Casaquistán

República de Casaquistán
Qazaqstan Respublikasy Республика Казахстан Respúblika Kazaxstán
Bandeira Escudo
Capital  • Poboación	Nursultán (chamada Astaná até 2019) 780 880 habitantes (2013)
Cidade máis poboada	Almati
Lingua oficial	casaco2 (de uso) ruso (oficial)
Forma de goberno	República presidencialista
Presidente Primeiro ministro	Kassym-Jomart Tokayev Askar Mamin
Independencia da Unión Soviética	16 de decembro de 1991
Superficie	Posto 9º
• Total	2 727 300 km²
• % auga	1,7
Fronteiras	12 012 km
Costas	0 km
Poboación	Posto 61º
• Total	15 233 244 hab.
• Densidade	6,2 hab./km²
PIB (nominal)	Posto 56º
• Total (2006)	77 237 millóns US$
• per cápita	5 113 US$
PIB (PPA)	Posto 56º
• Total (2006)	137 964 mill. US$
• per cápita	9 134 US$
Moeda	Tenge (KZT)
IDH (2007)	0.794 (73º) – medio
Xentilicio	Casaco/a
Fuso horario	UTC + 5 a + 6
• Horario de verán	Non aplica
Dominio de Internet	.kz
Prefixo telefónico	+7
Prefixo radiofónico	UNA-UQZ
Código ISO	398 / KAZ / KZ
Membro de: ONU, OSCE, CEI, OCS, OCE
1 Chamada Akmola até xuño de 1998. 2 Tamén se fala o ruso e alemán, pero estes non son oficiais.

Casaquistán ou Kazhakhstán é un país fundamentalmente asiático, aínda que tamén inclúa unha rexión relativamente pequena que, xeograficamente, pertence á Europa: a área entre o río Ural e a fronteira rusa, o punto máis oriental do continente europeo. Limita ao norte e oeste con Rusia (6.846 quilómetros de fronteira), ao leste coa China (1.533 km), a sur co Kirguizistán (1.051 km), o Uzbekistán (2.203 km) e Turkmenistán (379 km) e a oeste co Mar Caspio. É o noveno país máis grande do mundo por superficie, mais ten unha densidade de 6 hab./km².

Casaquistán foi un dos países que se volveron independentes coa disolución da Unión Soviética, proclamando a súa independencia o 16 de decembro de 1991.

Historia

Artigo principal: Historia de Casaquistán.

Os casacos, ou cabaleiros das estepas, descenden de tribos nómades de orixe turca e relixión islámica que, no século XVII, piden protección ao tsar ruso diante da ameaza de invasión mongol. O Imperio Ruso retira o poder dos xefes tribais e domina gradualmente o Casaquistán.

Coa abolición da servidume polo imperio, no 1861, millóns de labregos rusos e ucraínos instálanse nas terras casacas doadas polo goberno central, provocando resentimentos entre os nativos. O exército tzarista reprime unha rebelión contra o poder ruso no 1916, matando 150.000 persoas.

Cambio de presidente, e do nome da capital

Nursultán Nazarbáyev, veterano ex-comunista, o único dirixente da antiga URSS no poder sen interrupcións desde a disolución do país en 1991, o político que máis tempo permaneceu no poder en todo o espazo post-soviético, anunciou por sorpresa, o 19 de marzo de 2019 a súa dimisión tras practicamente 30 anos á fronte de Casacastán. Nazarbáyev, de 78 anos de idade, fixo pública a súa decisión a través dunha alocución televisada polos principais canais do país. «Este ano cumpliránse 30 anos desde que ocupo o cargo más alto. O pobo outorgoume a posibilidade de ser o primeiro presidente do Casaquistán independente», dixo ante as cámaras despois de dar a coñecer a súa renuncia.

Porén, o líder casaco non se apartará demasiado dos centros de poder. Segundo as súas palabras, manterse á fronte do Consello de Seguridade da república, do Consello Constitucional e do seu partido Nur Otan, o maioritario no Parlamento. Até que se celebren unhas novas eleccións, o presidente é Kasim-Zhomart Tokáyev, que ocupaba o cargo de presidente do Senado no momento da renuncia do xefe de Estado.

A primeira medida adoptada polo Parlamento casaco, tras renunciar Nursultán Nazarbáyev ao seu cargo de Xefe do Estado e tras tomar posesión o novo presidente interino, Kasim-Zhomart Tokáyev, non caeu ben entre algúns cidadáns de Astana, a capital do país, cuxo nome será agora o mesmo que o do pai da Nación, Nursultán.

Xeografía

Casaquistán é un país transcontinental, coa maior parte de su territorio situado na Asia Central e unha menor (ao oeste do río Ural) en Europa. Cunha superficie de 2 724 900 km², é o noveno país máis grande do mundo, así como o estado sen litoral marítimo máis extenso do mundo (considerando o mar Caspio como un lago). Casaquistán é un dos seis Estados túrquicos independentes, xunto a Turquía, Acerbaixán, Kirguistán, Uzbekistán y Turkmenistán; comparte fronteiras cos tres últimos e con Rusia e a China, á vez que posúe costas no mar Caspio e no mar de Aral. A capital foi trasladada en 1997 de Almati, a cidade máis poboada de Casaquistán, a Astaná. Casaquistán pertence á rexión natural denominada Asia Central, formada ademais, xunto con Taxikistán, por tres dos países xa citados, Kirguistán, Uzbekistán e Turkmenistán.

A maior parte do territorio está cuberta por deserto, semi-deserto e estepa, aínda que ao norte o país atinxa a zona da taiga. O clima é continental, con veráns quentes e invernos fríos.

Organización político-administrativa

Artigo principal: Subdivisións de Casaquistán.

Casaquistán está formado por 14 provincias (oblystar; en singular: oblys) e tres cidades (qala; en singular: qalasy). A súa vez, as provincias divídense en distritos.

Provincia	Capital	Área (km²)	Poboación
Akmola	Kokshetau	121,400	829,000
Aktobe	Aktobe	300,600	661,000
Almaty(1)	Almaty	324.8	1,226,300
Provincia de Almati	Taldykorgan	224,000	860,000
Astana(1)	Astana	710.2	600,200
Atyrau	Atyrau	118,600	380,000
Baiconur(2)	Baikonur	57	70,000
Casaquistán oriental	Oskemen	283,300	897,000
Karagandy	Karagandy	428,000	1,287,000
Kostanay	Kostanay	196,000	975,000
Kyzylorda	Kyzylorda	226,000	590,000
Mangystau	Aktau	165,600	}316,847
Casaquistán setentrional	Petropavl	123,200	586,000
Pavlodar	Pavlodar	124,800	851,000
Casaquistán meridional	Shymkent	118,600	1,644,000
Casaquistán occidental	Oral	151,300	599,000
Zhambyl	Taraz	144,000	962,000

Notas:

• (1) As cidades de Almaty e Astana non pertencen a ningún oblys.
• (2) A cidade de Baikonur ten un status especial, pois actualmente, até o ano 2050, está gobernada polos rusos debido á presenza do cosmódromo Baikonur.

Economía

Artigo principal: Economía de Casaquistán.

Mapas e imaxes

• 

  Mapa

• 

  Imaxe satélite

• 

  Mapa político

• 

  Mapa

Véxase tamén

---

Este artigo sobre xeografía é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---