Este é un dos 1000 artigos que toda Wikipedia debería ter

Adam Smith

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Saltar ata a navegación Saltar á procura

Adam Smith
Adam Smith The Muir portrait.jpg
Nacemento5 de xuño de 1723, 5 de xuño de 1723 e 16 de xuño de 1723
 Kirkcaldy
Falecemento17 de xullo de 1790
 Edimburgo
SoterradoCanongate Kirkyard
NacionalidadeReino de Gran Bretaña
RelixiónDeísmo
Alma máterUniversidade de Glasgow e Balliol College, Oxford
Ocupacióneconomista, escritor de non ficción, filósofo, escritor e profesor universitario
PaiAdam Smith
NaiMargaret Douglas
Coñecido porTeoria dos Sentimentos Morais e A riqueza das nacións
Premiosmembro da Royal Society, Fellow of the Royal Society of Arts e Fellow of the Royal Society of Edinburgh
Adam Smith signature 1783.svg
[ editar datos en Wikidata ]

Adam Smith, nado en Kirkcaldy en 1723[1] e finado o 17 de xullo de 1790, foi un economista, filósofo escocés,[2] pioneiro da economía política e figura clave da Ilustración escocesa,[3] considerado un dos maiores expoñentes da economía clásica. Considerado o "pai da economía"[4] ou o "pai do capitalismo",[5] Smith escribiu dúas obras clásicas, The Theory of Moral Sentiments (1759) e A riqueza das nacións (1776). Este último, está considerado a súa obra magna e o primeiro traballo moderno de economía. Nesta obra, Smith introduciu a súa teoría da vantaxe absoluta.[6]

Adam Smith baseaba o seu ideario no sentido común. Fronte ao escepticismo, defendía o acceso cotián e inmediato a un mundo exterior independente da conciencia. Este pensador escocés cría que o fundamento da acción moral non se basea en normas nin en ideas nacionais, senón en sentimentos universais, comúns e propios de todos os seres humanos.[7] A riqueza das nacións foi un precursor da moderna disciplina académica da economía. Neste e noutros traballos, desenvolveu o concepto de división do traballo e expuxo como o interese e a competencia racionais poden levar á prosperidade económica. Smith foi controvertido no seu día e o seu enfoque xeral e estilo de escritura foron a miúdo satirizados por escritores como Horace Walpole.[8]

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Adam Smith naceu en Kirkcaldy, en Fife, Escocia. O seu pai, tamén chamado Adam Smith, era Escritor do Signet, avogado e fiscal e tamén exercía de interventor das aduanas en Kirkcaldy.[9] A nai de Smith era Margaret Douglas, filla do terratenente Robert Douglas de Strathendry, tamén de Fife; casou co pai de Smith en 1720. Dous meses antes de que Smith nacese, o seu pai morreu, deixando a súa nai viúva.[10] A data do bautismo de Smith na Igrexa de Escocia en Kirkcaldy foi o 5 de xuño de 1723[11] e moitas veces tratouse como se fose tamén a súa data de nacemento,[9] que é descoñecida.

Aínda que se coñecen poucos acontecementos da primeira infancia de Smith, o xornalista escocés John Rae, biógrafo de Smith, rexistrou que Smith fora secuestrado por romanís con tres anos de idade e liberado cando outros o foran rescatar.[12][13] Smith estaba achegado á súa nai, que probablemente o animou a perseguir as súas ambicións académicas.[14] Asistiu á Burgh School de Kirkcaldy, descrita por Rae como "unha das mellores escolas secundarias de Escocia nese período",[12] entre 1729 e 1737, aprendendo latín, matemáticas, historia e escritura.[14]

Smith entrou na Universidade de Glasgow cando tiña catorce anos e estudou filosofía moral con Francis Hutcheson.[14] En 1740, foi o graduado presentado para recibir estudos de posgrao no Balliol College, Oxford, coa Snell Exhibition.[15] De 1748 a 1751 foi profesor axudante de retórica e literatura[16] na Universidade de Edimburgo.[17] Durante este período estableceu unha estreita amizade co filósofo David Hume, amizade que influíu moito sobre as teorías economistas e éticas de Smith.[18]

En 1751 foi nomeado catedrático de lóxica e en 1752 de filosofía moral na universidade de Glasgow.[19] A finais de 1763 recibiu unha oferta de Charles Townshend (que David Hume lle presentara) para converterse no titor do seu fillastro, Henry Scott, 3º Duque de Buccleuch. Smith dimitiu do seu posto como profesor en 1764 para aceptar o traballo. , 3º Duque de Buccleuch. Smith resigned from his professorship in 1764 to take the tutoring position. Posteriormente intentou devolverlle as taxas que cobrara aos seus alumnos porque renunciara a mediados do mandato, mais estes negáronse.[20]

O traballo como titor de Smith incluíu unha xira por Europa con Scott, durante a cal o educou sobre unha variedade de temas, como a etiqueta e modales. Pagáballe 300 libras ao ano (máis gastos) xunto cunha pensión de 300 libras ao ano, aproximadamente o dobre dos seus ingresos anteriores como profesor.[20] Smith viaxou por primeira vez como titor a Toulouse, onde estivo ano e medio. Segundo o seu propio relato, atopou a cidade algo aburrida e escribiulle a Hume que "comezara a escribir un libro para pasar o tempo".[20] Despois de percorrer o sur de Francia, o grupo mudouse a Xenebra, onde Smith se reuniu co filósofo Voltaire.[21]

Desde Xenebra, o grupo trasladouse a París. Alí, Smith coñeceu a Benjamin Franklin e descubriu a escola de fisiocracia fundada por François Quesnay.[22] Os fisiócratas opúñanse ao mercantilismo, a teoría económica dominante da época, ilustrada no seu lema Laissez faire et laissez passer, le monde va de lui même! ("Deixa facer e deixa pasar, o mundo segue por si só!") e defendían a economía e política baseada na primacía da lei natural, a riqueza e a orden. Smith inspirouse en esencia nas ideas de François Quesnay e Anne Robert Jacques Turgot para establecer a súa propia teoría, con diferenzas respecto á destes autores.

En 1766, o irmán máis novo de Henry Scott morreu en París e a xira de Smith como titor rematou pouco despois.[23] Smith regresou á casa ese ano a Kirkcaldy, e dedicou gran parte da década seguinte a escribir a súa obra magna.[24] Alí, fixo amizade con Henry Moyes, un mozo cego que mostrou unha aptitude precoz. Smith conseguiu o patrocinio de David Hume e Thomas Reid na educación do mozo.[25] En maio de 1773, Smith foi elixido membro da Royal Society de Londres,[26] e foi elixido membro do Literary Club en 1775. A riqueza das nacións publicouse en 1776 e foi un éxito instantáneo, esgotando a súa primeira edición en só seis meses.[27]

En 1778, Smith foi nomeado director de aduana en Escocia e marchou a vivir coa súa nai (que morreu en 1784)[28] a Panmure House no Canongate de Edimburgo.[29] Cinco anos despois, como membro da Sociedade Filosófica de Edimburgo cando recibiu a súa carta real, converteuse automaticamente nun dos membros fundadores da Royal Society of Edinburgh.[30] De 1787 a 1789 ocupou o posto de reitor honorífico da Universidade de Glasgow.[31]

Smith morreu na á norte de Panmure House en Edimburgo o 17 de xullo de 1790 tras unha dorosa enfermidade. O seu corpo foi enterrado no Canongate Kirkyard.[32] No seu leito de morte, Smith mostrou o seu desagrado por non destacar máis.[33]

Obra[editar | editar a fonte]

Inquiry into the nature and causes of the wealth of nations, 1922

Teoría dos sentimientos morais[editar | editar a fonte]

A Teoría dos sentimientos morais de 1759 empeza pola exploración de todas as condutas humanas nas cales o egoísmo non parece xogar un papel determinante, como aseguraba Hobbes. O que se expón é o proceso de Simpatía (ou empatía), a través do cal un suxeito é quen de poñerse no lugar doutro, aínda cando non obteña beneficio disto. Búscase criticar á concepción Utilitarista, como aparece en Hume. O desenvolvemento da obra leva ao descubrimiento do espectador imparcial, a voz interior que ditaría a propiedade ou impropiedade das accións. Este espectador imparcial pode asociarse ao concepto de supereu, de Sigmund Freud. Ao longo da obra, o autor explica a orixe e o funcionamiento dos sentimientos morais, o resentimento, a vinganza, a virtude, a admiración, a corrupción e a xustiza. O resultado é unha concepción dinámica e histórica dos sistemas morais, en oposición a visións máis estáticas como as impartidas polas relixións. En termos filosóficos, a natureza humana estaría deseñada para avanzar fins ou causas finais, que non necesariamente son coñecidos polos suxeitos, que se guían polas causas eficientes.

A riqueza das nacións[editar | editar a fonte]

En 1776 Adam Smith escribiu a súa obra A investigación sobre a natureza e causas da riqueza das nacións (ou A riqueza das nacións), pola cal é considerado por moitos o pai da Economía Política. Esta obra representa o intento por diferenciar a economía política da ciencia política, a ética e a xurisprudencia. Un elemento fundamental para esta diferenciación foi a crítica ao mercantilismo, corrente heteroxénea que viña desesenvolvendo nocións económicas desde o século XV, máis vencellada aos imperios coloniais que á nacente revolución industrial. Segundo a tese central de A riqueza das nacións, a clave do benestar social está no crecemento económico, que se potencia a través da división do traballo. A división do traballo, á súa vez, profundízase a medida que se amplía a extensión dos mercados e por ende a especialización. Unha particularidade da obra é a formulación de que, grazas á apelación ao egoísmo dos demais, lógrase o benestar xeral. Isto é interpretado moitas veces de xeito impreciso como que o egoísmo leva ao benestar xeral. Porén, pasaxes tanto desta obra como de Os sentimentos morais deixan claro que a empatía co egoísmo do outro e o recoñecemento das súas necesidades é a mellor forma de satisfacer as necesidades propias. A obra inclúe unha filosofía da historia, onde a propensión a intercambiar exclusiva do home convértese no motor do desenvolvemento humano. Esta obra constitúe tamén unha guía para o deseño da política económica dun goberno. Os beneficios da man invisíbel do mercado só se obterán nunha sociedade ben gobernada.

Entre as súas achegas máis importantes cabe salientar tamén:

  • A diferenciación clara entre valor de uso e valor de cambio.
  • O recoñecemento da división do traballo, entendida como especialización de tarefas, para a redución de custos de produción.
  • A predición de posibles conflitos entre os donos das fábricas e os traballadores.
  • A acumulación de capital como fonte para o desenvolvemento económico.
  • A defensa do mercado competitivo como o mecanismo máis eficiente de asignación de recursos.

Influencia[editar | editar a fonte]

A investigación sobre a natureza e causas da riqueza das nacións estivo suxeita a todo tipo de interpretacións. Entre elas as que máis destacan son:

  • David Ricardo: realiza unha crítica á obra, desenvolvendo máis a teoría do valor-traballo e conceptos como capital e reprodución.
  • Karl Marx: afonda a liña de Ricardo, rescatando concepcións smithianas.
  • Milton Friedman e Rose Friedman: céntranse en temas como "A man invisíbel" e o papel do Estado. Milton e Rose Friedman escriben A libertade de elixir baseados na doutrina smithiana do libre comercio.
  • Amartya Sen: lectura renovada de Smith que retoma a Teoría dos sentimientos morais, libro de capital importancia para o campo da ética, a teoloxía e a moral. Amartya Sen destaca a importancia do sentimiento de simpatía na obra de Smith e cuestiona a estreita interpretación friedmaniana que lle atribúe ao egoísmo a harmonía do mundo.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ "Adam Smith (1723–1790)". BBC. Adam Smith's exact date of birth is unknown, but he was baptised on 5 June 1723. 
  2. ↑ Williams, Gwydion M. (2000). Adam Smith, Wealth Without Nations (en inglés). Londres: Athol Books. p. 59. ISBN 978-0-85034-084-6. 
  3. ↑ "BBC – History – Scottish History". www.bbc.co.uk. 
  4. ↑ Brown, Vivienne (5 December 2008). "Mere Inventions of the Imagination': A Survey of Recent Literature on Adam Smith". Cambridge University Press 13 (2): 281–312. doi:10.1017/S0266267100004521. Consultado o 20 de xullo de 2020. 
  5. ↑ "Adam Smith: Father of Capitalism". www.bbc.co.uk. Consultado o 20 de febreiro de 2019. 
  6. ↑ "Absolute Advantage – Ability to Produce More than Anyone Else". Corporate Finance Institute (en inglés). Consultado o 20 de febreiro de 2019. 
  7. ↑ Cohen, Fernando (2011). Pardina, José, ed. "Grandes pensadores de la historia. Las 25 cabezas más influyentes". Muy Historia. Muy Historia (en castelán) (España: G e J España Edicións, S.L., S. en C., publicado o 29/05/2011) (35): 45–70. Arquivado dende o orixinal o 05/02/2013. Consultado o 05/07/2011. A acumulación de capital é clave para o desenvolvemento económico 
  8. ↑ John, McMurray (19 de marzo de 2017). "Capitalism's 'Founding Father' Often Quoted, Frequently Misconstrued". Investor.com. Consultado o 31 de maio de 2019. 
  9. ↑ 9,0 9,1 Rae 1895, p. 1
  10. ↑ Bussing-Burks 2003, pp. 38–39
  11. ↑ Buchan 2006, p. 12
  12. ↑ 12,0 12,1 Rae 1895, p. 5
  13. ↑ "Fife Place-name Data :: Strathenry". fife-placenames.glasgow.ac.uk. 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Bussing-Burks 2003, p. 39
  15. ↑ Buchan 2006, p. 22
  16. ↑ Smith, A. ([1762] 1985). Lectures on Rhetoric and Belles Lettres [1762]. vol. IV of the Glasgow Edition of the Works and Correspondence of Adam Smith (Indianapolis: Liberty Fund, 1984). Consultado o 16 de febreiro de 2012
  17. ↑ "Adam Smith". Biography (en inglés). Consultado o 30 de xullo de 2019. 
  18. ↑ Winch, Donald (setembro de 2004). "Smith, Adam (bap. 1723, d. 1790)". Dictionary of National Biography. Oxford University Press. 
  19. ↑ Bussing-Burks 2003, p. 43
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 Buchholz 1999, p. 16
  21. ↑ Buchholz 1999, pp. 16–17
  22. ↑ Buchholz 1999, p. 17
  23. ↑ Buchholz 1999, p. 18
  24. ↑ Buchan 2006, p. 90
  25. ↑ Dr James Currie to Thomas Creevey, 24 de febreiro de 1793, Lpool RO, Currie MS 920 CUR
  26. ↑ Buchan 2006, p. 89
  27. ↑ Buchholz 1999, p. 19
  28. ↑ Durant, Will; Durant, Ariel (1 de xullo de 1967). The Story of Civilization: Rousseau and Revolution. MJF Books. ISBN 1567310214. 
  29. ↑ Buchan 2006, p. 128
  30. ↑ Buchan 2006, p. 133
  31. ↑ Buchan 2006, p. 137
  32. ↑ Buchan 2006, p. 145
  33. ↑ Bussing-Burks 2003, p. 53

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde "https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adam_Smith&oldid=5802831"