Paulo Coelho
Paulo Coelho | |
---|---|
![]() Coelho no 2007. | |
Nacemento | 24 de agosto de 1947 (74 anos) |
Río de Xaneiro, ![]() | |
Nacionalidade | Brasil |
Relixión | Igrexa católica |
Alma máter | Colégio Santo Inácio |
Ocupación | escritor, novelista, blogueiro, actor, compositor, poeta avogado, escritor de ciencia ficción, letrista, compositor de cancións e investigador |
Cónxuxe | Christina Oiticica |
Xéneros | Narrativa e lírica |
Coñecido/a por | O alquimista, O Monte Cinco, Veronika Decide Morrer, Onze Minutos, Brida, Na Margem do Rio Piedra Eu Sentei e Chorei, O Demônio e a Srta. Prym, O Zahir e A Bruxa de Portobello |
Premios | Golden Feather, Cabaleiro da Lexión de Honra, Oficial das Artes e das Letras e cabaleiro da orde das Artes e as Letras |
Na rede | |
http://paulocoelhoblog.com/ | |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | |
[ editar datos en Wikidata ] | |
Paulo Coelho de Souza, nado no Río de Xaneiro o 24 de agosto de 1947, é un escritor e compositor brasileiro.
A súa obra O Alquimista é o libro brasileiro máis vendido no mundo en toda a historia, e é considerado un importante fenómeno literario do século XX.[1]
Traxectoria[editar | editar a fonte]
Paulo Coelho de Souza naceu no Río de Xaneiro o 24 de agosto de 1947, fillo de Lygia Araripe con Pedro Paulo Queima Coelho de Souza. É descendente de Bárbara de Alencar, avoa do tamén escritor José de Alencar e unha das líderes da Revolución Pernambucana. Oriúndo dunha familia de clase alta, Paulo Coelho ingresou aos 7 anos no tradicional Colexio Santo Inácio na súa cidade natal, entón capital do Brasil.[2]
Desde cedo, gustáballe escribir e mantiña un diario. No colexio, participaba de concursos de poesía e cursos de teatro co seu compañeiro Paulo Cunha. No entanto, seu pai quería que el fose enxeñeiro e súa nai desestimulábo a seguir a carreira de escritor. As batallar cos pais eran constantes e Paulo tivo moitas crises de depresión e rabia na adolescência, sendo internado tres veces nunha clínica de repouso, onde foi tratado por psicólogos.
Na década de 1960, entra para o mundo do teatro, como director e actor, creando pezas voltas ao teatro experimental e de vangarda, mais obtendo pouca expressividade. No inicio da década seguinte, en 1970, Paulo entra de cabeza no movemento hippie, ao mesmo tempo en que coñece o mundo das drogas e do ocultismo, incluíndo o chamado Caminho da Mão Esquerda. Profesionalmente, alén de director e actor teatral, exerce tamén a función de xornalista en publicacións alternativas coas revistas A Pomba e 2001, cando, en 1972, coñece a Raul Seixas, entón executivo da grabadora CBS. Os dous fanse socios en diversas músicas que exercerían influencia no rock brasileiro (consta na biografía de Paulo Coello, O Mago, do escritor Fernando Morais, que Raul Seixas, para incentivar o amigo a compor, colocouno como socio na súa participación na banda sonora da novela O Rebu da Rede Tupi - erroneamente confundida coa Rede Globo no libro - sen que Paulo escribise unha única liña). Nesa época, Paulo Coelho envólvese con Marcelo Ramos Motta, coñece a Lei de Thelema e, o día 19 de maio de 1974, asina o xuramento do grao de Probacionista da Astrum Argentum, baixo o alcume máxico de Frater Luz Eterna. Pouco tempo despois, desconectouse da Orde. Foi o responsábel por presentar a Lei de Thelema a Raul Seixas, que fixo xurdir, a partir dela, a Sociedade Alternativa. Compuxo tamén para diversos intérpretes, tales como Elis Regina, Rita Lee e outros.
O día 29 de marzo de 2019, Coelho publicou no The Washington Post e no seu blog persoal a narrativa de cando foi prendido pola Ditadura Militar do Brasil o día 28 de abril de 1974 e posteriormente torturado, en resposta ao discurso de Jair Bolsonaro sobre conmemorar os 55 anos do Golpe de Estado no Brasil en 1964.[3][4]
A edición do seu primeiro libro foi en 1982, Arquivos do inferno, que non tivo a repercusión desexada. Lanzou o seu segundo libro O Manual Práctico do Vampirismo en 1985, que pronto mandou recoller, considerando o traballo de má calidade. Conforme ás súas propias palabras, confesa: "O mito é interesante, o libro é pésimo".
Católico non practicante, en 1986, Paulo Coelho coñeceu a viaxe de peregrinación polo Camiño de Santiago. Percorreu case 800 quilómetros do sur da Francia até a cidade de Santiago de Compostela, na Galiza, experiencia de que retirou detalles para o seu libro O Diário de um Mago, editado en 1987.
O ano seguinte, 1988, publicou O Alquimista, que - a pesar de súa lenta venda inicial, o que provocou a desistencia do seu primeiro editor - se transformaría no libro brasileiro máis vendido de todos os tempos. O Alquimista é un dos máis importantes fenómenos literarios do século XX. Chegou ao primeiro lugar da lista dos máis vendidos en 18 países e leva vendidos 83 millóns de exemplares. O Guinness Book of Records colócao como o autor vivo máis traducido da historia.
Os anos seguintes, foron lanzados os seguintes libros: Brida (1990), As Valkírias (1992), Na Margem do Rio Piedra Eu Sentei e Chorei (1994), Maktub (1994), O Monte Cinco (1996), Manual do Guerreiro da Luz (1997), Veronika Decide Morrer (1998), O Demônio e a Srtª Prym (2000), Histórias para Pais, Filhos e Netos (2001), Onze Minutos (2003), O Gênio e as Rosas (2004), O Zahir (2005), A Bruxa de Portobello (2006), Ser Como o Rio Que Flui (2006), O Vencedor Está Só (2008), O Aleph (2010), Fábulas (2011), Manuscrito Encontrado em Accra (2012), Adultério (2014).[5]
Como escritor, ocupa as primeiras posicións no ránking dos libros máis vendidos no mundo. Vendeu, até 2018, máis de 350 millóns de libros,[6] en máis de 150 países, tendo as súas obras traducidas a 81 idiomas[7] e sendo o autor máis vendido en lingua portuguesa de todos os tempos,[8] superando mesmo a Jorge Amado, cuxas vendas suman 55 millóns de libros. Famosos lectores seus son Sharon Stone, Madonna, Russell Crowe, Will Smith, entre outros.
A súa obra O Zahir foi lanzada primeiramente no Irán, para que, alí, puidese ser rexistrada como obra local e para que fosen procesados aqueles que fixesen copias ilegais do libro en lingua persa. Para escribir O Zahir, Paulo Coehlo instalouse por unha temporada no Cazaquistão, país onde a obra se desenvolve, chegando a participar dunha caza á raposa, mais xura que non disparou ningún tiro
Outra curiosidade de Paulo Coelho é que as campañas de mercadotecnia dos seus libros ao seren lanzados, necesitaban da aprobación del e da súa axente, Mônica Antunes, após seren traducidos ao inglés. Paulo Coelho escribiu os seus libros nun apartamento seu na Avenida Atlântica no Río de Xaneiro, e posuía tamén unha casa de retiro en Francia, na rexión dos Pireneos. Paulo Coelho vive en Xenebra, na Suíza, desde 2007.
En 2008 lanzou o libro O Vencedor Está Só, que fala sobre unha serie de asasinatos no Festival de Cinema de Cannes. Nese libro, Paulo fai unha forte crítica social sobre como a elite se comporta e como somos manipulados polas súas accións. Sendo ese o primeiro libro en que Paulo sae do mundo da maxia e da religiosidade e entra no mundo do suspense policial, o tema non agradou a boa parte dos fans, mais iso non fixo que o libro tampouco fose un logro.
En 2009 foi lanzado no Brasil o filme Veronika Decides cho Die,[9] o primeiro filme baseado nunha obra de Paulo Coelho. O filme recibiu fortes críticas negativas, afirmando que o guión se distancia de máis do libro. Vale lembrar que Paulo Coelho nada tivo que ver coa adaptación do libro para filme. Existe un proxecto para transformar en filme o "best-seller" O Alquimista.
Coelho foi considerado, pola Revista Época, un dos 100 brasileiros máis influentes de 2009.[10]
En agosto de 2010, lanzou o libro O Aleph.
O 25 de xuño de 2012, lanzou o libro Manuscrito Encontrado en Accra, data que coincide co 25° aniversario da publicación de seu libro O Diário de um Mago.[11]
En 2014, lanzou Adultério, libro que pasa en Xenebra, cidade onde reside.
En 2016, lanzou a súa primeira novela histórica, A Espiã, baseada nos últimos días de Margaretha Zelle, mundialmente coñecida como Mata Hari.
En abril de 2018 lanzou o libro Hippie, súa obra máis autobiográfica, na cal nos leva a reviver o soño transformador e pacifista da xeración hippie.
Real Academia Brasileira das Letras[editar | editar a fonte]
En 2002 foi elixido para ocupar a cadeira número 21 da Academia Brasileira de Letras, cuxo patrón é Joaquim Serra, (1838-1888). Malia ser seguido por millóns de lectores, o autor foi rexeitado por algúns sectores da crítica literaria, polo que o seu ingreso na Academia convértese nun gran acontecemento social. O 28 de outubro cun discurso que exalta a utopía e a fe Paulo toma posesión do seu cargo na ABL. Entre as súas palabras, cita a frase do seua antecesor o economista Roberto Camposː "A violencia da frecha dignifica o albo. Moitas veces, en momentos en que me sentía xulgado con excesiva severidad pola crítica, acordábame desta frase. E acordábame tamén doutro soño, do cal non estaba disposto a desistir: entrar, un día, na Academia Brasileira de Letras.[5]
Recoñecemento internacional[editar | editar a fonte]
En setembro de 2007 a ONU nomeou o escritor Paulo Coelho o seu novo "Mensaxeiro da Paz",[12] ao lado da princesa xordana, Haya, do mestre arxentino-israelí Daniel Barenboim e da violinista xaponesa Midori Goto. O anuncio foi feito durante a cerimonia de conmemoración do Día Internacional da Paz na sede da ONU en Nova York presidida polo secretario-xeral da entidade, Ban Ki-moon.
"Acepto con gusto esta responsabilidade e comprométome a facer o máximo para mellorar o futuro desta e das próximas xeracións", declarou o escritor brasileiro ao saber do seu nomeamento. Os Mensaxeiros da Paz son designados persoalmente polo secretario-xeral das Nacións Unidas, con base no seu traballo en campos como artes plásticas, literatura ou deporte, e seu compromiso de colaborar cos obxectivos da ONU.
A obra del foi censurada na Libia en 2017 por "incitar ao secularismo, xiísmo e perversión.[13]
En maio de 2006 foi lanzado o álbum Veronika Decides cho Die, da banda danesa de Melodic Death/Doom Metal Saturnus, cuxo titulo está baseado na obra Veronika Decide Morrer.
Crítica da súa obra[editar | editar a fonte]
Mesmo con tantos fans, Paulo Coelho non é unánime entre a crítica. Algunhas opinións desaproban os seus libros e cualifícanos de "literatura esotérica de auto-axuda". Tamén é considerado por un sector da crítica como un autor menor,[14] debido principalmente á simpleza das súas construcións gramaticais, tomadas, na súa maioría, de textos antigos como a Biblia, As mil e unha noites, o Majabhárata e o Ramaiana. Para algúns, O alquimista sería unha versión estendida de Historia de dos que soñaron, un conto de Jorge Luís Borges, quen si anota ao pé: «Tomado de As mil e unha noites». O ensaísta e doutor en literatura Janilto Andrade publicou un libro titulado Por que não ler Paulo Coelho,[15] no que fai unha crítica nada xenerosa do alquimista. Apunta ás contradicións, os personaxes mal construídos, en definitiva, á falta de coherencia.[16] Clandestino Menéndez no seu libro Cuadernos críticos fai mención, falando sobre O alquimista, á falta de sentido de humor do autor e critica o feito de que Coelho estea convencido de saber verdades.[17] Así mesmo o autor colombiano Héctor Abad Faciolince publicou un artigo, titulado Por que es tan malo Paulo Coelho no que criticaba, principalmente, a estrutura simplista da maior parte da produción literaria de Coelho, comparándoa coas estruturas descritas no estudo sobre as formas canónicas do conto infantil levado a cabo por Vladimir Propp.[18]
Obra[editar | editar a fonte]
- Arquivos do inferno (1982).
- Manual prático do vampirismo (1986) retirado polo autor.
- O diário de um mago (1987).
- O alquimista (1988).
- Brida (1990).
- O dom supremo (1991).
- As valkírias (1992).
- Na margem do rio Piedra eu sentei e chorei (1994).
- Maktub (1994), escolma das súas mellores columnas publicadas na Folha de São Paulo.
- Frases (1995), compilación de textos.
- O Monte Cinco (1996).
- O manual do guerreiro da luz (1997).
- Veronika decide morrer (1998).
- Palavras essenciais (1999).
- O demônio e a Srta. Prym (2000).
- Histórias para pais, filhos e netos (2001), colectánea de contos tradicionais.
- Onze minutos (2003).
- O Gênio e as Rosas (2004).
- O Zahir (2005).
- A Bruxa de Portobello (2006)
- O Vencedor Está Só (2008)
- O Aleph (2010)
- Manuscrito Encontrado em Accra (2012)
- Adultério (2014)
- A Espiã (2016)
- Hippie (2018)
Outros traballos[editar | editar a fonte]
Compilacións[editar | editar a fonte]
- Maktub (1994). Compilación das súas mellores columnas publicadas na Folha de S.Paulo
- Frases (1995). Compilación das melhores frases de 5 libros de Paulo Coelho
- O Manual do Guerreiro da Luz (1997). Compilación de textos para nos facer lembrar que en cada un de nós vive un guerreiro da luz
- Palavras essenciais (1999). Compilaciónd e mensaxes extraídas das obras de Paulo Coelho (ilustrado)
- Histórias para pais, filhos e netos (2001). Compilación de contos tradicionais (não foi p
- O Gênio e as Rosas (2004). Compilación de 24 historias tradicionais (ilustradas por Mauricio de Sousa)
- O Livro dos Manuais (2001). Compilación de leccións de vida e observacións cotiás do propio autor e doutras fontes.
- Ser Como o Rio que Flui (2008). reunión de textos e pensamentos -
- Fabulas de La Fontaine (2014). (Libro infantil)
Traducións[editar | editar a fonte]
- O dom supremo (Henry Drummond)
- Cartas de Amor de um profeta (Khalil Gibran)
Músicas con Raul Seixas[editar | editar a fonte]
- "Canto para minha morte"
- "Eu nasci há dez mil anos atrás"
- "Gita"
- "Al Capone"
- "Sociedade Alternativa"
- "A maçã"
- "Medo da chuva"
- "Eu também vou reclamar"
- "As minas do Rei Salomão"
- "Tu és o MDC da minha vida"
- "Como vovó já dizia (óculos escuros)"
- "Não pare na pista"
- "Tente outra vez"
- "Meu Amigo Pedro"
- "A Hora do Trem Passar"
- "Rockixe"
- "Se o rádio não toca"
- "Ave Maria da Rua"
- "O Homem"
- "Quando Você Crescer"
- "Judas"
- "A Verdade Sobre a Nostalgia"
- "Rock do Diabo"
- "Cachorro Urubu"
- "Super Heróis"
- "Moleque Maravilhoso"
- "Cantiga de Ninar"
- "Os Números"
- "Magia de Amor"
- "Loteria de Babilônia"
- "As Profecias"
Traxectoria no cinema[editar | editar a fonte]
- Os Mansos
- Veronika Decide Morrer
- Quebrando o Tabu
- Raul - O Início, o Fim e o Meio
- As Aventuras de Agamenon, o Repórter
- Não pare na pista
Outras actividades[editar | editar a fonte]
A obra de Paulo Coelho transcende os límites literarios para pasar a outros sectores culturais e sociais.
O alquimista foi adaptado e representado nos cinco continentes en diferentes vertentes teatrais: musical, teatro-danza, teatro de marionetas, lecturas dramatizadas, ópera. Tamén foi levado ao cine por Laurence Fishburne, quen a dirixiu, produciu e protagonizou.[19] Nun futuro esta obra ata chegará aos escenarios de Broadway en forma de musical. En 1998 fíxose a adaptación de Brida[20] para unha serie de televisión que difundiu a Rede Manchete do Brasil, con escaso éxito.[21] En 2009 estréase a película Veronika Decides to Die, que é a adaptación cinematográfica de Verónika decide morrer, baixo a dirección de Emily Young e protagonizada por Sarah Michelle Gella.
En 2009 Coelho organizou un concurso a través de Internet para que os seus lectores creasen unha película sobre o seu libro A bruxa de Portobello, xurdindo diso The Experimental Witch,[22] unha obra realizada por catorce lectores de varios países e estreada no Festival de Cine de Roma.[23]
Paralelamente aos libros, existe unha serie de produtos relacionados co autor e a súa obra. Entre eles axendas, calendarios, diarios, libros de cita e agasallo, libros de arte. Incluso unha trilogía de xogos electrónicos: «O peregrino» («Pilgrim: Faith as a Weapon»), 1997; «A lenda» («The Legend of the Prophet and the Assassin»), 2000; e «Os segredos de Alamut» («The Secrets of Alamut»), 2001, (The Arxel Guild) deseñados en colaboración co autor.[24]
A constante presenza de Paulo nos medios de comunicación pódese ver tamén en forma de artigos e columnas xornalísticas. Ao longo dos anos, o autor escribiu un gran número de artigos e ensaios para os máis importantes medios de comunicación. En marzo de 1998, comezou unha columna semanal para o xornal brasileiro O Globo.[25] O éxito de acollida a entre os lectores foi tal que empezou a sindicar as columnas noutros medios internacionais. Diarios como Reforma de México, seguen publicando estes textos tras 4 anos de colaboración.[26] As súas columnas xornalísticas publicáronse regularmente en "Corriere della Sera" (Italia), El Semanal (España), Ta Nea (Grecia), TV Hören + Sehen e Welt am Sonntag (Alemaña), Anna (Estonia), Zwierciadlo (Polonia), El Universo (Ecuador), Revista Viva (Argentina), El Nacional (Venezuela), El Espectador (Colombia) e China Times Daily (Taiwán) entre moitos outros medios.
Na rede tamén hai cabida para a obra do autor. Paulo compuxo unha serie de 365 ensaios breves que se publicaron en forma de mensaxes diarias nos seguintes portais de Internet: Ynet (hebreo), RCS (italiano), UOL (portugués) e Terra (castelán). Paulo Coelho creou unha lista de distribución, Manual On-Line, que conta con máis de 30.000 subscritores.
Protagonizou documentais de carácter autobiográfico para Discovery Networks/Polo Imaxe (Latinoamérica e España), ZDF (Alemaña) e Unknown Planet (Rusia). Noutros, presentárnp realizando viaxes, RTÉ (Irlanda), ou peregrinaxs, NHK e Aichi (Xapón). En 2003 participou no documental francés les cendres du Phénix (As cinzas do Fénix), unha viaxe polo Líbano co relixioso Mansur Labaky.[27] A figura de Paulo Coelho serviu noutros documentais para presentar aspectos da vida brasileira, Productions Espace Vert (Canadá e Francia).
En 1996 fundou, xunto á súa esposa, Christina Oiticica, o «Instituto Paulo Coelho» que proporciona axuda e oportunidades a nenos e anciáns brasileros. Sostense economicamente só cos dereitos de autor de Coelho.[27]
Principais premios e condecoracións[editar | editar a fonte]
- 2007 - Prémio de literatura Hans Christian Andersen (premio honorario)
- 2007 - "Mensageiro da Paz" - (ONU)
- 2006 - "I Premio Álava en el Corazón" - (España)
- 2006 - "Wilbur Award" - (Estados Unidos)
- 2006 - Prémio Kiklop pelo O Zahir na categoría "Hit of the Year" - (Croacia)
- 2005 - Prémio "DirectGroup Inrternational Author" - (Alemaña)
- 2005 - "Goldene Feder Award" - (Alemaña)
- 2005 - "The Budapest Prize" - (Hungría)
- 2004 - "Order of Honour of Ukraine" - (Ucraína)
- 2004 - "Order of St. Sophia" - (Ucraína)
- 2004 - "Nielsen Gold Book Award" pelo O Alquimista - (Inglaterra)
- 2004 - Prémio "Ex Libris Award" pelo livro Onze Minutos - (Serbia)
- 2004 - Prémio "Golden Bestseller Prize" do jornal "Večernje Novosti" - (Serbia)
- 2003 - Oficial de Artes e Letras - (Francia)
- 2001 - Prémio Bambi de Personalidade Cultural do Ano - (Alemaña)
- 2001 - Prémio Fregene de Literatura - (Italia)
- 2000 - "Crystal Mirror Award" - (Polonia)
- 2000 - "Chevalier de L'Ordre National de la Legion d'Honneur"- (Francia)
- 1999 - Medalla de Ouro de Galicia (España, 1999)
- 1999 - "Crystal Award" - World Economic Forum
- 1998 - "Comendador de Ordem do Rio Branco" - (Brasil)
- 1998 - "Golden Book" - (Iugoslavia)
- 1997 - Finalista para o "International IMPAC Literary Award" - (Irlanda)
- 1997 - "Golden Book" - (Iugoslavia)
- 1996 - "Super Grinzane Cavour Book Award" (Italia)
- 1996 - "Flaiano International Award" - (Italia)
- 1996 - "Knight of Arts and Letters" - (Francia)
- 1996 - "Golden Book" - (Iugoslavia)
- 1995 - "Grand Prix Litteraire Elle" - (Francia)
- 1995 - "Golden Book" - (Iugoslavia)
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ "Paulo Coelho". Academia Brasileira de Letras (en portugués). Consultado o 2020-04-23.
- ↑ Morais, Fernando (2015-04-06). O Mago: A incrível história de Paulo Coelho (en portugués). Editora Novo Conceito. ISBN 978-85-8163-660-3.
- ↑ Coelho, Paulo. "Opinion. Paulo Coelho: fui torturado pela ditadura do Brasil. É isso que Jair Bolsonaro que celebrar?". Washington Post (en inglés). Consultado o 2020-04-23.
- ↑ "Paulo Coelho" (en portugués). 2020-03-30.
- ↑ 5,0 5,1 "Academia Brasileira de Letras". Academia Brasileira de Letras (en portugués). Consultado o 2020-04-23.
- ↑ Heller, Karen (2016-12-20). "Meet the writers who still sell millions of books. Actually, hundreds of millions.". Washington Post (en inglés). ISSN 0190-8286. Consultado o 2020-04-23.
- ↑ "O jogral de Nossa Senhora". /www.verdestrigos.org.
- ↑ "FPX". web.archive.org. 2007-10-18. Consultado o 2020-04-23.
- ↑ "Veronika decide morir (2009)" (en castelán). Consultado o 2020-04-23.
- ↑ "Época - NOTÍCIAS - Os 100 brasileiros mais influentes de 2009". revistaepoca.globo.com. Consultado o 2020-04-23.
- ↑ "Paulo Coelho lança “Manuscrito encontrado em Accra”". EXAME (en portugués). Arquivado dende o orixinal o 02 de xuño de 2020. Consultado o 2020-04-23.
- ↑ "G1 > Pop & Arte - NOTÍCIAS - ONU nomeia Paulo Coelho Mensageiro da Paz". g1.globo.com. Consultado o 2020-04-23.
- ↑ "ISTOÉ Independente". ISTOÉ Independente (en portugués). Consultado o 2020-04-23.
- ↑ "Múltiple y polémico, Paulo Coelho cumple 60 años". www.perfil.com (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 02 de xuño de 2020. Consultado o 2020-04-23.
- ↑ Andrade, Janilto (2004). Por que não ler Paulo Coelho-- (en Portuguese). Rio de Janeiro: Calibán. ISBN 978-85-87025-16-6. OCLC 56952139.
- ↑ "Livro critica Paulo Coelho". Bonde. O seu portal (en portugués). Consultado o 2020-04-23.
- ↑ Menéndez, Clandestino (2005). Cuadernos Críticos (en castelán). Literaturas Comunicación. ISBN 978-84-609-2567-5.
- ↑ "El Malpensante". www.elmalpensante.com. Arquivado dende o orixinal o 10 de novembro de 2020. Consultado o 2020-04-23.
- ↑ "Últimas Noticias - EUROPA PRESS". www.europapress.es (en castelán). Consultado o 2020-04-23.
- ↑ "Brida". Consultado o 2020-04-23.
- ↑ "Sinopse de Brida - Brida - Rede Manchete - Pra sempre no ar". TV Manchete (en portugués). Arquivado dende o orixinal o 26 de setembro de 2020. Consultado o 2020-04-23.
- ↑ "The Experimental Witch" (en inglés). Consultado o 2020-04-23.
- ↑ "Coelho estrenó un novedoso proyecto en Roma". www.lanacion.com.ar (en castelán). 2009-10-21. Arquivado dende o orixinal o 02 de xuño de 2020. Consultado o 2020-04-23.
- ↑ "Paulo Coelho Video Game Credits and Biography". MobyGames (en inglés). Consultado o 2020-04-23.
- ↑ "Paulo Coelho". g1.globo.com. Consultado o 2020-04-23.
- ↑ "Login Grupo Reforma". busquedas.gruporeforma.com. Consultado o 2020-04-23.
- ↑ 27,0 27,1 "Paulo Coelho" (en castelán). 2020-04-19.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- O Mago (2008). Fernando Morais (biografía do autor)
- O Estudante do Coração (2010). Luis Carlos de Morais Junior, Río de Xaneiro, Quartica.
- Alquimia o Arquimagistério Solar (2013). Luis Carlos de Morais Junior, Río de Xaneiro, Quartica Premium.
- O Estudante do Coração - segunda edição, revista e ampliada (2013). Luis Carlos de Morais Junior, Río de Xaneiro, Litteris.
- Não pare na pista (2014). A melhor história de Paulo Coelho, Carolina Kotscho (Roteiro original do filme que levou o mesmo nome), São Paulo, Editora Master Books
- STF, Paulo Coelho e a biografia de Roberto Carlos (2008). Río de Xaneiro, Selmo Machado Pereira, Editora Saraiva