VIH e homes que teñen relacións sexuais con homes

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Dado que os informes sobre o Virus da inmunodeficiencia humana (VIH) comezaron a xurdir nos Estados Unidos na década de 1980, a epidemia de VIH foi frecuentemente relacionada con homes gais, bisexuais e outros que teñen relacións sexuais con homes (HSH) por epidemiólogos e profesionais da medicina. O primeiro informe oficial sobre o virus foi publicado polo Centro para o Control de Enfermidades (CDC) o 5 de xuño de 1981 e detallou os casos de cinco mozos homosexuais que foron hospitalizados con infeccións graves.[1] Un mes despois, o New York Times informou de que 41 homosexuais foron diagnosticados con sarcoma de Kaposi, e oito morreron menos de 24 meses despois de que se fixese o diagnóstico.[2] En 1982, a condición foi referida na comunidade médica como Gay-related immune deficiency (en galego, "Inmunodeficiencia relacionada coa xente Gai") (GRID), "cancro gay" e "síndrome de compromiso gai".[3] Non foi ata xullo de 1982 que o termo "síndrome de inmunodeficiencia adquirida" (SIDA) foi proposto para substituír a GRID,[4] e dende entón non foi ata setembro que o CDC utilizou por primeira vez o acrónimo de SIDA nun informe oficial.[5]

Agora é ben coñecido que o VIH non só afecta á comunidade gai, senón que tamén pode infectar a calquera persoa, independentemente do sexo, a etnia ou a orientación sexual.[6] Non obstante, o VIH segue afectando severamente ós HSH en todo o mundo. Os HSH son só unha pequena porcentaxe da poboación dos Estados Unidos, pero son constantemente o grupo de poboación máis afectado polo virus do VIH/SIDA e son a maior proporción de cidadáns estadounidenses con diagnóstico de SIDA que morreron.[7] As Nacións Unidas estiman que entre o 2 e o 20% dos HSH están infectados polo VIH, dependendo da rexión na que viven.[8]

Homes que teñen relacións sexuais con homes como unha categoría de comportamento[editar | editar a fonte]

País Estimación da taxa de VIH en homes que teñen relacións sexuais con homes[9]
 Mauritania 44.4
 Senegal 41.9
 Camerún 37.2
 Lesoto 32.9
 Xamaica 32.8
 Trinidad e Tobago 31.6
 Saint Vincent and the Grenadines 29.6
 Líbano 27.5
 South Africa 26.8
 Dominica 26.7
 Congo 26.1
 Indonesia 25.8
 Central African Republic 25.4
 Bolivia 25.4
 Nixeria 23.0
 Liberia 19.8
 Bahamas 19.6
 Australia 18.3
 Romanía 18.2
 Kenya 18.2
 Haití 18.2
 Francia 17.7
 United Republic of Tanzania 17.6
 Níxer 17.6
 Ghana 17.5
 México 17.3
 Malaui 17.3
 Mauritius 17.2
 Colombia 17.0
 Paraguai 15.4
 Perú 15.2
 Netherlands 15.0
 Cabo Verde 15.0
 Madagascar 14.9
 Canadá 14.9
 Estados Unidos 14.5
 Barbados 14.4
 Serra Leoa 14.0
 Belize 13.85
 Mongolia 13.7
 Mali 13.7
 Ecuador 13.3
 Uganda 13.2
 Seychelles 13.2
 Botswana 13.1
 Panamá 13.06
 Togo 13.0
 Grecia 12.7
 Costa Rica 12.7
 Eswatini 12.6
 Montenegro 12.5
 Bélxica 12.3
 Honduras 11.7
 Arxentina 11.4
 España 11.3
  Suíza 11.2
 Costa do Marfil 11.2
 Singapur 11.0
 Brasil 10.5
 O Salvador 10.3
 Uruguai 9.7
 Tailandia 9.15
 Tunisia 9.1
 Malaisia 8.9
 Nicaragua 8.6
 Ucraína 8.5
 Serbia 8.3
 Vietnam 8.2
 Guatemala 8.0
 Letonia 7.8
 Irlanda 7.8
 China 7.75
 Xordania 7.5
 Portugal 7.2
 Polonia 7.2
 República Dominicana 7.1
 Benín 7.1
 Italia 6.7
 Nova Zelandia 6.5
 Myanmar 6.4
 Kyrgyzstan 6.3
 Exipto 6.2
 Alemaña 6.0
 Yemen 5.9
 Lituania 5.9
 Republic of Moldova 5.7
 Marrocos 5.7
 Belarus 5.7
 Filipinas 4.9
 Guyana 4.9
 Xapón 4.8
 República Checa 4.8
 Burundi 4.8
 India 4.3
 Alxeria 4.3
 Hungría 4.1
 Suecia 4.0
 Eslovenia 4.0
 Paquistán 3.7
 Burkina Faso 3.6
 Uzbekistán 3.3
 Democratic Republic of the Congo 3.3
 Kazakhstan 3.2
 Libia 3.1
 Republic of Korea 3.0
 Tajikistan 2.7
 Croacia 2.7
 Reino Unido 2.5
 Antiga e Barbuda 2.5
   Nepal 2.4
 Camboxa 2.3
 Azerbaijan 2.2
 Macedonia do Norte 1.9
 Cuba 1.8
 Laos 1.6
 Sri Lanka 1.5
 Sudán 1.4
 Timor-Leste 1.3
 Saint Kitts e Nevis 1.3
 Bosnia e Hercegovina 1.1
 Armenia 0.8
 Fidxi 0.5
 Albania 0.5
 Afganistán 0.5
 Finlandia 0.4
 Bangladesh 0.2

Os homes que teñen relacións sexuais con homes (abreviado como HSH) son homes que realizan actividades sexuais con membros do mesmo sexo, independentemente de como se identifican persoalmente. Moitos HSH elixen non (ou non poden por outras razóns) identificarse como homosexuais ou bisexuais.[10] Do mesmo xeito, a etiqueta exclúe a homes que se identifican como gais ou bisexuais, pero que nunca tiveron relacións sexuais con outro home, incluídos moitos adolescentes gais.

Os termos HSH e mulleres que teñen relacións sexuais con mulleres, foron empregados en estudos médicos dende polo menos 1990.[11] Pero, o termo pódese atribuír a Glick et al., porque o seu uso nun estudo de 1994 solidificou o concepto en terminoloxía médica.[12][13] O HSH é frecuentemente usado na literatura médica e na investigación social para describir a estes homes como un grupo para estudos de investigación sen ter en conta cuestións de autoidentificación, porque ofrece mellores categorías de comportamento para o estudo do risco de enfermidades que as categorías baseadas na identidade (como "gai", "bisexual" ou "heterosexual"), porque un home que se autoidentifica como gai ou bisexual non é necesariamente sexualmente activo cos homes, e alguén que se identifica como heterosexual pode ser sexualmente activo cos homes.[14]

Demografía[editar | editar a fonte]

Determinar o número de homes que xa tivo relacións sexuais con outro home é difícil en todo o mundo. A Organización Mundial da Saúde estima que polo menos o 3% e ata o 16% dos homes tiveron relacións sexuais polo menos unha vez cun home. A súa estimación inclúe ás vítimas de abuso sexual ademais de homes que teñen sexo regularmente ou voluntariamente con homes.[15] As Nacións Unidas estiman que un 6-20% dos homes do mundo ten relacións sexuais con outros homes nalgún momento da súa vida.[16]

As estimacións sobre a poboación estadounidense de HSH varían. O Centro de Control de Enfermidades estima que os homes que teñen relacións sexuais con homes representan aproximadamente o 2% da poboación americana.[7] Un estudo de 2005 calcula que entre os homes estadounidenses de 15 a 44 anos, estímase que un 6% tivo sexo oral ou anal con outro home nalgún momento das súas vidas, e preto de 2,9% tiveron polo menos un compañeiro masculino nos últimos 12 meses.[17] Un estudo de 2007 calculou que son 7,1 millóns de homes os que teñen relacións sexuais con homes (HSH) nos Estados Unidos, ou o 6,4% da poboación total. Destes homes, o 71% son brancos, o 15,9% son hispanos e o 8,9% son negros. A porcentaxe de homes que foron HSM varía segundo o estado, coa porcentaxe máis baixa en Dakota do Sur (3,3%) e a máis alta no Distrito de Columbia (13,2%). Non obstante, o mesmo estudo atopou que o 57% dos homes que teñen relacións sexuais con homes identifícanse como bisexuais ou heterosexuais.[18] Un estudo realizado en 2010 estimou que o 2,6% participou en relacións co mesmo sexo no último ano, o 4,0% nos últimos cinco anos e o 7,0% en calquera momento da súa vida.[19]

Taxas de infección polo VIH[editar | editar a fonte]

O virus do VIH afecta ó sistema inmunitario humano e, se non se trata pode eventualmente conducir á síndrome de inmunodeficiencia adquirida (SIDA).[20][21][22]

O CDC informou de que en 2009 o sexo de homes con homes (HSH) representaba o 61% de todas as novas infeccións polo VIH nos Estados Unidos e que aqueles que tiveron antecedentes de inxección de drogas recreativas supuxeron un 3% adicional de novas infeccións. Entre as aproximadamente 784.701 persoas que viven cun diagnóstico de VIH, 396.810 (51%) eran HSH. Cerca do 48% dos HSH que viven cun diagnóstico de VIH eran brancos, o 30% eran negros e o 19% eran hispanos ou latinos. Aínda que a maioría dos HSH son brancos, os non-branco representaron o 54% das novas infeccións relacionadas con HSH co VIH en 2008.[7]

En 2010, o CDC informou de que o HSH representaba aproximadamente o 4 por cento da poboación masculina nos Estados Unidos, pero o sexo entre homes representaba o 78 por cento das novas infeccións polo VIH entre os homes e o 63 por cento de todas as novas infeccións.[23] Os homes representaron o 76% de todos os adultos e adolescentes que vivían con infección por VIH a finais de 2010 nos Estados Unidos e do 80% (38.000) das 47.500 estimadas de novas infeccións polo VIH. O 69% dos homes que vivían con VIH eran gais, bisexuais e outros homes que teñen relacións sexuais con homes. O 39% (14.700) de novas infeccións polo VIH en homes dos Estados Unidos se produciron en negros, o 35% (13.200) en brancos, e o 22% (8.500) en hispanos/latinos. A taxa de estimación de novas infeccións por VIH entre homes negros (por cada 100.000) foi de 103,6, seis veces e media a dos homes brancos (15,8) e máis do dobre da taxa entre homes hispanos/latinos (45,5) a partir de 2010.[24]

O CDC (2015) informou de que os homes gais e bisexuais representaban o 82% (26.375 de 1.242.000 adultos e adolescentes) de diagnósticos de VIH entre homes e 67% de todos os diagnósticos nos Estados Unidos, mentres que o seis por cento (2.392) dos diagnósticos de VIH eran atribuídos ó uso de drogas por inxección e outro 3% (1.202) ó contacto sexual entre homes e máis o uso de drogas por inxección. O contacto heterosexual representou o 24% (9.339) de tódolos diagnósticos de VIH.[25]

Entre todos os homes gais e bisexuais con infección por VIH clasificados como SIDA nos Estados Unidos en 2015, os afroamericanos representaron o maior número (3.928; 39%), seguidos dos brancos (3.096; 31%) e hispanos/latinos (2.430; 24%). A finais de 2014, 508.676 homes gais e bisexuais vivían con infección por VIH diagnosticada (o 53% de todos os que vivían con VIH diagnosticado nos Estados Unidos). Dos homes bisexuais e bisexuais que viven con VIH diagnosticado, 157.758 (31%) eran afroamericanos, 212.558 (42%) eran brancos e 109.857 (22%) eran hispanos/latinos. De 2005 a 2014 os diagnósticos entre homes gais e bisexuais afroamericanos aumentaron un 22%, pero aumentou menos do 1% entre 2010 e 2014. Os diagnósticos de VIH entre homes gais e bisexuais afroamericanos de 13 a 24 anos aumentaron un 87% entre 2005 e 2014, pero con diagnósticos en descenso do 2% entre 2010 e 2014.[26]

Un estudo realizado en 2010 estimou que por cada 100.000 HSH, 692 serán diagnosticados con VIH. Isto fai que os HSH sexan 60 veces máis propensos a contraer o virus que outros homes e 54 veces máis probable que as mulleres.[27]

Dende o seu pico de incidencia en 1993-1994, a taxa de mortalidade por VIH caeu máis de 9 outras causas principais de morte, pero a partir de 2013 o VIH segue a ser unha das 10 principais causas de morte entre as persoas de 25 a 44 anos, especialmente entre os homes, afroamericanos e no sur.[28] Tamén no relativo ó VIH coa mortalidade, un estudo no Reino Unido informou de que en 2008 a taxa global de mortalidade entre a poboación diagnosticada polo VIH con idades comprendidas entre 15 e 59 anos permaneceu máis de cinco veces maior que a poboación en xeral. Non obstante, como o estudo recoñece datos sobre o impacto do VIH/SIDA na mortalidade entre homes gais e bisexuais, así como entre outras poboacións, é moi limitado e os métodos para empregalo son problemáticos.[29]

Factores de risco[editar | editar a fonte]

Un estudo de 2007 que analizou dúas grandes enquisas de poboación atopou que "a maioría dos homes homosexuais tiñan un número semellante de parellas sexuais desprotexidas anualmente como os homes e mulleres heterosexuais".[30][31] Non obstante, no estudo de 2006 atopouse que homes que informaron 4 ou máis as parellas sexuais masculinas tiñan maior risco de infección polo VIH. Os participantes do estudo que informaron do uso de anfetaminas ou o uso intensivo de alcohol antes do sexo tiñan máis probabilidades de ter o VIH ou outras infeccións de transmisión sexual.[32]

Un estudo da Kaiser Family Foundation indicou que menos estadounidenses ven o VIH como unha das principais prioridades para a saúde hoxe en comparación con hai dez anos. En 1996, o 25% dos norteamericanos vían ó VIH como un "problema urxente" para a súa comunidade, pero en 2009, só o 17% listouno como "urxente". A porcentaxe de entre 18 e 29 anos que estaban persoalmente preocupados por contraer o virus baixou do 28% en 1995 ó 17% en 2009.[33] Un estudo realizado en 6 grandes cidades dos Estados Unidos atopou que só un de cada catro adolescentes que teñen relacións sexuais con homes creron que estaban en risco de contraer o virus do VIH.[34]

Relacións anais sen protección[editar | editar a fonte]

O virus do VIH transmítese máis facilmente a través de relacións anais desprotexidas que a través de relacións vaxinais desprotexidas[35] e os homes que denuncian relacións sexuais receptivas desprotexidas teñen maior risco de contraer o virus do VIH.[32] Xeralmente, o compañeiro receptivo está en maior risco de contraer o virus VIH porque o revestimento do recto é delgado e pode permitir que o virus entre no corpo a través do intercambio de seme. O compañeiro activo tamén está en perigo porque o virus pode entrar a través da uretra ou a través de pequenos cortes, abrasións ou feridas abertas no pene. Ademais, é máis probable que os preservativos se rompan durante o sexo anal que durante o sexo vaxinal. Así, mesmo cun preservativo, o sexo anal pode ser arriscado.[36] Un estudo realizado en 2004 con homes seropositivos atopou que os homes que tiñan relacións anais desprotexidas no último ano, puxéronse en risco de contraer o virus. O estudo atopou que os homes que declararon participar en UAI aumentaron do 30% en 1996 ao 42% en 2000. Case a metade dos homes que participaron en relacións anais desprotexidas en 1996-1997 dixeron que non sabían o estado do VIH do seu compañeiro.[37] Os estudos atoparon que os factores de risco para a infección polo VIH son relacións sexuais cun home nos últimos 12 meses, tendo unha vivenda inestable e con inhalación de nitritos de alquilo ("poppers").[38] Un estudo realizado en 2009 sobre a prevalencia de relacións sexuais anais desprotexidas entre os homes que teñen relacións sexuais con homes diagnosticados polo VIH, atopou que a maioría protexía ós seus compañeiros durante a actividade sexual, pero un número considerable de homes seguen aplicando comportamentos sexuais que os poñen a si mesmos e a outros en risco de infeccións co VIH.[39]

Fatiga do preservativo[editar | editar a fonte]

Aínda que as taxas de transmisión do VIH caeron ó longo da década de 1990, alcanzaron un planalto a finais da década. As crecentes taxas de enfermidades de transmisión sexual nas principais cidades dos Estados Unidos, o Canadá e o Reino Unido levaron a informes nos medios homosexuais e de masas de fatiga do preservativo e "optimismo da SIDA" como causantes do novo "relaxamento" nas prácticas sexuais seguras.[40] Isto está apoiado por investigacións sobre a tendencia das parellas (heterosexuais ou homosexuais) a usar menos preservativos ó longo do tempo.[41][42][43][44][45][46] Un estudo de 2010 atopou que os homes gais e bisexuais optan por ter relacións sexuais desprotexidas por unha variedade de razóns e non poden ser xeneralizadas. A disfunción eréctil, problemas de saúde mental e depresión, falta de comunicación ou intimidade, e unha subcultura do sexo desprotexido listáronse como razóns polas que os homes tiveron relacións sexuais sen preservativos voluntariamente.[40]

Prevención[editar | editar a fonte]

A finais dos anos da década de 1980, creáronse os primeiros grupos de defensa directa de persoas con VIH/SIDA. Cabe destacar a AIDS Coalition to Unleash Power (ACT UP) formada no Centro Comunitario de Lesbianas, Gais, Bisexuais e Transxénero de Nova York trala manifestación polo antirretroviral AZT para pedir un mellor acceso ós medicamentos e prezos máis baratos, educación pública sobre a SIDA e a prohibición da discriminación relacionada coa SIDA.[47]

O Programa Conxunto das Nacións Unidas sobre o VIH/SIDA (UNAIDS) publicou en 2005 un documento que ofrece solucións políticas específicas para aliviar a propagación do virus do VIH na poboación de homes que teñen relacións sexuais con homes, para rexións específicas de todo o mundo. Apuntaban a "unha profunda falta de coñecemento" e un estigma sobre a identidade sexual como barreiras mundiais para previr a transmisión e animar ós infectados a buscar tratamento. O programa UNAIDS recomendou que o goberno surafricano aplique políticas de "sexo positivo" para reducir o estigma social en torno á homosexualidade e promover o uso de lubricantes a base de auga. Particularmente en Marrocos, o programa defendeu a distribución de preservativos nas prisións. Nos últimos anos, o goberno chinés comezou a recoñecer a sexualidade dos seus electores. Segundo UNAIDS, o "Goberno fixo progresos significativos no recoñecemento da cuestión da saúde sexual entre homes e do VIH". En América Latina, a extensión ás áreas rurais é fundamental para asegurar a atención a todos os individuos. As Nacións Unidas tamén enfatizan o foco nas poboacións LGBT que son máis vulnerables nos países latinoamericanos. En Xamaica, como en moitos países de todo o mundo, a homosexualidade está prohibida polo que hai desafíos importantes na prevención do VIH na comunidade de homes que teñen relacións sexuais con homes. A ONU está intentando implantar estratexias baseadas na comunidade en Xamaica, asegurando aínda o anonimato das persoas atendidas. En Noruega, UNAIDS observou un número crecente de homes que teñen relacións sexuais con homes, que teñen infeccións de transmisión sexual sen tratamento, e o seu énfase está en promover o uso de preservativos na comunidade gai. A pesar da reputación "liberal e progresista" do Canadá no escenario mundial, o estigma relacionado co VIH aínda está relacionado coa comunidade gai. As Nacións Unidas consideran que os Estados Unidos deben recoñecer a educación sexual como un dereito humano fundamental. Ademais, unha mellor investigación sobre os homes que teñen relacións sexuais con homes nos Estados Unidos afectaría positivamente ó financiamento dos programas de prevención e tratamento do VIH.[16]

Os estudos demostraron que, aínda que hai un gran mercado de microbicidas vaxinais nos países en desenvolvemento, os microbicidas rectais son estigmatizados e menos investigados. Non se demostrou que ningún microbicida protexese eficazmente contra os riscos de interaccións anais desprotexidas, pero os defensores consideran necesario un maior financiamento da investigación xa que as taxas de uso do preservativo son tan baixas. Non obstante, o estigma e a homofobia poderían ser obstáculos para as persoas que compran o produto. Os autores mencionan isto especialmente como preocupación nos países do Caribe onde a prevalencia do VIH é alta, pero a homosexualidade segue sendo ilegal e moi estigmatizada.[48]

Acceso ás probas[editar | editar a fonte]

UNAIDS observou a "selección de seropositivos" (escollendo un compañeiro en función do seu estado de VIH) cada vez máis frecuente na elección de parellas e na transmisión nos Estados Unidos.[8] Un estudo de CDC de 2008 atopou que un de cada cinco (19%) de homes que teñen relacións sexuais con homes en grandes cidades dos Estados Unidos estaba infectado polo VIH e case a metade (44%) non tiñan coñecemento da súa infección.[7] Moitos individuos infectados polo VIH non buscan tratamento ata o final da súa infección (un 42% estimado non busca tratamento ata que comezan a experimentar signos de enfermidade). Ademais, unha proporción significativa de individuos que fan a proba contra o VIH non volven para recoller os resultados. Os estudos defendían o financiamento e a execución de probas de VIH que poden ser administradas fóra do ámbito médico desde o 2003. As probas en casa considéranse especialmente importantes porque no 8%-39% de parellas probadas en estudos de servizos de asesoramento e referencia de parellas atopáronse unha infección por VIH previamente non diagnosticada que o seu compañeiro descoñecía.[49]

En outubro de 2012, OraQuick, o primeiro kit de probas rápidas para VIH en casa, púxose á venda por 40 dólares. A proba é case 100% exacta cando predí resultados VIH negativos para individuos VIH negativos. Non obstante, para os individuos VIH positivos que aínda non producen os anticorpos detectados pola proba, produce un 93% de falsos negativos. Aínda que o fabricante, OraSure Technologies, non está anunciando a proba para o uso de selección de compañeiros, os expertos suxeriron que pode evitar o contacto sexual desprotexido con compañeiros que menten ou non coñecen o seu estado de VIH.[50]

Un estudo recente analizou como a proba de OraQuick identificaría o comportamento de 27 homes homosexuais identificados que frecuentemente tiveron relacións sexuais sen protección. Os investigadores deron a cada participante 16 probas a usar ó longo de tres meses. Probáronse 101 potenciais parellas e 10 foron positivos. Ningún dos participantes tivo relacións sexuais con parellas que resultaron positivas. Outras 23 potenciais parellas negáronse a facer probas e abandonaron o encontro. Dous homes admitiron que eran VIH positivos. A maioría dos participantes dixeron que seguirían utilizando probas na casa despois de que o estudo finalizase para probar por si mesmos as potenciais parellas. Os investigadores consideraron as probas domésticas como un método de prevención eficaz para grupos de alto risco.[51] Non obstante, considérase que o custo de 40 dólares do test é un factor disuasorio para facer probas de parellas comúns.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. CDC (1981, 5th June) 'Pheumocystis Pneumonia - Los Angeles', MMWR, Vol. 30. No. 21. https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/june_5.htm
  2. The New York Times (1981, 3rd July) "Rare cancer seen in 41 homosexuals" https://www.nytimes.com/1981/07/03/us/rare-cancer-seen-in-41-homosexuals.html?&pagewanted=2
  3. Oswald, G.A, et al (1982) 'Attempted immune stimulation in the "gay compromise syndrome"'. BMJ, 16 de outubro de 1982; 285(6348): 1082.
  4. Grmek, M.D. (1990) 'History of AIDS: Emergence and origin of a modern pandemic', New Jersey: Princeton University Press.
  5. MMWR Weekly (1982) 'Current Trends Update on Acquired Immune Deficiency Syndrome (AIDS) – United States', 24 de setembro, 31(37); 507-508, 513-514.
  6. "2009 AIDS epidemic update". Joint United Nations Programme on HIV/AIDS and World Health Organization. Novembro 2009. Arquivado dende o orixinal o 28 de setembro de 2011. Consultado o 28 de setembro de 2011. 
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 Center for Disease Control. “HIV among gay, bisexual, and other men who have sex with men (MSM)” (2010). Department of Health and Human Services.
  8. 8,0 8,1 Men who have sex with men, HIV prevention and care” Geneva, Novembro 2005. UNAIDS. http://data.unaids.org/pub/Report/2006/jc1233-msm-meetingreport_en.pdf Arquivado 15 de xuño de 2013 en Wayback Machine.
  9. "aidsinfo.unaids.org > Data sheet > Men who have sex with Men > HIV prevalence in men who have sex with men". 
  10. "UNAIDS: Men who have sex with men" (PDF). UNAIDS. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 20 de marzo de 2012. Consultado o 24 de outubro de 2012. 
  11. Young, Rebecca M. and Ilan H. Meyer. “The Trouble With “MSM” and "WSW”: Erasure of the Sexual-Minority Person in Public Health Discourse.” Am J Public Health. (2005) 95: 1144–1149.
  12. Young RM, Meyer IH (Xullo 2005). "The trouble with "MSM" and "WSW": erasure of the sexual-minority person in public health discourse". Am J Public Health 95 (7): 1144–1149. PMC 1449332. PMID 15961753. doi:10.2105/AJPH.2004.046714. 
  13. Glick M, Muzyka BC, Salkin LM, Lurie D (Maio 1994). "Necrotizing ulcerative periodontitis: a marker for immune deterioration and a predictor for the diagnosis of AIDS". J. Periodontol. 65 (5): 393–7. PMID 7913962. doi:10.1902/jop.1994.65.5.393. 
  14. Young, Rebecca M. and Ilan H. Meyer. “The Trouble With “MSM” and “WSW”: Erasure of the Sexual-Minority Person in Public Health Discourse.” Am J Public Health. (2005) 95: 1144–1149.
  15. "Between Men – HIV/STI prevention for men who have sex with men" (PDF): 3. 
  16. 16,0 16,1 “Men who have sex with men, HIV prevention and care” Geneva, Novembro 2005. UNAIDS. http://data.unaids.org/pub/Report/2006/jc1233-msm-meetingreport_en.pdf Arquivado 15 de xuño de 2013 en Wayback Machine.
  17. Mosher, William D.; Anjani Chandra; Jo Jones (15 de setembro de 2005). "Sexual Behavior and Selected Health Measures: Men and Women 15–44 Years of Age, United States, 2002" (PDF). Advance Data from Vital and Health Statistics (362): 2. Consultado o 7 de maio de 2012. 
  18. Lieb, S., Fallon, S., Friedman, S., Thompson, D., Gates, G., Liberti, T., & Malow, R. (2011). Statewide estimation of racial/ethnic populations of men who have sex with men in the U.S. PubMed, 126(1), 60-72.
  19. Purcell, D.W., C Johnson, A Lansky, J Prejean, R Stein, P Denning, Z Gaul, H Weinstock, J Su, & N Crepaz. “Calculating HIV and Syphilis Rates for Risk Groups: Estimating the National Population Size of Men Who Have Sex with Men” Latebreaker #22896 Presentado o 10 de marzo de 2010. 2010 National STD Prevention Conference; Atlanta, GA.
  20. Sepkowitz KA (Xuño 2001). "AIDS—the first 20 years". N. Engl. J. Med. 344 (23): 1764–1772. PMID 11396444. doi:10.1056/NEJM200106073442306. 
  21. Weiss RA (Maio 1993). "How does HIV cause AIDS?". Science 260 (5112): 1273–1279. Bibcode:1993Sci...260.1273W. PMID 8493571. doi:10.1126/science.8493571. 
  22. Cecil, Russell (1988). Textbook of Medicine. Philadelphia: Saunders. pp. 1523, 1799. ISBN 978-0-7216-1848-7. 
  23. "DECEMBER 2012 2 HIV Infections by Route of Transmission" (PDF). Centers for Disease Control and Prevention. U.S. Department of Health & Human Services. Consultado o 2 de abril de 2017. 
  24. "HIV Among Men in the United States". Centers for Disease Control and Prevention. U.S. Department of Health & Human Services. Consultado o 2 de abril de 2017. 
  25. "HIV in the United States: At A Glance". Centers for Disease Control and Prevention. U.S. Department of Health & Human Services. Consultado o 2 de abril de 2017. 
  26. "HIV Among African American Gay and Bisexual Men". Centers for Disease Control and Prevention. U.S. Department of Health & Human Services. Consultado o 2 de abril de 2017. 
  27. Purcell, D.W., C Johnson, A Lansky, J Prejean, R Stein, P Denning, Z Gaul, H Weinstock, J Su, & N Crepaz. Latebreaker #22896 Presented March 10, 2010. “Calculating HIV and Syphilis Rates for Risk Groups: Estimating the National Population Size of Men Who Have Sex with Men” 2010 National STD Prevention Conference; Atlanta, GA.
  28. "Mortality Slide Series" (PDF). Centers for Disease Control and Prevention. U.S. Department of Health & Human Services. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 22 de febreiro de 2017. Consultado o 2 de abril de 2017. 
  29. Wiley Online Library: Ten-year mortality trends among persons diagnosed with HIV infection in England and Wales in the era of antiretroviral therapy: AIDS remains a silent killer - Simmons - 2013 - HIV Medicine - Wiley Online Library, data de consulta: 2 de abril de 2017
  30. Sexual Behavior Does Not Explain Varying HIV Rates Among Gay And Straight Men
  31. Goodreau SM, Golden MR (Outubro 2007). "Biological and demographic causes of high HIV and sexually transmitted disease prevalence in men who have sex with men". Sex Transm Infect 83 (6): 458–462. PMC 2598698. PMID 17855487. doi:10.1136/sti.2007.025627. 
  32. 32,0 32,1 BA Koblin. “Risk factors for HIV infection among men who have sex with men” (2006) AIDS, 20. 731-739.
  33. Kaiser Family Foundation. (2009) “2009 Survey of Americans on HIV/AIDS: summary of findings on the domestic epidemic.”
  34. MacKellar DA, Valleroy LA, Secura GM, et al. (2007) Perceptions of lifetime risk and actual risk for acquiring HIV among young men who have sex with men. AIDS Behav:263-270.
  35. "Men who have sex with men (MSM), HIV and AIDS". 2015-07-20. 
  36. "Center for Disease Control; "Can I get HIV from anal sex?"". Arquivado dende o orixinal o 03 de marzo de 2016. Consultado o 02 de xullo de 2019. 
  37. Dodds, J.P., D.E. Mercey, J.V. Parry & A.M. Johnson. (2004) Increasing risk behaviour and high levels of undiagnosed HIV infection in a community sample of homosexual men. Sex Transm Infect; 80:236-240
  38. Mimiaga, M., Reisner, S., Cranston, K., Isenberg, D., Bright, D., Daffin, G., Bland, S., & Driscoll, M. (2009). Sexual mixing patterns and partner characteristics of black msm in Massachusetts at increased risk for HIV infection and transmission. Journal of Urban Health, 86(4), 602-623.
  39. Crepaz, Nicole, Marks, Gary; Liau, Adrian; Mullins, Mary M; Aupont, Latrina W; Marshall, Khiya J; Jacobs, Elizabeth D; Wolitski, Richard J; (2009) “Prevalence of unprotected anal intercourse among HIV-diagnosed MSM in the United States: a meta-analysis”, AIDS, 80, 23:1617-1629
  40. 40,0 40,1 Adam, Barry D., Winston Husbands, James Murray, and John Maxwell. (2005): AIDS optimism, condom fatigue, or self-esteem? Explaining unsafe sex among gay and bisexual men, Journal of Sex Research, 42:3, 238-248
  41. Appleby, P., Miller, L., & Rothspan, S. (1999). The paradox of trust for male couples. Personal Relationships, 6, 81-93.
  42. Bochow, M. (1998). The importance of contextualizing research. In M. Wright, B. R. S. Rosser, & O. de Zwart (Eds.), New international direc- tions in HIV prevention for gay and bisexualmen. Nova York: Harrington Park Press.
  43. Cusick, L., & Rhodes, T. (2000). Sustaining sexual safety in relationships. Culture, Health & Sexuality, 2(4), 473-487
  44. Diaz, R., & Ayala, G. (1999). Love, passion and rebellion. Culture, Health &Sexuality, 1(3),277-293
  45. Hays, R., Kegeles, S., & Coates, T. (1997). Unprotected sex and HIV risk- taking among young gay men within boyfriend relationships. AIDS Educationand Prevention, 9(4), 314-329.
  46. Middelthon, A. L. (2001). Interpretations of condom use and nonuse among young Norwegian gay men. Medical Anthropology Quarterly, 15(1), 58-83.
  47. ACT UP New York: Capsule History - 1988, Actupny.org
  48. "Less silence, more science could make anal sex safer" AIDS Portal. 11 de febreiro de 2011. http://www.aidsportal.org/web/guest/resource?id=cc7bea96-1794-4377-bae2-71e6a1fa17c8 Arquivado 09 de xaneiro de 2014 en Archive.is.
  49. R. S. Janssen, M.D., I. M. Onorato, M.D., R. O. Valdiserri, M.D., T. M. Durham, M.S., W. P. Nichols, M.P.A., E. M. Seiler, M.P.A., H. W. Jaffe, M.D. “Advancing HIV Prevention: New Strategies for a Changing Epidemic -- United States, 2003” (2003) The Body Pro: HIV Resource for Health Professionals.
  50. McNeil Jr., Donald G. “Another Use for Rapid Home H.I.V. Test: Screening Sexual Partners.” The New York Times. 5 de outubro de 2012.
  51. Carballo-Dieguez, Alex, Timothy Frasca, Ivan Balan, Mobolaji Ibitoye, and Curtis Dolezal. “Use of a Rapid HIV Home Test Prevents HIV Exposure in a High Risk Sample of Men Who Have Sex With Men.” AIDS and Behavior. Volume 16, Número 7 (2012), 1753-1760.

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]