Filosofía: Diferenzas entre revisións

Explorar o historial de forma interactiva

← Edición máis vella Edición máis nova →

Contido eliminado Contido engadido

En liña

Revisión como estaba o 4 de outubro de 2013 ás 00:50

A filosofía (do grego - φιλοσοφία philos / sophia, "amor á sabedoría") é a procura do coñecemento puro sen deixarse corromper por sistemas preestabelecidos.

A filosofía busca cuestionar a verdade e os seus problemas. Neste senso é máis crítica que dogmática. Ata o século XVIII-XIX, facía referencia ó conxunto de saberes desinteresados e racionais, que tiñan por obxecto a comprensión xeral do home e do mundo, buscando conclusións sobre as súas causas últimas e bases máis profundas, polo que se diferencia da ciencia, que estuda de xeito único as materias que entran no seu propio campo, dende o punto de vista da súa descrición e explicación. Este foi o carácter polo que a filosofía se diferencia e deixa de ser ciencia a partir do século XIX. As súas disciplinas son a lóxica e a teoría do coñecemento, a metafísica, a estética e a ética. A psicoloxía, o mesmo que as demais ciencias, desenvolveuse a partir da filosofía.

Historia

A principal característica que Aristóteles ve nunha persoa filósofa é que non é especialista. O sophós (o sabio), é un coñecedor de todas as cousas sen posuír unha ciencia específica. O seu ollar derrámase polo mundo, a súa curiosidade insaciable faino investigar tanto os misterios do kosmos como os da physis (a natureza), como as que din respecto ao home e á sociedade. No fondo, o filósofo é un revelador, alguén que afasta o veo daquilo que está a cubrirnos os ollos e procura mostrar os obxectos na súa forma e posición orixinal, actuando como alguén que atopa unha estatua no fondo do mar cuberta de brións e algas, e progresivamente, afastándoas unha a unha, revélanos a súa forma real.

Para Platón, a primeira actitude do filósofo é admirarse. A partir da admiración faise a reflexión crítica, o que marca a filosofía como busca da verdade. Filosofar é dar sentido á experiencia.

Na actualidade, entre outras múltiples, diferentes e, porén, válidas definicións, pódese afirmar que filosofía é o estudo racional, crítico e obxectivo de todos ou calquera dos achados do pensamento humano. É dicir, a actividade filosófica consiste en pensar razoando sobre aquilo que se atopa ó noso redor: dende a natureza ata os propios mecanismos internos de razoamento. Filosofar é, pois, tanto pensar acerca do mundo como pensar acerca do propio pensamento.

Orixes históricas

A palabra filosofía gaña, en dimensións específicas de tempo e espazo, concepcións novas e diferentes tornando difícil a súa exacta localización.

Historicamente, a filosofía comeza con Tales de Mileto, aínda que este principio histórico sexa máis un punto de referencia que unha discusión xa acabada. Aristóteles escribiu que a filosofía foi posible a través do ocio, pois, unha vez resolvidos os seus problemas de vivenda, alimentación, vestuario, e sendo dispensados da necesidade do traballo pesado, os gregos puideron dedicarse á investigación filosófica.

Tales foi o primeiro dos filósofos Presocráticos, ou filósofos da Physis, que buscaban a arché, que era un principio que, alén de ser o principio de todas as cousas, debería tamén compor (ou facer parte de) todas as cousas, e mesmo ser a última de todas as cousas.

Platón é quen inicia esta nova linguaxe, a filosofía como a coñecemos, a busca da esencia, a ontoloxía, dos conceptos universais en detrimento do coñecemento vulgar e sensorial. Anteriormente a el, a filosofía era discutida por sabios, era o amor pola sabedoría daqueles que experimentaran a propia ignorancia, concepto, ao que parece, atribuído por Pitágoras.

Por moito tempo a filosofía incluía todo o que era coñecemento, abonda con ver a vasta obra de Aristóteles, que abrangue desde a física ata a ética. Aínda hoxe é difícil definir o obxecto exacto da filosofía.

Os seus obxectos propios son:

Metafísica: concernente aos estudos daquilo que non é físico (physis), do coñecemento do ser (ontoloxía), do que transcende o sensorial e tamén da teoloxía.

Epistemoloxía: estudo do coñecemento, teoriza sobre a propia ciencia e de como sería posible a aprehensión deste coñecemento.

Ética: para Aristóteles, é parte do coñecemento práctico xa que nos mostraría como debemos vivir e actuar.

Estética: a procura do belo, a súa conceptuación e cuestionamento. O entendemento da arte.

Lóxica: a procura da verdade, o seu cuestionamento, a razón.

Correntes e tópicos

Materialistas vs Idealistas

Os filósofos divídense en dúas grandes correntes: materialistas e idealistas. O termo materialista aplícase a aqueles que cren que o universo (todo o que existe) está formado de materia, e existe obxectiva e independentemente da existencia de seres cognoscentes capaces de percibilo. Os idealistas son aqueles que sosteñen que o mundo non ten existencia independente dos seres cognoscentes.

Filósofos

da Antigüidade

Presocráticos

Sofistas

do Clasicismo grego

Helénicos

Romanos

Medievais

Renacentistas

Modernos

Contemporáneos

Cronoloxía

século VI a. C. Inicio da filosofía occidental con Tales de Mileto.
finais do s. VI a. C. Morte de Pitágoras.
399 a. C. Sócrates condenado á morte en Atenas.
387 a. C. Platón funda a Academia en Atenas, a primeira universidade.
335 a. C. Aristóteles funda o Liceo en Atenas, escola rival da Academia.
324 O emperador Constantino muda a capital do Imperio Romano a Bizancio.
400 Agostiño de Hipona escrebe as Confesións. A filosofía é absolvida pola teoloxía cristiá.
410 Roma saqueada polos visigodos.
529 Peche da Academia en Atenas, polo emperador Xustiniano, marca a fin da era greco-romana e consolida a entrada na Alta Idade Media.
Mediados do século XII. Comeza a recepción do Corpus aristotélico en Occidente a partir de traducións do árabe. Escola de Tradutores de Toledo.
Mediados do s. XIII Tomé de Aquino escrebe os seus comentarios sobre Aristóteles. Era da filosofía escolástica.
1453 Queda de Bizancio nos Turcos, fin do Imperio Bizantino.
1492 Colón chega á América. Renacemento en Florencia e renovación do interese pola aprendizaxe do grego.
1543 Copérnico publica Sobre as revolucións dos orbes celestes, cun modelo matemático no cal a Terra xira en torno ao Sol.
1633 Galileo é forzado pola igrexa católica a abxurar da teoría heliocéntrica.
1641 Descartes publica as Meditacións, inicio da filosofía moderna.
1677 A morte de Spinoza permite a publicación da Ética.
1687 Newton publica os Principia, introducindo o concepto de gravidade.
1689 Locke publica o Ensaio sobre o entendemento humano. Inicio do empirismo.
1710 Berkeley publica os Principios do coñecemento humano, levando o empirismo a novos extremos.
1716 Morte de Leibniz.
1739-40 Hume publica o Tratado sobre a natureza humana, levando o empirismo aos seus limites lóxicos.
1781 Kant, despertado do seu "soño dogmático" por Hume, publica a Crítica da razón pura. Inicio da grande era da metafísica alemá.
1807 Hegel publica A fenomenoloxía do espírito: apoxeo da metafísica alemá.
1818 Schopenhauer publica O mundo como vontade e representación.
1867 Marx publica O Capital, unha crítica da ideoloxía burguesa, sentando as bases do pensamento comunista.
1889 Nietzsche, o que dixera que "Deus está morto", sucumbe á loucura en Turín.
1900-1901 Husserl publica as Investigacións lóxicas, inicio da fenomenoloxía.
1921 Wittgenstein publica o Tractatus logico-philosophicus, avogando a "solución final" para os problemas da filosofía.
década de 1920 O círculo de Viena presenta o positivismo lóxico.
1923 Fúndase en Frankfurt o Instituto para a Investigación Social, destinado a discutir a viabilidade histórica do programa marxista revolucionario.
1927 Heidegger publica Ser e tempo, anunciando a ruptura entre a filosofía analítica e a continental.
1943 Sartre publica O ser e a nada, avanzando no pensamento de Heidegger e instigando o xurdimento do existencialismo.
1945 Popper publica A sociedade aberta e os seus inimigos, unha filosofía política oposta ó marxismo.
1953 Publicación póstuma de Investigacións filosóficas, de Wittgenstein. Auxe da análise lingüística.
1960 Hans-Georg Gadamer publica Verdade e método, inicio da Hermenéutica filosófica.
1962 Kuhn publica A estrutura das revolucións científicas, cuestionando os fundamentos das epistemoloxías dominantes.

Véxase tamén

Outros artigos

Bibliografía

Perez Carrasco, Francisco Javier e Rodríguez Álvarez, Manuel (1999). A filosofía, outra historia. Vigo: Editorial Galaxia. ISBN 978-84-8288-314-4.

Modelo:Link FA Modelo:Link FA Modelo:Link FA Modelo:Link FA Modelo:Link FA

@@ Liña 3: / Liña 3: @@
 A '''filosofía''' (do [[Lingua grega|grego]] - φιλοσοφία ''philos / sophia'', "amor á sabedoría") é a procura do coñecemento puro sen deixarse corromper por sistemas preestabelecidos.
-A '''filosofía''' busca [[cuestionar]] a [[verdade]] e os seus problemas. Neste senso é máis [[crítica]] que [[dogmática]]. Ata o século [[XVIII]]-[[XIX]], facía referencia ó conxunto de saberes desinteresados e racionais, que tiñan por obxecto a [[comprensión]] xeral do home e do mundo, buscando conclusións sobre as súas causas últimas e bases máis profundas, polo que se diferenza da ciencia, que estuda de xeito único as materias que entran no seu propio campo, dende o punto de vista da súa [[descrición]] e [[explicación]]. Este foi o carácter polo que a filosofía se diferenza e deixa de ser [[ciencia]] a partir do [[século XIX]]. As súas disciplinas son a [[lóxica]] e a [[teoría do coñecemento]], a [[metafísica]], a [[estética]] e a [[ética]]. A [[psicoloxía]], o mesmo que as demais ciencias, desenvolveuse a partir da filosofía.
+A '''filosofía''' busca [[cuestionar]] a [[verdade]] e os seus problemas. Neste senso é máis [[crítica]] que [[dogmática]]. Ata o século [[XVIII]]-[[XIX]], facía referencia ó conxunto de saberes desinteresados e racionais, que tiñan por obxecto a [[comprensión]] xeral do home e do mundo, buscando conclusións sobre as súas causas últimas e bases máis profundas, polo que se diferencia da ciencia, que estuda de xeito único as materias que entran no seu propio campo, dende o punto de vista da súa [[descrición]] e [[explicación]]. Este foi o carácter polo que a filosofía se diferencia e deixa de ser [[ciencia]] a partir do [[século XIX]]. As súas disciplinas son a [[lóxica]] e a [[teoría do coñecemento]], a [[metafísica]], a [[estética]] e a [[ética]]. A [[psicoloxía]], o mesmo que as demais ciencias, desenvolveuse a partir da filosofía.
 == Historia ==
-A principal característica que [[Aristóteles]] ve nunha persoa filósofa é que non é especialista. O ''sophós'' (o sabio), é un coñecedor de todas as cousas sen posuír unha [[ciencia]] específica. O seu ollar derrámase polo mundo, a súa curiosidade insaciable faino investigar tanto os misterios do ''kosmos'' como os da ''physis'' (a [[natureza]]), como as que din respecto ao [[home]] e á [[sociedade]]. No fundo, o filósofo é un revelador, alguén que afasta o veo daquilo que está a cubrirnos os ollos e procura mostrar os obxectos na súa forma e posición orixinal, actuando como alguén que atopa unha estatua no fondo do mar cuberta de brións e algas, e progresivamente, afastándoas unha a unha, revélanos a súa forma real.
+A principal característica que [[Aristóteles]] ve nunha persoa filósofa é que non é especialista. O ''sophós'' (o sabio), é un coñecedor de todas as cousas sen posuír unha [[ciencia]] específica. O seu ollar derrámase polo mundo, a súa curiosidade insaciable faino investigar tanto os misterios do ''kosmos'' como os da ''physis'' (a [[natureza]]), como as que din respecto ao [[home]] e á [[sociedade]]. No fondo, o filósofo é un revelador, alguén que afasta o veo daquilo que está a cubrirnos os ollos e procura mostrar os obxectos na súa forma e posición orixinal, actuando como alguén que atopa unha estatua no fondo do mar cuberta de brións e algas, e progresivamente, afastándoas unha a unha, revélanos a súa forma real.
 Para [[Platón]], a primeira actitude do filósofo é admirarse. A partir da admiración faise a reflexión crítica, o que marca a filosofía como busca da verdade. Filosofar é dar sentido á experiencia.
-Na actualidade, entre outras múltiples, diferentes e, porén, válidas definicións, pódese afirmar que filosofía é o [[estudo]] [[racional]], [[crítico]] e [[obxectivo]] de todos ou calquera dos achados do [[pensamento humano]]. É dicir, a actividade filosófica consiste en pensar razoando sobre aquilo que se atopa ó noso redor: dende a [[natureza]] ata os propios mecanismos internos de [[razoamento]]. Filosofar é, pois, tanto pensar acerca do [[mundo]] como pensar acerca propio [[pensamento]].
+Na actualidade, entre outras múltiples, diferentes e, porén, válidas definicións, pódese afirmar que filosofía é o [[estudo]] [[racional]], [[crítico]] e [[obxectivo]] de todos ou calquera dos achados do [[pensamento humano]]. É dicir, a actividade filosófica consiste en pensar razoando sobre aquilo que se atopa ó noso redor: dende a [[natureza]] ata os propios mecanismos internos de [[razoamento]]. Filosofar é, pois, tanto pensar acerca do [[mundo]] como pensar acerca do propio [[pensamento]].
 == Orixes históricas ==
 [[Ficheiro:Philosophie.jpg|miniatura|270px|A Filosofía e profesións liberais]]
-A palabra filosofía gaña, en dimensións específicas de tempo e espazo, concepcións novas e diferentes tornando difícil súa exacta localización.
+A palabra filosofía gaña, en dimensións específicas de tempo e espazo, concepcións novas e diferentes tornando difícil a súa exacta localización.
 Historicamente, a filosofía comeza con [[Tales de Mileto]], aínda que este principio histórico sexa máis un punto de referencia que unha discusión xa acabada. Aristóteles escribiu que a filosofía foi posible a través do ocio, pois, unha vez resolvidos os seus problemas de vivenda, alimentación, vestuario, e sendo dispensados da necesidade do traballo pesado, os gregos puideron dedicarse á investigación filosófica.
-Tales foi o primeiro dos filósofos [[Presocráticos]], ou [[presocráticos|filósofos da Physis]], que buscaban a ''arché'', que era un principio que, alén de ser o principio de todas as cousas, debería tamén compor (ou facer parte de) todas as cousas, e mesmo ser a fin última de todas as cousas.
+Tales foi o primeiro dos filósofos [[Presocráticos]], ou [[presocráticos|filósofos da Physis]], que buscaban a ''arché'', que era un principio que, alén de ser o principio de todas as cousas, debería tamén compor (ou facer parte de) todas as cousas, e mesmo ser a última de todas as cousas.
 Platón é quen inicia esta nova linguaxe, a filosofía como a coñecemos, a busca da [[esencia]], a [[ontoloxía]], dos conceptos universais en detrimento do coñecemento vulgar e sensorial. Anteriormente a el, a filosofía era discutida por sabios, era o amor pola sabedoría daqueles que experimentaran a propia ignorancia, concepto, ao que parece, atribuído por [[Pitágoras]].
@@ Liña 26: / Liña 26: @@
 Os seus obxectos propios son:
-* [[Metafísica]]: concernente aos estudos daquilo que non é físico (''physis''), do coñecemento do ser ([[ontoloxía]]), do que trascende o sensorial e tamén da [[teoloxía]].
+* [[Metafísica]]: concernente aos estudos daquilo que non é físico (''physis''), do coñecemento do ser ([[ontoloxía]]), do que transcende o sensorial e tamén da [[teoloxía]].
 * [[Epistemoloxía]]: estudo do coñecemento, teoriza sobre a propia ciencia e de como sería posible a aprehensión deste coñecemento.