Imperio acadio

Imperio acadio

Localización
33°06′N 44°06′L
Capital	Acad
Poboación
Lingua oficial	lingua acadia
Relixión	Mitoloxía sumeria
Datos históricos
Precedido por	Kish
Creación	c. 2334 a. C.:  (Q102885246 )
Disolución	2154 a. C.

O Imperio acadio(/əˈkeɪdiən/) foi o primeiro imperio antigo de Mesopotamia formado a partir das conquistas de Sargón de Acad. Mantivo o seu máximo esplendor no século XXII a. C. (2334 a 2192 a. C.) nos que se sucederon cinco monarcas: o propio Sargón, os seus fillos Rimush e Manishutusu, o seu neto Naram-Sin e o fillo deste, Sharkalisharri que gobernaron durante 141 anos.

Os dominios do imperio acadio estendéronse a toda a conca do Tigris e Éufrates, Elam, Siria e ―segundo as inscricións― aínda máis aló, ata o Líbano e a costa mediterránea. Segundo as devanditas inscricións chegaríanse a realizar incursións ata Anatolia e o interior dos montes Zagros e o imperio controlaría o comercio do golfo Pérsico cara a «Magan» (posiblemente Omán) e a rexión do val do Indo.

As cidades de Mesopotamia enchéronse de monumentos e ronseis conmemorativas que falaban da grandeza do novo imperio e na escritura produciuse un importante avance da lingua acadia, que se converteu na lingua administrativa do Estado.

Historia

Antecedentes

A infiltración pacífica dos semitas nas cidades sumerias alcanza agora densidade suficiente para que aqueles obteñan a supremacía política do país. Cabe mesmo atribuír esta supremacía a unha inmigración repentina e masiva:

É indubidable que se produciu unha gran afluencia de xentes na época en que Sargón foi rei. Non puido ser unha lenta infiltración de familias interesadas en gañarse a vida nun país máis venturoso, por moito que así o suxira o relato do nacemento e ocupación do heroe. Este nunca foi un ordinario ensi de cidade, disposto a comprometer ás cidades veciñas nunha loita pola supremacía. No canto diso edificou unha nova capital e esta albergaba aos seus guerreiros e ás súas familias, non a unha mezcolanza de xentes sacadas do Kish. A cidade converteuse en centro da parte setentrional do país, que en diante se coñecería como Sumer e Accad. Este proceso só puido producirse por unha poboación consciente das súas diferenzas e mesmo da hostilidade da poboación vernácula.

C. J. Gadd, en Cambridge Ancient History, fascículo 17, 1966 páx. 33.

Desde o 3000 a. C. os semitas fóronse estendendo desde as súas orixes en Arabia cara ao norte, con outros grupos diferentes, como os amorreos. Non hai mostras de que estas migracións se produciran de maneira traumática, senón que parece tratarse máis ben dun proceso gradual. En Mesopotamia os máis importantes foron os acadios, presentes na área do norte da rexión, na que se incluía a cidade de Kish. Nesta cidade sábese que Sargón desempeñou algún posto de responsabilidade. Culturalmente, Sargón era semita xa que se sabe que a súa lingua era o tamén semita acadio.

Cara ao 2340 a. C. Sargón fundou a cidade de Agadé nas proximidades de Kish, posiblemente ao norte. A súa localización aínda non foi determinada polos arqueólogos, aínda que se especula que podería estar cara á confluencia dos ríos Diala e Tigris, nos arredores da actual Bagdad. Os motivos da fundación de Agadé non están claros. É probable que Sargón se rebelase contra o seu señor en Kish e decidise establecer un novo centro de operacións. Tampouco se coñece con seguridade que ocorreu en Kish. Talvez Sargón tomouna antes de lanzarse cara á a conquista das terras do sur ou talvez foi Lugalzagesi de Umma, que formara un imperio local na área do sur.

As conquistas de Sargón

Mapa da extensión do Imperio acadio coas conquistas de Sargón e as principais revoltas posteriores. Para a tradición posterior mesopotámica, Sargón e o seu neto, Naram-Sim, converteranse nos modelos arquetípicos de emperador. Sobre o primeiro proxectaranse as virtudes para seguir, convertendoo nun mito; sobre o segundo, o antimodelo do emperador esgotado en sufocar rebelións que perde o beneplácito dos deuses.

Nalgún momento para mediados do século XXIV a. C. (2340 a.C.) Sargón lanzouse á conquista das cidades sumerias do sur. As conquistas anteriores de Lugalzagesi de Umma puideron facilitar o camiño do conquistador acadio, ao atoparse xa vencida a independencia das distintas cidades sumerias. O primeiro dos obxectivos de Sargón foi Uruk, cidade soada polas súas grandes murallas e onde no momento do ataque atopábase Lugalzagesi. Sargón non só conquistou a cidade, senón que fixo prisioneiro ao rei, obrigándolle a camiñar ata o templo de Enlil en Nippur cunha argolla ao pescozo.

Tras isto lanzouse á conquista do resto de cidades sumerias. Tomou Ur, Lagash e Umma, co que xa controlaba tantas terras como fixera Lugalzagesi. Co dominio de toda a Baixa Mesopotamia asegurado, continuou as súas campañas atacando aos elamitas dos montes Zagros, no actual Irán, e realizou incursións na cidade de Mari (na actual Siria) e Ebla, xa a poucos quilómetros do Mediterráneo, chegando, segundo as inscricións, ás montañas dos cedros: isto é, ao actual Líbano, e talvez ata Anatolia.

Sargón converteuse así no primeiro monarca histórico que conseguiu unificar toda a conca da Mesopotamia baixo un mesmo mandato. A pesar de que é probable que esta unidade fose máis teórica que real, a figura de Sargón foi un referente constante para os monarcas que, posteriormente, tratarían de repetir a súa fazaña. De feito, en épocas posteriores coñecéuselle como Sargón o Grande. Pero o seu reinado e o dos seus sucesores non estiveron exentos de problemas xa que pouco antes da súa morte sufriría unha revolta xeral nas cidades conquistadas.

A pesar destas dificultades, durante o reinado do seu neto e sucesor, Naram-Sin (2260-2223 a. C.), o imperio alcanzou a súa máxima extensión territorial: nos límites occidentais incorporou as rexións de Alepo (na actual Siria), e a contorna de Trípoli (na costa mediterránea cananea do actual Líbano); nos orientais conquistou Susa e no norte expandiuse por Anatolia. Con todo houbo un pobo ao que Naram-Sin non conseguiu conquistar a pesar de que guerreou contra eles e inflixiulles algunhas derrotas. Eran os gutis, que habitaban os montes Zagros e que atacaban e saqueaban continuamente as terras do val. O novo rei tivo que enfrontarse ademais a numerosas rebelións.

Nalgún momento do seu reinado parece que Naram-Sin foi deificado. O motivo, segundo unha inscrición nunha estatua, foi por petición do seu pobo aos deuses, despois de que o rei gañase nove batallas contra as que se lle rebelaron «desde os catro confíns do mundo». Os deuses concederon e construironlle un templo en Agadé, que ata entón non estaba dedicado a ningún deus.

Tras a morte de Naram-Sin, o seu sucesor e fillo, Šarkališarri (2223-2198 a.C.) incrementou a presión sobre o imperio: os elamitas rebelaronse, conquistando varias cidades do sur de Mesopotamia. Posteriormente sufriría invasións por parte dos amorreos, a quen lograría vencer, e dos guti aos que inicialmente tamén reduciría. Con todo o imperio estaba moi desgastado e tras a súa morte as cidades do sur de Mesopotamia independizáronse. Tras isto, os dominios do antigo imperio quedaron reducidos á área circundante da antiga capital, Agadé.

Historia segundo fontes tradicionais

Un mito, o primeiro no tempo, parecido ao doutros antigos caudillos xurdidos do nada, di que un funcionario semítico ao servizo de Urzababa, rei de Kish, forma un partido con xentes da súa estirpe, organiza un exército, depón a Urzababa e levanta unha cidade que dará nome ao seu pobo e ao seu imperio. Acad ou Agadé. O novo dominador dáse a si mesmo un nome de significación política: Sargón (transcrición bíblica do acadio Šarrukenu, ‘rei verdadeiro’).

Outro mito rodea a súa infancia de ninbo portentoso: fillo dun «nómade da montaña» e dunha especie de vestal, vén ao mundo en Azupiranu (a cidade do azafrán?). Na necesidade de desprenderse do neno, a súa nai abandónao nun cesto en augas do río Éufrates. Un palmeiro recólleo; e cría como fillo e ensinalle o seu oficio. Sargón será xardineiro, e así o acredita a lista de Reis. Mais aquí vén de novo un axente sobrenatural, único modo de explicar a súa meteórica ascensión: a deusa Istar, prendada do raparigo, introdúceo na corte de Kish, onde chega a copeiro do rei Urzababa. Un bo día, este ordénalle realizar un acto que raia a impiedade, «cambiar as ofrendas de bebidas no Esagila». Sargón desobedece e faise aínda máis obsequioso coa divindade. Como consecuencia diso o deus Marduk decide privar do seu trono a Urzababa e darllo a Sargón.

Pero o cambio de poderes non parece ser inmediato, pois entre os máis interesados na intriga median cinco reinados en Kish. Sería durante estes cando Sargón construíu Acad, a capital do seu principado.

Os feitos que lle levaron á soberanía do país enteiro non poden ordenarse no tempo, por falta de datos; pero guiándose pola lóxica parece natural que o primeiro inimigo a eliminar fose Lugalzagesi. Da súa guerra contra este sabemos que despois dunhas preliminares conversacións e desafíos, Sargón tomou por sorpresa a cidade de Uruk, derrotou dúas veces a xenerais do seu adversario, e nunha terceira batalla venceu e capturou ao propio Lugalzagesi, que foi levado prisioneiro ao templo de Enlil en Nippur como testemuño da compracencia dos deuses no triunfo do novo señor. Ur, Lagash e outras cidades que seguían a Lugalzagesi caeron seguidamente como consecuencia de campañas que se describen coa mesma ou parecida fórmula «batalló co nome de X; derrotouno; asestou o golpe á súa cidade e destruíu os seus muros». Tras a toma de Lagaš, Sargón «lavou as súas armas manchadas de sangue no mar». A caída de Umma, último foco de resistencia puxo nas súas mans toda Sumer.

Tras a dominación do país, Sargón eleva as súas miras ao estranxeiro. O itenerario das súas conquistas occidentais comeza en Tuttul (actual Kit, a uns 150 km ao oeste de Bagdad); segue coa toma de Mari e culmina coa anexión de Siria e o Líbano tras a conquista de Iarmuti (ao sur de Byblos) e Ebla (preto de Alepo) e alcanza o «bosque dos cedros» e as montañas de Prata (Amanus). Fontes posteriores como o texto que acompaña ao Mapa babilónico do mundo (actualmente en poder do Museo Británico) engaden a todo isto unha expedición erizada de perigos e obstáculos ata a cidade anatólica de Purushkhanda, en Capadocia, onde unha corporación de mercadores oprimida, solicitou e obtivo a súa protección.

A crónica tardía das glorias e desventuras de Akkad, así como os chamados textos augurais (fórmulas para arúspices que citan exemplos do pasado), arroxan unha sombra ameazadora sobre o dourado colofón da era sargónida. Segundo elas, antes de concluír o seu reinado de 56 anos, Sargón viu levantarse contra el a todos os pobos do seu imperio. A situación chegou ao extremo crítico de que os acadios víronse cercados na súa capital; «pero Sargón saíu ao campo de batalla, derrotounos, amontoounos, e arroiou as súas dilatadas hostes». A organización e administración do imperio prestábase a isto levantamentos xerais ou parciais contra o poder central. Todos os sucesores de Sargón tiveron que afrontar o mesmo problema, sen atopar para el máis solución que a forza das armas.

Dous dos seus fillos, Rimuš e Maništusu, sucederono. Por contradicións das fontes aínda non se sabe cal deles é o primeiro en reinar; parece ser que Rimuš, aínda que non era o primoxénito. Ao comezo dos seus nove anos de goberno, Rimuš sufoca unha rebelión das cidades sumerias, capitaneada por Kaku, príncipe de Ur, e reconquista o territorio oriental de Warakhshe, aliado con Elam na súa contra, como antes estivera en contra do seu pai. Os botíns desta campaña deberon de ser inmensos, pois Rimuš repartiu trofeos por todo o imperio. Pero os seus triunfos militares non bastaron para mantelo no trono moito tempo; unha conspiración dos seus cortesáns, ao que non sabemos se o seu irmán foi alleo ou cómplice, fíxoo sucumbir.

Os comezos do principado de Maniš tusu parecen transcorrer en calma, máis tarde un levantamento de dous dos inquietos territorios orientais, Anshan e Serikhum, lograron resistir o ataque de Maništusu; o rei inimigo foi levado preso ao templo do Sol, en Sippar. Nin Anshan nin Serikhum están localizadas con precisión, aínda que figuran moito na historia de Elam (supúxose situada preto de Susa). Respecto a Serikhum sábese menos, pero o seu problema interesa á investigación pois unha variante do texto di «Anshan e a cidade de Meluḫḫa» e suponse que estivese situada no val do Indo. Comprobada a intensa relación entre a cultura india de Mohenjo-Daro (na actual Paquistán) e a mesopotámica, particularmente na época de Akkad, o problema adquire unha dimensión extraordinaria, pois un acordo entre Elam e o afastado val do Indo pasa as posibilidades consideradas tradicionalmente.

Naram-sin foi fillo e sucesor de Manishtusu, e neto por tanto de Sargón. A historiografía mesopotámica posterior non sabía cal dos dous ―o neto ou o avó― era o máis admirable. Atribúeselle un reinado de 37 anos, pero cunha cronoloxía tan feble como a de Sargón. É patente que houbo de batallar a fondo, o mesmo no oeste (Siria e Anatolia) que en oriente dos seus dominios. Aquí os seus máis encarnizados inimigos foron os guti e os lullubi, remotos antepasados talvez dos actuais kurdos e luristaníes, que conservaron algo de nomes e moito carácter daqueles indómitos montañeses. Parece seguro que Naram-sin logrou subxugar a estes e outros inimigos, pero tamén que ao termo do seu reinado o imperio estaba tan débil que só o puño férreo do monarca lograba mantelo unido. De todas as maneiras, con Naram-sin culmina o concepto acadio de monarquía. Calquera das súas medidas de goberno pesaba tanto sobre o estado dos seus súbditos, determinaba de tal maneira as condicións da súa existencia, que non é de estrañar que se lle considerase un deus. Naram-sin é, en defecto, o primeiro rei mesopotámico que antepon ao seu nome ou signo reservado ata entón aos deuses (dingir), e que é consciente e a proba dos seus vasalos o invoquen como o "deus de Akkad". El é tamén o primeiro que en soberbia afirmación de dominio universal, titúlase "Rei das catro partes (do Mundo)", Sumer e Akkad, Elam, Subartu (Alta Mesopotamia) e Amurru.

O fillo e sucesor de Naram-sin, é chamado Šarkališarri, que significa "rei de todos os reis". Con todo, o primeiro dos seus títulos oficiais, "Rei de Akkad", reflicte unha triste realidade duns dominios moito máis exiguos que os do seu pai. O imperio comeza a desmoronarse. En 25 anos de reinado, Šarkališarri xactase de deter en Basear (actual Yebel-el Bishri) unha invasión de amoritas procedentes de Siria, e de realizar vitoriosas campañas contra Gutium, o país dos belicosos montañeses a quen Naram-sin non lograra manter máis que en precaria suxeición. Pero a pesar do pomposo linguaxe das crónicas oficiais, os guti desencadearon o ataque fatal para os acadios. Se a capital mesma non foi destruída de todo, quedou en certo grao tan mal parada que nin máis tarde coñecíase a súa localización e a día de hoxe seguen sen identificarse as súas ruínas. Os inventarios rexios citan despois de Šarkališarri algúns nomes de reis fantasmais, e a Lista, sempre tan lacónica, pregúntase con triste retórica "quen era rei? quen non era rei?"

Significación política do Novo Imperio

De calquera xeito que se xulgue o imperio dos acadios, é obrigado recoñecer que o seu réxime rompeu os moldes do antigo estado-cidade. O rei é agora o centro do mundo civilizado; nas súas mans concéntranse todos os fíos dunha vasta organización estatal; nada cae fóra da súa autoridade e xurisdición. Para impoñerse dispón dun nutrido exército permanente e dunha rede burocrática sostida en primeiro lugar polos seus representantes persoais na capital e nas cidades do imperio. Os altos xefes do exército e da administración constitúen o máis selecto da nova sociedade, son os "5400 homes que a diario comen diante de Sargón". Dentro dunha maioría de acadios hai constancia da presenza de sumerios nesta hoste selecta, de persoas que por motivos diversos acreditaran lealdade ao novo réxime ou tiñan razóns moi poderosas para mostrarse adictas ao mesmo.

Un dos pasos dados por Sargón tivo consecuencias para a posterior cultura mesopotámica: a substitución do sumerio polo acadio como lingua escrita. Aínda que ás veces textos vaian acompañados de versións sumerias, o predominio dunha lingua sobre a outra vai gañando terreo ata deixar ao sumerio acantoado no ritual relixioso e os textos científicos. A lingua falada mantívose aínda uns séculos nas cidades do sur, pero a súa sorte era xa irreversible, desde o segundo milenio toda Mesopotamia falaba xa linguas semíticas. Para soster a burocracia e o exército o tesouro real tiña que posuír enormes riquezas. Un dos medios de pago acreditados consistía na cesión, por parte do rei, de terreos da súa propiedade a membros da administración estatal, para que estes os explotasen pola súa conta a cambio dun décimo dos seus produtos. O chamado Obelisco de Manishtusu acredita que o rei paga un xusto prezo aos seus propietarios legais por terras adquiridas con este fin, e que ademais se coida de que as persoas que puidesen resultar prexudicadas por esas medidas atopen medios de vida conforme ás súas necesidades.

Aínda sendo escasa a documentación chegada a nós indica que o réxime dos acadios non resultaba opresivo para os seus súbditos. Os príncipes e gobernadores dos estados sometidos adoitaban manter os seus postos, salvo en casos de declarada inimizade como o de Lugalzagisi. Os estados acadios tiñan que acatar certamente a un representante do emperador, apoiado por unha forza máis ou menos numerosa, pero a autoridade e o goberno interior quedaban en mans dos seus propios maxistrados. Só en puntos de maior valor estratéxico os acadios estaban máis presentes. Ha de terse en conta que a creación do imperio non fora ditada polo heroico ou romántico afán de gloria que parte das fontes explican, senón a unhas circunstancias económicas máis prosaicas talvez, pero non menos determinantes. Mesopotamia carecía dos elementos de riqueza que sostiñan a civilización antiga no material; a pedra, a madeira e os metais. As fontes documentais das campañas de Sargón non encobren cales eran os seus obxectivos primordiais: o Bosque dos Cedros, as Montañas da Prata e os territorios do Leste, ricos en pedras, vulgares e preciosas. Nada máis lóxico por tanto que contemplar a dilatada expansión de Acadia en función dun propósito de posesión e control desas fontes de produción e dos camiños por onde esas riquezas afluirían á nova metrópole. Aos peiraos de Acad amarraban barcos de todo o mundo cargados de mercadorías; os camiños do imperio estimábanse polo constante ir e vir de caravanas, como acreditan multitude de testemuños. A seguridade do sistema de transportes estaba confiada ás guarnicións dos grandes centros rexionais e dos principais nós de comunicación.

Despois do Imperio

A lista Real Sumeria menciona catro reis máis despois da morte de Sharkalisharri, os cales é posible que reinasen en Agadé. Esta cidade adquirira características de gran capital, polo que é probable que a súa supervivencia resultase pouco viable tras a perda do territorio imperial. Sábese que finalmente os nómades gutis, que habitaban as montañas próximas a Agadé, tomaron a cidade e posiblemente toda a rexión setentrional. No sur as cidades prosperaron e é posible que as reformas realizadas polos sargónidas beneficiásenlles finalmente.

Influencia

Inscrición de Naram-Sin que narra a construción do templo de Marad polo seu neto Lipit-Ili cara a 2250 a. C.

A dinastía de Sargón de Acad foi a primeira ao longo da historia que conseguiu o dominio sobre pobos diversos culturalmente, co que se pode dicir que constituíu o primeiro imperio da historia. As súas conquistas deixaron un sinal indeleble sobre as xeracións posteriores, cuxas tradicións consideraríano o mellor monarca da historia, o arquetipo de rei lonxevo e de goberno eficaz. Elaboráronse lendas que lle outorgaban unha liñaxe divina e as historias das súas conquistas circularon moito máis alá das fronteiras dos seus dominios.

Entre as lendas do seu nacemento destaca a que se deixa entrever na lista real sumeria. Segundo esta lenda, Sargón fora fillo dun xardineiro do palacio do rei de Kish que ascendeu ao cargo de copeiro. Nun momento dado os deuses deciden que o reinado de Ur-Zababa, o ata entón rei, debe finalizar, recaendo a realeza en Sargón.

Outra lenda narraba que Sargón fora fillo dunha sacerdotisa «en» ―posto que adoitaban ocupar mulleres da realeza― e un estranxeiro das montañas. A súa nai daría a luz en segredo e deixado ao recentemente nacido nun cesto de vimbio flotando no río. A corrente arrastraría a Sargón ata ser recollido por un augadeiro de nome Aqqi, que lle ensinou o oficio de xardineiro. O seu ascenso á dignidade real debeuse ao agarimo que lle tomou a deusa Ishtar mentres exercía de xardineiro.

Sobre o seu sucesor máis soado, Naram-Sin a mensaxe das lendas era bastante ben diferente. Así, unha lenda sumeria narraba que a caída do Imperio acadio debeuse á perda do favor do deus Enlil. Naram-Sin, coñecedor disto a través dun soño, espera durante sete anos (sete anos representan simplemente unha cifra moi grande) a que os deuses cambien de parecer. Pasado ese tempo o rei desespera e dirixe ao seu exército ao templo de Enlil e destrúeo, arroxando ao lume as vaixelas sacras. Como represalia, o deus castiga á cidade coa chegada dos bárbaros gutis de hábitos nómades, que arrasan a cidade e fan retroceder á rexión aos tempos de antes de que as cidades fosen construídas.

Cultura

O ronsel de Naram-Sem conmemora a vitoria do monarca acadio contra o pobo dos lullubi dos montes Zagros. A imaxe representa a un rei case mitolóxico, do dobre do tamaño dos seus soldados. 2250 a. C.

Sargón deu numerosos postos administrativos a cidadáns da súa rexión orixinal, cuxa lingua era o acadio, o cal posiblemente viviu nesta etapa unha gran difusión.

A escritura desta lingua seguiu un modelo desenvolvido na área de Ebla, na actual Siria, que adaptaba a escrita cuneiforme á lingua semita. Este modelo de escritura foi o máis utilizado na administración do Imperio acadio, aínda que se manteñen numerosos documentos e inscricións bilingües, escritas tanto en acadio como en sumerio. Así, aínda que a lingua sumeria seguiu sendo utilizada é probable que as conquistas de Sargón e o seu prestixio, desen un impulso fundamental á lingua acadia, facilitando que nos séculos posteriores se impuxese finalmente o acadio.

Arquitectura

Os posibles restos das cidades de Akkad e de Sippar seguen sepultados en lugares ignotos. Este descoñecemento completo dos que no seu día foron centros principais do imperio acadio prívanos da posibilidade de contemplar e axuizar aqueles monumentos que mellor puidesen reflectir o seu estilo e concepcións arquitectónicas. En tanto que non se produzan descubrimentos neste sector, habemos de contentarnos con obras de restauración levadas a cabo polos acadios en edificios antigos, como é o caso do Palacio e o Templo de Tell Asmar, e cun par de exemplos de edificios de nova planta, magníficos certamente os dous en capitais provinciais do Imperio: Tell Brak, en Siria, e Asur, no corazón do futuro territorio dos asirios.

O grande edificio escavado en Tell Brak, construído e utilizado para depósito de mercadorías no centro da conca do Kabur, dátase na época de Acad porque as súas adobes ostentan o nome de Naram-Sin. Basta mirar un momento o seu plano, para comprender que non é unha realización gradual, cun núcleo ao que se van engadindo postizos para satisfacer novas necesidades, senón unha creación única, racional, calculada de antemán ata os seus mínimos detalles. Como observa Moortgat, os acadios tenderon a moldear a realidade en formas preconcibidas, segundo pon ben de manifesto o seu esquema das "Catro Partes do Mundo"; as ideas deben impoñer os seus perfís ás cousas, o espírito á materia. O palacio de Tell Brak é unha elocuente testemuña da súa mentalidade. Aquel impresionante mole, de 111 por 93 metros, debía parecer aos pobos da chaira de siria un símbolo pavoroso da autoridade acadia. Os seus muros exteriores, de dez metros de espesor, cinguíano dun cinto infranqueable. O plano di o que era: un depósito de mercadorías e tributos, organizado ao redor de catro patios, un deles moito maior que os outros tres. A súa única porta, de once metros de ancho, daba a un espazoso vestíbulo, flanqueado polos lugares de administración; do vestíbulo pasábase a un patio de corenta metros de lado. Hai que imaxinar alí ás caravanas descargando os seus fardos, pasada a inspección de escríbalos estacionados no portal. Despois de descargadas no patio, as mercadorías eran depositadas nos almacéns, ordenados como unha marcadora de ocos, todos na mesma altura, illados ou por parellas ao redor de catro patios. Os almacéns recibían destes a luz e a ventilación. O edificio non parece ter máis planta que a escavada e quizais unhas torres de defensa aos lados da súa única porta, algo máis altas que os restantes muros, para servir de atalaias.

No Templo de Abu, en Tell Asmar, os acadios introduciron un cambio significativo: dividiron a cela en dúas metades por medio dun groso muro transversal, con abertura no centro, de maneira que unha vez pasado a porta exterior do santuario, o visitante atopábase nunha antecela. Para ver a estatua e os altares do deus, o visitante debía dar uns pasos e colocarse no eixo central do edificio. O novo sistema rompe coa tradición do achegamento polo eixo abacelado, e máis aínda indica a disposición típica dos templos neosumerios, nos que a cela propiamente dita será unha estancia máis ancha que larga. Un só exemplo non basta para determinar se o novo sistema foi xeral entón, pero en todo caso a reforma introducida no Templo de Tell Asmar ten o valor posible de antecedente dunha solución chamada a impoñerse máis tarde.

Durante o Imperio acadio seguiuse o costume sumeria de levantar grandes ronseis e monumentos conmemorativos escritos en lugares especiais das cidades. Con estas obras demostrábase o poder do imperio e publicitábanse os seus éxitos militares. Na arte acadia, a figura central da obra represéntase en maiores proporcións que o resto da composición, que xeralmente contén escenas dramáticas. Un bo exemplo é o ronsel de Naram-Sin, onde o monarca, coroado por un casco de cornos que indica o seu carácter divino, ten o dobre de tamaño que as demais figuras.

Véxase tamén

Bibliografía

• Blanco Freijeiro, Antonio (1972): Arte antiguo del Asia Anterior (páxs. 105-114). Sevilla (España): Publicacións da Universidade de Sevilla, 1972.
• Liverani, Mario: El mundo antiguo

Outros artigos

• Asirioloxía

Ligazóns externas

• Sumerioloxía (en castelán)