 1172. Estas enormes posesións territoriais víronse reforzadas coa creación dunha rede de alianzas e vasalaxe na que entraron Flandres (1163), Escocia (1173), Bretaña (1185) e Gales, o que permitiu a Inglaterra fortalecer a súa posición fronte o seu máis encarnizado rival: a Francia dos Capeto.

No plano interno Henrique II reformou a administración e a xustiza, co fin de robustecer o poder real. Pero as súas políticas centralizadoras provocáronlle constantes friccións coa nobreza feudal e enfrontáronlle á Igrexa entre 1164 e 1170, que, dirixida por Tomás Becket, rexeitou someterse á autoridade real, logrando conservar boa parte dos seus privilexios.

Guerra dos Cen Anos (1337-1453)[editar | editar a fonte]

Artigo principal: Guerra dos Cen Anos.

O 1 de febreiro de 1328 morreu Carlos IV de Francia sen deixar descendencia. Eduardo III tiña dereitos por ser sobriño de Carlos, pero os nobres franceses preferiron a Filipe de Valois, quen reinou co nome de Filipe VI de Francia.

Entre 1331-1334, no marco da guerra civil escocesa, Eduardo III apoiou a Eduardo Balliol, coroado en 1334. David II de Escocia, rival de Balliol, tras a derrota buscou refuxio en Francia e rendeu homenaxe a Filipe VI.

Ilustración de Jean Froissart sobre a batalla de Sluys

En 1337, Filipe VI confiscou o ducado de Güiena. Isto acabou por desencadear a guerra aberta entre Inglaterra e Francia que se chamaría Guerra dos Cen Anos. As primeiras vitorias foron para os ingleses, superiores militarmente: En 1340, na batalla naval de Sluys. En 1346 en Crécy e en 1347 en Calais. Esta cidade permanecerá en poder dos ingleses ata 1558.

En 1341 David II regresou a Escocia. Os ingleses derrotárono na batalla de Neville’s Cross en outubro de 1346 e mantivérono prisioneiro once anos. A paz estableceuse mediante o Tratado de Berwick.

En xullo de 1348 Inglaterra padeceu a peste negra.

O fillo de Eduardo III, Eduardo de Woodstock, pero que a Historia coñece polo Príncipe Negro, arrasou Armañac en 1355. Foi ata o Mediterráneo e volveu arrasando todo canto atopou no seu paso. En 1356 obtivo unha gran vitoria ante os franceses en Poitiers, facendo prisioneiro a Xoán II de Francia. Prisioneiro o monarca, os franceses víronse obrigados a asinar a paz de Bretigny (1360), pola que Eduardo III renunciaba ao trono de Francia a cambio dunha gran Aquitania entre o Loira, os Pireneos e o Macizo Central, ata Rodez, así como Calais e os seus arredores. Prometeuse un rescate de tres millóns de escudos a cambio da liberdade do rei Xoán.

Os ingleses apoiaron ao rei de Castela, Pedro o Cruel, na loita contra o seu irmán Henrique de Trastámara. En 1367, o Príncipe Negro venceu en Nájera. En 1369, Pedro foi asasinado polo seu irmán. A herdeira de Pedro era a súa filla Constanza que casou con Xoán de Gante, duque de Lancaster, fillo de Eduardo III.

En 1369 os franceses volveron a fustrigar Aquitania.

En 1372 a armada de Castela (aliada de Francia) derrota contundentemente nas súas augas á inglesa na chamada batalla da Rochelle, facilitando así a posterior conquista franco-castelá da praza.

En 1375 asinouse unha tregua de dous anos en Bruxas. Inglaterra mantiña soamente Calais e unha estreita franxa desde Bordeos a Baiona.

O Príncipe Negro morreu en 1376. Desde 1369 estaba enfermo e desde 1371 retirado. Eduardo III morreu en 1377, afectado dunha senilidade que non lle permitiu controlar a Corte e as intrigas da súa amante Alice Perrers.

Subiu ao trono Ricardo II de Inglaterra (1377-1399), fillo do Príncipe Negro, aos dez anos de idade. En 1381 instituíuse un imposto para defenderse dunha potencial invasión francesa. Isto causou unha revolta dos campesiños da zona máis rica de Inglaterra. Ricardo enfrontouse con valentía, o 14 de xuño acudiu coa Corte a Mile End, onde aboliu a servidume. Os rebeldes foron derrotados o 28 de xuño en Billericay. John Ball e outros líderes foron condenados á morte. A partir de 1381, Ricardo elixiu os seus propios conselleiros. Amaba a literatura, era autoritario e veleidoso e granxeouse a inimizade dos nobres.

En 1387 os condes de Arundel, Warwick, Derby e Nottingham acusaron de traizón a algúns favoritos do rei. Henrique Bolingbroke, conde de Derby, era primo de Ricardo, fillo de Xoán de Gante. En 1388 Ricardo II viuse obrigado a aceptar as demandas coñecidas como Merciless Parliament. Os partidarios de Ricardo II foron executados ou exiliados.

En 1396, Ricardo II asinou unha tregua con Francia.

Entre 1397-1398, Ricardo ordenou a execución de Arundel e exiliou a Warwick, Bolingbroke e Nottingham. En 1399 morreu Xoán de Gante, duque de Lancaster, inmensamente rico: Ricardo II exiliou a Bolingbroke, fillo e herdeiro de Xoán, para sempre e repartiu as súas propiedades. Ricardo foi a Irlanda para sufocar unha rebelión, o que aproveitou Bolingbroke para organizarse. Á volta, Ricardo foi apresado. O Parlamento coroou a Bolingbroke, co nome de Henrique IV (1399-1413), dando principio aos monarcas da casa de Lancaster.

En 1400 Henrique IV ordenou a morte de Ricardo. Ata 1408, tivo que facer fronte a varias revoltas dos nobres, executando a Tomás Percy, conde de Worcester, e Scrope, arcebispo de York. O conde de Northumberland, Henrique Percy, terminou a súa revolta asasinado en Bramham Moor en 1408.

En 1400 os rebeldes galeses proclamaron príncipe de Gales a Owain Glyndŵr, quen entre 1403-1405 arrasou varias cidades fieis a Inglaterra, pero a súa marcha sobre Worcester fracasou e en 1407 os ingleses recuperaron os castelos perdidos e Owain fuxiu.

En 1407, ingleses e franceses asinaron unha nova tregua.

Xoana de Arco (óleo de Eugéne Thirion)

Fillo de Henrique IV, Henrique V(1413-1422) confirmou os seus dereitos ao trono francés e reactivou a guerra. En 1415 obtivo a vitoria na batalla de Agincourt e en 1417 tomou Caen. En 1420 asinouse o Tratado de Troyes, polo que Henrique V de Inglaterra casaba con Catarina de Valois, filla do rei de Francia. Henrique era recoñecido ademais herdeiro ao trono francés. Henrique V morreu en 1422, antes que o rei francés Carlos VI.

Baixo a rexencia de Xoán de Lancaster, duque de Bedford, irmán de Henrique V, os ingleses chegaron en 1429 ata Orleáns. Pero o 4 de maio, Santa Xoana de Arco á cabeza dos cabaleiros franceses, levantou o asedio. Carlos VII foi coroado rei de Francia en Reims.

Un neno de poucos meses subiu ao trono inglés como Henrique VI de Inglaterra (1422-1461, 1470-1471). Foi coroado rei de Francia en París, en decembro de 1431. En 1435 Borgoña reconciliouse con Francia. Os franceses tomaron París e en 1444 asinouse unha tregua de cinco anos. Entre 1449-1453, Carlos VII, atacou Normandía e Gascuña e en 1450 aniquilou ao exército inglés en Formigny. En 1453 tomou Bordeos, recuperando toda Francia salvo Calais, e rematando a Guerra dos Cen Anos.

Henrique VI era impresionable, manexable, educado e piadoso. Non lle interesaba o goberno nin a cabalería, a súa política exterior foi desastrosa e a súa xenerosidade e liberalidade crebaron a Facenda.

En 1450 produciuse a rebelión de Jack Cade, quen chegou a tomar Londres e executou a varios cortesáns. Foi morto tras ser apresado.

Estado, relixión e economía durante a Idade Media[editar | editar a fonte]

A monarquía inglesa na Idade Media caracterízase polo seu gran patrimonio, capacidade de influencia, poder e control sobre a nobreza.

A burocracia era incipiente. A organización territorial baseábase nos condados e era sólida e eficaz. Non existían exército ou policía regulares. O parlamento era débil, con preponderancia da Cámara dos Comúns sobre a Cámara dos Lores.

A igrexa estaba suxeita ao poder real, era rica, mantedora da cultura e benfeitora social. Estruturada en parroquias. O clero era pouco instruído e de moral relaxada. O Císter chegou a Inglaterra en 1128, os dominicos en 1221, os franciscanos en 1224 e os carmelitas en 1240.

O único movemento herético aparecido en Inglaterra neste período foi o dos lolardos. John Wickliffe atacou algunhas das doutrinas fundamentais da Igrexa e a autoridade papal, baseándose na suprema autoridade das Escrituras. Os seus discípulos traduciron ao inglés as súas ideas e a Biblia. Foron perseguidos desde 1401. En 1414, dirixidos por John Oldcastle, intentaron derrocar a Henrique V. A súa derrota implicou a súa definitiva clandestinidade e progresiva extinción.

O saxón occidental foi a lingua de Inglaterra ata a conquista normanda. Recibiu influencias do latín, do normando e do francés. Esta lingua foi a dominante na Corte, a administración, a xustiza etc. de Inglaterra ata 1350, cando empezou a ser substituído polo inglés medio.

A escravitude desapareceu antes de 1300 e a servidume en 1485. En 1086 a poboación alcanzaba millón e medio de habitantes, en 1300 catro millóns.

En 1315, 1316, 1320 e 1321 as colleitas foron malas e en 1319 e 1321 producíronse epidemias no gando ovino e vacún. Xeneralizouse a fame e o prezo do gran duplicouse.

A peste negra chegou a Inglaterra en 1348 e deixou a poboación na metade. Padecéronse cinco novos gromos entre 1361 e 1397. Co declive demográfico, subiu o nivel de vida dos campesiños. O goberno intentou controlar o mercado laboral en beneficio dos patróns e en 1351 aprobou o Estatuto dos Traballadores, sobre prezos e salarios.

Londres era o centro comercial do reino e terminal do comercio. En 1500 tiña entre 40.000 e 100.000 habitantes. Westminster era a sede da Corte e o Parlamento. Das demais cidades inglesas, só Norwich superaba en 1500 os 10.000 habitantes. Os burgueses que rexían as cidades estaban organizados en gremios.

Na Idade Media, Inglaterra pasou dun modelo económico colonial, exportador de materias primas e importador de produtos manufacturados e de luxo, a exportar panos, favorecido pola inmigración de tecedores flamengos.

A Reforma (1509-1603)[editar | editar a fonte]

Artigo principal: Reforma en Inglaterra.

A Reforma anglicana é unha serie de acontecementos ocorridos en Inglaterra no século XVI que culminaron coa separación da Igrexa de Inglaterra e a Igrexa católica e coa emancipación da autoridade papal. É parte da reforma protestante que ocorreu en moitos países de Europa.

As dúas revolucións do século XVII (1603-1707)[editar | editar a fonte]

Os reis de Inglaterra eran poderosos, pero non dispuñan de exército regular e os seus ingresos eran limitados. Trataron de atopar fondos sen ter que depender do Parlamento.

Inglaterra era un país claramente protestante e calquera movemento que puidese interpretarse como un intento de restablecer o catolicismo era obxecto dunha violenta resposta.

A incapacidade de Carlos I de dar resposta a estes problemas orixinou a guerra civil.

Xacobe VI de Escocia e I de Inglaterra (1603 - 1625)[editar | editar a fonte]

Retrato de Xacobe I por John de Critz, c. 1606

O 24 de marzo de 1603 subiu ao trono inglés, e xa fora rei de Escocia durante 36 anos, e aprendera a sobrevivir. Por unha banda, era flexible e voluntarioso para chegar a acordos e por outro era rudo e indecoroso.

Era bisexual e entre 1618-1628 o seu favorito, o duque de Buckingham, foi o home máis importante de Inglaterra tras o propio rei. Xacobe pretendeu a coexistencia de todas as relixións, pero un grupo de católicos, na Conspiración da pólvora, do 5 de novembro de 1605, atentaron contra o goberno. Foron executados. En diante, os católicos foron considerados posibles traidores.

Xacobe herdou unha débeda que incrementou gastando moito diñeiro cos seus favoritos. Terminou a guerra con España e mantivo a Inglaterra á marxe da Guerra dos Trinta Anos.

A coroa apoiou a colonización do Ulster. Os cargos en Irlanda esixían xurar a Lei de Supremacía, o que significaba a exclusión dos católicos. Deste xeito, os ingleses fixéronse donos do Parlamento irlandés. Os colonos foron maioría no Ílster, mentres no resto de Irlanda só representaban unha minoría combativa.

Carlos I de Inglaterra (1625 - 1649)[editar | editar a fonte]

Retrato triplo de Carlos I de Inglaterra por Anton van Dyck (1635), un rei con diferentes arestas.
Artigo principal: Carlos I de Inglaterra.

Era remilgado e retraído, bo pai e marido, pero sen calidades negociadoras.

Carlos enfrontouse a España na Guerra dos Trinta Anos. Fracasou no seu ataque a Cádiz e no seu intento de liberar os hugonotes franceses. En 1628 Carlos pediu diñeiro ao Parlamento, que en troques redactou a Petición de Dereito contra o arresto arbitrario, o imposto extraparlamentario, o recrutamento de tropas gratuíto e a lei marcial. Carlos finxiu aceptar a petición, pero deixou de respectala ao cabo de pouco tempo, e disolveu o Parlamento en 1629. Empezaron entón os once anos de goberno absolutista. En 1629, Carlos asinou a paz con Francia e en 1630 a paz con España. En 1637, Carlos estaba no cume do seu poder, co orzamento equilibrado.

Pero a súa política relixiosa desgustaba aos seus súbditos: No seu apoio ao anglicanismo fronte ao calvinismo, moitos vían unha restauración do papado. En Escocia intentou imporse á Igrexa presbiteriana. En 1638 os escoceses formaron unha alianza nacional (Covenanter) e Carlos enviou un exército contra ela. Ao comezo das Guerras dos Bispos (1639-1649), Carlos non conseguiu formar un exército con garantías e viuse obrigado a asinar a paz en 1639. En 1640 sufriu unha derrota e os escoceses invadiron Inglaterra, vencendo en Newcastle e ocupando a zona nororiental do país. En novembro de 1640, Carlos, sen diñeiro, convocou ao Parlamento, que xa non se había de disolver en vida do monarca no que se coñece como Parlamento Longo. En 1641 chegouse a un acordo pacífico cos escoceses.

A primeira sesión do Parlamento Longo durou ata agosto de 1641. abolíronse as medidas financeiras da Coroa establecidas na década anterior e os tribunais de prerrogativa real. Carlos aceptou, pero o Parlamento non lle creu. O Parlamento atacou entón aos principais ministros: o conde de Strafford e William Laud foron executados. O Parlamento aprobou a Lei Trienal, que obrigaba a reunir o Parlamento cada tres anos; a súa disolución só produciríase por acordo dos seus membros.

En outubro de 1641 produciuse unha nova rebelión en Irlanda. Moitos protestantes foron asasinados. Os católicos ingleses apoiaron aos irlandeses. A Confederación Católica, co seu propio Parlamento, estivo liderada por Owen Roe O'Neill. O Parlamento temeu que Carlos utilizase o exército formado para sufocar a rebelión contra os seus propios súbditos. A Gran Protesta esixiu o nomeamento de ministros coa confianza do Parlamento, o permiso ás prácticas calvinistas e a supervisión por parte do Parlamento do exército destinado a Irlanda. Carlos rexeitou a solicitude, animado pola escasa marxe de votos co que fora aprobada.

O 3 de xaneiro de 1642, Carlos enviou ao Fiscal Xeneral do Estado á Cámara dos Lores para incoar proceso por alta traizón a varios Comúns. O intento de arresto, precipitou a guerra civil: en Londres producíronse manifestacións e altercados públicos. En maio, o Parlamento asumiu o poder de realizar nomeamentos militares. En xullo, o Parlamento constituíu o seu propio exército e en agosto o rei formou o seu en Nottingham.

Primeira Guerra Civil (1642-1645)[editar | editar a fonte]

Príncipe Ruperto do Rin

A Primeira guerra civil inglesa dividiu ás familias, mentres os estratos baixos reaccionaron con apatía. Foi unha guerra de asedios e escaramuzas e non de grandes batallas. O Parlamento contaba con vantaxe a longo prazo ao dispor dos recursos humanos e económicos de Londres e da axuda de 20.000 escoceses. Por iso procuraron esgotar aos realistas, cuxo principal xeneral foi o príncipe Ruperto do Rin, sobriño de Carlos.

O 25 de outubro de 1642 tivo lugar a inconclusa batalla de Edgehill. Carlos tivo oportunidade de tomar Londres pero retirouse incomprensiblemente. Na primavera de 1643 os realistas gozaron de varias vitorias, pero esgotada a munición, Carlos retrocedeu. O inverno trouxo consigo un estancamento.

Antes da súa morte a finais de 1643, o líder do Parlamento. John Pym, asinou a Solemne Liga e Alianza, pola que os escoceses colaboraron con 20.000 homes a cambio dunha reforma relixiosa en Escocia acorde cos principios presbiterianos.

En xullo de 1644, tivo lugar a maior batalla da guerra en Marston Moor, con vitoria dos parlamentaristas, quen ocuparon despois York e aseguraron o control do norte. As disputas entre os xenerais parlamentaristas impediron rematar entón a guerra. En setembro, os realistas tomaron Cornualla. Tras a batalla de Newbury, os dous exércitos quedaron exhaustos.

Para resolver as loitas internas entre os xenerais parlamentaristas, ditouse a Ordenanza Autoexcluiente, pola que os membros do Parlamento non podían exercer autoridade militar. Só Oliver Cromwell quedou exento. As tropas foron reunidas no Novo Exército Modelo, mandado por Sir Thomas Fairfax. Carlos viuse obrigado a retroceder cara ao norte, pero en xullo de 1645, na batalla de Naseby, a vitoria realista desequilibrou definitivamente a guerra.

En 1644 e 1645 os católicos escoceses, axudados polos irlandeses, conseguiron espectaculares vitorias en Escocia, pero en setembro de 1645 foron esmagados pola Alianza.

Carlos rendeuse aos escoceses en maio de 1646. Negouse a negociar en serio, mentres os seus opoñentes mantiñan as diferenzas entre si.

Produciuse unha revolta popular en contra da violencia e a destrución reinantes. O comercio afundiuse e padeceuse unha depresión económica.

Paz[editar | editar a fonte]

O Parlamento estaba dividido en episcopalianos, presbiterianos e independentes. Os episcopalianos tiñan a maioría e pretendían unha organización relixiosa de arriba a abaixo, a partir dos bispos. Os presbiterianos desexaban organizar a Igrexa de abaixo arriba, a partir de congregacións, cun papel importante para os laicos. Os independentes opúñanse aos presbiterianos.

En 1646 reformouse a igrexa de Inglaterra de acordo con principios presbiterianos, segundo acordara o parlamento cos escoceses, pero o pobo seguiu practicando os ritos anglicanos tradicionais que coñecía.

O pobo reclamou a redución de impostos e a desmobilización do exército, no que foi penetrando un movemento radical, que se opuxo á arbitrariedade do parlamento e aos presbiterianos.

En decembro de 1646 a cidade de Londres solicitou ao parlamento a disolución do exército. En febreiro e marzo de 1647 reducíronse as atribucións do exército, ao mesmo tempo que seguía sen recibir as súas pagas. Cando o parlamento pretendeu desmantelar a infantaría, o exército tomou a iniciativa. En xuño apresou a Carlos I. Oliver Cromwell erixiuse en líder dos militares. En agosto de 1647, o exército presentou ao rei un catálogo de propostas, que foi rexeitado.

En novembro de 1647, Carlos fuxiu. En decembro asinou un compromiso cos escoceses, no que aceptaba establecer o presbiterianismo en Inglaterra a cambio de axuda militar. A incapacidade de chegar a un acordo político co rei conduciu finalmente á Segunda Guerra Civil Inglesa en 1648.

Segunda Guerra Civil.(1648-1649)[editar | editar a fonte]

Entre abril-xuño de 1648 sucedéronse as sublevacións contra o Parlamento de Inglaterra, pero foron controladas polo exército. Cromwell reprimiu unha rebelión en Gales. A principal batalla deste conflito foi a batalla de Preston, no verán do mesmo ano na que Cromwell derrotou aos escoceses.

Un pequeno grupo do exército estaba convencido da imposibilidade de chegar a un acordo con Carlos I, pero o parlamento era partidario de negociar. No mes de decembro, autorizou a expulsión da oposición, deixando só a uns poucos membros que estaban de acordo coa designación dunha comisión que xulgase ao Rei por traizón. Este golpe militar instigado por Cromwell, organizado polo xeneral Henry Ireton e levado a cabo polo coronel Thomas Pride purgou o parlamento, de modo que só quedaron algúns membros, no que se coñeceu como parlamento Rabadilla ou Rump.

Foi unha guerra cabaleiresca, na que Cromwell terminou vencendo, coa súa Batallón dos Santos (Ironsides), aos promonárquicos.

O fin do enfrontamento supuxo o procesamento por alta traizón do rei por un tribunal nomeado polo parlamento Rabadilla.

Caída e execución de Carlos I[editar | editar a fonte]

Pintura de Eugène Lami que plasma o traslado do rei ao castelo de Carisbrooke, última morada antes de ser axuizado

Carlos foi trasladado ao castelo de Hurst a finais de 1648, e despois ao castelo de Windsor. En xaneiro de 1649, a Cámara dos Comúns -sen o asentimento do soberano ou da Cámara dos Lores- convoca un acto parlamentario que creaba unha corte para o xuízo de Carlos. O xuízo do rei (baixo os cargos de alta traizón e "doutros altos crimes") comezou o 2 de xaneiro, pois Carlos rexeitara elevar unha súplica, alegando que ningunha corte tiña xurisdición sobre un monarca. Cría que a súa propia autoridade para gobernar foille dada por Deus cando o coroaron e foi unxido. A corte propúñase declarar que Non hai home sobre a Lei. Durante unha semana, pediron tres veces a Carlos que solicitase a súplica, pero el rexeitouno en todas as ocasións.

Carlos foi decapitado o 30 de xaneiro de 1649. Era práctica común que o verdugo levantase a cabeza do axustizado e a mostrase ao xentío coas palabras: "¡Miren a cabeza dun traidor!"; aínda que a cabeza de Carlos foi exhibida, non se usaron estas palabras. Nun xesto sen precedentes, un dos líderes revolucionarios, Oliver Cromwell, permitiu que a cabeza do rei fose cosida ao seu corpo para que desta forma a súa familia puidese renderlle os seus respectos. Enterraron a Carlos en privado a noite do 7 de febreiro de 1649, na cámara acoirazada de Henrique VIII na capela de St. George no castelo de Windsor.

O Parlamento Residual (1649-1653)[editar | editar a fonte]

O Rump aboliu a monarquía e eliminou a Cámara dos Lores, declarando a Inglaterra como Commonwealth. O país aceptou o cambio de mala gana, moitos xuíces dimitiron e o goberno local fíxose imposible. Fairfax dimitiu e o camiño quedou expedito para Cromwell, que se converteu en Capitán Xeneral do Exército.

Os niveladores pretenderon o voto para todos os homes maiores de 21 anos, a convocatoria anual do Parlamento, a eliminación do décimo e a simplificación da Lei. O líder do movemento, John Lilburne, atacou ao Goberno esixíndolle reformas radicais para a redistribución da riqueza. Instou aos soldados a tomar o poder en nome do pobo. Foi arrestado pero resultou absolto. Outro grupo opositor, os diggers, pretendeu a propiedade común dos bens.

George Fox

Desapareceu toda forma de censura e os radicais infiltráronse na relixión e a política, ocasión que aproveitaron os milenaristas e as seitas. Algúns grupos pedían a abolición dos décimos e a participación das mulleres na predicación e goberno da Igrexa. En 1647 George Fox constituíu a Sociedade de Amigos, cuxos membros foron coñecidos como os cuáqueros. A súa doutrina baseábase na conciencia individual e estaban implicados no radicalismo político. Outra seita, os ranters, crían que quen recibían a Graza divina non podían cometer erros nin tiñan que observar as leis humanas.

A rebelión irlandesa non estaba completamente esmagada e o Rump decidiu recobrar o control de Irlanda e vingar a morte de protestantes. Cromwell atacou en Drogheda a un exército realista e en Wexford a católicos. A brutalidade da represión provocou que os irlandeses defendesen encarnizadamente o seu territorio. En 1652 chegouse a un acordo polo que os terratenentes irlandeses foron substituídos por protestantes, salvo na provincia de Connacht. Moitos irlandeses foron mortos ou exiliados e Irlanda foi declarada parte da Commonwealth.

En 1650 Cromwell atacou Escocia, que houbo coroado a Carlos II. Tras a vitoria de Dunbar, moitos escoceses foron asasinados e feitos prisioneiros. Cromwell ocupou Edimburgo e Glasgow. En 1651 Cromwell e Lambert derrotaron aos restos do exército realista en Worcester. Todo o que puido arrincarse de Escocia foi trasladado a Inglaterra. A unión efectiva con Escocia realizouse en 1654.

Construíronse ou repararon 77 grandes barcos e constituír unha frota permanente.

En 1651, aprobouse a Lei de Navegación para cortar o comercio holandés con Norteamérica. Estalou entón a Primeira Guerra Anglo Holandesa (1652-1654). En 1652 Blake foi derrotado polo holandés Tromp, pero en 1653 venceu en Portland e Beachy Head. Cos barcos holandeses capturados, Inglaterra puido duplicar as cifras do seu comercio.

O Rump era moi impopular no Exército e en todo o país. Cromwell non conseguiu as reformas que pretendía e disolveu o Rump o 20 de abril de 1653.

O Protectorado (1653-1658)[editar | editar a fonte]

Cromwell decidiu outorgar a autoridade suprema a unha asemblea de 140 homes fieis. A maioría eran moderados, cunha minoría de radicais. Tras cinco meses de altercados, os moderados devolveron o poder a Cromwell. O exército tomou o mando, pero Cromwell negouse a presidir o goberno e encargou unha Constitución a Lambert. O Instrumento de Goberno de 1653 instituio un Goberno composto polo Lord Protector (Cromwell, con todo o poder executivo) o parlamento e o consello. Cromwell rexeitou o título de rei. O Instrumento garantiu a liberdade de culto a todos menos aos católicos e os episcopalianos, aínda que deixaron de ser perseguidos oficialmente e ata os xudeus foron readmitidos. O poder do protector estaba sometido a numerosas restricións que o propio Cromwell aprobaba. No consello sempre houbo maioría de civís. O tamaño do exército foi reducíndose progresivamente. Nas eleccións, os presbiterianos conseguiron moitos escanos e a situación fíxose inviable. O sistema legal e gobernos locais non se alteraron practicamente e defendeuse a orde social vixente.

Finalizada a guerra contra Holanda, Cromwell atacou as colonias de España no Caribe. Inglaterra fíxose con Xamaica, pero as baixas foron grandes e o intento considerouse un gran fracaso.

Nomeáronse xerais encargados de executar as leis que prohibían beber, blasfemar, xurar etc. Duraron menos dun ano e foron detestados por todos.

Cromwell gobernou de xeito arbitrario, encarcerando a xente sen xuízo previo. Tras fracasar no intento de que financiase a guerra contra España, disolveu o parlamento.

Richard Cromwell

A saúde de Cromwell deteriorouse rapidamente. Nomeou sucesor ao seu fillo Richard Cromwell e morreu o 3 de setembro de 1658.

Fin da República (1658-1660)[editar | editar a fonte]

Entre setembro de 1658 e decembro de 1659, a anarquía política e económica apropiouse do país, mentres os grupos políticos eran incapaces de alcanzar un acordo. No inverno de 1659-1660, todos foron convencéndose de que a restauración da monarquía era o único modo de conseguir a estabilidade. Richard Cromwell era incapaz de soster o goberno. O Parlamento desposuíu ao exército de poder político en abril de 1659. Richard disolveu o parlamento.

O xeneral George Monck entrou en negociacións co príncipe Carlos. En 1660, a República esborrallouse.

Carlos II de Inglaterra(1660-1685)[editar | editar a fonte]

Carlos II foi restituído como Rei de Inglaterra en 1660.
Artigo principal: Carlos II de Inglaterra.

Carlos era encantador, amante do pracer, intelixente e indolente. Mostrou un enorme valor e construíu un réxime de ampla base. Repartiu o poder entre os diferentes partidos. Exiliado en Holanda, Carlos asinou a Declaración de Breda. Concedíase unha amnistía xeral. O parlamento encargaríase do problema da expropiación de terras, o que implicaba para os realistas a esperanza da súa recuperación. Os independentes podían confiar nunha tolerancia relixiosa. Por todo iso, o recibimento de Carlos II en Londres foi multitudinario.

Mediante a Lei de Amnistía e Esquecemento, o parlamento amnistió a todos, salvo aos que asinara a sentenza de morte de Carlos I. A cabeza de Cromwell foi exposta durante 25 anos nun mastro diante do parlamento. Once persoas foron executadas publicamente. O exército foi desmantelado, tras pagarlle o que se lle debía. Os lores da cámara e os bispos volveron aos seus postos, incluíndo o episcopado escocés. As terras da igrexa e da coroa foron devoltas.

A pesar das intencións de tolerancia do rei, o parlamento restaurou a supremacía anglicana. En 1661, a Lei de Corporación estableceu a desposesión dos funcionarios non anglicanos. Esta lei continuou vixente ata 1828. A Lei de Uniformidade de 1662 esixiu que os clérigos fosen ordenados por bispos e que nos servizos relixiosos utilizásese só o Devocionario. A Lei dos Conventículos de 1664 prohibiu os servizos relixiosos que non fosen anglicanos (a partir de 1670 esta Lei deixou de cumprirse). A Lei das Cinco Millas de 1665 prohibiu que os clérigos disidentes vivisen nun radio de cinco millas das cidades.

Os ingleses pugnaron cos holandeses pola preponderancia comercial. Desde 1663 as colonias inglesas só podían importar bens europeos desde Inglaterra e en barcos ingleses. En 1664 os ingleses tomaron Nova Ámsterdam, denominándoa Nova York. En 1665 Xacobe, duque de York e irmán de Carlos, derrotou á escuadra holandesa en Lowestoft. En xuño de 1666 a batalla dos catro días supuxo enormes perdas para ingleses e holandeses. Nese mesmo ano Londres viuse atacado pola peste, que levou a 56.000 persoas. Seguiu o grande incendio de Londres. A Coroa viuse na bancarrota. Carlos II comezou as negociacións de paz cos holandeses en maio de 1667 e reuniu a frota en Chatham. O almirante holandés De Ruyter aproveitou a ocasión: incendiou tres buques e capturou o Royal Charles, buque insígnea. A guerra concluíu co Tratado de Breda, e Inglaterra fíxose de forma definitiva con Nova York e Nova Jersey, territorios sen importancia naquel entón.

Cando Lois XIV de Francia invadiu os territorios españois nos Países Baixos, Inglaterra aliouse cos holandeses. Pero Carlos e Luís asinaron o Tratado de Dover. Carlos recibía un subsidio anual mentres durase a guerra e facíase con parte do imperio holandés. Nas cláusulas secretas, Carlos II comprometeuse a permitir o catolicismo. En efecto, Carlos declarou a guerra aos holandeses e asinou a Declaración de Indulxencia que permitía os ritos católicos en privado.

En marzo de 1672 o Parlamento obrigou a Carlos a cancelar a declaración e aprobou a Lei de Proba, pola que todos os que ocupaban un posto oficial debían comungar de acordo coa Igrexa de Inglaterra e negar a trasubstanciación (rexeu ata 1828). O Parlamento negouse a conceder máis diñeiro para a guerra e Carlos asinou a paz cos holandeses en 1674. En 1678 produciuse un suposto complot papista: 35 inocentes foron executados. O parlamento quixo excluír da sucesión ao duque de York, católico, e Carlos disolveuno. A Cámara dos Comúns do seguinte parlamento aprobou un proxecto de lei no mesmo sentido, que foi rexeitado pola Cámara dos Lores. O parlamento quedou novamente disolto. Os exclusionistas chamáronse máis tarde whigs e os que se opuñan á exclusión tories. Carlos non convocou o parlamento entre 1681-1685. Tras o frustrado complot da Rye House, que pretendeu o asasinato de Carlos e Xacobe, foron executados algúns dos seus opoñentes.

Carlos II converteuse ao catolicismo no leito de morte.

Xacobe II de Inglaterra (1685-1688)[editar | editar a fonte]

Xacobe II de Inglaterra
Artigo principal: Xacobe II de Inglaterra.

Xacobe II non tivo problemas para acceder ao trono, tras prometer gobernar respectando a lexislación e mantendo a independencia da Igrexa de Inglaterra. Era un católico celoso e procurou que os católicos romanos puidesen celebrar a súa liturxia abertamente e que puidesen participar na vida política. A súa filla María, de relixión protestante e casada co calvinista holandés Guillerme de Orange, era a herdeira.

En xuño de 1685, o duque de Monmouth, fillo bastardo de Carlos I, invadiu Inglaterra desde Holanda. Convenceu aos artesáns do oeste do país, onde a industria téxtil estaba deprimida. Reuniu un exército de 3.000 soldados inexpertos, e intentou un ataque por sorpresa sobre Sedgemoor (Somerset). Tras a derrota, foi executado. Esta foi a última rebelión popular en Inglaterra, famosa pola sanguenta represión. Foron condenados á morte 300 rebeldes e moitos máis foron deportados.

Xacobe pretendeu suprimir a Lei de Proba, pero o Parlamento non o admitiu. Entón, recorreu á súa prerrogativa para eximir a algúns individuos das leis penais. Substituíu a metade dos xuíces e a 250 xuíces de paz por católicos, integrou a catro católicos no seu Consello Privado e nomeou oficiais católicos no exército. En Irlanda aplicou a mesma política. Mentres tanto, chegaban a Inglaterra protestantes perseguidos en Francia.

O 4 de abril de 1687, Xacobe promulgou a Declaración de Indulxencia, pola que se suprimiron as leis penais contra os católicos e os disidentes. En maio obrigou á lectura da Declaración nas igrexas. O arcebispo Sancroft e seis bispos negáronse a iso e foron xulgados, sendo absoltos polo xurado.

Guillerme III de Inglaterra

En abril de 1688, Xacobe reeditou a Declaración de Indulxencia, ordenando posteriormente a clérigos anglicanos a lela nas súas igrexas. Cando o Arcebispo de Canterbury Guillerme Sancroft e seis outros bispos (coñecidos como os Sete Bispos) enviaron unha petición que solicitaba a reconsideración das políticas relixiosas do rei, foron arrestados e axuizados baixo o cargo de sedición, pero foron absoltos. A alarma pública aumentou cando ,o 10 de xuño, a raíña María -logo de varios abortos e nenos nados mortos-, daba a luz a un fillo home e herdeiro da coroa, Xacobe Francisco Estuardo, o 10 de xuño de 1688 (algúns supón que o pequeno non era un príncipe real e que en realidade había substituído ao fillo morto da raíña; non hai, con todo, evidencia algunha para apoiar tal alegación). Ameazados polo establecemento dunha dinastía católica en Inglaterra, varios protestantes influentes entraron en negociacións con Guillerme III, príncipe de Orange, xenro de Xacobe. Guillerme era tido como o campión do protestantismo, loitando contra o rei Lois XIV de Francia, o máis poderoso monarca católico de Europa.

O 30 de xuño de 1688 -o mesmo día os sete bispos eran absoltos- un grupo de nobres protestantes, coñecido como os Sete Inmortais, solicitaron ao príncipe de Orange vir a Inglaterra cun exército. Para setembro estaba claro que Guillerme intentaría invadir o país e aínda así, Xacobe cometeu o erro de rexeitar a axuda de Lois XIV, temendo que os ingleses se oporían á intervención francesa. Xacobe ademais creu que o seu propio exército sería suficiente. Cando Guillerme de Orange chegou a Inglaterra o 5 de novembro de 1688, todos os oficiais protestantes do rei desertaron. A súa propia filla Ana uniuse ás forzas invasoras, provocando unha gran angustia ao rei. O 10 de decembro a raíña María logrou fuxir a Francia levando consigo ao seu único fillo sobrevivente, Xacobe, de apenas 6 meses de idade. Ao día seguinte Xacobe procurou tamén fuxir a Francia, lanzando antes o Gran Selo do Reino ao río Támese, con todo foi capturado en Kent. Non tendo ningún desexo de facer de Xacobe un mártir da causa católica, o príncipe de Orange deixouno escaparse o 23 de decembro. Xacobe foi recibido por Lois XIV, que lle ofreceu un palacio e unha abundante pensión.

Todos os whigs e a maioría dos tories apoiaron a concesión do trono a Guillerme e María.

Monarcas de Inglaterra[editar | editar a fonte]

Anglosaxóns[editar | editar a fonte]

Normandos[editar | editar a fonte]

Os Anxevinos[editar | editar a fonte]

Os Tudor[editar | editar a fonte]

Os Estuardo[editar | editar a fonte]

Os Hánnover (Reino de Gran Bretaña)[editar | editar a fonte]

Os Windsor: Saxonia-Coburgo-Gotha[editar | editar a fonte]

Isabel II do Reino Unido

Notas[editar | editar a fonte]

  1. Acts of Union 1707 parliament.uk, accessed 27 de xaneiro de 2011
  2. Making the Act of Union 1707 Arquivado 11 de maio de 2011 en Wayback Machine. scottish.parliament.uk, accessed 27 de xaneiro de 2011

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]