Torre de San Sadurniño

Torre de San Sadurniño
Ben de Interese Cultural
Concello	Cambados
Provincia	Pontevedra
Comunidade autónoma	Galicia
Coordenadas	42°30′25″N 8°49′16″O
Estilo arquitectónico
Estilo orixinal	románico (século X)
Estado actual	En ruínas
Véxase tamén
Castelos de Galicia
[ editar datos en Wikidata ]

A Torre de San Sadurniño atópase na Illa de Figueira, unha pequena illa con forma de triángulo irregular (San Tomé do Mar) fronte á actual zona urbana de Cambados na provincia de Pontevedra.

Historia

O lugar no que se encontra foi probablemente o núcleo de poboación máis antigo de Cambados, e coñecido antigamente como Vila Vella e que despois adoptaría a actual denominación de San Tomé do Mar.

Caamaño Bournacell sinala que a fortificación foi construída na época do bispo compostelán Sisnando, na segunda metade do século X. Con posterioridade a vila e a fortificación foron mercadas polo arcebispo de Santiago Diego Xelmírez no século XII, que ordenou restaurar a fortificación. No século seguinte pasou por aforamento a ser feudo de Pai Gómez Chariño, que reconstruíu a torre e a fortificación.

Finalmente a fortificación foi destruída entre 1466 a 1470 durante as revoltas irmandiñas.

A torre serviu de hospedaxe a ilustres personaxes, como Urraca de León e Castela, nai de Afonso VII. Tamén agardou nela a Infanta de Hungría María Gómez (que fora traída a Galiza por Paio desde a corte de Tamerlán) ó seu amante, Paio Gómez de Soutomaior, que fuxira a Francia. Outras desgraciadas amantes ilustres que moraron nesta torre foron Xoana de Castro, raíña e esposa por un día de Pedro I O Cruel, e María Ulloa, amante do arcebispo Alonso II de Fonseca.

A fortificación estivo vinculada ata o século XVIII á familia Chariño - Soutomaior, ata que o IV Conde de Castronovo, Martín Domingo de Guzmán y Niño, vendeu o señorío e as posesións ó primeiro marqués de Montesacro, Diego de Zárate y Muga, que o conservou ata a desaparición dos señoríos no século XIX.

Características

Detalle da cheminea.

Vista desde o exterior.

Na pequena illa que ocupaba a antiga fortificación só se conservan uns poucos restos: unha esquina dos muros rexos de cantaría de granito cunha xanela. Ademais atópanse restos dunha lareira no encontro dos muros, que consta dunha cambota de granito sostida por canzorros e unha cheminea formada por un cano tamén de granito.

Ademais da súa función defensiva tamén serviu de torre de vixilancia e de faro. Durante os ataques dos piratas normandos e berberescos formaba parte dun sistema de comunicación polo que, por medio de fogueiras, alertaban á xente da comarca para impedir o asalto á cidade de Compostela. O aviso chegaba desde a fortaleza da Lanzada, e o lume da fortificación de San Sadurniño era visible ata Vilanova de Arousa, e a fogueira desta alertaba ás Torres de Oeste en Catoira, lugar estratéxico fundamental para a defensa de Compostela.

A principios do século XX aínda eran visibles os alicerces da antiga capela do complexo.

Véxase tamén

Bibliografía

• Boga Moscoso, Ramón: Guía dos castelos medievais de Galicia (2003), páxs. 44-45.
• IES Francisco Asorey: Cambados. Cen anos de historia a traves da fotografía (2005), páxs. 83 e 89.
• Caamaño Bournacell, José: Cambados a la luz de la historia (1933)