Henrique I de Inglaterra

Henrique I de Inglaterra
Rei de Inglaterra e duque de Normandía
Rei de Inglaterra
5 de agosto de 1100-1 de decembro de 1135
Predecesor	Guillerme II
Sucesor	Matilde I (de iure) Estevo I (de facto)
Duque de Normandía
15 de outubro de 1106-1 de decembro de 1135
Predecesor	Roberto II
Sucesor	Matilde I (de iure) Estevo I (de facto)
Coroación	5 de agosto de 1100
Nacemento	c. 1068 probablemente Selby, Yorkshire, Inglaterra
Falecemento	1 de decembro de 1135 (aprox. 76-77 anos) Lyons-la-Forêt, Normandía, Francia
Consorte	Matilde de Escocia (1100-1118) Adela de Lovaina (1121-1135)
Descendencia	Matilde de Inglaterra Guillerme Adelin Ver máis...
Proxenitores	Guillerme I de Inglaterra Matilde de Flandres

Henrique I (en inglés moderno, Henry I), nado arredor de 1068 e finado o 1 de decembro de 1135, chamado Henrique Beauclerc ("Bo Sabio" en francés) polos seus intereses culturais, foi rei de Inglaterra desde 1100 ata a súa morte. Fillo de Guillerme I o Conquistador, recibiu educación por parte da Igrexa. Trala morte do seu pai en 1087, os seus irmáns maiores, Roberto Curthose e Guillerme Rufo, herdaron Normandía e Inglaterra, respectivamente, pero Henrique quedou sen posesións. Adquiriu o condado do Cotentin en Normandía occidental ao seu irmán Roberto, pero eles depuxéronlle en 1091. Reconstruíu gradualmente a súa base de poder no Cotentin e aliouse con Guillerme contra Roberto. Estivo presente cando Guillerme morreu nun accidente de cacería en 1100 e apropiouse do trono inglés, coa promesa na súa coroación de corrixir moitas das políticas menos populares do seu irmán. Casou con Matilde de Escocia, pero continuou tendo amantes con quen procreou varios fillos ilexítimos.

O seu irmán Roberto ameazou o control sobre Inglaterra cando liderou unha invasión en 1101, pero esta campaña militar terminou nun acordo negociado que confirmou como rei a Henrique. A paz durou pouco, xa que este invadiu o Ducado de Normandía en 1105 e 1106 e finalmente derrotou a Roberto na batalla de Tinchebray. Mantivo ao seu irmán en prisión polo resto da súa vida. O seu control sobre Normandía foi desafiado por Luís VI de Francia, Balduino VII de Flandres e Fulco V de Anjou, quen promoveu as reclamacións do fillo de Roberto -William Clito- e apoiou unha gran rebelión no ducado entre 1116 e 1119. Despois da vitoria inglesa na batalla de Brémule, acordouse un acordo de paz con Luís VI en 1120.

Considerado polos seus contemporáneos como un gobernante severo pero efectivo, manipulou habilmente aos baróns ingleses e normandos. En Inglaterra inspirouse no sistema anglosaxón de xustiza, o goberno local e a tributación, pero tamén o fortaleceu con institucións adicionais, como o tesouro real e os xuíces itinerantes. Normandía tamén se rexía cun sistema de xuíces e un tesouro público. Moitos dos funcionarios que manexaban o sistema de Henrique eran «homes novos» con antecedentes escuros, en lugar de familias de alto status, que ascendían en rango como administradores. O rei alentou a reforma eclesiástica, pero viuse envolvido nunha grave disputa en 1101 co arcebispo Anselmo de Canterbury, que se resolveu mediante un compromiso en 1105. Apoiou á Orde de Cluny e tivo un rol clave na selección do clero de Inglaterra e Normandía.

O seu único fillo varón e herdeiro lexítimo, Guillerme Adelin, afogouse no naufraxio do Barco Branco de 1120, poñendo en dúbida a sucesión real. Tomou unha segunda esposa, Adela, coa esperanza de ter outro fillo, pero os seus plans fracasaron. En resposta, declarou á súa filla Matilde herdeira da Coroa e desposouna con Godofredo V de Anjou. A súa relación coa parella tensouse e estalou un conflito ao longo da fronteira co condado de Anjou. Morreu o 1 de decembro de 1135 logo dunha semana de enfermidade. Malia os seus plans coa súa filla Matilde, foi sucedido polo seu sobriño Estevo de Blois, o que deu como resultado un período de guerra civil, coñecido posteriormente como a Anarquía.

Traxectoria

Foi o cuarto fillo de Guillermo o conquistador, o primeiro nacido en Inglaterra logo da conquista normanda, destinado á carreira eclesiástica recibiu unha boa educación pero o asasinato do seu irmán maior, Guillerme II o rei de Inglaterra e a asusencia do seu outro irmán, Robert Curthose que estaba nas cruzadas, fixo que ascendese ao trono o 5 de agosto de 1100. O 11 de novembro dese ano, tras conseguir a dispensa dos seus votos, casou con Matilde de Escocia, filla de Malcolm III de Escocia. No ano 1101 o seu irmán Robert volveu das cruzadas e intentou facer valer os seus dereitos ao trono pero a falta de apoios dos nobres normandos fixo que desistise, recoñecendo a Henrique como rei de Inglaterra. Henrique invadiu finalmente Normandía e derrotou ao seu irmán na batalla de Tinchebray (1106) converténdose tamén en duque de Normandía. No ano 1120 Guillerme Adelin, o seu único fillo home e herdeiro morreu no naufraxio do White Ship, para evitar unha guerra civil Henrique tomou a decisión de nomear a súa filla, Matilde, viúva do emperador Henrique V como a súa herdeira e obrigou aos nobres a xurarlle fidelidade. Con todo á súa morte foi Estevo de Blois quen se fixo co trono dando comezo unha guerra civil coñecida como A anarquía.

Henrique Reformou o tesouro, usou oficiais itinerantes para cortar os abusos de poder das autoridades locais.

Morte e legado

Morte

Henrique I chorando a morte do seu fillo. Representación de principios do século XIV.

As relacións entre Henrique, Matilde e Godofredo V volvéronse cada vez máis tensas durante os últimos anos. A parella sospeitaba que carecía dun apoio xenuíno en Inglaterra. En 1135 solicitaron ao rei a entregar en vida os castelos reais de Normandía á súa filla e insistiron en que a nobreza normanda xuráselle lealdade inmediatamente, accións que debían afirmar a posición de Matilde e Godofredo V cando falecese Henrique. O rei negouse enfurecido, probablemente por temor a que o seu xenro intentase tomar o poder en Normandía. Estalou unha nova rebelión entre os baróns no mediodía normando, dirixida por Guillerme, conde de Ponthieu, na cal Godofredo V e Matilde interviñeron en apoio dos rebeldes.

Henrique fixo campaña durante o outono, fortaleceu a fronteira sur e despois viaxou a Lyons-a-Forêt en novembro para gozar dun pouco de cacería, aparentemente en bo estado de saúde. Alí caeu enfermo -segundo o cronista Henry de Huntingdon comeu demasiadas («un exceso de») lampreas, en contra do consello do seu médico- e a súa condición empeorou no transcurso dunha semana. Unha vez o seu estado pareceu terminal, confesouse e convocou ao arcebispo Hugues de Amiens, ao que se uniron Roberto de Gloucester e outros membros da corte. Seguindo o costume, fixéronse preparativos para saldar as débedas pendentes e revogar as sentenzas de incautación pendentes. Henrique morreu o 1 de decembro de 1135 e o seu cadáver foi levado a Ruan, acompañado polos baróns, onde foi embalsamado; as súas entrañas foron enterradas no priorado de Notre-Dáme-du-Pré e o corpo preservado foi levado a Inglaterra e inhumado na abadía de Reading.

Malia os seus esforzos, a sucesión foi disputada. Cando se estenderon as noticias sobre a morte do rei, Godofredo V e Matilde estaban en Anjou apoiando aos rebeldes na súa campaña contra o exército real, que incluía a varios partidarios da filla do rei como Roberto de Gloucester. Moitos destes baróns xuraran permanecer en Normandía ata que o defunto monarca fose enterrado adecuadamente, o que lles impediu regresar a Inglaterra.A nobreza normanda discutiu e proclamou rei a Teobaldo de Blois. Con todo, o seu irmán menor, Estevo de Blois, partiu inmediatamente de Boulogne a Inglaterra, acompañado polos seus homes. Coa axuda do seu irmán, Henrique de Blois, tomou o poder en Inglaterra e foi coroado rei o 22 de decembro. Matilde non renunciou ao seu reclamo sobre Inglaterra e Normandía, o que levou a unha prolongada guerra civil coñecida como a Anarquía que se librou entre 1135 e 1153.

Valoracións historiográficas

Páxinas do manuscrito galés Crónica dos príncipes, unha das fontes sobre o reinado de Henrique I.

Os historiadores recorreron a varias fontes, como os relatos de cronistas e os primeiros rolos de rexistros financeiros; tamén os edificios e arquitectura sobreviventes. Os tres cronistas principais que describiron os eventos da vida de Henrique foron William de Malmesbury, Orderico Vital e Henry de Huntingdon, pero cada un incorporou extensos comentarios sociais e morais nos seus relatos e tomaron prestados diversos recursos literarios e eventos estereotípicos de diferentes obras populares. Outros cronistas foron Eadmer, Hugo o Cantor, o abade Suger e os autores da Crónica dos príncipes. Non todos os documentos reais do período sobreviviron, pero existe unha serie de actas reais, cartas, escritos e misivas, xunto con algúns rexistros financeiros temperáns. Descubriuse que algúns destes eran falsificacións e outros foron modificados ou manipulados posteriormente.

Os historiadores da Baixa Idade Media retomaron relatos de cronistas seleccionados sobre a educación do rei, alcumándoo «Beauclerc» («Bo Sabio» en francés),tema que se fixo eco da análise de historiadores vitorianos e eduardianos, como Francis Palgrave e Henry William Carless Davis. Charles David desestimou estes traballos en 1929 e argumentou que as afirmacións máis excepcionais da educación de Henrique carecían de fundamento. Os relatos modernos comezaron co traballo de Richard Southern a principios dos anos 1960, seguido por unha extensa investigación durante o resto do século século XX nunha variedade de temas do seu reinado en Inglaterra e un número máis limitado sobre o seu goberno en Normandía. Só producíronse dúas biografías principais e modernas sobre Enrique: o volume póstumo de Warren Hollister en 2001 e o traballo de Judith Green en 2006.

A interpretación da súa personalidade polos historiadores cambiou co tempo. Os primeiros historiadores -como Austin Lane Poole e Richard Southern- considerábano un gobernante cruel e draconiano. Os máis recentes -como Hollister e Green- observaron o seu implementación da xustiza como moito máis compasiva, particularmente cando se compara cos estándares do momento, pero ata Green opinou que era, «en moitos, aspectos moi desagradable» e Alan Cooper advertiu que varios cronistas contemporáneos estaban probablemente tan asustados do rei como para expresar moitas críticas. Os historiadores tamén debateron en que medida as reformas administrativas constituíron xenuinamente -no que Hollister e John Baldwin denominaron— unha introdución da «realeza administrativa» sistemática ou se a súa perspectiva continuaba sendo fundamentalmente tradicional.

A súa tumba na abadía de Reading estaba marcada por unha cruz local, pero o mosteiro foi demolido aos poucos durante a disolución dos mosteiros no século século XVI. A localización exacta da súa tumba é incerta, pero a máis probable atópase nunha zona edificada do centro de Reading, onde se situaba o coro da abadía. Anunciouse un plan para localizar os seus restos en marzo de 2015, co apoio da axencia English Heritage e Philippa Langley, que xa participaron na exhumación de Ricardo III en setembro de 2012.

Descendentes

Lexítimos

Ademais de Matilde e Guillerme, posiblemente tivo un fillo efémero, Ricardo, do seu primeiro matrimonio con Matilde de Escocia. Non tivo fillos coa súa segunda esposa Adela de Lovaina.

Ilexítimos

Roberto de Gloucester e a súa esposa Mabel nunha ilustración de Founders' and benefectors' book of Tewkesbury Abbey (c. 1500-1525).

Tivo varios fillos ilexítimos por distintas amantes.

Fillos

1. Roberto de Gloucester (n. c. 1090).
2. Richard: fillo de Ansfride, criado por Robert Bloet, bispo de Lincoln.
3. Reginald de Dunstanville, conde de Cornualles (n. c. 1110-1120): posiblemente nado de Sibyl Corbet.
4. Robert FitzEdith «Fillo do Rei»: nado de Ede, filla de Forne.
5. Gilbert FitzRoy: posiblemente nado dunha filla sen nome documentado ou filla de Walter de Gand.
6. Guillermo de Tracy (n. c. 1090).
7. Henry FitzRoy: posiblemente fillo de Nest ferch Rhys.
8. Fulk FitzRoy: posiblemente fillo de Ansfride.
9. William: irmán de Sibila de Normandía, probablemente irmán de Reginald de Dunstanville.

Fillas

1. Matilde FitzRoy, condesa de Perche.
2. Matilde FitzRoy, duquesa de Bretaña.
3. Juliana de Fontevrault: esposa de Eustaquio de Breteuil: posiblemente filla de Ansfrida.
4. Mabel, esposa de William Gouet.
5. Constanza, vizcondesa de Beaumont-sur-Sarthe.
6. Alice FitzRoy: esposa de Mateo de Montmorency.
7. Isabel: filla de Isabel de Beaumont, condesa de Pembroke.
8. Sibila de Normandía, raíña consorte de Escocia (n. c. 1100).
9. Matilde FitzRoy, abadesa de Montivilliers.
10. Gundrada de Dunstanville.
11. Posiblemente Rohese: esposa de Henry de la Pomerai.
12. Emma; esposa de Guy de Laval.
13. Adeliza FitzRoy.
14. A esposa (en nome documentado) de Fergus de Galloway.
15. Posiblemente Sibila de Falaise.

Devanceiros

Devanceiros de Henrique I de Inglaterra

16. Ricardo I de Normandía

8. Ricardo II de Normandía

17. Gunnora de Crepon

4. Roberto I de Normandía

18. Conan I de Bretaña

9. Judit de Britania

19. Ermengarda de Anjou

2. Guillerme I de Inglaterra

10. Fulberto de Falaise

5. Arlette de Falaise

1. Henrique I de Inglaterra

24. Arnulfo II de Flandres

12. Balduino IV de Flandes

25. Susana de Italia

6. Balduino V de Flandres

26. Federico de Luxemburgo

13. Ogiva de Luxemburgo

3. Matilde de Flandres

28. Hugo Capeto

14. Roberto II de Francia

29. Adelaida de Aquitania

7. Adela de Francia

30. Guillerme I de Provenza

15. Constanza de Arlés

31. Adelaida de Anjou

Notas

Referencias

Véxase tamén

Bibliografía

• Barlow, Frank (1999). The feudal Kingdom of England, 1042–1216 (en inglés) (Quinta ed.). Harlow: Pearson Education. ISBN 0-582-38117-7. OCLC 921142924. 
• Brett, Martin (1975). The English Church under Henry I (en inglés). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-198-21861-6. OCLC 1914851. 
• Carpenter, David (2004). The struggle for mastery: Britain 1066–1284 (en inglés). Londres: Penguin. ISBN 978-0-140-14824-4. OCLC 939864686. 
• Chibnall, Marjorie (1993). The Empress Matilda: queen consort, queen mother and Lady of the English (en inglés). Oxford: Blackwell. ISBN 978-0-631-19028-8. OCLC 742956774. 
• Cooper, Alan (2001). ""The feet of those that bark shall be cut off": timorous historians and the personality of Henry I". En Gillingham, John. Anglo-Norman studies: proceedings of the Battle Conference, 2000 (en inglés). Woodbridge: Boydell Press. pp. 47–68. ISBN 978-0-851-15825-9. OCLC 939630828. 
• Crouch, David (2008). The Beaumont twins: the roots and branches of power in the twelfth century (en inglés). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-09013-1. OCLC 237884028. 
• David, Charles W (1929). "The claim of King Henry I to be called learned". En Taylor, CH; LaMonte, JL. Anniversary essays in medieval history by students of Charles Homer Haskins (en inglés). Boston: Houghton Mifflin. pp. 45–56. OCLC 615486047. 
• Green, Judith (2003). "Le gouvernement d'Henri I.er Beauclerc en Normandie". En Bouet, Pierre; Gazeau, Véronique. La Normandie et l'Angleterre au Moyen Âge (en francés). Caen: Université de Caen. pp. 61–73. ISBN 978-2-902-68514-1. OCLC 902122854. 
• Green, Judith (2009). Henry I: King of England and Duke of Normandy (en inglés). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-74452-2. OCLC 699174129. 
• Hallam, Elizabeth M; Everard, Judith A (2001). Capetian France, 987–1328 (en inglés) (Segunda ed.). Harlow: Longman. ISBN 978-0-582-40428-1. OCLC 881417272. 
• Hollister, C Warren (2003). Frost, Amanda Clark, ed. Henry I (en inglés). New Haven: Yale University Press. ISBN 978-0-300-09829-7. OCLC 1004594212. 
• King, Edmumd (2010). King Stephen (en inglés). New Haven: Yale University Press. ISBN 978-0-300-11223-8. OCLC 952756465. 
• Mayr-Harting, Henry (2011). Religion, politics and society in Britain, 1066–1272 (en inglés) (Primera ed.). Harlow: Longman. ISBN 978-0-582-41413-6. OCLC 734087375. 
• Newman, Charlotte A (1988). The Anglo-Norman nobility in the reign of Henry I: the second generation (en inglés). Filadelfia: University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-812-28138-5. OCLC 907135968. 
• Poole, Austin Lane (1993) [1951]. Clark, George N, ed. From Domesday book to Magna Carta, 1087–1216. Oxford History of England (en inglés) III (Segunda ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-192-85287-8. OCLC 917435174. 
• Southern, Richard W (1962). "The place of Henry I in English history". Proceedings of the British Academy (en inglés) (Londres: British Academy/Oxford University Press) 48: 127–169. ISSN 0068-1202. OCLC 606997637. 
• Thompson, Kathleen (2003). "Affairs of state: the illegitimate children of Henry I". Journal of Medieval History (en inglés) (Ámsterdam: Elsevier) 29 (2): 129–151. ISSN 0304-4181. OCLC 4645457385. doi:10.1016/S0304-4181(03)00015-0. 
• Thompson, Kathleen (2007). "From the Thames to Tinchebray: the role of Normandy in the early career of Henry I". En Fleming, Donald F; Pope, Janet M. Henry I and the Anglo-Norman world (en inglés). Woodbridge: Boydell Press. pp. 16–26. ISBN 978-1-843-83293-5. OCLC 666941825. 
• Vaughn, Sally N (2007). "Henry I and the English Church: the archbishops and the king". En Fleming, Donald F; Pope, Janet M. Henry I and the Anglo-Norman world (en inglés). Woodbridge: Boydell Press. pp. 133–157. ISBN 978-1-843-83293-5. OCLC 666941825. 

Henrique I de Inglaterra Casa de Normandía Nacemento: 1068/1069 Falecemento: 1 de decembro de 1135
Títulos Reais
Precedido por Guillerme II	Rei de Inglaterra 1100–1135	Sucedido  por Estevo I
Precedido por William Adelin	Duque de Normandía 1120–1135
Precedido por Robert Curthose	Duque de Normandía 1106–1120	Sucedido  por William Adelin