Joe Biden

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Saltar ata a navegación Saltar á procura
Joe Biden
Joe Biden official portrait 2013 cropped (cropped).jpg
Nacemento20 de novembro de 1942
 St. Mary's Hospital e Scranton
NacionalidadeEstados Unidos de América
Relixióncatolicismo
Alma máterUniversidade de Syracuse, University of Delaware e Archmere Academy
Ocupaciónpolítico, avogado e profesor universitario
PaiJoseph Robinette Biden Sr.
NaiCatherine Eugenia Finnegan
CónxuxeNeilia Hunter e Jill Biden
FillosBeau Biden, Naomi Biden, Hunter Biden e Ashley Biden
IrmánsValerie Biden Owens, James Biden e Francis Biden
Coñecido porPromises to Keep
PremiosGrande Oficial da Orde das Tres Estrelas, Medalla Presidencial da Liberdade, Hilal-e-Pakistan, Ellis Island Medal of Honor, Order of the Cross of Terra Mariana, 1st Class, St. George's Order of Victory, Order of Liberty, Grand Cross of the Order of Boyacá, Laetare Medal, Ordem da Cruz da Terra Mariana, Nishan-e-Pakistan e Order of the Three Stars
Joe Biden Signature.svg
[ editar datos en Wikidata ]

Joseph Robinette "Joe" Biden, Jr, nado en Scranton, Pensilvania o 20 de novembro de 1942,[1] é un avogado e político estadounidense, 46º presidente dos Estados Unidos de América. Membro do Partido Demócrata, Biden foi senador por Delaware durante seis mandatos dende 1973 a 2009 e foi o 47º vicepresidente dos Estados Unidos de América, no goberno de Barack Obama, dende 2009 a 2017.

Criado en Scranton, Pensilvania e no condado de New Castle, Delaware, Biden estudou na Universidade de Delaware antes de obter a carreira de Dereito na Universidade de Siracusa en 1968. Foi elixido conselleiro do condado de New Castle en 1970 e converteuse no sexto senador máis novo dos Estados Unidos. historia cando foi elixido para o Senado dos Estados Unidos por Delaware en 1972, aos 29 anos. Biden foi membro desde hai tempo do Comité de Relacións Exteriores do Senado e finalmente converteuse no seu presidente. Opúxose á Guerra do Golfo en 1991 e apoiou a expansión da alianza da OTAN a Europa do Leste e a súa intervención nas guerras iugoslavas dos noventa. Apoiou a resolución pola que se autorizaba a guerra de Iraq en 2002 e posteriormente opúxose á saída de tropas estadounidenses en 2007. Tamén presidiu o Comité Xudicial do Senado de 1987 a 1995, que se ocupaba da política de drogas, a prevención do crime e as cuestións das liberdades civís; liderou o esforzo para aprobar a Lei de control e aplicación da lei do delito violento e a Lei de violencia contra a muller; e supervisou seis audiencias de confirmación do Tribunal Supremo dos Estados Unidos, incluídas as contenciosas para Robert Bork e Clarence Thomas.

Presentouse sen éxito á candidatura á presidencia demócrata en 1988 e de novo en 2008. Biden foi reelixido ao Senado seis veces e era o cuarto senador máis antigo cando renunciou para exercer o cargo de vicepresidente de Barack Obama despois de que gañasen as eleccións presidenciais de 2008; Obama e Biden foron reelixidos en 2012. Como vicepresidente, Biden supervisou o gasto en infraestruturas en 2009 para contrarrestar a Gran Recesión. As súas negociacións cos republicanos do Congreso axudaron a aprobar lexislacións incluíndo a Lei de exención de impostos de 2010, que resolveu un bloqueo fiscal; a Lei de control orzamentario de 2011, que resolveu unha crise do teito da débeda; e a American Taxpayer Relief Act de 2012, que abordou o inminente "abismo fiscal". Tamén liderou os esforzos para aprobar o tratado New START entre Estados Unidos e Rusia e axudou a formular a política dos Estados Unidos cara a Iraq a través da retirada das tropas estadounidenses en 2011. Tras o tiroteo da escola primaria Sandy Hook, dirixiu o grupo de traballo sobre a violencia armada.

En xaneiro de 2017, Obama outorgoulle a Biden a Medalla Presidencial da Liberdade con distinción. En abril de 2019, Biden anunciou a súa candidatura ás eleccións presidenciais de 2020 e alcanzou o limiar de delegados necesario para asegurar a candidatura demócrata en xuño de 2020.[2] En agosto, anunciou a elección da senadora Kamala Harris de California como compañeira de equipo. Tras gañar as eleccións fronte a Donald Trump, daquela presidente que se presentaba á reelección,[3][4] foi investido como 46º presidente dos Estados Unidos o 20 de xaneiro de 2021.[5]

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Primeiros anos[editar | editar a fonte]

Biden con 10 anos (1953).

Fillo de Catherine Eugenia "Jean" Biden (de solteira, Finnegan; 1917-2010), católica e de orixe irlandesa[6][7][8] e de Joseph Robinette Biden Sr (1915-2002) quen tiña ascendencia francesa, inglesa e irlandesa.[6][9] Biden, é o maior dunha familia católica e ten unha irmá, Valerie, e dous irmáns, Francis e James[10] e foi criado na fe católica.

O pai de Biden era inicialmente rico, aínda que sofreu varios reveses financeiros na ápoca na que naceu Joseph e, durante varios anos, a familia viviu cos seus avós maternos[11]. Daquela, durante a década de 1950, Scranton entrou nun declive económico e o pai de Biden non conseguía atopar un traballo estable.[12] A partir de 1953, a familia viviu nun apartamento en Claymont, Delaware, e despois se mudaron a unha casa en Wilmington, Delaware. Máis adiante, o pai de Biden converteuse nun exitoso vendedor de autos usados, conseguindo para a familia un estilo de vida de clase media.[11][12][13]

Na Academia Archmere en Claymont, Biden xogou durante a secundaria a fútbol americano[14] e tamén a beisbol.[11] A pesar de ser un estudante non moi destacado foi presidente da clase en varias ocasións.[15][16] Graduouse en 1961.[16] Na Universidade de Delaware en Newark, acadou unha licenciatura en Artes en 1965 cunha dobre especialización e Historia e Ciencias Políticas e unha especialización en inglés.[17][18] Ocupou o posto 506 nunha clase de 688 e tivo un expediente disciplinario por plaxiar parte dun artigo durante o primeiro curso.[19][20]

Biden ten un lixeiro gaguexo que mellorou co paso do tempo.[21] Afirmou que o foi reducindo ao recitar poesía diante dun espello,[22][23] pero tamén se ten suxerido que lle puido influír nos debates presidenciais do Partido Demócrata de 2020.[24]

Primeiro matrimonio e escola de dereito e carreira inicial (1966–1972)[editar | editar a fonte]

O 27 de agosto de 1966, Biden casou con Neilia Hunter (1942-1972), unha estudante da Universidade de Siracusa,[18] despois de superar as reticencias dos seus pais por casar cun católico romano; a cerimonia celebrouse nunha igrexa católica en Skaneateles, Nova York.[25] Tiveron tres fillos: Joseph R. "Beau" Biden III (1969-2015), Robert Hunter Biden (nado en 1970) e Naomi Christina "Amy" Biden (1971-1972).[18]

Joe Biden no anuario de 1965 da Universidade de Delaware.

En 1968, Biden obtivo un doutoramento en xurisprudencia no Facultade de Leis da Universidade de Siracusa clasificado no posto 76 da súa clase de 85,[19][20] e foi admintido no Colexio de Avogados de Delaware en 1969.[26] Mentres estaba na facultade, recibiu aprazamentos para estudantes, e despois foi clasificado como non dispoñible para o servizo militar por asma.[27] En 1968, Biden traballou nun despacho de avogados de Wilmington dirixido polo destacado republicano local William Prickett e chegou a afirmar pouco despois: "pensaba en min como republicano".[28][29] Non lle gustou a política racial conservadora do gobernador demócrata de Delaware, Charles L. Terry, e apoiou a un republicano máis liberal, Russell W. Peterson, que derrotou a Terry en 1968.[29] Biden foi recrutado polos republicanos locais pero rexistrado como independente debido ao seu malestar polo candidato presidencial republicano Richard Nixon.[28]

En 1969, Biden exerceu o dereito, primeiro como defensor público e, posteriormente, nunha empresa dirixida por un demócrata activo localmente[29] que o nomeou ao Foro Democrático, un grupo que intentaba reformar e revitalizar o partido estatal[30] e Biden volveu se rexistrar como demócrata.[29] Tamén con outro avogado formou un pero o dereito corporativo non lle gustaba e o dereito penal non se pagaba ben[11] polo que tivo de complementa-los seus ingresos xestionando propiedades.[31]

En 1970, Biden optou a un asento no condado polo distrido do condado de New Castle, Delaware, apoiado nunha plataforma liberal que incluía apoio á vivenda pública nos suburbios.[32][33] O asento fora ocupado polo republicano Henry R. Folsom, que agora se presentaba no quinto distrito tras unha repartición de distritos municipais.[34] Biden gañou as eleccións e tomou posesión o 5 de xaneiro de 1971.[35][36] Serviu ata o 1 de xaneiro de 1973 mentres seguía a exerce-la avogacía e foi sucedido polo demócrata Francis R. Swift.[37][38][39][40] Durante a súa etapa no consello do condado, Biden opúxose a grandes proxectos de estradas, que argumentou, poderían perturbar os barrios de Wilmington[41] e, pouco despois, principiou a súa carreira cara ao Senado. [42]

Campaña do Senado de 1972 en Delaware[editar | editar a fonte]

Resultados das eleccións ao Senado en Delaware en 1972.

En 1972, Biden fora o único demócrata disposto a desafiar ao republicano J. Caleb Boggs, un veterano político que levaba doce anos no posto, e contra todo pprognóstico conseguiu derrotalo e converteuse no senador máis novo de Delaware.[43] A súa campaña case non tiña cartos e ninguén lle daba posibilidades de gañar.[11] Os membros da familia participaron activamente na campaña e que dependía de reunirse cos votantes cara a cara e de distribuír manualmente o programa co que se presentaba;[44] este era un enfoque propio dun estado de pequena extensión como Delaware.[31] Recibiu algunha axuda dos sindicatos da AFL-CIO e do enquisador demócrata Patrick Caddell.[43] O seu equipo centrou o programa na retirada de Vietnam, o medio ambiente, os dereitos civís, o tránsito masivo, unha fiscalidade máis equitativa, a asistencia sanitaria e a insatisfacción pública coa "política de sempre".[43][44] Poucos meses antes das eleccións, Biden estaba por detrás de Boggs en case trinta puntos porcentuais,[43] pero a súa enerxía, a súa atractiva nova familia e a súa capacidade para conectar coas emocións dos votantes serviron aos seus obxectivos[13] e e gañou co 50,5 por cento dos votos.[44]

Morte de muller e filla[editar | editar a fonte]

O 18 de decembro de 1972, poucas semanas despois das eleccións, a esposa de Biden, Neilia e a filla dun ano Naomi morreron nun accidente automobilístico mentres mercaban os agasallos de Nadal en Hockessin, Delaware.[18][45] A furgoneta de Neilia foi arremetida por un camión trailer cando saía dunha intersección. Os seus fillos Beau e Hunter sobreviviron ao accidente e foron levados ao hospital en bo estado, Beau cunha perna rota e outras feridas e Hunter cunha pequena fractura do cranio e outras feridas na cabeza.[46] Os médicos pronto informaron que ambos se recuperarían sen problemas.[47] Daquela, biden pensou en renunciar para coidalos[13] pero o líder da maioría do Senado, Mike Mansfield, convenceuno de que non o fixese.[48] Anos máis tarde, Biden afirmara ter oído rumores de que o condutor do camión, supostamente, bebera alcol antes da colisión pero esas afirmacións foron rexeitadas pola familiado condutor e a polícía nunca as probou. Posteriormente, Biden pediu desculpas á familia.[49][50][51]

Carreira política no Senado dos Estados Unidos (1973–2009)[editar | editar a fonte]

Biden co presidente Jimmy Carter.

O 5 de xaneiro de 1973, comezou a súa carreira política no Senado tras prestar xuramento perante o secretario do Senado, Francis R. Valeo.[52][53] converténdose non 6º senador máis novo da historia nos Estados Unidos.[54] No acto estiveron presentes, seus fillos Beau, cuxa perna aínda estaba en rehabilitación por mor do accidente automovilístico, Hunter e outros membros da familia.[52][53]

Para ver aos seus fillos a diario,[55] Biden desprazouse diariamente en tren entre a súa casa de Delaware e D.C. — 90 minutos cada ida— e mantivo este hábito durante os seus 36 anos no Senado.[13] Pero o accidente encheuno de rabia e dúbidas relixiosas até escribir que "sentía que Deus lle fixera unha xogada horrible",[56] e tivo problemas para se concentrar no traballo.[57]

Biden coa súa segunda muller, Jill.

Segundo matrimonio[editar | editar a fonte]

Biden atribúe á súa segunda esposa, a profesora Jill Tracy Jacobs, a renovación do seu interese pola política e a vida.[58] Coñeceuna en 1975 nunha cita a cegas[59] e casaron na capela da igrexa nas Nacións Unidas en Nova York o 17 de xuño de 1977.[60][61] Os dous son católicos romanos e asisten á misa en St. Joseph's on the Brandywine en Greenville, Delaware.[62] A súa filla Ashley Blazer (nacida en 1981)[18] é traballadora social.[63] Beau Biden converteuse en avogado do xuíz do exército en Iraq e posteriormente fiscal xeral de Delaware;[64] morreu de cancro cerebral en 2015.[65][66] Hunter Biden é lobbyista e asesor de investimentos en Washington.[67]

De 1991 a 2008, Biden co-ensinou un seminario sobre dereito constitucional na Facultade de Dereito Widener da Universidade de Delaware.[68][69][70] O seminario tiña moitas veces lista de espera e, en varias ocasións, Biden voou dende ultramar para dar clase.[71]

Primeiros actos no Senado[editar | editar a fonte]

Biden saudando a Ronald Reagan, en 1984.

Durante os seus primeiros anos no Senado, Biden centrouse na protección do consumidor e en cuestións ambientais e pediu unha maior responsabilidade do goberno.[72] Nunha entrevista de 1974, describiuse a si mesmo como liberal en materia de dereitos e liberdades civís, preocupacións polos maiores e asistencia sanitaria, pero conservador noutras cuestións, incluído o aborto e o recrutamento militar.[73]

Na súa primeira década no Senado, Biden centrouse en temas relativos ao control de armas.[74][75] Despois de que o Congreso non ratificase o Tratado SALT II asinado en 1979 polo primeiro ministro soviético Leonid Brezhnev e o presidente Jimmy Carter, Biden reuniuse co ministro de Asuntos Exteriores soviético, Andrei Gromiko, para lle comunica-las preocupacións estadounidenses e conseguir cambios que abordasen as obxeccións do Comité de relacións exteriores do Senado.[76] Cando a administración Reagan quixo interpretar vagamente o Tratado SALT I de 1972 para permitir o desenvolvemento da Iniciativa de Defensa Estratéxica, Biden defendeu a estrita adhesión ao tratado.[74] Recibiu unha atención considerable cando criticou ao secretario de Estado George Shultz nunha audiencia do Senado polo apoio da administración Reagan a Suráfrica a pesar da súa continua política de apartheid.[77]

Biden converteuse nun membro de primeiro nivel do Comité Xudicial do Senado en 1981. En 1984, dirixiu o éxito demócrata na aprobación da Lei de control integral do crime aínda que, co paso do tempo, as disposicións da lei contra o crime convertéronse en polémicas e, en 2019, Biden cualificou o seu papel na aprobación do proxecto de lei como de "gran erro".[78][79] Os seus seguidores eloxiárono por modificar algunhas das peores disposicións da lei, e foi o seu logro lexislativo máis importante ata entón.[80] Este proxecto de lei incluía a prohibición federal de armas de asalto[81][82] e a Lei de violencia contra a muller,[83] que el considerou a súa aportación máis significativa.

En 1993, Biden votou a prol dunha disposición que consideraba a homosexualidade incompatible coa vida militar, prohibindo así aos gais o servizo nas forzas armadas[84][85][86] En 1996, votou pola Lei de defensa do matrimonio, que prohibía ao goberno federal recoñecer matrimonios entre persoas do mesmo sexo, prohibindo así aos individuos nestes matrimonios a igual protección baixo a lei federal e permitindo aos estados facer o mesmo.[87] En 2015, a lei foi declarada inconstitucional no caso Obergefell versus Hodges.[88]

Campaña presidencial de 1988[editar | editar a fonte]

Biden na Casa Branca en 1987, nunha entrevista con Ronald Reagan.

O 9 de xuño de 1987, en Wilmington, Biden presentou formalmente a súa candidatura á candidatura á presidencia demócrata de 1988.[89] Foi considerado un forte candidato pola súa imaxe moderada, a súa capacidade para falar, pola súa relevancia como presidente do Comité Xudicial do Senado e pola súa oposición á candidatura do ultraconservador Robert Bork para a Corte Suprema. De conseguilo, converteríase no segundo máis novo elixido presidente, despois de John F. Kennedy,[29][90][91] e no primeiro trimestre recadara máis fondos que ningún outro candidato.[90][91]

Porén, en agosto, as mensaxes da campaña resultaban confusas por mor das rivalidades entre os seus asesores[92] e, en setembro, foi acusado de plaxiar un discurso do líder do Partido Laborista británico, Neil Kinnock.[93] No discurso de Biden, este copiara unhas liñas que facían referencia ao feito de ser a primeira persoa da súa familia en acceder á Universidade e, aínda que se referira a ese argumento de Kinnock en ocasións anteriores,[94] de novo, o volveu facer en dúas ocasións a finais de agosto.[95][96] Con posterioridade, Biden coñeceu a Kinnock en 1988, chegando a ter unha grande amizade; de tal xeito, que durante a súa campaña presidencial de 2008 , Biden fixo referencia á controversia presentando a Kinnock ao persoal da súa campaña e dicindo: "Amigos, quero que coñezades o meu mellor contador de historias".[97] O propio Kinnock foi máis comprensivo e, finalmente, os dous homes coñecéronse en 1988, creando unha amizade perdurable.[98]

Tamén empregara, a principios dese ano, pasaxes dun discurso de 1967 de Robert F. Kennedy, do que foron responsabilizados os seus asesores, e unha pequena frase do discurso inaugural presidencial de 1961 de John F. Kennedy e, dous anos antes, tamén empregara unha pasaxe de 1976 de Hubert Humphrey.[99] Fronte ás acusacións, Biden respondeu que os políticos adoitan coller parágrafos prestados uns aos outros sen mencionalos e que un dos seus rivais para o nomeamento, Jesse Jackson, o chamara para indicarlle que el (Jackson) empregara o mesmo material de Humphrey que usara Biden.[13][100] Poucos días despois, publicouse ¡outro suceso que sucedera na facultade de dereito no que copiara texto dun artigo de Fordham Law Review con citas pouco axeitadas[100] polo que, Biden, aínda que tivera que repetir o curso aprobara con puntuacións altas.[101] A petición de Biden, o Consello de Responsabilidade Profesional do Tribunal Supremo de Delaware revisou o incidente e concluíu que non violara ningunha norma.[102]

Igualmente, fixera varias afirmacións falsas ou esaxeradas sobre a súa formación e os primeiros anos de actividade: que obtivera tres títulos na universidade, que asistira á facultade de dereito cunha bolsa completa, que se graduara na metade superior da súa clase,[103][104] e que participara no movemento polos dereitos civís.[105] A existencia de moi poucas novas sobre a carreira amplificaron estas revelacións[106] e o 23 de setembro de 1987, Biden retirouse da carreira, dicindo que a súa candidatura fora invadida pola "sombra esaxerada" dos seus erros pasados.[107]

Comité Xudicial do Senado[editar | editar a fonte]

Biden falando durante a sinatura da Lei contra o crime do presidente Clinton (1994) en presenza deste e da Fiscal Xeral, Janet Reno.

Biden foi, durante moito tempo, membro do Comité do Poder Xudicial do Senado. Presidiuno de 1987 a 1995 e foi membro de 1981 a 1987 e de 1995 a 1997. Como presidente, Biden presidiu dúas audiencias de confirmación do Tribunal Supremo dos Estados Unidos moi disputadas.[13] Cando Robert Bork foi nomeado en 1988, Biden rexeitara, nunha entrevista o ano anterior, a súa aprobación a un hipotético nomeamento a Bork e, aínda que, os conservadores se alporizaran[108], finalmente, ao remata-las audiencias, Biden foi eloxiado pola súa equidade, humor e coraxe.[108][109] Rexeitando os argumentos dalgúns opositores de Bork,[13] Biden formulou as súas obxeccións a Bork en termos do conflito entre o forte orixinalismo de Bork e a opinión de que a Constitución dos Estados Unidos ofrece dereitos á liberdade e á privacidade máis aló dos expresamente enumerados no seu texto.[109] A candidatura de Bork foi rexeitada no comité por 9-5 votos[109] e despois no pleno do Senado, 58-42.[110]

Durante as audiencias de nomeamento de Clarence Thomas en 1991, as preguntas de Biden sobre cuestións constitucionais foron a miúdo complicadas ata o punto de que Thomas ás veces perdeu o fío delas[111] chegando, este, a declarar máis tarde que aínda que esperaba que as preguntas de Biden fosen doadas, lanzoulle preguntas como "bólas á cabeza".[112] Despois de pechar a audiencia do comité, o público soubo que Anita Hill, profesora da facultade de dereito da Universidade de Oklahoma, acusara a Thomas de facer comentarios sexuais non gratos cando traballaran xuntos.[113][114] Biden soubo dalgún destes cargos, pero inicialmente só os compartiu co comité porque Hill non estaba disposta a declarar.[13] A audiencia do comité reabriuse e Hill declarou, pero Biden non permitiu o testemuño doutras testemuñas, como unha muller que fixera cargos similares e expertos en acoso,[115] dicindo que quería preservar a intimidade de Thomas e a decencia das audiencias.[111][115] O pleno do Senado confirmou a Thomas por 52-48 votos, e Biden opúxose.[13] As defensoras xurídicas liberais e os grupos de mulleres sentiron firmemente que Biden tratara mal as audiencias e non fixera o suficiente para apoiar a Hill.[115] Máis tarde, Biden buscou mulleres para formar parte do Comité Xudicial e enfatizou as cuestións das mulleres na axenda lexislativa do comité.[13] En 2019, cando se preparaba para presenta-la súa candidatura presidencia, Biden contacto con Hill para desculparse polo trato naquela ocasión, pero esta respostoulle que as desculpas eran insuficientes.[116][13]

Biden foi crítico co avogado independente Ken Starr durante a polémica dos 90 e as investigacións do escándalo Lewinsky na década dos 90, e dixo que "vai ser un día frío no inferno" antes de que a outro avogado independente se lle concedan poderes similares.[117] Votou a absolución durante a destitución do presidente Clinton.[118] Durante a década de 2000, Biden patrocinou a lexislación sobre bancarrota solicitada polos emisores de tarxetas de crédito.[117] Clinton vetou o proxecto de lei en 2000, pero aprobouse en 2005 como Lei de prevención de abusos de bancarrota e protección do consumidor,[13] sendo Biden un dos só 18 demócratas que o votaron, mentres que os principais demócratas e as organizacións de defensa dos consumidores opuxéronse.[119] Como senador, Biden apoiou firmemente o aumento do financiamento de Amtrak e a seguridade ferroviaria.[120][121]

Comité de Relacións Exteriores do Senado[editar | editar a fonte]

Biden pertenceu durante moito tempo ao Comité de Relacións Exteriores do Senado. En 1977, pertencía á minoría do Comité pero tamén o presidiu dende xuño de 2001 a 2003 e, de novo, de 2007 a 2009.[122] Xeralmente, as súas posicións eran de tipo internacionalistas e liberais.[74][123] En ocasións, colaborou eficazmente cos republicanos mantendo posicións contrarias ás do seu partido.[122][123] Durante todo ese tempo que formou parte do Comité reunise, polos menos, con 150 líderes de 60 países e organismos internacionais, converténdose nunha referencia demócrata recoñecida sobre política exterior.[124]

En 1991, Biden votou contra a autorización para a Guerra do Golfo,[123] xunto con 45 dos 55 senadores demócratas, afirmando que os Estados Unidos soportaban case todo o peso da coalición anti-Iraq.[125] Tamén se interesou polas Guerras iugoslavas despois de coñecer os abusos serbios durante a Guerra de Independencia de Croacia en 1991.[74] Cando estourou a Guerra de Bosnia, Biden foi un dos primeiros en reclama-la política de "levatar e soltar" para levanta-lo embargo de armas, adestrar aos bosnios e apoialos con ataques aéreos da OTAN e, posteriormente, tamén estivo a prol da investigacións dos crimes de guerra.[74][123] Mais tanto o goberno de George H.W. Bush coma o de Clinton rexeitaron esa política polo temor de se enlear non Balcáns.[74][123]

En abril de 1993, Biden pasou unha semana nos Balcáns e mantivo unha tensa reunión de tres horas co líder serbio Slobodan Milošević.[124] Posteriormente, Biden declarou que lle dixera a este que "cría que non era máis que un maldito criminal de guerra e que debería ser xulgado".[124] Porén, aínda que en 1992 redactara unha emenda para obrigar á administración Bush a dar armas aos bosnios, en 1994, mantiña unha postura máis suave como a defendida pola administración Clinton e, finalmente, no ano seguinte asinou outra emenda máis radical patrocinada por Bob Dole e Joe Lieberman.[124] O compromiso levou a un exitoso esforzo da mantemento da paz pola OTAN.[74] Biden cualficou o seu papel na política dos Balcáns, a mediados dos 90, como o "momento máis orgullos da súa vida pública" relacionado coa política exterior.[124]

En 1999, durante a Guerra de Kosovo, Biden apoiou os bombardeos da OTAN na República Federal de Iugoslavia.[74] El e mailo senador John McCain copatrocinaron a Resolución McCain-Biden de Kosovo, que reclamaba que se empregase toda a forza necesaria, incluídas as tropas terrestres, para se enfrontaren a Milošević polas accións iugoslavas contra a etnia albanesa de Kosovo.[123][126]

Historial electoral[editar | editar a fonte]

Ano Cargo Votos % Votos electorais Opoñente Partido Votos % Votos electorais
1972 Senado 116.006 50% J. Caleb Boggs Republicano 112.844 49%
1978 Senado 93.930 58% James H. Baxter, Jr. Republicano 66.479 41%
1984 Senado 147.831 60% John M. Burris Republicano 98,101 40%
1990 Senado 112.918 63% M. Jane Brady Republicano 64,554 36%
1996 Senado 165.465 60% Raymond J. Clatworthy Republicano 105.088 38%
2002 Senado 135.253 58% Raymond J. Clatworthy Republicano 94.793 41%
2008 Senado 257.484 65% Christine O'Donnell Republicano 140.584 35%
2008 Vicepresidencia 69.498,516 52.93% 365 Sarah Palin Republicano 59.948.323 45.65% 173
2012 Vicepresidencia 65.915.796 51.06% 332 Paul Ryan Republicano 60.933.500 47.20% 206
2020 Presidencia Donald Trump Republicano

Obras[editar | editar a fonte]


Predecesor:
Donald Trump 		 Seal Of The President Of The United States Of America.svg
Presidente dos Estados Unidos de América 
2021 		Sucesor:
no cargo

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Witcover 2010, p. 5.
  2. ↑ Linskey, Annie (10 de xuño de 2020). "Biden clinches the Democratic nomination after securing more than 1,991 delegates". washingtonpost.com (en inglés). Consultado o 19 de xaneiro de 2021. 
  3. ↑ Axencias (7 de novembro de 2020). "Joe Biden, ganador de las elecciones en Estados Unidos". eitb.eus (en castelán). Consultado o 19 de xaneiro de 2021. 
  4. ↑ Redacción (7 de novembro de 2020). "Joe Biden, ganador de las elecciones de Estados Unidos 2020". antena3.com (en castelán). Consultado o 19 de xaneiro de 2020. 
  5. ↑ De la Fuente, Nacho (20 de xaneiro de 2021). "Joe Biden, tras jurar como presidente de Estados Unidos: «La democracia ha vencido»". lavozdegalicia.es (en castelán). Consultado o 20 de xaneiro de 2021. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Witcover 2010, p. 8.
  7. ↑ Redacción (9 de novembro de 2008). "Number two Biden has a history over Irish debate". belfasttelegraph.co.uk (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  8. ↑ Smolenyak, Megan (6 de decembro de 2017). "Joe Biden’s Irish Roots". huffpost.com (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  9. ↑ Smolenyak, Megan (abril-maio 2013). "Joey From Scranton: VP Biden's Irish Roots". irishamerica.com (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  10. ↑ Witcover 2010, p. 9.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Broder, John M. (23 de outubro de 2008). "Father’s Tough Life an Inspiration for Biden". nytimes.com (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  12. ↑ 12,0 12,1 Rubinkam, Michael (27 de agosto de 2008). "Biden's Scranton childhood left lasting impression". foxnews.com (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  13. ↑ 13,00 13,01 13,02 13,03 13,04 13,05 13,06 13,07 13,08 13,09 13,10 13,11 Barone & Cohen, 2008, p. 364
  14. ↑ Martin, Frank (28 de setembro de 2008). "Biden was the stuttering kid who wanted the ball". pqasb.pqarchiver.com (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  15. ↑ Taylor 1990, p. 99
  16. ↑ 16,0 16,1 Witvover 2010, pp. 40-41
  17. ↑ Taylor 1990, p. 98
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 Associated Press (23 de agosto de 2008). "Timeline of Biden's life and career". sfgate.com (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  19. ↑ 19,0 19,1 Dickenson, James R. (22 de setembro de 1987). "BIDEN ACADEMIC CLAIMS 'INACCURATE'". washingtonpost.com (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  20. ↑ 20,0 20,1 Margolis, Jon (22 de setembro de 1987). "BIDEN ADMITS ERRORS IN SCHOOL CLAIMS". chicagotribune.com (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  21. ↑ National Stuttering Association (9 de xullo de 2009). "Letter to National Stuttering Association chairman" (PDF). westutter.org (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  22. ↑ Taylor 1990, p. 99
  23. ↑ Hook, Janet (16 de setembro de 2019). "Joe Biden’s childhood struggle with a stutter: How he overcame it and how it shaped him". latimes.com (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  24. ↑ Hendrickson, John (xaneiro-febreiro 2020). "What Joe Biden Can’t Bring Himself to Say". theatlantic.com (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  25. ↑ Biden, 2007, pp. 32, 36–37.
  26. ↑ "BIDEN, Joseph Robinette (Joe), Jr.". bioguide.congress.gov (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  27. ↑ Romano, Lois (9 de xuño de 1987). "Joe Biden and the politics of belief". washingtonpost.com (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  28. ↑ 28,0 28,1 Barrett, Laurence I. (22 de xuño de 1987). "Campaign Portrait, Joe Biden: Orator for the Next Generation". time.com (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 29,3 29,4 Leubsdorf, Carl P. (23 de agosto de 2008). "Lifelong ambition led Joe Biden to Senate, White House aspirations". dallasnews.com (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  30. ↑ Witcover 2010, p. 86
  31. ↑ 31,0 31,1 Palmer, Nancy Doyle (1 de febreiro de2009). "Joe Biden: “Everyone Calls Me Joe”". washingtonian.com (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  32. ↑ Witcover 2010, p. 59
  33. ↑ "Joe Bide: Hope for Democratic Party in 72?". Newspapars: The News Journal (en inglés). 11 de novembro de 1970. Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  34. ↑ Delaware Republican State Headquarters (1970). "Republican Information Center: 1970 List of Candidates" (PDF). University of Delaware Library Institutional Repository. Newark, DE: University of Delaware. p. 11. Consultado o 18 de xaneiro de 2021
  35. ↑ "County Council to Take Oath". The News Journal. Wilmington, DE. p. 4 (2 de xaneiro de 1971) – via Newspapers.com Consultado o 18 de xaneiro de 2021
  36. ↑ "Conner Calls Shake of 7 Lucky Omen for Council". The News Journal. Wilmington, DE. p. 3 (6 de xaneiro de 1971)– via Newspapers.com Consultado o 18 de xaneiro de 2021
  37. ↑ "Maloney Seeks New Businesses". The News Journal. Wilmington, DE. p. 4 (2 de xaneiro de 1973)– via Newspapers.com. Consultado o 18 de xaneiro de 2021
  38. ↑ "Swift Seeks 4th District County Seat". The News Journal. Wilmington, DE. p. 41 (30 de marzo de 1972) – via Newspapers.com. Consultado o 18 de xaneiro de 2021
  39. ↑ "GOP Decade Ends with Slawik Win". The News Journal. Wilmington, DE. p. 3 (8 de novembro de 1972)– via Newspapers.com. Consultado o 18 de xaneiro de 2021
  40. ↑ Zintl, Terry (14 de marzo de 1973). "Shop Center Hackles Rise In Hockessin". The News Journal. Wilmington, DE. p. 64 – via Newspapers.com. Consultado o 18 de xaneiro de 2021
  41. ↑ Witcover, 2010, p. 62
  42. ↑ Naylor, Brian (8 de outubro de 2007). "Biden's Road to Senate Took Tragic Turn". npr.org (en inglés). Consultado o 18 de xaneiro de 2021. 
  43. ↑ 43,0 43,1 43,2 43,3 Moritz, 1987, p. 43
  44. ↑ 44,0 44,1 44,2 Naylor, Brian (8 de outubro de 2007). "Biden's Road to Senate Took Tragic Turn". choice.npr.org (en inglés). Consultado o 19 de xaneiro de 2021. 
  45. ↑ UPI (19 de decembro de 1972). "BIDEN'S WIFE, CHILD KILLED IN CAR CRASH". nytimes.com (en inglés). Consultado o 19 de xaneiro de 2021. 
  46. ↑ Witcover 2010, p. 93 e 98
  47. ↑ Witcover 2010, p. 96
  48. ↑ Levey, Noam N. (24 de agosto de 2008). "Biden’s regular Joe side". latimes.com (en inglés). Consultado o 19 de xaneiro de2021. 
  49. ↑ Kipp, Rachel (4 de setembro de 2008). "No DUI in crash that killed Biden's 1st wife, but he's implied otherwise". pqasb.pqarchiver.com (en inglés). Consultado o 19 de xaneiro de 2021. 
  50. ↑ Redacción (27 de agosto de 2008). "A Senator's Past: The Biden Car Crash". insideedition.com (en inglés). Consultado o 19 de xaneiro de 2021. 
  51. ↑ Orr, Bob (24 de marzo de 2009). "Driver In Biden Crash Wanted Name Cleared". cbsnews.com (en inglés). Consultado o 19 de xaneiro de 2021. 
  52. ↑ 52,0 52,1 Witcover 2010, p. 93 e 98
  53. ↑ 53,0 53,1 Associated Press (6 de xaneiro de 1973). "Oath Solemn". Spokane Daily Chronicle (en inglés). Consultado o 21 de xaneiro de 2021. 
  54. ↑ "Youngest Senator". senate.gov (en inglés). Consultado o 19 de xaneiro de. 
  55. ↑ Pride, Mike (1 de decembro de 2007). "Biden a smart guy who has lived his family values". concordmonitor.com (en inglés). Consultado o 31 de xaneiro de 2021. 
  56. ↑ Biden, 2007, p. 81
  57. ↑ Bumiller, Elisabeth (14 de decembro de 2007). "Biden Campaigning With Ease After Hardships". nytimes.com (en inglés). Consultado o 31 de xaneiro de 2021. 
  58. ↑ Biden, 2007, p. 113.
  59. ↑ Seelye, Katharine Q. (24 de agosto de 2008). "Jill Biden Heads Toward Life in the Spotlight". nytimes.com (en inglés). Consultado o 31 de xaneiro de 2021. 
  60. ↑ Dart, Bob (24 de outubro de 2008). "Bidens met, forged life together after tragedy". orlandosentinel.com (en inglés). Consultado o 31 de xaneiro de 2021. 
  61. ↑ Biden, 2007, p. 117
  62. ↑ Gibson, Ginger (25 de agosto de 2008). "Parishioners not surprised to see Biden at usual Mass". pqasb.pqarchiver.com (en inglés). Consultado o 31 de xaneiro de 2021. 
  63. ↑ Redacción (3 de xuño de 2012). "Ashley Biden and Howard Krein". nytimes.com (en inglés). Consultado o 31 de xaneiro de 2021. 
  64. ↑ Cooper, Christopher (20 de agosto de 2008). "Biden's Foreign Policy Background Carries Growing Cachet". wsj.com (en inglés). Consultado o 31 de xaneiro de 2021. 
  65. ↑ Helsel, Phil (31 de maio de 2015). "Beau Biden, Son of Vice President Joe Biden, Dies After Battle With Brain Cancer". nbcnews.com (en inglés). Consultado o 31 de xaneiro de 2021. 
  66. ↑ Kane, Paul (31 de maio de 2015). "Family losses frame Vice President Biden’s career". washingtonpost.com (en inglés). Consultado o 31 de xaneiro de 2021. 
  67. ↑ Evans, Heidi (28 de decembro de 2008). "From a blind date to second lady, Jill Biden's coming into her own". nydailynews.com (en inglés). Consultado o 31 de xaneiro de 2021. 
  68. ↑ Fauzia, Miriam (28 de outubro de 2020). "Fact check: If he loses election, Biden said he wants to teach, but where is uncertain". eu.usatoday.com. Consultado o 31 de xaneiro de 2021. 
  69. ↑ "Joseph R. Biden, Jr". Widener Law (en inglés). Consultado o 31 de xaneiro de 2021. 
  70. ↑ Redacción (6 de novembro de 2008). [Senator Biden becomes Vice President-elect "Senator Biden becomes Vice President-elect"] |url= incorrecto (Axuda). law.widener.edu (en inglés). Consultado o 31 de xaneiro de 2021. 
  71. ↑ Purchla, Matt (26 de agosto de 2006). "For Widener Law students, a teacher aims high". philly.metro.us (en inglés). Consultado o 31 de xaneiro de 2021. 
  72. ↑ Redacción (15 de xullo de 1974). "Special Section: 200 Faces for the Future". time.com (en inglés). Consultado o 31 de xaneiro de 2021. 
  73. ↑ Kelley, Kitty (1 de xuño de 1974). "Death and the All-American Boy". washingtonian.com (en inglés). Consultado o 31 de xaneiro de 2021. 
  74. ↑ 74,0 74,1 74,2 74,3 74,4 74,5 74,6 74,7 Gordon, Michael R. (24 de agosto de 2008). "In Biden, Obama chooses a foreign policy adherent of diplomacy before force". nytimes.com (en inglés). Consultado o 2 de febreiro de 2021. 
  75. ↑ Mortiz 1987, p. 45.
  76. ↑ Salacuse 2005 p. 144
  77. ↑ Leubsdorf, Carl (23 de agosto de 2008). "Lifelong ambition led Joe Biden to Senate, White House aspirations". dallasnews.com (en inglés). Consultado o 2 de febreiro de 2021. 
  78. ↑ Herndon, Astead W.; Martin, Jonathan (21 de xaneiro de 2019). "On King Holiday, Democrats Convey Hope, Remorse and Invective Against Trump". nytimes.com (en inglés). Consultado o 2 de febreiro de 2021. 
  79. ↑ Martin, Jonathan; Burns, Alexander (6 de xaneiro de 2019). "Biden in 2020? Allies Say He Sees Himself as Democrats’ Best Hope". nytimes.com (en inglés). Consultado o 2 de febreiro de 2021. 
  80. ↑ Moritz 1987, p. 44.
  81. ↑ Fifield, Anna (4 de xaneiro de 2013). "Biden faces key role in second term". ft.com (en inglés). Consultado o 2 de febreiro de 2021. 
  82. ↑ Scherer, Michael (16 de xaneiro de 2013). "America’s New Gunfight: Inside the Campaign to Avert Mass Shootings". swampland.time.com (en inglés). Consultado o 2 de febreiro de 2021. 
  83. ↑ Finley, Bruce (20 de setembro de 2014). "BIDEN: MEN WHO DON'T STOP VIOLENCE AGAINST WOMEN ARE "COWARDS"". denverpost.com (en inglés). Consultado o 2 de febreiro de 2021. 
  84. ↑ "Sec. 654 - Policy concerning homosexuality in the armed forces". govinfo.gov (en inglés). 7 de xaneiro de 2011. Consultado o 2 de febreiro de 2021. 
  85. ↑ Epstein, Reid J.; Lerer, Lisa (23 de setembro de 2019). "Joe Biden Has Tense Exchange Over L.G.B.T.Q. Record". nytimes.com (en inglés). Consultado o 2 de febreiro de 2021. 
  86. ↑ Del Real, José A. (8 de marzo de 2020). "Sanders attacks Biden's record on gay rights and women's issues". A. Del, Jose. "". Washington Post. Archived from the original on March 8, 2020. Retrieved April 15, 2020. (en inglés). Consultado o 2 de febreiro de 2021. 
  87. ↑ "Roll Call Vote 104th Congress - 2nd Session". senate.gov (en inglés). 10 de setembro de 1996. Consultado o 2 de febreiro de 2021. 
  88. ↑ Vogue, Ariane de; Diamond, Jeremy (27 de xuño de 2015). "Supreme Court rules in favor of same-sex marriage nationwide". cnn.com (en inglés). Consultado o 2 de febreiro de 2021. 
  89. ↑ Dionne, Jr, E. J, (10 de xuño de 1987). "Biden Joins Campaign for the Presidency". nytimes.com (en inglés). Consultado o 9 de marzo de 2021. 
  90. ↑ 90,0 90,1 Toner, Robin (31 de agosto de 1987). "Biden, Once the Field's Hot Democrat, Is Being Overtaken by Cooler Rivals". nytimes.com (en inglés). Consultado o 14 de febreiro de 2021. 
  91. ↑ 91,0 91,1 Taylor (1990) , p. 83
  92. ↑ Taylor (1990) , pp. 108-109
  93. ↑ Dowd, Maureen (12 de setembro de 1987). "Biden's Debate Finale: An Echo From Abroad". nytimes.com (en inglés). Consultado o 14 de febreiro de 2021. 
  94. ↑ Randolph, Eleanor (13 de setembro de 1987). "PLAGIARISM SUGGESTION ANGERS BIDEN'S AIDES". washingtonpost.com (en inglés). Consultado o 14 de febreiro de 2021. 
  95. ↑ Shogan, Robert; Risen, James (16 de setembro de 1987). "Differing Versions Cited on Source of Passages : Biden Facing New Flap Over Speeches". latimes.com (en inglés). Consultado o 9 de marzo de 2021. 
  96. ↑ Germond & Wittcover (1989), pp. 230-232
  97. ↑ Smith, David (7 de setembro de 2020). "Neil Kinnock on Biden’s plagiarism 'scandal' and why he deserves to win: ‘Joe’s an honest guy'". theguardian.com (en inglés). Consultado o 9 de marzo de 2021. 
  98. ↑ Smith, David (7 de setembro de 2020). "Neil Kinnock on Biden’s plagiarism 'scandal' and why he deserves to win: ‘Joe’s an honest guy'". theguardian.com (en inglés). Consultado o 20 de abril de 2021. 
  99. ↑ Dowd, Maureen (16 de setembro de 1987). "Biden Is Facing Growing Debate On His Speeches". nytimes.com (en inglés). Consultado o 9 de marzo de 2021. 
  100. ↑ 100,0 100,1 Dionne Jr., E.J. (18 de setembro de 1987). "Biden Admits Plagiarism in School But Says It Was Not 'Malevolent'". nytimes.com (en inglés). Consultado o 9 de marzo de 2021. 
  101. ↑ May, Lee (18 de setembro de 1987). "Biden Admits Plagiarism in Writing Law School Brief". latimes.com (en inglés). Consultado o 9 de marzo de 2021. 
  102. ↑ Axencia AP (29 de maio de 1989). "Professional Board Clears Biden In Two Allegations of Plagiarism". nytimes.com (en inglés). Consultado o 9 de marzo de 2021. 
  103. ↑ Dionne, Jr., E.J. (22 de setembro de 1987). "Biden Admits Errors and Criticizes Latest Report". nytimes.com (en inglés). Consultado o 9 de marzo de 2021. 
  104. ↑ "1988 Road to the White House with Sen. Biden". C-SPAN via YouTube (en inglés). 23 de agosto de 2003. Consultado o 9 de marzo de 2021. 
  105. ↑ Flegenheimer, Matt (3 de agosto de 2019). "Biden’s First Run for President Was a Calamity. Some Missteps Still Resonate". nytimes.com (en inglés). Consultado o 9 de marzo de 2021. 
  106. ↑ Pomper (1989), p. 37
  107. ↑ Dionne Jr., E.J. (24 de setembro de 1987). "Biden Withdraws Bid for President in Wake of Furor". nytimes.com (en inglés). Consultado o 9 de marzo de 2021. 
  108. ↑ 108,0 108,1 Bronner 1989, pp. 138–139, 214, 305.
  109. ↑ 109,0 109,1 109,2 Greenhouse, Linda (8 de outubro de 1987). "Washington Talk: The Bork Hearings; For Biden: Epoch of Belief, Epoch of Incredulity". nytimes.com (en inglés). Consultado o 20 de abril de 2021. 
  110. ↑ AP (24 de outubro de 1987). "Senate's Roll-Call On the Bork Vote". nytimes.com (en inglés). Consultado o 20 de abril de 2021. 
  111. ↑ 111,0 111,1 Mayer & Abramson 1994, pp. 213, 218, 336.
  112. ↑ Greenburg, Jan Crawford (30 de setembro de 2007). "Clarence Thomas: A Silent Justice Speaks Out". abcnews.go.com (en inglés). Consultado o 20 de abril de 2021. 
  113. ↑ Redacción (14 de abril de 2008). "Nina Totenberg". choice.npr.org (en inglés). Consultado o 20 de abril de 2021. 
  114. ↑ "Excerpt from Nina Totenberg’s breaking National Public Radio report on Anita Hill’s accusation of sexual harassment by Clarence Thomas". jwa.org (en inglés). 6 de outubro de 1991. Consultado o 20 de abril de 2021. 
  115. ↑ 115,0 115,1 115,2 Phillips, Kate (23 de agosto de 2008). "Biden and Anita Hill, Revisited". thecaucus.blogs.nytimes.com (en inglés). Consultado o 20 de abril de 2021. 
  116. ↑ Stolberg, Sheryl; Hulse, Carl Gay (25 de abril de 2019). "Joe Biden Expresses Regret to Anita Hill, but She Says ‘I’m Sorry’ Is Not Enough". nytimes.com (en inglés). Consultado o 20 de abril de 2021. 
  117. ↑ 117,0 117,1 Barone & Cohen (2008), p. 372
  118. ↑ Redacción (12 de febreiro de 1999). "How the senators voted on impeachment". cnn.com (en inglés). Consultado o 20 de abril de 2021. 
  119. ↑ Pilkington, Ed (2 de decembro de 2019). "How Biden helped create the student debt problem he now promises to fix". theguardian.com (en inglés). Consultado o 20 de abril de 2021. 
  120. ↑ Barone & Cohen (2008), p. 366
  121. ↑ Verma, Pranshu (24 de outubro de 2020). "Biden, an Amtrak Evangelist, Could Be a Lifeline for a Rail Agency in Crisis". nytimes.com (en inglés). Consultado o 20 de abril de 2021. 
  122. ↑ 122,0 122,1 Barone & Cohen (2008), p. 365
  123. ↑ 123,0 123,1 123,2 123,3 123,4 123,5 Richter, Paul; Levey, Noam N. (24 de agosto de 2008). "On foreign policy, he’s willing to go his own way". latimes.com (en inglés). Consultado o 6 de maio de 2021. 
  124. ↑ 124,0 124,1 124,2 124,3 124,4 Kessler, Glenn (23 de setembro de 2008). "Meetings with Foreign Leaders? Biden's Been There, Done That". washingtonpost.com (en inglés). Consultado o 6 de maio de 2021. 
  125. ↑ Clymer, Adam. "Congress Acts to Authorize War in Gulf". nytimes.com (en inglés). Consultado o 6 de maio de 2021. 
  126. ↑ Holmes, Elizabeth (25 de agosto de 2008). "Biden, McCain Have a Friendship—and More—in Common". wsj.com. Consultado o 6 de maio de 2021. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde "https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Joe_Biden&oldid=5772256"