Baruch de Spinoza
Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde xaneiro de 2019.) |
Nome orixinal | (he) בָּרוּךְ שְׂפִּינוֹזָה (la) Benedictus de Spinoza (pt) Benedito de Espinosa |
---|---|
Biografía | |
Nacemento | 24 de novembro de 1632 Ámsterdam (Provincias Unidas) |
Morte | 21 de febreiro de 1677 (44 anos) A Haia (Provincias Unidas) |
Causa da morte | tuberculose |
Lugar de sepultura | Nieuwe Kerk (en) |
Outros nomes | Benedictus de Espinoza, Bento Spinoza, Bento de Espinoza |
Actividade | |
Campo de traballo | Filosofía, Ética, epistemoloxía e metafísica |
Lugar de traballo | A Haia (1669–1677) Rijnsburg (en) (1663–1663) Voorburg (en) (1663–1669) Ámsterdam (1660–1660) |
Ocupación | filósofo, politicólogo, gramático, grinder of lenses (en) , tradutor da Biblia, teólogo |
Período de tempo | Filosofia do século XVII (pt) |
Membro de | |
Movemento | Racionalismo e Filosofía occidental |
Profesores | Franciscus van den Enden (pt) |
Alumnos | Gottfried Wilhelm Leibniz |
Influencias | |
Obra | |
Obras destacables | |
Familia | |
Cónxuxe | sen valor |
Pais | Miguel de Espinoza e Hanna Debora Marques |
Descrito pola fonte | Grande Enciclopedia Soviética 1969-1978, (sec:Спиноза Бенедикт) Larousse Encyclopedia online (pt) Enciclopedia Xudía de Brockhaus e Efron |
Baruch de Spinoza[1], tamén coñecido como Benedictus de Espinoza, Bento Spinoza, Bento de Espinoza, nado en Ámsterdan o 24 de novembro de 1632 e finado na Haia o 21 de febreiro de 1677, foi un filósofo neerlandés, un dos grandes racionalistas da filosofía moderna canda a René Descartes e Gottfried Wilhelm Leibniz. Está considerado o fundador da crítica bíblica moderna.
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Naceu no seo dunha familia de orixe xudía procedente de Portugal[Cómpre referencia]. É coñecido polas súas posicións panteístas e o seu monismo neutro, e por escribir a súa Ética baixo a forma de postulados e definicións, como se fose un tratado de xeometría. No verán de 1656, a comunidade xudía castigouno co chérem ou hérem (equivalente á excomuñón) polas súas afirmacións de que Deus é o mecanismo da natureza e do universo, que carece de personalidade, e a Biblia é un traballo metafórico e alegórico que se usou para ensinar a natureza de Deus, dúas proposicións baseadas nunha argumentación cartesiana. Despois da súa excomuñón adoptou o primeiro nome Benedictus (o equivalente en latín ao seu nome orixinal, Baruch). Logo da edición do seu Tractatus Theologico-Politicus deixou de publicar ao non recibir críticas favorables ao seu tipo de cartesianismo. A Ética publicouse despois da súa morte, na Opera posthuma editada polos seus amigos.
Filosofía
[editar | editar a fonte]Deus sive Natura
[editar | editar a fonte]Spinoza defendeu que Deus e Natureza eran dous nomes para a mesma realidade, a única substancia da que consiste o universo e do cal todas as entidades menores constitúen modalidades ou modificacións. El afirmou que ese "Deus sive Natura" ("Deus ou Natureza") era un ser de infinitos atributos, entre os cales a extensión e o pensamento eran dous. A súa visión da natureza da realidade, entón, parece tratar os mundos físicos e mentais como dous diferentes, submundos paralelos; que nin se sobrepoñen nin interactúan. Esta formulación é unha solución panpsíquica historicamente significativa ao problema do corpo espírito coñecido como o monismo neutro.
Determinismo
[editar | editar a fonte]Spinoza cría profundamente no determinismo, que propuña que absolutamente todo o que acontece ocorre a través da operación da necesidade. Para el, mesmo o comportamento humano está totalmente determinado, a liberdade é a nosa capacidade para saber que somos determinados e comprender porque actuamos como actuamos. Deste xeito, liberdade non é a posibilidade de dicir "non" a aquilo que nos acontece, mais si a posibilidade de dicir "si" e comprender completamente porque as cousas deberán acontecer dese xeito.
Ética
[editar | editar a fonte]A filosofía de Spinoza ten moito en común co estoicismo, mais difire moito dos estoicos nun aspecto importante: rexeitou a afirmación de que a razón pode dominar a emoción. Polo contrario, defendeu que unha emoción pode ser superada soamente por unha emoción maior. Para el, a distinción crucial era entre as emocións activas e pasivas, sendo as primeiras aquelas que son comprendidas racionalmente e as outras as que non o son.
O desexo e a afectividade
[editar | editar a fonte]Para Spinoza todo ser particular (todo individuo) é unha expresión (un modo) da substancia. Polo que todo ser prolonga por si mesmo a forza desbordante da Natureza creadora, é dicir, trata de perseverar no seu ser, de afirmarse e realizarse cada vez máis. O ser humano non escapa a esta lei. Por iso Spinoza puido dicir que "a esencia do home é o desexo".
A afectividade non é outra cousa que a modulación do desexo: cando o desexo, entendido como potencia individual de existir cada vez máis de acordo coa natureza propia de cada un, exprésase e realízase, sentimos alegría; cando se ve contrariado, expresamos tristura. Todos os matices da afectividade consisten na diferenciación interna desas dúas tonalidades fundamentais que son a alegría e a tristura. Así o bo para un ser é o que lle permite existir cada vez máis en conformidade coa súa natureza e que experimenta como unha necesidade positiva. Unha necesidade e unha forza cuxa fonte última é a propia Natureza-Deus-Substancia. Spinoza di que "non desexamos unha cousa porque sexa boa, senón o contrario: porque a desexamos dicimos que é boa".
Aquí o xerme dun individualismo moral radical, pero é mester coidarse de interpretalo superficialmente. En efecto, debe estar orientado polo coñecemento verdadeiro de si mesmo. O saber filosófico supremo que permite a cada un recoñecerse como expresión da substancia; esta é o último obxecto e a fonte primeira do desexo humano.
Obras
[editar | editar a fonte]- Compendium grammatices linguae hebreae (Compendio de gramática hebrea).
- Tractatus de Deo et homine ejusque felicitate (1852)
- De Emendatione intellectus (Tratado da reforma do entendemento), 1661, publicado no 1677.
- Tractatus theologico-politicus (Tratado teolóxico-político, 1670).
- Renati Des Cartes Principia Philosophiae... , (Principios da filosofía de Descartes, 1663).
- Cogitata metaphysica, (Pensamentos metafísicos, 1663).
- Ética demostrada segundo a orde xeométrica, 1677.
- Politica, id est tractatus politicus (Tratado político, 1677).
- Tractatulum de iride.
Varios
[editar | editar a fonte]Albert Einstein cando en 1921 lle preguntou ao rabino H. Goldstein, de Nova York, se cría en Deus, respondeu: “Creo no Deus de Spinoza, que se revela por si mesmo na harmonía de todo o que existe, e non no Deus que se interesa pola sorte e polas accións dos homes”
O retrato de Spinoza estaba impreso nos antigos billetes de 1000 floríns, a moeda oficial dos Países Baixos ata á introdución do euro no 2002.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ "Spinoza, Baruch de". Diciopedia do século 21 3. Edicións do Cumio, Galaxia e do Castro. 2006. p. 1966.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]A Galicitas posúe citas sobre: Baruch de Spinoza |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Baruch de Spinoza |
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Turnes García, Javier (2006). Baruch Spinoza. A Coruña: Baía Edicións. ISBN 978-84-96526-34-1.