Potes

Potes
Localización
	43°09′13″N 4°37′24″O / 43.153611111111, -4.6233333333333
Estado	España
Comunidade autónoma	Cantabria
Capital de	Liébana
Poboación
Poboación	1.336 (2023) (174,87 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Mancomunidade de Liébana y Peñarrubia
Superficie	7,64 km²
Altitude	291 m
Comparte fronteira con	Cillorigo de Liébana ; Vega de Liébana ; Cabezón de Liébana ; Camaleño
Organización política
• Alcalde	Francisco Javier Gómez Ruiz
Identificador descritivo
Código postal	39570
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	39055
Ben de interese cultural
Identificador	RI-53-0000285
Páxina web	ayuntamientodepotes.es

Potes é un concello español da comunidade autónoma de Cantabria. Está situado no centro da comarca de Liébana da cal é a capital. Este concello limita ao norte con Cillorigo de Liébana, ao oeste con Camaleño, ao sur con Vega de Liébana e ao leste con Cabezón de Liébana.

A vila de Potes está situada na confluencia de catro vales ademais de desembocar nela o río Quiviesa no río Deva nacido este último en altitudes dos Picos de Europa. Como o resto da comarca lebaniega, Potes goza dun microclima de tipo mediterráneo que permite o cultivo da vide, da nogueira, do chopo; e co primeiro deles elabórase o coñecido augardente da zona. Domina a localidade a montaña Arabedes (694 msnm), á que se pode ascender desde a vila.

Historia

Potes atópase situado nun lugar estratéxico: no punto onde conflúen os dous ríos de Liébana: o Deva e o seu afluente o Quiviesa. Non quedan neste municipio vestixios da Antigüidade, aínda que os historiadores supón que debeu estar poboado na prehistoria, por haber restos noutros lugares de Liébana; que os concanos puideron ser os habitantes en época prerromana; que os romanos deberon tender por esta localidade a calzada do «Burejo», que partía desde Pisoraca e cruzaba o Porto de Piedrasluengas.

Este lugar foi obxecto de repoboación en época de Afonso I de Asturias. A primeira mención é do ano 847, como Pautes. En 947 cítase á igrexa de San Vicente, que dependía do Mosteiro de Santo Toribio. Un conde gobernaba este territorio, recibindo privilexios reais en 1299 e 1305. No Becerro de Behetrías (1351) Potes aparece como propiedade de Tello de Castela, fillo de Afonso XI. Durante a Baixa Idade Media, como todo o val de Liébana, a localidade viuse implicada na confrontación entre os liñaxes de Manrique-Castañeda e Mendoza. Xoán II, en torno ao ano 1444, resolveu a cuestión a favor do Marqués de Santillana. Os Mendoza fixeron de Potes a capital de Liébana, e erixiron na vila unha gran torre, chamada Torre do Infantado (século XV). Desta mesma época son construcións destacadas como a próxima Torre de Orejón de la Lama e o ponte de San Cayetano. De 1468 son as primeiras ordenanzas de Potes.

Na Idade Moderna, Potes seguiu sendo un lugar de señorío. O Duque do Infantado nomeaba ao seu alcalde. Moitos aldeáns emigraron a América,^[1] e as riquezas do novo continente permitiron a construción de notables edificios na vila. Deputados da provincia de Liébana formaron parte das Xuntas de Puente San Miguel que deron lugar á provincia de Cantabria. En 1822, Potes tivo concello propio, sendo cabeza dun partido xudicial que abarcaba Potes, Castro y Cillorigo, Cabezón de Liébana, Camaleño, Espinama, Pesaguero, Tresviso e Vega de Liébana.^[2] Tres décadas despois, pasou a formar parte do partido xudicial de San Vicente de la Barquera.

Durante a guerra civil, Potes viuse afectada por un incendio provocado polo bando republicano que destruíu o seu centro histórico, reconstruído despois cos criterios de restauración do autoritarismo. A pesar diso, o seu casco antigo é Ben de Interese Cultural, con categoría de Conxunto Histórico, desde o ano 1983.

Demografía

Evolución demográfica
1900	1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1980	1990	2000	2007
1.241	1.336	1.139	1.208	1.239	1.434	1.364	1.206	1.444	1.475	1.573	1.500

Fonte: INE

Localidades

Potes (capital), 1.500 hab. en 2008
Rases, 11 hab. en 2008.

Economía

O sector principal é o de servizos debido maioritariamente ao turismo que acode á comarca xa sexa pola natureza, cuxo máximo expoñente é o Parque nacional dos Picos de Europa, así como a gastronomía, con pratos como o cocido lebaniego ou os "quesucos" de Liébana.

Patrimonio

Tres son os bens de interese cultural do municipio:

Igrexa de San Vicente, con categoría de monumento.
A Vila de Potes, con categoría de conxunto histórico. Destaca na mesma a Torre do Infantado, sede do Concello, que na actualidade atópase restaurándose. A sede do Concello pasará ao Convento da Vila. A vila de Potes conserva numerosas edificacións de interese, algunhas concentradas en barrios como a Solana ou o Sol.
É un dos municipios polos que pasa a Ruta Lebaniega, que enlaza o Camiño de Santiago da costa co Camiño Francés; os outros son San Vicente de la Barquera, Val de San Vicente, Herrerías, Lamasón, Cillorigo de Liébana, Cabezón de Liébana, Camaleño e Vega de Liébana.

Administración

Francisco Javier Gómez Ruiz (PP) é o actual alcalde do municipio. As seguintes táboas mostran os resultados das eleccións municipais celebradas en 2003 e 2007.^[3]

Eleccións municipais, 25 de maio de 2003
Partido	Votos	%	Concelleiros
PP	573	54,83 %	5
PSOE	234	22,39 %	2
PRC	226	21,63 %	2

Alcalde electo: Alfonso Gutiérrez Cuevas (PP).

Eleccións municipais, 27 de maio de 2007
Partido	Votos	%	Concelleiros
PP	531	54,63 %	5
PRC	230	23,66 %	2
PSOE	185	19,03 %	2

Alcalde electo: Alfonso Gutiérrez Cuevas (PP) (Falece o 17/10/2007, sucédelle Francisco Javier Gómez Ruiz (PP)).

Festas

Entre as diversas festas da localidade destacan A Cruz ou a Festa do Bagazo, ambas as declaradas de Interese Turístico Rexional. A festa da Exaltación da Cruz celébrase o 14 de setembro. No monte Viorna e ao redor do mosteiro de Santo Toribio de Liébana venérase o Lignum Crucis.

Notas

↑ "González-Cotera Guerra, José María, Pasaxeiros a Indias de Liébana e os seus vales circundantes 1503 - 1790 segundo a documentación do Arquivo Xeral de Indias". Arquivado dende o orixinal o 11 de febreiro de 2021. Consultado o 31 de marzo de 2021.
↑ Pascual Madoz, Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar. Madrid, 1845-1850. Edición facsímile por Ámbito Edicións, S.A. e Librería Estudo. Valladolid, 1984.
↑ Resultados electorais de Potes, en ElPaís

Véxase tamén

Ligazóns externas

Arquivo Histórico de Potes (en castelán)
Liébana e Picos de Europa (en castelán)
Liébana.net Arquivado 23 de decembro de 2021 en Wayback Machine. (en castelán)
Sitio web sobre Potes (en castelán)

[1] "González-Cotera Guerra, José María, Pasaxeiros a Indias de Liébana e os seus vales circundantes 1503 - 1790 segundo a documentación do Arquivo Xeral de Indias". Arquivado dende o orixinal o 11 de febreiro de 2021. Consultado o 31 de marzo de 2021.

[2] Pascual Madoz, Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar. Madrid, 1845-1850. Edición facsímile por Ámbito Edicións, S.A. e Librería Estudo. Valladolid, 1984.

[3] Resultados electorais de Potes, en ElPaís

[1]

[2]

[3]