Xesús Rábade

Xesús Rábade

Biografía
Nacemento	20 de xaneiro de 1949 (76 anos) Seixas, España
Educación	Universidade de Santiago de Compostela
Actividade
Ocupación	escritor, profesor de ensino secundario
Xénero artístico	Poesía, narrativa e ensaio
Obra
Obras destacables (1975) A terra prometida
Familia
Cónxuxe	Helena Villar Janeiro
Fillos	María do Cebreiro, Abe Rábade
Premios
(2007)  Premio Blanco Amor (1993)  Premio Esquío de poesía (1991)  Premio Álvaro Cunqueiro de narrativa

Xesús Rábade Paredes, nado en Seixas (Cospeito) o 20 de xaneiro de 1949, é un profesor e escritor galego.

Traxectoria

Comezou a traballar de carteiro e estivo un tempo en Berna (Suíza) traballando nos anos setenta. Posteriormente dedicouse ao ensino de lingua e literatura en secundaria nos IES Xelmírez e Rosalía de Castro.

Literariamente ten cultivado o ensaio, a narrativa e a poesía. Comezou moi cedo a súa carreira literaria e figura na antoloxía Os novísimos da poesía galega. Traballou en tarefas de normalización lingüística e cultural: formación do profesorado, reforma educativa, elaboración de textos e material escolar, publicación en prensa de numerosos artigos, algúns recollidos en libro, sobre a situación social da lingua. De 1992 a 1995 foi Coordinador Docente de Lingua galega.

Membro do colectivo de renovación poética Cravo Fondo, a súa obra foi antologada e traducida a varias linguas. É membro fundador do PEN Clube de Galicia.

Está casado con Helena Villar Janeiro, sendo os pais da poeta María do Cebreiro Rábade e do músico de jazz Abe Rábade.

Ten usado o pseudónimo de Matalobos.

Obra

Poesía

• Xuntos cara ó mañán / Juntos hacia el mañana (1969). Lugo: Celta.
• Matria de sombra (1985). Huelva: Pliegos de Mineral. Segunda edición en 1987 en Sotelo Blanco.
• Poldros de música (1993). Sociedade Cultural Valle-Inclán. 104 páxs. ISBN 978-84-86046-63-7.
• Os dedos dos loureiros (2000). Deputación da Coruña. ISBN 9788495335579.
• Os anos da memoria (2006). Culleredo: Espiral Maior. 102 páxs. ISBN 84-96475-26-3.
• Lugar do canto (Selección poética bilingüe, 1969-2007) (2008). Madrid: Litoral das Rías, colección Hipocampo amigo. A selección e tradución é do propio autor.
• Sobre ruínas (2013) Lugo: Alvarellos. 108 páxs. ISBN 9788489323506.
• Memoria do corpo (2018). Vigo: Galaxia, Dombate. 68 páxs. ISBN 978-84-9151-161-8.
• Caldaloba en terras de Valverde (2020). Lugo: Alvarellos. 56 páxs. ISBN 978-84-16460-67-0

Narrativa

Rábade centrou o texto da súa novela A terra prometida (1975) nas lembranzas de infancia dun emigrado galego en Suíza.

• A terra prometida, 1975, Akal. Segunda edición en 1990 en Galaxia, ISBN 978-84-7154-714-9, 216 páxs. Novela de amor apaixonado, na que os protagonistas acaban converténdose en símbolos do seu propio país.
• Saraverde (1987). Vigo: Galaxia, Narrativa. 144 páxs. ISBN 978-84-7154-582-4. Novela con evocacións autobiográficas e do mundo rural.
• A palabra secreta (1989). Vigo: Galaxia, Narrativa. 216 páxs. ISBN 978-84-7154-657-9. Novela con homenaxe ao noso idioma, con incursións polos labirintos do humor e do disparate.
• Branca de Loboso, 1991). Vigo: Galaxia. 128 páxs. ISBN 978-8471548238. Publicada no 2002 na Biblioteca Galega 120.
• O viaxeiro invisible (1992). Vigo: Contos do Castromil.
• As sombras do barroco (1994). Vigo: Galaxia, Narrativa. 160 páxs. ISBN 978-84-7154-923-5. Novela con dúas partes ben diferenciadas, Memorias dun expósito e Aldo Polo en Santiago, intérnase na Galicia do século XVII da man de inquisidores, intelectuais, exorcizados, pintores célebres e xentes do común.
• Como levar un morto (2002) Santiago: Sotelo Blanco. ISBN 9788478243884
• Mentres a herba medra (2007). Vigo: Galaxia. 200 páxs. ISBN 978-84-7154-138-3. Novela do mundo urbano, omnipresente, e o rural, evocado, simbolizan a andaina dun país que se afirma e se transforma.

Ensaio

• Recuperar a voz (1991). Vigo: Edicións do Cumio. ISBN 978-8487126321.
• Neira Vilas e 'Xente no rodicio' (1992). Vigo: Galaxia. 70 páxs. ISBN 978-8471548368.
• Unha lectura de Os outros feirantes, de Álvaro Cunqueiro (1998). Vigo: Xerais.
• A vida de Manuel Murguía (2000). Vigo: Galaxia, Col. Árbore. 96 páxs. ISBN 978-84-8288-358-8.
• A luz co tempo dentro (2022). Vigo: Galaxia. 148 páxs. ISBN 978-84-9151-838-9.

Edicións

• Escolma poética, de Ramón Cabanillas (2002). PEN Clube de Galicia.
• Trece poemas galegos e outras páxinas, de Gregorio San Juan (2006). Litoral das Rías, colección Hipocampo amigo.
• Mesteres, de Arcadio López-Casanova (2010). Madrid: Cátedra. Tamén é autor da tradución nesta edición bilingüe.

Traducións

• Los oscuros sueños de Clío, de Carlos Casares (1994). Alfaguara, Madrid. Do galego ao castelán.
• La poesía erótico-amorosa en el Egipto faraónico, 1995, Sociedade de Cultura Valle-Inclán. Versión galega e nota introdutoria.
• Mazurca para dous mortos, de Camilo José Cela, 1999, Xunta de Galicia.
• Narrativa breve completa Carlos Casares, 2012, Libros del Silencio.

Obras colectivas

Obras con Helena Villar Janeiro

• Símbolos de Galicia. A bandeira, o escudo e o himno, 1979, Premio Patronato Rosalía de Castro.
• Lección conmemorativa sobre Rosalía de Castro, 1980, Padroádego Rosalía de Castro. Para nenos.
• Morrer en Vilaquinte, 1980, Universidade de Santiago de Compostela. Reeditado en 1992 na Biblioteca 114. Narrativa.
• O sangue na paisaxe, 1980, Edicións do Cerne. Poesía.
• No aló de nós, 1981, Universidade de Santiago de Compostela. Poesía.
• Viaxe e fin de don Frontán, de Rafael Dieste, 1982, Ediciós do Castro. Tradución.
• Contos de nós e da xente, 1983, S. M. Literatura infanto-xuvenil.
• Cantan os nenos (O libro de María), 1984, Xunta de Galicia. Cancións para nenos.
• Cabeleira de pedra, 1993, Consorcio da Cidade de Santiago, con tradución multilingüe. Reeditado en 2004. Poesía.
• Eduardo Blanco Amor con Auria ó fondo, 1993, Xunta de Galicia.
• Símbolos de Galicia, con vídeo, 1993, Ophiusa.
• Poemas, de Rosalía de Castro, 2002, Fundación Rosalía de Castro. Tradución en antoloxía bilingüe.
• Dona e Don (2004). Vigo: Galaxia. 60 páxs. ISBN 978-84-8288-676-3. Literatura infanto-xuvenil.
• Follas Novas/Hojas Nuevas, de Rosalía de Castro, 2004, Fundación Rosalía de Castro. Tradución en antoloxía bilingüe.
• Versos a Compostela, de Rosalía de Castro, 2008 Consorcio de Santiago/Alvarellos. Tradución.

Outras obras colectivas

• Os novísimos da poesía galega, 1973, Akal. Poesía.
• Chile en el corazón/ Xile al cor/ Chile no corazón/ Txile bihotzean. Homenaje a Pablo Neruda, 1975, Península, Barcelona. Poesía.
• Cravo fondo, 1977, Follas Novas Edicións. Poesía.
• Antoloxía de poesía galega. Do posmodernismo aos novos, 1980, Galaxia.
• Escolma da poesía galega (1976-1984), 1984, Sotelo Blanco. Edición de Xosé Lois García.
• Literatura Século XX. Iniciación universitaria, 1985, Galaxia. Con María Victoria Moreno.
• Os escritores lucenses arredor de Ánxel Fole, 1986, Concello de Lugo.
• 12 anos na búsqueda da nosa identidade, 1990, Xermolos. Ensaio.
• Noiva azul, en Contos eróticos/Eles, 1990, Xerais. Narrativa.
• Alba de auga, en O relato breve. Escolma dunha década (1980-1990), 1990, Galaxia. Relato.
• Proceso a don Nemesio Lapinio Tecedor, en Contos da xustiza, 1991, Ir Indo. Relato.
• Homenaxe a Ramón Piñeiro, 1991, Fundación Caixa Galicia.
• Polos camiños da literatura: escritores galegos do PEN, 1993, Xunta de Galicia/PEN Clube.
• Sempre no Camiño, 1993, Hércules/Xacobeo. Poesía.
• Voces en Compostela, 1993, Consorcio da Cidade de Santiago. Narrativa.
• Didáctica da lingua en situacións de contacto lingüístico, 1994, Universidade de Santiago de Compostela. Ensaio.
• Premios de poesía e novela curta Concello de Marín, 1995, Concello de Marín. Narrativa.
• Berra liberdade, 1996, Galaxia. Relato.
• Letras galegas 1998. As ermidas e o mar, 1998, Xunta de Galicia. Poesía.
• Congreso Literatura Galega e do Norte de Portugal, 2001, Xunta de Galicia. Ensaio.
• Congreso sobre Avilés de Taramancos, 2001, Xunta de Galicia. Ensaio.
• Congreso sobre Castelao, 2001, Xunta de Galicia. Ensaio.
• Xornadas sobre Manuel Antonio, 2001, Xunta de Galicia. Ensaio.
• A poesía é o gran milagre do mundo, 2001, PEN Clube de Galicia. Poesía.
• 25 anos de poesía galega. 1975-2000, 2002, La Voz de Galicia. Poesía.
• Francisco Fernández del Riego, 2002, Fundación Premios da Crítica. Poesía.
• O libro dos abanos, 2002, Follas Novas. Poesía.
• O trazo aberto. Poesías e debuxos, 2002, Deputación de Pontevedra. Poesía.
• Carlos Casares. A semente aquecida da palabra, 2003, Consello da Cultura Galega. Poesía.
• Homenaxe poética ao trobador Xohán de Requeixo, 2003, Poesía Frouseira, Barcelona. Poesía.
• Intifada. Ofrenda dos poetas galegos a Palestina, 2003, Fundación Araguaney. Poesía.
• Narradio. 56 historias no ar, 2003, Xerais. Narrativa.
• Negra sombra. Intervención poética contra a marea negra, 2003, Espiral Maior. Poesía.
• 23 poetas galegos cantan a don Antonio Machado, 2004, Hipocampo. Poesía.
• Retrincos de Vilalba e dos vilalbeses, 2005, Instituto de Estudos Chairegos. Poesía.
• 37 poemas por man propia, 2006, Colección Bourel. Poesía.
• Palavras de vento e de pedra, 2006, Município de Fundão, Portugal. Poesía.
• Poemas pola memoria (1936-2006), 2006, Xunta de Galicia. Poesía.
• Poetas con Rosalía, 2006, Fundación Rosalía de Castro. Poesía.
• Voces na materia, 2006, A. C. Barbantia. Poesía.
• VI Encontro Internacional de Poetas, 2007, Universidade de Coímbra. Poesía.
• Poetas en Lugo, 2007, Concello de Lugo. Poesía.
• Marcos Valcárcel. O valor da xenerosidade, 2009, Difusora.
• Xosé Chao Rego: renacer galego. (Actas do Simposio-Homenaxe), 2010, Fundación Bautista Álvarez de Estudos Nacionalistas. Poesía.
• Cartafol de soños, homenaxe a Celso Emilio Ferreiro no seu centenario (1912-2012), 2012. Poesía.
• A cidade na poesía galega do século XXI, 2012, Toxosoutos. Poesía.
• Versos no Olimpo. O Monte Pindo na poesía galega, 2013, Toxosoutos. Poesía.
• Versus cianuro. Poemas contra a mina de ouro de Corcoesto, 2013, A. C. Caldeirón. Poesía.
• 150 Cantares para Rosalía de Castro (2015, libro electrónico). Poesía.
• 6 poemas 6. Homenaxe a Federico García Lorca, 2015, Biblos Clube de Lectores. Poesía.
• Verbo na arria. Homenaxe literaria a Xohan Xesus González, 2016, Fervenza. Poesía.
• Os aforismos do riso futurista, 2016, Xerais. Aforismos.

Bibliografía sobre o autor

• Labras do oficio. Xesús Rábade Paredes ante 33 miradas, 2008, Fundación Manuel María.

Premios

• Premio Padroádego Rosalía de Castro para Mestres e Pedagogos en 1979, pola obra en común con Helena Villar Janeiro Símbolos de Galicia. A bandeira, o escudo e o himno.
• Premio Galicia de Narrativa da Universidade de Santiago no 1980, por obra en común con Helena Villar Janeiro, por Morrer en Vilaquinte.
• Premio Galicia da Universidade de Santiago no 1981, por obra en común con Helena Villar Janeiro, por No aló de nós.^{[Cómpre referencia]}
• Premio Manuel Antonio no 1981, por obra en común con Helena Villar Janeiro, por O sangue na paisaxe.
• Premio Álvaro Cunqueiro de narrativa no 1991, por Branca de Loboso.
• Premio Esquío de poesía no 1993, por Poldros de música.
• Accésit do Premio de poesía Miguel González Garcés de poesía no 1999, por Os dedos dos loureiros.
• Finalista do Premio de novela curta Manuel Lueiro Rey no 2002, por Como levar un morto.
• Premio Blanco Amor de novela longa no 2007, por Mentres a herba medra.
• Premio Fervenzas Literarias ao mellor libro de poesía de 2013, por Sobre ruínas.
• Premio Ánxel Casal da Asociación Galega de Editores ao mellor Libro de poesía ou teatro de 2013, por Sobre ruínas.
• Foille dedicado un Hectómetro literario no Paseo dos Soños vilalbés en 2013, en conxunto con Helena Villar Janeiro.

• Primeiro premio no I Certame de poesía Torre de Caldaloba 2018.
• Premio Gala do Libro e Premio Libro do Ano en 2019, por Memoria do corpo.

Véxase tamén

Bibliografía

• "Rábade Paredes, Xesús". Dicionario biográfico de Galicia 3. Ir Indo Edicións. 2010-2011. p. 151. 
• "Rábade Paredes, Xesús". Gran Enciclopedia Galega (DVD). El Progreso. 2005. ISBN 84-87804-88-8. 
• Barrera, F., ed. (2002). Gallegos. Quién es quien en la Galicia del siglo XXI. El Correo Gallego. p. 475. ISBN 84-8064-113-4. 
• Fernández del Riego, F. (1992) [1990]. Diccionario de escritores en lingua galega (2ª ed.). Do Castro. p. 359. ISBN 84-7492-465-0. 

Outros artigos

• Helena Villar Janeiro
• María do Cebreiro

Ligazóns externas

• Xesús Rábade na Biblioteca Virtual Galega.