Lingua árabe

Árabe العربية
Pronuncia:	/alˌʕa.raˈbij.ja/
Falado en:	Países da Liga Árabe e minorías en países veciños: Israel, Eritrea, Malí, Níxer, Kenya, Chad, Senegal, Sudán do Sur, Etiopía, Irán, Turquía, Madagascar, Tanzania, Mozambique etc.
Total de falantes:	290 millóns (Ethnologue, 2010)
Posición:	5 (2013)
Familia:	Semítica  Semítica central   Arábiga    Árabe
Escrita:	alfabeto árabe alfabeto siríaco (Garxuni) alfabeto hebreo (linguas xudeoárabes) alfabeto grego (árabe chipriota) alfabeto latino (maltés)
Status oficial
Lingua oficial de:	O árabe estándar moderno é a lingua oficial de 28 estados Lista Alxeria Bahrain Comores Chad Djibuti Exipto Eritrea Gambia Iraq Israel Xordania Kuwait Líbano Libia Mauritania Marrocos Omán Palestina Qatar Sáhara Occidental Arabia Saudita Somalia Somalilandia Sudán Siria Tunisia Emiratos Árabes Unidos Iemen Unión Africana Liga Árabe Organización para a Cooperación Islámica ONU
Regulado por:	Lista : Consello Supremo da Lingua Árabe en Alxeria : Academia da Lingua Árabe : Academia iraquí das Ciencias : Academia árabe de Xordania : Academia da Lingua Árabe en Jamahiriya : Academia da Lingua Árabe en Rabat : Academia da Lingua Árabe en Riyadh : Academia da Lingua Árabe en Mogadixo : Academia da Lingua Árabe en Khartún : Academia Árabe de Damasco (a máis antiga) : Fundación Beit Al-Hikma : Academia da Lingua Árabe en Israel
Códigos de lingua
ISO 639-1:	ar
ISO 639-2:	ara
ISO 639-3:	ara
SIL:	ABV
Mapa
Status
O árabe está clasificado como "en estado seguro" polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO

O árabe (العربية al-'arabiyyah, ou menos formalmente 'arabi), tamén chamado arábigo ou arábico, é a lingua máis falada dentro da rama semítica das linguas afroasiáticas, e está intimamente relacionada co hebreo e o arameo. Fálase ó longo do mundo árabe e é moi coñecida e estudada dentro do mundo islámico. O árabe leva sendo unha lingua literaria dende, polo menos, o sexto século, e é a lingua litúrxica do islam.

O termo "árabe" pode referirse tanto ó árabe literario, que non é falado como lingua materna por ningún árabe, como ó árabe moderno estándar, ou ás diferentes variedades do árabe, xeralmente chamadas "árabe coloquial". Os árabes consideran o árabe literario a lingua estándar, e adoitan ver o resto como simples dialectos.

O árabe literario refírese tanto á lingua utilizada polos medios de comunicación do Magreb e os do Oriente Medio, como á lingua, máis arcarca, do Corán. O árabe coloquial, pola súa banda, refírese ós diferentes dialectos falados polos habitantes das zonas arriba referidas de forma habitual. En moitas ocasións, son diferentes entre os distintos lugares de tal forma que o falante dun concreto dialecto do árabe pode non comprender outro dialecto. Xeralmente, estes dialectos non son linguas literarias, pero nalgúns hai algunhas pequenas mostras de literatura.

A situación sociolingüística actual do árabe é un claro exemplo de diglosia (o uso normal de dúas diferentes variedades da mesma lingua, dependendo da situación na que a persoa se atope). Todo árabe culto adoita falar tanto o seu dialecto local como o árabe estándar, que aprendeu na escola. Este último adoita ser utilizado en situacións de comunicación con falantes doutros dialectos arábigos (por exemplo, un marroquí a falar cun sirio).

Xa que o árabe escrito de hoxe en día é substancialmente diferente do árabe dos tempos do Corán, é normal (nos países occidentais) referirse a esta última coma árabe clásico e á lingua actual dos medios de comunicación como árabe moderno estándar. Os árabes, pola contra, utilizan o termo Fuṣḥa para referirse a ámbalas dúas, poñendo énfase no seu grande parecido.

Ás veces, é difícil traducir conceptos islámicos, e outros relacionados coa cultura árabe, sen utilizar a terminoloxía árabe. o Corán está expresado en árabe e, tradicionalmente, os musulmáns sosteñen que é imposible traducilo a ninguna lingua dunha forma que todo o seu significado se manteña. De feito, ata hai pouco tempo, moitas escolas de pensamento afirmaron que non se debería traducir de ningunha forma.

O galego posúe gran cantidade de palabras derivadas do árabe: azucre, laranxa, limón, álxebra, alcol, cénit etc.

Historia

Árabe antigo

Rexistro safaitico

Arabia posuía unha gran variedade de linguas semíticas na antigüidade. No suroeste falábanse varias linguas semíticas tanto dentro como fóra da familia do árabe do sur antigo (ASA) (por exemplo, o tamúdico do sur). Tamén se cre que os antepasados ​​das linguas modernas do sur de Arabia (linguas centrais non semíticas) tamén o falaban, nesa época, no sur de Arabia. Ao norte, nos oasis do norte do Hejaz, o dadanítico e o taymanítico gozaban de certo prestixio como linguas inscriptivas. En Najd e partes do oeste de Arabia, atópase testemuñada unha lingua coñecida polos estudosos como Thamudic C. No leste de Arabia, as inscricións nunha escritura derivada do ASA testemuñan unha lingua coñecida como hasaítico. Por último, na fronteira noroeste de Arabia, están testemuñadas varias linguas coñecidas polos estudosos como Thamudic B, Thamudic D, safaitico e hismaico. As dúas últimas comparten isoglosas importantes con formas posteriores do árabe, o que leva aos estudosos a teorizar que o safaitico e o hismaico son de feito as primeiras formas do árabe e que deberían considerarse como árabe antigo.

Os lingüistas en xeral cren que o "árabe antigo" (unha colección de dialectos relacionados que constitúen o precursor do árabe) xurdiu por primeira vez ao redor do século I d.C. Anteriormente, pensábase que o primeiro testemuño do árabe antigo era unha única inscrición do século I d. C. en escritura sabea atopada no sitio arqueolóxico de Qaryat al-Faw, no sur da actual Arabia Saudita. Non obstante, esta inscrición non participa en varias das principais innovacións do grupo da lingua árabe, como a conversión semítica da mimación e a singular nunacion. A mellor maneira de revalorizalo é como unha lingua central separada continuamente dos dialectos semíticos.

Tamén se pensaba que o árabe antigo coexistiu epigraficamente -e logo desprazouno gradualmente- xunto ou árabe antigo do norte (ANA), que se consideraba que fora a lingua rexional durante moitos séculos. A ANA, a pesar do seu nome, era considerada unha lingua moi distinta, do "árabe", e mutuamente inintelixibles. Os estudosos nomearon as súas variantes dialectais segundo as cidades onde se descubriron as inscricións (dadanítico, taimanítico, hismaico, safaítico). Xurdido no século I, leva o nome do pobo árabe; o termo "árabe" usouse inicialmente para describir aos que vivían na Península Arábiga, tal como o percibian os xeógrafos da antiga Grecia. Con todo, a maioría dos argumentos a favor dunha única lingua ou familia lingüística ANA baseábanse na forma do artigo definido, un prefixo h-. Argumentouse que o h- é un arcaísmo e non unha innovación compartida, e polo tanto inadecuada para a clasificación das linguas, facendo insostible a hipótese dunha familia lingüística ANA. O safaitico e o hismaico, antes considerados ANA, deberán considerarse árabe antigo debido ao feito de que participan das innovacións comúns a todas as formas do árabe.

A inscrición de Namara, unha mostra da escritura nabatea, considerado un precursor directo da escritura árabe.

O testemuño máis antigo de texto árabe continuo nun antepasado da escritura árabe moderna son ​​tres liñas de poesía dun home chamado Garm(')allāhe atopadas en Avdat, Israel, e datado arredor do 125 d.C. Séguelle a inscrición de Namara, un epitafio do rei dos lacmidas, Imru' ao-Qays bar 'Amro, que data do ano 328 da era cristiá, atopado en Namaraa, Siria. Entre os séculos IV e VI, o escritura nabatea evoluciona cara á escritura árabe recoñecible desde principios da era islámica. Existen inscricións nunha escritura árabe de 17 letras, sen puntos, que datan do século VI da nosa era e que se atoparon en catro lugares de Siria (Zabad, Jabal 'Usays, Harran, Umm al-Jimaal). O papiro máis antigo que se conserva en árabe data do ano 643 d.C. e utiliza puntos para producir o alfabeto árabe moderno de 28 letras. A lingua dese papiro e do Corán son referidas polos lingüistas como "árabe coránico", a diferenza da súa codificación pouco despois en "árabe clásico".

Hejazi antigo e árabe clásico

Corán escrito no antigo dialecto árabe hijazi (escritura hijazi, século VII d.C)

A finais da época preislámica xurdiu na rexión do Hejaz unha variedade transdialectal e transcomunal do árabe, que continuou un camiño paralelo o árabe literario despois de que este fora estandarizado institucionalmente nos séculos II e III da Héxira, mantendo vivos antigos trazos eliminados da tradición "culta" (árabe clásico) con máis forza nos textos xudeocristiáns,. Esta variedade e as súas iteracións clasicistas e "laicas" foron denominadas no pasado como árabe medio, pero crese que continúan un rexistro hegazi antigo. Está claro que a ortografía do Corán non foi desenvolvida para a forma estandarizada do árabe clásico; máis ben, amosa o intento por parte dos escritores de rexistrar unha forma arcaica do higazi antigo.

O Corán serviu e segue a servir como referencia fundamental para o árabe. (Corán azul do séculos IX-X en escritura cúfica magrebí)

A finais do século VI d.C., desenvolveuse unha "koiné poética" intertribal relativamente uniforme, distinta da lingua vernácula falada, baseada nos dialectos beduínos de Najd, probablemente en relación coa corte de al-Ḥīra. Durante o primeiro século islámico, a maioría dos poetas e escritores árabes falaban o árabe como lingua materna. Os seus textos, aínda que se conservan principalmente en manuscritos moi posteriores, conteñen rastros de elementos, non estandarizados na morfoloxía e a sintaxe do árabe clásico.

Estandarización

Evolución temperá na escritura árabe (século IX–XI), coa basmala dos manuscritos cúficos do Corán como exemplo.: (1) Principios do século IX, escritura sen puntos nin signos diacríticos; (2) e (3) séculos IX-X baixo a dinastía abasí, estableceuse o sistema Abu al-Aswad puntos vermellos con cada disposición ou posición que indican unha vogal curta diferente; máis tarde, utilizouse un segundo sistema de puntos negros para diferenciar letras como fā’ e qāf; (4) Século XI, no sistema de al-Farāhidi (sistema usado hoxe en día) os puntos foron cambiados en formas semellantes ás letras para transcribir as vogais longas correspondentes.

A Abu al-Aswad al-Du'ali (c. 603–689) atribúeselle a estandarización da gramática árabe, ou an-naḥw (النَّحو‎ "o camiño"), e foi pioneiro nun sistema de diacríticos para diferenciar consoantes (نقط الإعجام‎ nuqat l-i'jām "sinalización dos non árabes") e indicou a vocalización (التشكيل‎ at-tashkil "formación"). Al-Khalil ibn Ahmad al-Farahidi (718 – 786) elaborou o primeiro dicionario árabe, Kitāb al-'Ayn (كتاب العين‎ "O libro da carta ع"), e atribúeselle o establecemento das regras da prosodia árabe. Al-Jahiz (776-868) propuxo a Al-Akhfash al-Akbar unha revisión da gramática do árabe, pero non se levaría a cabo ata despois de dous séculos. A estandarización do árabe chegou a completarse ao redor de finais do século VIII. A primeira descrición exhaustiva do ʿarabiyya "árabe" fixoa Sibawayh al-Kitāb, que se baseou en primeiro lugar nun corpus de textos poéticos, ademais do uso do Corán e de informantes beduínos aos que consideraba falantes fiables do ʿarabiyya.

Difusión

O árabe espallouse coa difusión do islam. Tras as primeiras conquistas musulmás, o árabe gañou vocabulario do persa medio e do turco. A principios do período abbásida, moitos termos do grego clásico entraron en árabe a través das traducións realizadas na Casa da Sabedoría de Bagdad.

No século VIII, o coñecemento do árabe clásico converteuse nun requisito previo esencial para ascender ás clases superiores en todo o mundo islámico, tanto para musulmáns como para non musulmáns. Por exemplo, o filósofo xudeu andalusí, Maimónides, foi autor de obras en xudeo-árabe—árabe escrito en alfabeto hebreo -incluído o seu famoso Guía dos perplexos (דלאלת אלחאירין (en hebreo: עברית), دلالة الحائرين Dalālat al-ḥāʾirīn).

Desenvolvemento

Ibn Jinni de Mosul, pioneiro na fonoloxía, escribiu prolíficamente no século X sobre a morfoloxía e a fonoloxía árabe en obras como Kitāb Al-Munṣif, Kitāb Al-Muḥtasab, e Kitāb Al-Khaṣāʾiṣ [ar].

Ibn Mada' de Córdoba (1116–1196) realizou a revisión da gramática árabe proposta, 200 anos antes, por primeira vez por Al-Jahiz.

O lexicógrafo magrebí Ibn Manzur recompilou, en 1290, Lisān al-ʿArab (لسان العرب‎, "Lingua dos árabes"), un dicionario de referencia do árabe.

Neo-árabe

A teoría da koiné de Charles Ferguson afirma que os dialectos árabes modernos descenden colectivamente dunha soa koiné militar que xurdiu durante as conquistas islámicas; esta visión foi cuestionada nos últimos tempos. Ahmad al-Jallad propón que había polo menos dous tipos de árabe considerablemente distintos na véspera das conquistas: o do norte e o central (Al-Jallad 2009). Os dialectos modernos xurdiron dunha nova situación de contacto producida a raíz das conquistas. En lugar da aparición dunha ou varias koines, os dialectos conteñen varias capas sedimentarias de características prestadas e reais, que absorberon en diferentes momentos das súas historias lingüísticas.. Segundo Veersteegh e Bickerton, os dialectos árabes coloquiais xurdiron do pidgin árabe formado a partir do contacto entre os árabes e os pobos conquistados.. A pidginización e a posterior crioulización entre árabes e pobos arabizados poderían explicar a relativa sinxeleza morfolóxica e fonolóxica do árabe vernáculo en comparación co árabe clásico e co árabe estándar moderno.

Ao redor dos séculos XI e XII en al-Andalus, as formas de poesía zajal e muwashah desenvolvéronse no árabe dialéctico de Córdoba e do Magreb.

Al-Nahda

O primeiro libro coñecido impreso en árabe: Kitābu ṣalāti s-sawā'ī (كتاب صلاة السواعي), un libro de horas impreso con tipos móbiles en 1514.

Comisión da Real Academia Lingüística en Al-Ahram en 1934 da inauguración da Academia da Lingua Árabe no Cairo, unha organización de grande importancia para a modernización do árabe.

O Al-Nahda foi un renacemento cultural e sobre todo literario do século XIX no que os escritores procuraron "fusionar as formas de expresión árabe e europea". Segundo James L. Gelvin, "os escritores do Al-Nahda intentaron simplificar a lingua e a escritura árabe para que fora accesible a un público máis amplo".

Taha Hussein e Gamal Abdel Nasser ambos foron firmes defensores do árabe estándar.

A raíz da revolución industrial e da hexemonía do colonialismo europeo, os pioneiros da prensa escrita árabe , como a prensa Amiri creada por Muhammad Alí (1819), cambiou drasticamente a difusión e o consumo da literatura árabe e das publicacións. O intelectual exipcio Rifa'a Al-Tahtawi propuxo,en 1836, a creación da escola de idiomas Madrasat al-Alsun (árabe مدرسة الألسن) e dirixiu unha campaña de tradución que puxo de manifesto a necesidade dunha inxección léxica en árabe, para adaptarse a conceptos da era industrial e posindustrial. Como resposta, estableceuse unha serie de academias árabes inspiradas na Académie française co obxectivo de desenvolver adicións estandarizadas ao léxico árabe para adaptarse a estas transformacións, primeiro en Damasco (1919), despois no Cairo (1932), Baghdad (1948), Rabat (1960), Amman (1977), Khartum (árabe مجمع اللغة العربية بالخرطوم)(1993), e Tunisia (1993). Estas academias revisan o desenvolvemento da linguaxe, supervisan e aproban a inclusión de novas palabras na publicación dos seus dicionarios estándar. Tamén publican manuscritos árabes antigos e históricos.^{[Cómpre referencia]} En 1997, engadiuse unha oficina de estandarización da arabización á Organización Educativa, Cultural e Científica da Liga Árabe. Estas academias e organizacións traballaron para a arabización das ciencias, ou creando termos en árabe para describir novos conceptos, para a estandarización destes novos termos en todo o mundo de fala árabe e para o desenvolvemento. do árabe como lingua mundial. Isto deu lugar ao que os estudosos occidentais chaman árabe estándar moderno. A partir da década de 1950, a arabización converteuse nunha política nacionalista poscolonial en países como Tunisia, Alxeria, Marrocos, e Sudan.

Lista de 100 palabras árabes na lista Swadesh (1-100).

Árabe clásico, estándar moderno e falado

Bandeira da Liga Árabe, usada nalgúns casos para a lingua árabe

Bandeira usada nalgúns casos para a lingua árabe (Bandeira do Reino de Hejaz 1916–1925). A bandeira contén as catro cores panárabes: negro, branco , verde e vermello.

O árabe refírese xeralmente ao árabe estándar, que os lingüistas occidentais dividen en árabe clásico e árabe estándar moderno. Tamén pode referirse a calquera dunha variedade de dialectos árabes rexionais, que non necesariamente son mutuamente intelixibles entre si.

O árabe clásico é a lingua que se atopa no Corán, usada dende o período da arabia preislámica ata o do Califato Abbásida. O árabe clásico é prescritivo, segundo as normas sintácticas e gramaticais establecidas polos gramáticos clásicos (como Sibawayh) e o vocabulario definido nos dicionarios clásicos, como o Lisān al-ʻArab (lit. 'A lingua dos árabes').

O árabe estándar moderno (MSA) segue en gran parte os estándares gramaticais do árabe clásico e usa gran parte do mesmo vocabulario. Con todo, descartou algunhas construcións gramaticais e vocabulario que xa non tiñan contrapartida nas variedades faladas e adoptou certas construcións e vocabulario novos destas. Gran parte do novo vocabulario utilízase para denotar conceptos que xurdiron durante a revolución industrial e na época posindustrial, especialmente nos tempos modernos. Debido á súa orixe no árabe clásico, o árabe estándar moderno afástase máis dun milenio do fala cotiá, que se interpreta como unha multitude de dialectos desta lingua. Algúns expertos afirman que estes dialectos e o árabe moderno estándar non se comprenden mutuamente. Os primeiros adoitan adquirirse na familia, mentres que os segundos ensínanse en centros de educación formal. Con todo, realizáronse estudos que informan de certo grao de comprensión de contos contados na variedade estándar entre nenos en idade preescolar. A relación entre o árabe moderno estándar e estes dialectos compárase ás veces coa do latín clásico e o latín vulgar vernáculos (que se converteron en linguas romances) na Europa medieval e moderna temperá.

O MSA é a variedade utilizada na maioría das publicacións árabes impresas actuais, falada por algúns dos medios de comunicación árabes do norte de África e Oriente Próximo, e comprendida pola maioría dos arabófonos cultos. "Árabe literario" e "Árabe estándar" (فُصْحَى fuṣḥá) son termos menos estritamente definidos que poden referirse ao árabe estándar moderno ou ao árabe clásico.

Algunhas das diferenzas entre o árabe clásico (AC) e o árabe estándar moderno (AEM) son as seguintes:^{[Cómpre referencia]}

• Certas construcións gramaticais do AC que non teñen contrapartida en ningún dialecto vernáculo moderno (por exemplo, o estado de ánimo real) case nunca se usan no árabe estándar moderno.^{[Cómpre referencia]}
• Os casos gramaticais son moi raros nas linguas vernáculas árabes. Por iso, o AEM componse xeralmente sen distinción de maiúsculas e minúsculas, e as maiúsculas e minúsculas engádense a posteriori, cando é necesario. Dado que a maioría das terminacións en maiúsculas e minúsculas anótanse mediante vogais finais curtas, que normalmente non se escriben na escritura árabe, non é necesario determinar o caso correcto da maioría das palabras. O resultado práctico disto é que o AEM, do mesmo xeito que o inglés e o chinés estándar, escríbese nunha orde de palabras fortemente determinada e son raras as ordes alternativas que se utilizaban no AC para dar énfases. Ademais, debido á falta de marcación de maiúsculas e minúsculas nas variedades faladas, a maioría dos falantes non poden utilizar sistematicamente as terminacións correctas na fala extemporánea. Como resultado, o AEM falado tende a omitir ou regularizar as terminacións, excepto cando se le dun texto preparado.^{[Cómpre referencia]}
• O sistema numérico no AC é complexo e está moi ligado ao sistema de casos. Este sistema nunca se usa en AEM, mesmo nas circunstancias máis formais; en cambio, utilízase un sistema significativamente simplificado, que se aproxima ao sistema das variedades faladas conservadoras.^{[Cómpre referencia]}

O MSA usa moito vocabulario clásico (por exemplo dhahaba 'ir') que non está presente nas variedades faladas, pero elimina as palabras clásicas que soan obsoletas en MSA. Ademais, o MSA tomou prestados ou acuñou moitos termos para conceptos que non existían nos tempos do Corán, e o MSA segue evolucionando. Algunhas palabras foron tomadas prestadas doutros idiomas - nótese que a transliteración indica principalmente a ortografía e non a pronuncia real (por exemplo , فِلْم. filme 'película' ou ديمقراطية dīmuqrāṭiyyah 'democracia').^{[Cómpre referencia]}

Con todo, actualmente prefírese evitar os préstamos directos e recorrer á tradución de préstamos (p.ex., فرع farʻ 'sucursal', tamén usado para a rama dunha empresa ou organización; جناح janāḥ 'á', tamén se usa para a á dun avión, edificio, forza aérea, etc.), ou para acuñar novas palabras usando formas dentro das raíces existentes (استماتة istimātah 'apoptose', usando a raíz موت m/w/t 'morte' posto na forma Xª , ou جامعة jāmiʻah 'universidade', baseada en جمع jamaʻa 'reunir, unir'; جمهورية jumhūriyyah 'república', baseado en جمهور jumhūr 'multitude'). Unha tendencia anterior era redefinir unha palabra máis antiga aínda que esta caeu en desuso (por exemplo, هاتف hātif 'teléfono' < 'chamante invisible (en sufismo)'; جريدة jarīdah 'xornal' < 'tallo de folla de palmeira').^{[Cómpre referencia]}

O árabe coloquial ou dialectal refírese ás numerosas variedades nacionais ou rexionais que constitúen a lingua falada cotiá. O árabe coloquial ten moitas variantes rexionais; as variedades xeograficamente distantes adoitan diferir o suficiente como para ser mutuamente inintelixibles, e algúns lingüistas considéranas linguas distintas. Porén, a investigación indica un alto grao de intelixibilidade mutua entre variantes árabes moi relacionadas para falantes nativos que escoitan palabras, frases e textos; e entre dialectos máis afastados en situacións de interacción.

As variedades adoitan estar sen escribir. Utilízanse a miúdo en medios informais falados, como telenovelas e programas de entrevistas, así como ocasionalmente en determinadas formas de medios escritos como a poesía e a publicidade impresa.

O árabe hassaniya e o maltés son as únicas variedades do árabe moderno que adquiriron carácter oficial. O goberno senegalés adoptou a escritura latina para escribir en hassaniya O maltés fálase en Malta (predominantemente católica) e escríbese co escritura latina. Os lingüistas coinciden en que se trata dunha variedade do árabe falado, descendente do sículo-árabe, aínda que experimentou grandes cambios como resultado do contacto sostido e intenso con variedades italo-romances, e máis recentemente tamén co inglés. Debido a "unha mestura de factores sociais, culturais, históricos, políticos e, de feito, lingüísticos", moitos malteses consideran hoxe a súa lingua semítica pero non un tipo de árabe.

Mesmo durante a vida de Mahoma, existían dialectos do árabe falado. Mahoma falaba no dialecto da Meca, na península arábiga occidental, e foi neste dialecto no que se escribiu o Corán. Con todo, os dialectos do leste da península arábiga considerábanse os máis prestixiosos da época, polo que a lingua do Corán acabou converténdose para seguir a fonoloxía oriental. Nesta fonoloxía baséase a pronuncia moderna do árabe clásico. As diferenzas fonolóxicas entre estes dous dialectos explican algunhas das complexidades da escritura árabe, sobre todo a escritura da oclusión glótica ou hamzah (que se conservou nos dialectos orientais pero perdeuse na fala occidental) e o uso de alif maqṣūrah (que representa un son conservado nos dialectos occidentais pero fusionado con ā no fala oriental). ^{[Cómpre referencia]}

Situación e uso

Diglosia

A situación sociolingüística do árabe na época moderna ofrece un exemplo excelente do fenómeno lingüístico da diglosia, que é o uso normal de dúas variedades separadas da mesma lingua, normalmente en situacións sociais diferentes. O tawleed é o proceso de dar un novo matiz de significado a unha palabra clásica antiga. Por exemplo, al-hatif lexicogrficamente, significa aquel cuxo son se oe pero cuxa persoa permanece invisible. Agora o termo al-hatif utilízase para un teléfono. Polo tanto, o proceso de tawleed pode expresar as necesidades da civilización moderna dunha maneira que parecería orixinalmente árabe. No caso do árabe, cabe supoñer que os árabes cultos de calquera nacionalidade falan tanto o árabe estándar que se lles ensina na escola como os seus dialectos nativos, que dependendo da rexión poden ser mutuamente inintelixibles. Pódese considerar que algúns destes dialectos constitúen linguas separadas que poden ter "subdialectos" propios. Cando os árabes cultos de diferentes dialectos entablan conversacións (por exemplo, un marroquí que fala cun libanés), moitos falantes cambian de código entre as variedades dialectais e estándar da lingua, ás veces mesmo dentro da mesma frase. Os falantes de árabe adoitan mellorar a súa familiaridade con outros dialectos mediante a música ou o cine.^{[Cómpre referencia]}

A cuestión de se o árabe é unha lingua ou moitas linguas ten unha carga política, do mesmo xeito que ocorre coas variedades do chinés, o hindi e o urdú, o serbio e o croata, o escocés e o inglés, etc. A diferenza dos falantes de hindi e urdú, que afirman que non poden entenderse mesmo cando si poden, os falantes das variedades do árabe afirmarán que todos poden entenderse mesmo cando non poden. Aínda que existe un nivel mínimo de comprensión entre todos os dialectos árabes, este nivel pode aumentar ou diminuír en función da proximidade xeográfica: por exemplo, os falantes do Levante e do Golfo enténdense moito mellor que os do Magreb. A cuestión da diglosia entre a lingua falada e a escrita é un factor de complicación importante: Unha única forma escrita, significativamente diferente de calquera das variedades faladas aprendidas de forma nativa, une unha serie de formas faladas ás veces diverxentes. Por razóns políticas, a maioría dos árabes afirman que falan unha soa lingua, a pesar dos importantes problemas de incomprensibilidade mutua entre as distintas versións faladas..

Desde un punto de vista lingüístico, adóitase dicir que as distintas variedades faladas do árabe difiren entre si colectivamente tanto como as linguas romances. Trátase dunha comparación acertada en varios sentidos. O período de diverxencia a partir dunha única forma falada é similar: uns 1.500 anos no caso do árabe e 2.000 no das linguas romances. Ademais, aínda que é comprensible para os habitantes do Magreb, unha variedade lingüisticamente innovadora como o árabe marroquí é esencialmente incomprensible para os árabes do Mashriq, do mesmo xeito que o francés é incomprensible para os hispanofalantes ou os italianos, pero estes apréndeno con relativa facilidade. Isto suxire que as variedades faladas poden considerarse lingüisticamente linguas separadas.^{[Cómpre referencia]}

Situación no mundo árabe con respecto a outras linguas

Co único exemplo do lingüista medieval Abu Hayyan al-Gharnati -que, aínda que estudoso da lingua árabe, non era etnicamente árabe-, os estudosos medievais da lingua árabe non se esforzaron en estudar a lingüística comparada, pois consideraban inferiores a todas as demais linguas.

Nos tempos modernos, as clases altas cultas do mundo árabe adoptaron unha postura case oposta. Yasir Suleiman escribiu en 2011 que "estudar e saber inglés ou francés na maior parte de Oriente Medio e o Norte de África converteuse nun distintivo de sofisticación e modernidade e... finxir, ou afirmar, debilidade ou falta de facilidade en árabe ás veces exhíbese como un signo de status, clase e, perversamente, mesmo educación a través dunha mezcolanza de prácticas de cambio de código".

Como lingua estranxeira

O árabe ensinase en todo o mundo en moitas escolas elementais e secundarias, especialmente en escolas musulmás. As universidades de todo o mundo imparten clases de árabe como parte dos seus cursos de linguas estranxeiras, estudos de Oriente Próximo e estudos relixiosos. Existen escolas de árabes para axudar aos estudantes a aprender árabe fóra do mundo académico. Hai moitas escolas de árabe no mundo árabe e noutros países musulmáns. Dado que o Corán está escrito en árabe e que todos os termos islámicos están en árabe, millóns de musulmáns (tanto árabes como non árabes) estudan a lingua árabe.

Os programas informáticos e os libros con cintas son unha parte importante da aprendizaxe do árabe, xa que moitos dos estudantes de árabe poden vivir en lugares onde non se imparten clases académicas ou en escolas de árabe. Algunhas emisoras de radio tamén ofrecen series radiofónicas de clases de árabe. Varios sitios web en Internet ofrecen clases en liña para todos os niveis como medio de educación a distancia; a maioría ensina árabe moderno estándar, pero algúns ensinan variedades rexionais de numerosos países.

Vocabulario

Lexicografía

Lexicografía árabe premoderna

A tradición da lexicografía árabe estendeuse durante aproximadamente un milenio antes da Idade Moderna. Os primeiros lexicógrafos (لُغَوِيُّون lughawiyyūn) trataban de explicar as palabras do Corán que non lles eran familiares ou tiñan un significado contextual particular, e de identificar as palabras de orixe non árabe que aparecen no Corán. Recolleron shawāhid (شَوَاهِد 'casos de uso testemuñado') da poesía e da fala dos árabes, en particular dos beduínos ʾaʿrāb [ ar ] (أَعْراب) que eran percibidos como os que falaban a «máis pura, «a forma máis elocuente do árabe, iniciando un proceso de “”jamʿu‿l-luɣah“” (جمع اللغة “compilación da lingua”) que tivo lugar durante o século VIII e principios do IX.

Árabe do Corán no antigo dialecto hiyazí (escritura hiyazí, século VII d.C.)

Kitāb a-'Ayn (c. século VIII), atribuído a Al-Jalil ibn Ahmad al-Farahidi, considérase o primeiro lexicón que incluíu todas as raíces árabes; pretendía esgotar todas as permutacións posibles das raíces -chamadas posteriormente taqālīb (تقاليب)-chamando mustaʿmal (مستعمَل) ás que se usan realmente e muhmal ás que non se usan. (مُهمَل). Lisān al-ʿArab (1290) de Ibn Manzur dá 9.273 raíces, mentres que Tāj al-ʿArūs (1774) de Murtada az-Zabidi dá 11.978 raíces.

Esta tradición lexicográfica era tradicionalista e correctiva por natureza, pois consideraba que a corrección lingüística e a elocuencia derivaban do uso coránico, da poesía preislámica, e da fala beduína, situándose en contra de laḥnu‿l-ʿāmmah (لَحْن العامة), o solecismo que consideraba defectuoso.

Lexicografía occidental do árabe

Na segunda metade do século XIX, o arabista británico Edward William Lane, traballando co estudoso exipcio Ibrāhīm Abd al-Ghaffār ad-Dasūqī [ árabe:إبراهيم عبد الغفار الدسوقي ] , compilou o Léxico árabe-inglés traducindo material do léxico árabe anterior ao idioma árabe. inglés. O arabista alemán Hans Wehr, con contribucións de Hedwig Klein, compilou o Arabisches Wörterbuch für die Schriftsprache der Gegenwart (1952), traducido posteriormente ao inglés como A Dictionary of Modern Written Arabic (1961), baseado nun uso establecido, especialmente na literatura.

Dialectos

A principal división dialectal está entre os dialectos do Magreb (Marrocos, Alxeria, Libia, Tunisia e Exipto) e os do Oriente Medio, ademais dos dialectos beduínos, moito máis conservadores. Xeralmente, os dialectos do Oriente Medio son mutuamente intelixibles, pero estes falantes adoitan ter problemas para entender as variantes do Magreb.

Os principais dialectos, entón, son:

• Árabe de Exipto. Considérase o dialecto máis estendido e comprendido ó longo do mundo árabe.
• Árabe do Magreb. De Tunisia, Alxeria, Marrocos e Libia occidental.
• Árabe do levante. Siria, Líbano, Palestina e Xordania occidental.
• Árabe do golfo. Iraq, Siria, Kuwait, costa do golfo dende Iraq ata Omán, incluíndo gran parte de Arabia Saudita.

Menos estendidos son:

• Árabe hassaniya. Mauritania e Sáhara occidental.
• Árabe de Al-Andalus.
• Árabe maltés.
• Árabe do Sudán.
• Árabe Hijazi. Inclúe a costa occidental de Arabia Saudita.
• Árabe Najdi. Zona central de Arabia Saudita.
• Árabe do Iemen.

Gramática

Fonoloxía

Os fonemas consonánticos indicados abaixo reflicten a pronunciación do árabe estándar, que soamente ten tres vogais, que poden ser longas ou curtas, /i, a, u/ e /ii, aa, uu/. Naturalmente, hai moitos casos de alofonía.

Fonemas consonánticos do árabe

		Bilabial	Interdental	Dental	Enfático- dental	(Alveo) palatal	Velar	Uvular	Farinxeal	Glotal
Oclusivas	Xordas			t	t̴		k	q		ʔ
	Sonoras	b		d	d̴	ʤ¹
Fricativas	Xordas	f	θ	s	s̴	ʃ	x		ħ	h
	Sonoras		ð	z	ð̴		ɣ		ʕ
Nasais		m		n
Laterais				l²
Róticas				r
Semivogais		w				j

1. [ʤ] é unha [ɡ] (dura) para algúns falantes, isto é, unha oclusiva. Isto é especialmente característico dos dialectos exipcios e iemenís. En moitas partes do norte de África e no levante, pronúnciase

[ʒ] (isto é, unha fricativa, como a /j/ do francés, non unha africada).

1. [l] convértese (de forma alofónica) [l̴] só en /ʔal̴ :aːh/, o nome de Deus, é dicir, Alá.

Consoantes enfáticas: [ ̴] úsase aquí para indicar velarización e farinxealización. Nalgúns sistemas de trasncripción, a énfase indícase poñendo a letra en maíuscula, por exemplo, [d̴] escríbese [D]; noutros casos sublíñase a letra [d] ou pónselle un punto debaixo.

Consoantes longas. Tanto as vogais como as consoantes poden ser, fonoloxicamente, longas ou curtas. As consoantes longas escríbense dobradas na transliteración no noso alfabeto, marcando a presenza da marca diacrítica arábiga denominada shaddah. Estas consoantes pronúnciase durante o dobre de tempo que unha consoante normal. Exemplos: qabala (recibiu) e qabbala (bicou).

Forma das sílabas: o árabe ten dous tipos de sílaba: sílabas abertas (CV) ou (CVV) e sílabas pechadas (CVC), (CVVC) ou (CVCC). Toda sílaba comeza cunha consoante (se non, únese coa última consoante da sílaba anterior. )

Acento: non cambia o significado en árabe, pero leva consigo unha gran relación respecto á lonxitude das vogais e á forma da sílaba. Pronunciar correctamente o acento axuda a ser comprendido mellor. En xeral, as sílabas "pesadas" atraen o acento (isto é, sílabas pechadas ou cunha vogal longa).

• Nunha palabra cunha sílaba que ten unha vogal longa, esta vogal atrae o acento (exemplos: ki-´taab e ´kaa-tib).
• Nunha palabra con dúas vogais longas, a segunda é tónica (ex: ma-kaa-´tiib).
• Nunha palabra cunha sílaba "pesada" (que teña ou ben dúas consoantes xuntas ou unha consoante dobre), ela (se hai varias, a última) é a tónica. (é dicir: ya-ma-´niyy, ka-´tabt, ka-´tab-na, ma-´jal-lah, ´mad-ra-sah, yur-´sil-na) Esta última regra supera ás dúas primeiras.
• Se non hai ningún destes casos, o acento vai na primeira sílaba

Alfabeto

(Ver Alfabeto árabe para máis detalles)

O alfabeto árabe derívase do alfabeto arameo, co que mantén unha certa semellanza. Escríbese de dereita a esquerda. Tradicionalmente, houbo diferenzas entre o alfabeto do oeste (do Magreb) e o do Leste. O alfabeto occidental distinguíase polas seguintes características:

• A fa tiña un punto debaixo e a qaf un enriba.
• A orde das letras era diferente.

Porén, o alfabeto occidental deixou de ser usado excepto para propósitos caligráficos.

Día Mundial da Lingua Árabe

O 18 de decembro de 1973, a Asemblea Xeral da ONU acordou declarar o idioma árabe como unha das linguas oficiais da ONU. En 2012 declarou ese mesmo día 18 de decembro como Día Mundial da Lingua Árabe, co obxectivo de recoñecer a contribución desta lingua á cultura universal.

Véxase tamén

Outros artigos

• Wikipedia en árabe

Bibliografía

• Al-Jallad, Ahmad (2020a). A Manual of the Historical Grammar of Arabic. Arquivado dende o orixinal o 21 de decembro de 2019. Consultado o 21 de febreiro do 2023 – vía Academia. 
• As-Sabil. Arquivado dende o orixinal o 25 de abril de 2016. Consultado o 21 de febreiro do 2023. 
• Bateson, Mary Catherine (2003). Arabic Language Handbook. Georgetown University Press. ISBN 978-0-87840-386-8. 
• Birnstiel, Daniel (2019). "Chapter 15: Classical Arabic". En Huehnergard, John; Pat-El, Na'ama. The Semitic Languages (2nd ed.). Routledge. pp. 367–402. ISBN 978-0-415-73195-9. OCLC 1103311755. doi:10.4324/9780429025563. 
• Durand, Olivier; Langone, Angela D.; Mion, Giuliano (2010). Corso di Arabo Contemporaneo. Lingua Standard (en italiano). Milan: Hoepli. ISBN 978-88-203-4552-5. 
• Gregersen, Edgar A. (1977). Language in Africa. CRC Press. ISBN 978-0-677-04380-7. 
• Grigore, George (2007). L'arabe parlé à Mardin. Monographie d'un parler arabe périphérique. Bucharest: Editura Universitatii din Bucuresti. ISBN 978-973-737-249-9. Arquivado dende o orixinal o 27 de setembro de 2007. 
• Hanna, Sami A.; Greis, Naguib (1972). Writing Arabic: A Linguistic Approach, from Sounds to Script. Brill Archive. ISBN 978-90-04-03589-8. 
• Haywood; Nahmad (1965). A new Arabic grammar. London: Lund Humphries. ISBN 978-0-85331-585-8. 
• Hetzron, Robert (1997). The Semitic languages (Illustrated ed.). Taylor & Francis. ISBN 978-0-415-05767-7. 
• Irwin, Robert (2006). For Lust of Knowing. London: Allen Lane. 
• Kaplan, Robert B.; Baldauf, Richard B. (2007). Language Planning and Policy in Africa. Multilingual Matters. ISBN 978-1-85359-726-8. 
• Kaye, Alan S. (1991). The Hamzat al-Waṣl in Contemporary Modern Standard Arabic. Journal of the American Oriental Society 111. pp. 572–574. JSTOR 604273. doi:10.2307/604273. 
• Lane, Edward William (1893). Arabic–English Lexicon (2003 reprint ed.). New Delhi: Asian Educational Services. ISBN 978-81-206-0107-9. Arquivado dende o orixinal o 10 December 2013. 
• Lipinski, Edward (1997). Semitic Languages. Leuven: Peeters. 
• Mion, Giuliano (2007). La Lingua Araba (en italiano). Rome: Carocci. ISBN 978-88-430-4394-1. 
• Mumisa, Michael (2003). Introducing Arabic. Goodword Books. ISBN 978-81-7898-211-3. 
• Procházka, S. (2006). ""Arabic"". Encyclopedia of Language and Linguistics (2nd ed.). 
• Steingass, Francis Joseph (1993). Arabic–English Dictionary. Asian Educational Services. ISBN 978-81-206-0855-9. Arquivado dende o orixinal o 3 de abril de 2013. Consultado o 21 de febreiro do 2023. 
• Suileman, Yasir. Arabic, Self and Identity: A Study in Conflict and Displacement. Oxford University Press, 2011. ISBN 0-19-974701-6.
• Thelwall, Robin (2003). "Arabic". Handbook of the International Phonetic Association a guide to the use of the international phonetic alphabet. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-63751-0. 
• Traini, R. (1961). Vocabolario di arabo [Dictionary of Modern Written Arabic] (en italiano). Rome: I.P.O. Harassowitz. 
• Vaglieri, Laura Veccia. Grammatica teorico-pratica della lingua araba. Rome: I.P.O. 
• Versteegh, C. H. M. (2014). The Arabic Language. Edinburgh University Press. ISBN 978-0-7486-4528-2. OCLC 872980196. 
• Watson, Janet (2002). The Phonology and Morphology of Arabic. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-824137-9. 
• Wehr, Hans (1952). Arabisches Wörterbuch für die Schriftsprache der Gegenwart: Arabisch-Deutsch (1985 reprint (English) ed.). Harassowitz. ISBN 978-3-447-01998-9. 
• Wright, John W. (2001). The New York Times Almanac 2002. Routledge. ISBN 978-1-57958-348-4. 

Ligazóns externas

• Introdución á lingua árabe na web Linguas do mundo e tipoloxía lingüística, da Universidade de Vigo.
• Learn Arabic Language of the Gulf - Curso do árabe do golfo (en inglés).
• Arabismo.com Arquivado 22 de agosto de 2009 en Wayback Machine..