Antillas Neerlandesas

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Modelo:Xeografía políticaAntillas Neerlandesas

HimnoHet Wilhelmus Editar o valor em Wikidata

Localización
Editar o valor em Wikidata Mapa
 15°N 66°O / 15, -66Coordenadas: 15°N 66°O / 15, -66
CapitalWillemstad Editar o valor em Wikidata
Contén a división administrativa
Poboación
Poboación197.041 (2009) Editar o valor em Wikidata (246,3 hab./km²)
Lingua oficiallingua neerlandesa
Papiamento
lingua inglesa Editar o valor em Wikidata
Xeografía
Parte de
Superficie800 km² Editar o valor em Wikidata
Comparte fronteira con
Datos históricos
Precedido por
Creación15 de decembro de 1954 Editar o valor em Wikidata
Disolución10 de outubro de 2010 Editar o valor em Wikidata
Sucedido porAruba, Curaçao, Sint Maarten e Países Baixos Caribeños Editar o valor em Wikidata
Organización política
Forma de gobernomonarquía constitucional Editar o valor em Wikidata
Membro de
MoedaFlorín das Antillas Neerlandesas Editar o valor em Wikidata
Identificador descritivo
Fuso horario
Dominio de primeiro nivel.an Editar o valor em Wikidata
Código de paíssen valor e AN Editar o valor em Wikidata

As Antillas Neerlandesas (AA.NN.) (en neerlandés Nederlandse Antillen, en Papiamento: Antia Hulandes[1]), tamén coñecidas como as Antillas Holandesas,[2] foi un estado autónomo no Caribe dentro do Reino dos Países Baixos. Aínda que foi disolto, todas as súas illas constituíntes permanecen como parte do reino baixo un estatuto xurídico diferente. O termo aínda se utiliza para referirse a estas illas do Caribe neerlandés.

As Antillas Neerlandesas consisten en dous grupos de illas distintos. En primeiro lugar, as "Illas de Barlovento" ou "illas ABC", Aruba, Bonaire e Curaçao, atópanse no sur do mar Caribe, xusto á beira da costa de Venezuela. En segundo lugar, as de "Sotavento" ou "Illas SSS", Sint Maarten, Saba e San Eustaquio, forman parte das Antillas Menores; están aproximadamente a 800 – 900 km ao nordeste das Illas de ABC. Os holandeses colonizaron as diversas illas no século XVII e uníronas como as Antillas Neerlandesas en 1954.

As Antillas Neerlandesas foron disoltas o 10 de outubro de 2010. Curaçao e Sint Maarten convertéronse en países constituíntes dos Países Baixos xunto a Aruba, que se convertera nun país constituínte distinto en 1986; mentres que Bonaire, San Eustaquio e Saba (as "Illas BES") se converteron en municipios especiais dentro da normativa dos Países Baixos.[3]

Historia[editar | editar a fonte]

No século XVIII, San Eustaquio foi a máis importante illa holandesa no Caribe

Os exploradores españois descubriron ambos os grupos de illas, as de sotavento (Alonso de Ojeda, 1499) e as de barlovento (Cristovo Colón, 1493), mais só fundaron asentamentos nas illas de sotavento. No século XVII, as illas foron conquistadas pola Compañía Holandesa das Indias Occidentais e foron utilizadas como postos militares e bases comerciais. Desde o último cuarto do século XVII, o grupo estaba formado por seis illas: Curaçao (establecida en 1634), Aruba (estableceuse en 1636), Bonaire (1636) , San Eustaquio (1636), Saba (1640) e Sint Maarten (1648). Anteriormente, Anguilla (1631-1650), as actuais Illas Virxes Británicas (1612-1672), Santa Cruz e Tobago tamén foran holandesas.

Na segunda metade do século XVIII San Eustaquio converteuse no centro comercial do nordeste do Caribe, gañándose o alcume de "The Golden Rock." Isto provocou a envexa dos franceses e ingleses que desde 1795 se aseguraron de que a illa perdese esa posición. Mediante a ocupación da illa, os franceses arruinárona a través dos seus impostos e os ingleses bloqueando a illa e desviando todo o comercio ás súas propias illas.[Cómpre referencia]

Willemstad.

Desde 1815, Curaçao e Dependencias formaron unha colonia do Reino dos Países Baixos. A escravitude foi abolida en 1863, e en 1865 promulgouse unha regulación gobernamental para Curaçao que permitiu certa autonomía moi limitada para a colonia. Aínda que este Regulamento foi substituído por unha constitución (neerlandés: Staatsregeling) en 1936, os cambios na estrutura de goberno foron superficiais e Curaçao continuou sendo gobernada como unha colonia.[4]

A illa de Curaçao resentiuse fortemente pola abolición da escravitude en 1863. A súa prosperidade (e a da veciña Aruba) foi restaurada no século XX coa construción de refinerías de petróleo para dar servizo aos recentemente descubertos campos petroleiros de Venezuela.

O réxime colonial terminou logo da conclusión da segunda guerra mundial. Guillermina I de Holanda prometera nun discurso de 1942 ofrecer autonomía aos territorios de ultramar dos Países Baixos, e a ocupación británica e americana das illas, co consentimento do goberno holandés, durante a guerra, levou a aumentar as demandas de autonomía dentro da poboación.[5]

En maio de 1948, entrou en vigor unha nova constitución para o territorio, que permitía o maior grado de autonomía permitido pola constitución holandesa de 1922. Entre outros, introduciuse o sufraxio universal. O territorio foi renomeado como "Antillas Neerlandesas". Logo da revisión da constitución holandesa en 1948, unha nova Constitución provisional das Antillas Neerlandesas foi promulgada en febreiro de 1951. Pouco despois, o 3 de marzo de 1951, o Regulamento insular das Antillas Neerlandesas (neerlandés: Eilandenregeling Nederlandse Antillen ou ERNA) foi emitido por Real Decreto, dando ampla autonomía aos distintos territorios insulares das Antillas Neerlandesas. Unha versión consolidada deste regulamento mantívose en vigor ata a disolución das Antillas Neerlandesas en 2010.[6][7]

A nova Constitución só se considerou un arranxo provisional, xa que as negociacións para unha Carta do Reino xa estaban en marcha. O 15 de decembro de 1954, as Antillas Neerlandesas, Suriname, e os Países Baixos adheríronse como socios iguais a un xeral Reino dos Países Baixos establecido no Estatuto do Reino dos Países Baixos. Con este movemento, as Nacións Unidas consideraron completa a descolonización do territorio e sacouno da lista de territorios non autónomos.[8]

O primeiro ministro holandés Dean Uyl visita as Antillas, 1974.

Aruba separouse das Antillas Neerlandesas o 1 de xaneiro de 1986, favorecendo o camiño para unha serie de referendos entre as illas restantes no futuro. Considerando que os partidos gobernantes fixeron campaña a favor da disolución das Antillas Neerlandesas, a xente votou por unha reestruturación do territorio. A coalición que fixo campaña a favor desta opción converteuse no Partido das Antillas reestruturado, que gobernou as Antillas Neerlandesas durante gran parte do tempo ata a súa disolución o 10 de outubro de 2010.

Disolución[editar | editar a fonte]

Bandeira das Antillas Neerlandesas antes da separación de Aruba en 1986.
Poboación en xaneiro de 2010
Bandeira Escudo Illa Superficie Poboación Densidade
País Aruba 193 km² 107.138 555 hab/km²
Curaçao 444 km² 152.760 320 hab/km²
Sint Maarten 34 km² 37.429 1.101 hab/km²
Municipios especiais Bonaire 294 km² 13.389 46 hab/km²
San Eustaquio 21 km² 2.886 137 hab/km²
Saba 13 km² 1.737 134 hab/km²
Total 999 km² 315.339 305 hab/km²

Malia que os referendos celebrados na década de 1990 deron lugar a unha posición en favor do mantemento das Antillas Neerlandesas, o acordo seguía sendo desafortunado. Entre xuño de 2000 e abril de 2005, cada illa das Antillas Neerlandesas fixo un novo referendo sobre o seu futuro estatuto. As catro opcións que foron sometidas a votación foron as seguintes:

  • Estreitar máis os vínculos cos Países Baixos
  • Permanecer nas Antillas Neerlandesas
  • Autonomía como un país dentro do Reino dos Países Baixos (status aparte)
  • Independencia

Das cinco illas, Sint Maarten e Curaçao votaron por status aparte, Saba e Bonaire votaron por vínculos máis estreitos cos Países Baixos, e San Eustaquio votou para permanecer dentro das Antillas Neerlandesas.

O 26 de novembro de 2005, levouse a cabo unha reunión entre os gobernos dos Países Baixos, Aruba, as Antillas Neerlandesas, e cada unha das illas que as constituían. Da declaración final saíu a autonomía de Curaçao e Sint Maarten, ademais dun novo estatuto para Bonaire, San Eustaquio e Saba (BES) que entraría en vigor o 1 de xullo de 2007.[9] O 12 de outubro de 2006, os Países Baixos chegaron a un acordo con Bonaire, San Eustaquio e Saba; este acordo convertería a estas illas en municipios especiais.[10]

O 3 de novembro de 2006 concedéuselles a autonomía a Curaçao e Sint Maarten,[11] pero este acordo foi rexeitado polo entón Consello da illa de Curaçao o 28 de novembro.[12] O goberno de Curaçao non estaba o suficientemente convencido de que o acordo proporcionase suficiente autonomía para Curaçao[13] O 9 de xullo de 2007 o novo consello da illa de Curaçao aprobou o acordo rexeitado anteriormente en novembro de 2006.[14] Un posterior referendo tamén aprobou o acordo.

Ás actas do parlamento que integraron as illas "BES" (Bonaire, Sint Eustatius e Saba) nos Países Baixos déuselles o asentimento real o 17 de maio de 2010. Logo da ratificación polos Países Baixos (6 de xullo), as Antillas Neerlandesas (20 de agosto), e Aruba (4 de setembro), a Acta Real de modificación do Estatuto do Reino dos Países Baixos en relación coa disolución das Antillas Neerlandesas foi asinada polos tres países, o 9 de setembro de 2010 na Haia.

Constitución[editar | editar a fonte]

Mapa da Unión Europea no mundo cos países e territorios de ultramar e rexións ultraperiféricas.

A Constitución das Antillas Neerlandesas foi proclamada o 29 de marzo de 1955 por unha Orde do Consello do Reino, xunto co Regulamento insular das Antillas Neerlandesas que serviu de base constitucional para as Antillas Neerlandesas. O feito de que a Constitución dependía do Regulamento Insular, e o feito de que o Regulamento da illa deu bastante ampla autonomía aos diferentes territorios insulares, levou a moitos estudosos a describir as Antillas Neerlandesas como un arranxo federal.[15]

O xefe do Estado era o monarca reinante dos Países Baixos, que era representado nas Antillas Neerlandesas por un gobernador. O gobernador e o consello de ministros, presidido polo primeiro ministro, formaban o goberno. As Antillas Neerlandesas tiñan un poder lexislativo unicameral chamado Estado das Antillas Neerlandesas. Os seus 22 membros fixáronse pola poboación das illas que compoñen as Antillas Neerlandesas: catorce por Curaçao, tres por Sint Maarten e Bonaire, e un por Saba e San Eustaquio.

As Antillas Neerlandesas non eran parte da Unión Europea, senón que eran Territorios especiais da Unión Europea (PTU). Este estado mantívose para todas as illas logo da disolución, e manterase polo menos ata 2015.

Territorios insulares[editar | editar a fonte]

O Regulamento insular orixinalmente dividía as Antillas Neerlandesas en catro territorios insulares: Aruba, Bonaire, Curaçao (ABC), e as illas de Barlovento. En 1983, o territorio insular das illas de Barlovento dividiuse para formar os novos territorios insulares de Sint Maarten, Saba e San Eustaquio (SSS). En 1986, Aruba separouse das Antillas Neerlandesas, reducindo o número de territorios insulares a cinco. Logo da disolución das Antillas Neerlandesas en 2010, Curaçao e Sint Maarten convertéronse en países autónomos dentro do Reino e Bonaire, San Eustaquio e Saba (BES) convertéronse en municipios especiais dos Países Baixos.

Bandeira Nome Capital Area (km²) Moeda Linguas oficiais Observacións
Curaçao Willemstad 444 Florín das Antillas Neerlandesas Neerlandés e inglés Capital das Antillas Neerlandesas[16]
Bonaire Kralendijk 294 Dólar estadounidense Neerlandés
Sint Maarten Philipsburg 34 Florín das Antillas Neerlandesas Neerlandés e inglés Foron parte do territorio insular das illas de Barlovento ata o 1 de xaneiro de 1983
San Eustaquio Oranjestad 21 Dólar estadounidense Neerlandés e inglés
Saba The Bottom 13 Dólar estadounidense Neerlandés e inglés
Aruba Oranjestad 193 Florín de Aruba Neerlandés Separouse o 1 de xaneiro de 1986
Antillas Neerlandesas Willemstad 999

Xeografía[editar | editar a fonte]

Paisaxe chan de Klein Bonaire.
Mapa das Antillas Neerlandesas antes da secesión de Aruba.

Os dous grupos de illas das Antillas Neerlandesas eran:

As illas de barlovento son todas de orixe volcánica e montañosas, deixando poucas zonas de terra apta para a agricultura. As illas de sotavento teñen unha orixe mixta volcánica e de coral. O punto máis alto é o Monte Scenery, 887 m, en Saba, que é tamén o punto máis alto de todo o Reino dos Países Baixos.

Clima[editar | editar a fonte]

As Antillas Neerlandesas teñen un clima tropical, cun clima cálido durante todo o ano. As Illas de Barlovento sofren furacáns nos meses do verán, mentres que as Illas de Sotavento son máis cálidas e secas.

Economía[editar | editar a fonte]

O turismo, o transporte e refinación de petróleo (en Curaçao), así como servizos financeiros extraterritoriais foron os alicerces desta pequena economía, que estaba estreitamente vinculada co mundo exterior. As illas gozaron duns altos ingresos per cápita e unha infraestrutura ben desenvolvida, en comparación con outros países da rexión.

Case todos os bens de consumo e capital son importados, Venezuela, os Estados Unidos, e México son os principais provedores, así como o Goberno holandés que apoia as illas cunha substancial axuda ao desenvolvemento. Os chans pobres e a subministración de auga inadecuada obstaculizaron o desenvolvemento da agricultura. O florín das Antillas Neerlandesas tiña un tipo de cambio fixo co dólar dos Estados Unidos 1.79: 1.

Demografía[editar | editar a fonte]

Unha gran porcentaxe dos antillanos neerlandeses descenden de colonos europeos e escravos africanos que foron traídos e vendidos aquí do século XVII ao XIX. O resto da poboación ten orixe noutras illas do Caribe, así como en América Latina, Asia Oriental e outras partes do mundo. En Curaçao houbo forte presenza xudía que se remonta ao século XVII.

O papiamento é a lingua predominante en Curaçao e Bonaire (así como na veciña illa de Aruba). Este crioulo é descendente do portugués e de linguas da África occidental cunha forte mestura de neerlandés, ademais das contribucións léxicas posteriores do español e do inglés. Un dialecto crioulo baseado no inglés, coñecido formalmente como crioulo das Illas Virxes, foi o dialecto nativo dos habitantes de San Eustaquio, Saba e Sint Maarten.

Logo dun longo debate de décadas, o inglés e o papiamento fixéronse linguas oficiais xunto ao neerlandés a principios de marzo de 2007.[17] A lexislación é en neerlandés pero os debates parlamentarios, fanse en papiamento ou en inglés, segundo a illa. Debido á afluencia masiva de inmigrantes de territorios de fala española como a República Dominicana nas Illas de Barlovento, e o aumento do turismo de Venezuela nas Illas de Sotavento, o español tamén é cada vez máis utilizado.

A maioría da poboación son seguidores da fe cristiá, cunha maioría protestante en San Eustaquio e Sint Maarten, e unha maioría católica en Bonaire, Curaçao e Saba. Curaçao tamén recibiu un grupo considerable de seguidores da fe xudía, descendentes dun grupo de xudeus sefardís Portugueses que chegaron desde Ámsterdam e o Brasil de 1654.

A maioría dos habitantes eran cidadáns holandeses e isto permitiu e alentou os mozos con educación universitaria a emigrar aos Países Baixos. Este éxodo considerouse en detrimento das illas. Por outra banda, os inmigrantes da República Dominicana, Haití, o Caribe anglófono e Colombia aumentaron a súa presenza nestas illas en anos posteriores.

Cultura[editar | editar a fonte]

Un baile bulawaya en Curaçao.

As orixes da poboación e a situación das illas deron ás Antillas Neerlandesas unha cultura mixta.

O turismo e a presenza abafadora nos medios dos Estados Unidos aumentaron a influencia rexional deste país norteamericano. En todas as illas, as festas do Entroido convertéronse nun importante evento tras a súa importación doutros países do Caribe e de América Latina na década de 1960. As festas inclúen desfiles "jump-up" con traxes de belas cores, carrozas e bandas en directo, así como concursos de beleza e outras competicións. O Carnaval nas illas tamén inclúe un desfile "j'ouvert" (ou juvé) no medio da noite, que remata ao amañecer coa queima dun Rei Momo de palla, limpando así a illa dos pecados e a mala sorte .

Deportes[editar | editar a fonte]

As Antillas Neerlandesas competiron nos Xogos Olímpicos de Inverno de 1988. Na modalidade de bobsleigh remataron na 29ª posición, por diante do coñecido equipo de Xamaica, que quedou 30º.

O béisbol é, con moito, o deporte máis popular. Varios xogadores chegaron ás Grandes Ligas, como Jair Bogaerts, Xander Bogaerts, Hensley Meulens, Randall Simon, Andruw Jones, Jair Jurrjens, Roger Bernadina, Sidney Ponson, Didi Gregorius, Shairon Martis, Wladimir Balentien e Yurendell Decaster. Xander Bogaerts competiu na Serie Mundial de 2013 cos Boston Red Sox contra os Saint Louis Cardinals. Andruw Jones xogou cos Atlanta Braves na Serie Mundial de 1996 facendo dous home runs contra os New York Yankees.

Tres atletas das antigas Antillas Neerlandesas competiron nos Xogos Olímpicos de 2012, xunto a un atleta do Sudán do Sur, como Atletas Olímpicos Independentes.

Temas varios[editar | editar a fonte]

A diferenza dos Países Baixos metropolitanos, o matrimonio entre persoas do mesmo sexo non se regulou nas Antillas Neerlandesas, pero os matrimonios realizados noutras xurisdicións foron recoñecidos.

A principal prisión das Antillas Neerlandesas foi Koraal Specht, máis tarde coñecida como Bon Futuro. Foi coñecida polos malos tratos aos presos e as malas condicións ao longo dos anos.[18]

O presidente venezolano Hugo Chávez afirmou que os Países Baixos estaban axudando aos Estados Unidos para invadir Venezuela debido ás manobras militares en 2006.[19] Curaçao está considerado polos Estados Unidos un Lugar de Seguridade Cooperativa (Cooperative Security Location), e non unha Base Principal de Operacións (Main Operating Base) para as súas actividades militares na rexión.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. Papiamentu/Ingles Dikshonario, Ratzlaff, Betty; pg. 11
  2. "Status change means Dutch Antilles no longer exists". BBC News. BBC. 10 de outubro de 2010. Consultado o 11 de outubro de 2010. 
  3. "Antillen opgeheven op 10-10-2010" (en neerlandés). NOS. 1 de outubro de 2009. Arquivado dende o orixinal o 04 de outubro de 2009. Consultado o 1 de outubro de 2009. 
  4. Oostindie and Klinkers 2001: 12–13
  5. Oostindie and Klinkers 2001: 29–32
  6. Oostindie and Klinkers 2001: 41–44
  7. Overheid.nl – KONINKLIJK BESLUIT van 3 maart 1951, houdende de eilandenregeling Nederlandse Antillen
  8. Oostindie and Klinkers 2001: 47–56
  9. "Closing statement of the first Round Table Conference". Ministry of the Interior and Kingdom Relations. 26 de novembro de 2005. Arquivado dende o orixinal o 21 de novembro de 2011. Consultado o 19 de xullo de 2011. 
  10. Radio Netherlands (12 de outubro de 2006). "Caribbean islands become Dutch municipalities". Arquivado dende o orixinal o 13 de decembro de 2006. Consultado o 2 de febreiro de 2007. 
  11. "Curaçao and St Maarten to have country status". Government.nl. 3 de novembro de 2006. Consultado o 21 de xaneiro de 2008. 
  12. "Curacao rejects final agreement". Ministry of the Interior and Kingdom Relations. 29 de novembro de 2006. Consultado o 2 de febreiro de 2007.  |bot=H3llBot}}
  13. "Curaçao verwerpt slotakkoord". Nu.nl. Arquivado dende o orixinal o 16 de outubro de 2019. Consultado o 10 de outubro de 2010. 
  14. The Daily Herald St. Maarten (9 de xullo de 2007). "Curaçao IC ratifies November 2 accord". Arquivado dende o orixinal o 11 de xullo de 2007. Consultado o 13 de xullo de 2007. 
  15. Borman 2005:56
  16. "Netherlands Antilles no more". Stabroek News. Consultado o 10-10-2010. 
  17. "Antilles allow Papiamentu as official language", The Times Hague/Amsterdam/Rotterdam, 9 de marzo de 2007, páxina 2.
  18. Rob Gollin (23 de febreiro de 1998). "Koraalspecht is het ergst, zeggen zelfs Colombiaanse gevangenen" (en neerlandés). de Volkskrant. Consultado o 6 de outubro de 2013. 
  19. "Chavez Says Holland Plans to Help US Invade Venezuela". Spiegel.de. 11 de abril de 2006. Consultado o 10 de outubro de 2010. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

  • Borman, C. (2005) Het Statuut voor het Koninkrijk, Deventer: Kluwer.
  • Oostindie, G. and Klinkers, I. (2001) Het Koninkrijk inde Caraïben: een korte geschiedenis van het Nederlandse dekolonisatiebeleid 1940–2000. Amsterdam: Amsterdam University Press.

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]