Tipu Sultan

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Infotaula de personaTipu Sultan

Editar o valor em Wikidata
Biografía
Nacemento20 de novembro de 1750 Editar o valor em Wikidata
Devanhalli (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Morte4 de maio de 1799 Editar o valor em Wikidata (48 anos)
Shrirangapattana (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Causa da morteMorto en combate Editar o valor em Wikidata
Lugar de sepulturaShrirangapattana (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Sultan of Mysore (en) Traducir
10 de decembro de 1782 – 4 de maio de 1799
← Haydar Ali Jan Bahadur – Krishnaraja Wadiyar III (en) Traducir →
Monarca
Editar o valor em Wikidata
Datos persoais
ResidenciaKarnataka Editar o valor em Wikidata
País de nacionalidadeReino de Mysore (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
RelixiónIslam Editar o valor em Wikidata
Actividade
Ocupaciónpolítico , gobernante , escritor , loitador pola liberdade Editar o valor em Wikidata
LinguaLingua persa, árabe, Lingua kanaresa, lingua malayalam e Lingua telugu Editar o valor em Wikidata
Carreira militar
Rango militarXeneral Editar o valor em Wikidata
ConflitoAnglo-Mysore Wars (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
Outro
TítuloSultán Editar o valor em Wikidata
FillosShezada Hyder Ali (en) Traducir, Yasin Sahib (en) Traducir, Subhan Sahib (en) Traducir, Shukr-ullah (en) Traducir, Muiz-ud-din (en) Traducir, Abdul Khaliq Sultan (en) Traducir, Fateh Hyder (en) Traducir, Ghulam Muhammad Sultan Sahib (en) Traducir, Ghulam Ahmad (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
PaiHaydar Ali Jan Bahadur Editar o valor em Wikidata

Tipu Sultan (Tippoo Sultaun) ou Tipu Sahib (Sultan Fateh Ali Sahab Tipu) nado o 1 de decembro de 1751 en Devanahalli, Bangalore e finado o 4 de maio de 1799, comunmente coñecido como o Tigre de Mysore,[1] foi o gobernante musulmán indio do Reino de Mysore con sede no sur da India.[2] Tipu Sultan foi considerado como o pioneiro da construción de estradas, especialmente en Malabar, como parte das súas campañas, conectaba a maioría das cidades por estradas.[3] Foi nomeado "Tipu Sultan" en honor ao santo Tipu Mastan Aulia de Arcot.

Introduciu unha serie de innovacións administrativas durante o seu goberno, incluíndo un novo sistema de moedas e calendario, e un novo sistema de ingresos por terras, que iniciou o crecemento da industria da seda de Mysore.[4]

Baixo o reinado de Tipu Sultan, Mysore alcanzou o seu apoxeo económico no século XVIII, superando a Bengala Subah (que incluía partes de Bengala Occidental e o actual Bangladesh) en poderío económico grazas a unha agricultura e manufactura téxtil florecentes. Tipu iniciou a industria da seda en Mysore despois dun agasallo do embaixador da dinastía Qing,[5] propuxo a construción do encoro de Kannambadi (hoxe KRS) e patrocinou os xoguetes de Channapatna, mostrando apreciación polas artes e a artesanía.[6]

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Lugar de nacemento de Tippu, Devanahalli.

O pai de Tipu, Hyder Ali, era un oficial militar que se convertera no gobernante de facto de Mysore en 1761 mentres que a súa nai Fátima Fakhr-un-Nisa era filla de Mir Muin-ud-Din, o gobernador do forte de Kadapa. Hyder Ali nomeou profesores capaces para darlle a Tipu unha educación temperá en materias como urdú, persa, árabe, kanarés, bearés, Corán, Fiqh (xurisprudencia islámica), equitación, tiro e esgrima.[7] [8]

Entre as súas moitas innovacións, Tipu introduciu novas denominacións de moedas e novos tipos de moedas, incluíndo este fermoso paisa dobre de cobre que pesa máis de 23 anos. gm. A moeda da esquerda tamén contén o emblema do sultanato de Mysore .

Sendo analfabeto, Hyder foi moi particular ao dar ao seu fillo máis vello unha educación de príncipe e unha exposición moi temperá aos asuntos militares e políticos. A partir dos 17 anos, Tipu recibiu o cargo independente de importantes misións diplomáticas e militares. Foi o brazo dereito do seu pai nas guerras das que Hyder emerxeu como o gobernante máis poderoso do sur da India.

Lingua[editar | editar a fonte]

A lingua materna de Tipu Sultan era o urdú. Os franceses sinalaron que "a súa lingua é o mouro [urdú] pero tamén

Palacio de verán de Tipu Sultan en Srirangapatna, Karnataka

falan persa".[9] Mouro (moors) naquel momento era unha designación europea para o urdú: "Teño un profundo coñecemento [ je possède à fond ] da lingua común da India, chamada moors polos ingleses e ourdouzebain polos nativos da terra".[10]

Sistema xudicial e moral[editar | editar a fonte]

Tipu Sultan nomeou xuíces de ambas as comunidades para súbditos hindús e musulmáns. Qadi para os musulmáns e Pandit para os hindús en cada provincia. Os tribunais superiores tamén tiñan sistemas similares.[11] O uso de licor e a prostitución estaban estritamente prohibidos na súa administración.[12] Tamén se prohibiu o uso e cultivo de psicodélicos, como o cannabis.[13] A poliandria foi prohibida e aprobou un decreto para que todas as mulleres cubran os seus peitos, que non se practicaba en Kerala na época anterior.[14] [15]

Carreira política e militar[editar | editar a fonte]

Abrigo de guerra usado por Tipu Sultan de Mysore.c. 1785-1790

Foi un pioneiro da artillaría de foguetes.[16] [17] Ampliou os foguetes de Mysore con carcasa de ferro e encargou o manual militar Fathul Mujahidin. Despregou os foguetes contra os avances das forzas británicas e os seus aliados durante as Guerras Anglo-Mysore, incluíndo a Batalla de Pollilur e o Cerco de Srirangapatna.[18]

Tipu Sultan e o seu pai utilizaron o seu exército adestrado en Francia en alianza cos franceses na súa loita cos británicos, e nas loitas de Mysore con outras potencias circundantes: contra os marathas, Sira e os gobernantes de Malabar, Kodagu, Bednore, etc. Carnatic e Travancore.

Canón moi pequeno usado polas forzas de Tipu Sultan agora no Museo do Goberno (Egmore), Chennai

Aos 15 anos, acompañou ao seu pai contra os británicos na Primeira guerra de Mysore en 1766. Comandou un corpo de cabalería na invasión de Carnatic en 1767 aos 16 anos. Tamén se distinguiu na Primeira guerra Anglo-Maratha de 1775–1779.[19] En 1779, os británicos capturaron o porto de Mahé, controlado polos franceses, que Tipu puxera baixo a súa protección, proporcionando algunhas tropas para a súa defensa. En resposta, Hyder lanzou unha invasión do Carnatic, co obxectivo de expulsar aos británicos de Madrás.[20] En 1780, Tipu coroouse Badshah ou Emperador de Mysore, e acuñou moedas. Inmediatamente despois da súa coroación como Badshah, Tipu Sultan buscou a investidura do emperador mogol. Gañou o título de "Nasib-ud-Daula" co corazón pesado dos leais a Shah Alam II. Tipu era un sultán autodeclarado. Este feito atraeu cara a el a hostilidade de Nizam Ali Khan, o Nizam de Hyderabad, quen expresou claramente a súa hostilidade disuadindo ao emperador mogol e reclamando Mysore. Desanimado, Tipu Sultan comezou a establecer contactos con outros gobernantes musulmáns daquel período.[21]

Un trabuco de chispa, construído para Tipu Sultan en Srirangapatna, 1793–94. Tipu Sultan utilizou moitos artesáns occidentais, e esta arma reflicte as tecnoloxías máis actualizadas da época [22]

Tipu Sultan considerou que os británicos eran un novo tipo de ameaza na India. Converteuse no gobernante de Mysore o domingo, 22 de decembro de 1782 (20 Muharram, 1197 Hijri). Despois traballou para comprobar os avances dos británicos facendo alianzas cos marathas e os mogoles. A Segunda guerra de Mysore chegou ao seu fin co Tratado de Mangalore de 1784.[23]

O pai de Tipu, Hyder Ali, subiu ao poder e Tipu sucedeuno como gobernante de Mysore tras a súa morte por cancro en 1782. Obtivo importantes vitorias contra os británicos na Segunda guerra Anglo-Mysore e negociou con eles o Tratado de Mangalore de 1784, poñendo fin á guerra.

Mantivo conflitos cos seus veciños, como a Guerra Maratha-Mysore, que rematou coa sinatura do Tratado de Gajendragad.[24] O tratado esixía que Tipu Sultan pagase 4,8 millóns de rupias como custo dunha guerra aos marathas, e un tributo anual de 1,2 millóns de rupias, ademais de devolver todo o territorio capturado por Hyder Ali.[25] [26]

Hyder e Tipu, debido aos seus constantes compromisos militares, reformaron o exército de Mysore, substituíndo a milicia agrícola local por un exército permanente; esta decisión, combinada coa imposición

Tipu Sultan sentado no seu trono (1800), de Anna Tonelli

de impostos máis altos, levou á implementación do sistema Ryotwari e ao declive da escravitude en Mysore.[27]

En 1786 Tipu Sultan, seguindo de novo o exemplo do seu pai, decidiu construír unha armada formada por acoirazados e fragatas.

No ano 1790 nomeou a Kamaluddin o seu Mir Bahar e estableceu enormes estaleiros. Tipu Sultan ordenou que os barcos tivesen fondos de cobre, unha idea que aumentou a lonxevidade dos barcos e foi presentada a Tipu polo almirante Suffren.[28]

En 1787, Tipu Sultan solicitou axuda militar e apoio ao sultán otomán Abdul Hamid I contra a CBIO e ofreciuse a contribuír ao mantemento de santuarios islámicos como a Meca, Medina e Najaf. Porén, os otománs estaban en crise e aínda se recuperaban da devastadora guerra austro-otomá e comezara un

Mural da batalla de Pollilur nas paredes do palacio de verán de Tipu, pintado para celebrar o seu triunfo sobre os británicos.
Canón usado polas forzas de Tipu Sultan na batalla de Srirangapatna en 1799

novo conflito co Imperio Ruso. Porén, a correspondencia de Tipu co Imperio Otomán continuou até 1799, e tamén mantivo relacións coa dinastía Zand en Persia e co sultanato de Omán.

Tipu seguiu sendo un inimigo implacable da Compañía Británica das Indias Orientais, provocando un conflito co seu ataque contra o aliado británico Travancore en 1789. Na Terceira Guerra Anglo-Mysore, foi obrigado a entrar no Tratado de Seringapatam, perdendo unha serie de territorios previamente conquistados, incluíndo Malabar e Mangalore . Enviou emisarios a estados estranxeiros, incluíndo o Imperio Otomán, Afganistán e Francia, nun intento de reunir a oposición aos británicos. Tipu practicou unha diplomacia independente e, ás veces, apoiou causas estranxeiras en detrimento de Shah Alam II. Tras o cegamento de Shah Alam II por Ghulam Qadir en 1788, Tipu sentiuse profundamente afectado. A pesar da derrota de Tipu en 1799, Shah Alam II confiaba máis no Nizam de Hyderabad. Ademais, Tipu buscou axuda de Zaman Shah Durrani, líder do Imperio Durrani afgán, contra británicos e marathas. Aunque Zaman Shah inicialmente aceptou, non puido axudar a Tipu debido a ameazas persas na súa fronteira occidental.

Debido á incapacidade otomá de organizar unha frota no océano Índico, os embaixadores de Tipu Sultan volveron a casa só con agasallos dos seus irmáns otománs. Non obstante, a correspondencia de Tipu Sultan co Imperio Otomán e particularmente co seu novo sultán Selim III continuou até a súa batalla final no ano 1799.[29] Como o seu pai antes que el, Tipu Sultan mantivo relacións amistosas con Mohammad Ali Khan, gobernante da dinastía Zand en Persia . Tipu Sultan tamén mantivo correspondencia con Hamad bin Said, o gobernante do sultanato de Omán.[30]

O xeneral Lord Cornwallis, recibindo a dous dos fillos de Tipu Sultan como reféns no ano 1793.

No ano 1789, Tipu Sultan opúxose á adquisición por parte de Dharma Raja de Travancore de dúas fortalezas en Cochin que estaban en poder dos holandeses. Lanzou un ataque contra Travancore, aliado da CBIO. En resposta, Lord Cornwallis interveu con aliados. A pesar dos esforzos de Tipu, que intentou envolver a Francia na contenda e aplicou unha táctica de "terra queimada", en 1792, tras ser asediado en Srirangapatna, tivo que negociar. Cedeu metade dos seus territorios, abonou unha indemnización e entregou temporalmente a dous dos seus fillos en Madrás como garantía até completar o pago. En 1794, Tipu, coa colaboración de oficiais franceses, tería axudado a crear o Club Xacobino de Mysore, proclamándose como "Cidadán Tipoo" e plantando unha Árbore da Liberdade. Porén, en 2005, o historiador Jean Boutier suxeriu que a existencia do club e a implicación de Tipu foran inventadas pola Compañía das Indias Orientais como pretexto para intervir militarmente. Un dos obxectivos de Napoleón ao invadir Exipto era aliarse coa India contra os británicos, aspirando a colaborar con Tipu Sahib. Aínda que Napoleón planeou enviar tropas a India para unirse a Tipu e confrontar aos británicos, estes plans fracasaron tras derrotas en Acre en 1799 e Abukir en 1801.[31]

O último esforzo e a caída de Tipu Sultan de Henry Singleton, c. 1800

Na Cuarta Guerra Anglo-Mysore, unha forza combinada de tropas da Compañía Británica das Indias Orientais apoiadas polos Marathas e os Nizam de Hyderabad derrotou a Tipu.

Morte[editar | editar a fonte]

Horatio Nelson derrotou a François-Paul Brueys D'Aigalliers na batalla do Nilo en Exipto en 1798. Tres exércitos marcharon a Mysore en 1799: un de Bombai e dous británicos, un dos cales incluía a Arthur Wellesley.[32] Asediaron a capital Srirangapatna na Cuarta guerra de Mysore.[33] Había máis de 60.000 soldados da Compañía Británica das Indias Orientais, aproximadamente 4.000 europeos e o resto indios; mentres que as forzas de Tipu Sultan eran só 30.000. A traizón dos ministros de Tipu ao traballar cos británicos e debilitar as murallas para facilitarlles un camiño fácil.[34] [35] Tipu Sultan foi asasinado o 4 de maio de 1799 mentres defendía a súa fortaleza. Cando os británicos atravesaron as murallas da cidade, os

Tipu Sultan nas liñas de Travancore.

conselleiros militares franceses dixéronlle a Tipu Sultan [36] que escapara por pasadizos secretos e que loitara no resto das guerras desde outros fortes, pero el negouse.[37] Tipu dixo: "Máis vale vivir un día como un tigre que mil anos como unha ovella". [38] Cando morreu houbo celebracións de xúbilo en Gran Bretaña, con autores, dramaturgos e pintores creando obras para celebralo.[39] A morte de Tipu Sultan celebrouse coa declaración de festivo en Gran Bretaña.[40] A morte de Tipu levou ao xeneral británico Harris a exclamar "agora a India é nosa".[41][42]

Tipu Sultan enfróntase aos seus opoñentes durante o asedio de Srirangapatna.

Avaliación e legado[editar | editar a fonte]

Museo Nacional. Espada de Tipu Sultan, Nova Delhi. Tipu perdera a súa espada nunha guerra cos Nairs de Travancore apoiados polo exército británico en 1789. A espada foi tomada como trofeo de guerra polos británicos despois de anexionar Arcot e enviada a Londres.
Tigre de Tipu Sultan. Victoria and Albert Museum, Londres

Tipu Sultan é unha figura histórica polarizada na India,[43] eloxiada polo Congreso Nacional e criticada polo Partido Bharatiya Janata. Oficialmente, é considerado un "loitador pola liberdade" nos libros de texto indios e aparece nunha pintura na Constitución da India.[44] O 14º presidente indio, Ram Nath Kovind, recoñeceu os seus logros militares e a súa morte heroica fronte aos británicos.[45] Tamén é venerado en Paquistán, onde o ex primeiro ministro Imran Khan o eloxiou. Alén das súas conquistas militares, Tipu Sultan tamén apoiou as artes, particularmente os xoguetes de Channapatna e as tarxetas Ganjifa de Mysore, que hoxe teñen a etiqueta GI da OMC.[46]

As forzas de Tipu Sultan durante o asedio de Srirangapatna.

O tigre de Mysore[editar | editar a fonte]

Tipu Sultan organizou as súas brigadas de artillería coñecidas como Cushoons, Tipu Sultan ampliou o número de militares nos distintos Cushoons de 1500 a case 5000. Os foguetes Mysorean utilizados por Tipu Sultan, foron máis tarde actualizados polos británicos e empregados sucesivamente durante as Guerras Napoleónicas.

Tipu era comunmente coñecido como o Tigre de Mysore e adoptou este animal como símbolo (babri) do seu goberno.[47] Dise que Tipu Sultan estaba cazando no bosque cun soldado francés e viron cara a cara un tigre. O tigre abalanzouse primeiro sobre o francés e matouno. A arma de Tipu non funcionou e o seu puñal caeu ao chan cando o tigre saltaba sobre el. Alcanzou o puñal, colleuno e matou o tigre con el. Iso valeulle o nome de "o Tigre de Mysore" e fixo que enxeñeiros franceses construísen un tigre mecánico para o seu palacio.[48] O dispositivo, coñecido como Tipu's Tiger, está exposto no Victoria and Albert Museum.[49] A última espada utilizada por Tipu na súa última batalla, en Sri Rangapatnam, e o anel que levaba foron tomados polas forzas británicas como trofeos de guerra. Até abril de 2004, estiveron expostos no Museo Británico de Londres como agasallos para o museo do maior xeral Augustus WH Meyrick e Nancy Dowager. Nunha poxa en Londres en abril de 2004, Vijay Mallya comprou a espada de Tipu Sultan e algúns outros artefactos históricos, e levounos de volta á India.[50]

Tipu Sultan Jayanti[editar | editar a fonte]

En 2015, o goberno de Karnataka, liderado polo primeiro ministro Siddaramaiah do partido do Congreso, estableceu a celebración anual do "Tipu Sultan Jayanti" o 20 de novembro. Porén, en 2019, o novo ministro xefe BS Yediyurappa do BJP cancelou o evento citando incidentes de violencia. Siddaramaiah criticou esta decisión, eloxiando a Tipu Sultan pola súa contribución ao desenvolvemento e resistencia contra os británicos. O ano anterior, líderes do JD(S), incluído o primeiro ministro HD Kumaraswamy, non asistiron ao evento.[51] O líder do Congreso de Lok Sabha, Mallikarjun Kharge, tamén criticou anteriormente a BJP e RSS pola súa oposición a celebrar as celebracións e preguntou: "Cando RSS pode celebrar a Nathuram Godse, non podemos celebrar a Tipu Sultan?"[52]

Foguetes mysorenos[editar | editar a fonte]

Gumbaz en Srirangapatna, mausoleo de Tipu Sultan.
A tumba de Tipu Sultan en Srirangapatna, adxacente ás da súa nai e do seu pai.
O lugar en Srirangapatna onde se atopou o cadáver de Tipu.

O doutor Abdul Kalam, antigo presidente da India, destacou a Tipu Sultan como o pioneiro do primeiro foguete de guerra do mundo. O seu pai iniciou a innovación dos foguetes en Mysore. Tipu ampliou o seu uso, incorporando tubos de ferro, o que aumentou o seu alcance até 2 km. Durante a batalla de Srirangapatna en 1799, foguetes de Mysore causaron unha explosión masiva. Tras a derrota de Tipu, os británicos capturaron varios destes foguetes, dous deles expostos no Royal Artillery Museum de Londres, que inspiraron o desenvolvemento do foguete Congreve, empregado nas Guerras napoleónicas.[18]

Na literatura e na cultura popular[editar | editar a fonte]

  • Alexander Beatson, que publicou un volume sobre a Cuarta Guerra de Mysore titulado View of the Origin and Conduct of the War with Tippoo Sultaun, describiu a Tipu Sultan do seguinte xeito: "A súa estatura era duns cinco pés e oito polgadas; tiña un pescozo curto, ombreiros cadrados, e era bastante corpulento: os seus membros eran pequenos, especialmente os pés e as mans; tiña ollos grandes e cheos, cellas pequenas arqueadas e un nariz aguileño; a súa complexión era clara e a expresión xeral do seu rostro non carecía de dignidade".[53]
  • O Capitán Nemo, personaxe de Vinte mil leguas baixo dos mares e Illa Misteriosa de Jules Verne, é descrito como príncipe Dakkar, fillo dun raxá e sobriño de Tipu.
  • Ten un papel no libro de GA Henty de 1896 The Tiger of Mysore, e tamén se menciona no 1902 de Henty At the Point of the Bayonet, que trata boa parte do mesmo período.[54]
  • Foi interpretado por Paidi Jairaj na película dramática histórica india de 1959 Tipu Sultan, dirixida por Jagdish Gautam.[55]
  • Bharat Ek Khoj, unha serie de televisión india de 1988 baseada en The Discovery of India de Jawaharlal Nehru que se emitiu en DD National, dedicou un episodio a Tipu Sultan con Salim Ghouse interpretando ao rei.
  • A vida e as aventuras de Tipu foron o tema central da miniserie The Adventures of Tipu Sultan, e da popular serie de televisión The Sword of Tipu Sultan baseada nunha novela histórica de Bhagwan Gidwani.[56]
  • Os soños de Tipu Sultan é unha obra de teatro de 1997 escrita en kannada polo escritor indio Girish Karnad. Segue os últimos días así como os momentos históricos da vida de Tipu, a través dos ollos dun historiador da corte india e dun erudito oriental británico.
  • Tipu Sultan: The Tiger Lord é unha serie de televisión paquistaní que se emitiu en PTV en 1997 e trata sobre a vida de Sultan.
  • As novelas de Naseem Hijazi Muazam Ali e Aur Talvar Ṭūṭ Gaye (E a espada rompeu) describen as guerras de Tipu.
  • A novela de Wilkie Collins The Moonstone contén no prólogo un relato de Tipu e da caída de Srirangapatna.
  • En As sorprendentes aventuras do barón Münchausen de Rudolf Erich Raspe, Münchausen vence a Tipu ao final da novela.
  • Sharpe's Tiger é unha novela de Bernard Cornwell na que o soldado británico da época napoleónica Richard Sharpe loita en Seringapatam e mata a Tipu.
  • Tipu aparece nos videoxogos, Sid Meier's Civilization: Revolution e Sid Meier's Civilization IV.
  • Nas súas novelas históricas en lingua konkani sobre a catividade en Seringapatam dos católicos konkani do literato indio VJP Saldanha, Belthangaddicho Balthazar (Balthazar de Belthangady ), Devache Krupen (Pola graza de Deus), Sardarachi Sinol (O signo dos cabaleiros) e Infernachi Daram (As portas do inferno), Tipu é retratado como "astuto, altivo, duro de corazón, vinganza, pero cheo de autocontrol".[57]

Familia[editar | editar a fonte]

A liña familiar paterna de Tipu Sultan afirma descendencia de Mahoma, polo que os seus nomes conteñen Sayyid e Wal Sharif. Tipu tivo dezaseis fillos, un deles morto ao nacer, e varias esposas.[58] Unha delas, Sindh Sahiba, era coñecida pola súa beleza e intelixencia e cuxo neto foi Sahib Sindh Sultan coñecido como Súa Alteza Shahzada Sayyid walShareef Ahmed Halim-az-Zaman Khan Sultan Sahib.[59] A familia de Tipu foi enviada a Calcuta polos británicos. Moitos outros descendentes seguen vivindo en Calcuta e expresaron obxeccións ao uso do nome de Tipu Sultan polos partidos políticos para polarizar os votos.[60] [61]

Na ficción, o Capitán Nemo, personaxe da dúas novelas de Jules Verne, é sobriño de Tipu Sultan.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ "Tipu Sultan killed at Seringapatam ; History Today". www.historytoday.com. Consultado o 2023-08-16. 
  2. ↑ Tipu Sultan, indian muslim ruler. p. 67. ISBN 9789004330795. 
  3. ↑ Thurston, Edgar (1913). The Madras presidency, with Mysore, Coorg and the associated states. Cambridge, University press. 
  4. ↑ Global Silk Industry: A Complete Source Book. 2007. p. 17. ISBN 978-81-313-0087-9. 
  5. ↑ "A sultan’s silken dreams". www.downtoearth.org.in (en inglés). Consultado o 2023-08-16. 
  6. ↑ "Origins of Channapatna Toys". Craftdeals.in. 
  7. ↑ Wenger, Estefania (2017-03-01). Tipu Sultan: A Biography (en inglés). Vij Books India Private Limited. ISBN 978-93-86367-44-0. 
  8. ↑ madur (2019-11-03). "The Sultan of Mysore - Tipu Sultan". Karnataka.com (en inglés). Consultado o 2023-08-16. 
  9. ↑ Coller, Ian (2020-03-20). Muslims and Citizens (en inglés). Yale University Press. ISBN 978-0-300-24336-9. 
  10. ↑ Subrahmanyam, Sanjay (2017-03-13). Europe’s India: Words, People, Empires, 1500–1800 (en inglés). Harvard University Press. ISBN 978-0-674-97755-6. 
  11. ↑ Panikkar, K. N. (1991). Fernandes, Praxy, ed. "Men of Valour and Vision". Social Scientist 19 (8/9): 109–111. ISSN 0970-0293. doi:10.2307/3517708. 
  12. ↑ Not Available (1944). The Proceedings Of The Indian History Congress. 
  13. ↑ Capítulo 205 (PDF). sg.inflibnet.ac.in. p. 211. 
  14. ↑ Miller, Roland E. (2015-04-27). Mappila Muslim Culture: How a Historic Muslim Community in India Has Blended Tradition and Modernity (en inglés). State University of New York Press. ISBN 978-1-4384-5602-7. 
  15. ↑ Not Available (1944). The Proceedings Of The Indian History Congress. 
  16. ↑ Colley, Linda (2000). "Going Native, Telling Tales: Captivity, Collaborations and Empire". Past & Present (168): 170–193. ISSN 0031-2746. 
  17. ↑ "gunpowder-age-v-jamil" (PDF). history.emory.edu; Emory Endeavors in World History - Volume 5 (en inglés). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 16 de xuño de 2022. Consultado o 16 de agosto de 2023. 
  18. ↑ 18,0 18,1 "Rockets in Mysore and Britain, 1750-1850". researchgate.net (en inglés). 
  19. ↑ Chisholm 1911.
  20. ↑ Fortescue, Sir John William (1902). A History of the British Army (en inglés). Macmillan. 
  21. ↑ Özcan, Azmi (1997). Pan-Islamism: Indian Muslims, the Ottomans and Britain, 1877-1924 (en inglés). BRILL. ISBN 978-90-04-10632-1. 
  22. ↑ Exposto no Metropolitan Museum of Art, Nova York.
  23. ↑ Parliament, Great Britain (1817). The Parliamentary History of England from the Earliest Period to the Year 1803 (en inglés). T.C. Hansard. 
  24. ↑ Hasan 2005.
  25. ↑ Naravane, M. S. (2006). Battles of the Honourable East India Company: Making of the Raj (en inglés). APH Publishing. ISBN 978-81-313-0034-3. 
  26. ↑ Sen, Sailendra Nath (1994). Anglo-Maratha Relations, 1785-96 (en inglés). Popular Prakashan. ISBN 978-81-7154-789-0. 
  27. ↑ Tipu Sultan: The Tiger of Mysore (en inglés). Directorate of Archaeology and Museums, Government of Karnataka. 2010. 
  28. ↑ Roy 2011, p. 22.
  29. ↑ Özcan, Azmi (1997). Pan-Islamism: Indian Muslims, the Ottomans and Britain, 1877-1924 (en inglés). BRILL. ISBN 978-90-04-10632-1. 
  30. ↑ Bhacker, Mohmed Reda (1992). Trade and Empire in Muscat and Zanzibar: Roots of British Domination (en inglés). Routledge. ISBN 978-0-415-07997-6. 
  31. ↑ Karsh, Efraim; Karsh, Inari (2001-04-02). Empires of the Sand: The Struggle for Mastery in the Middle East, 1789–1923 (en inglés). Harvard University Press. ISBN 978-0-674-00541-9. 
  32. ↑ "Wellington in India: A Great Commander in Embryo". thediplomat.com (en inglés). Consultado o 2023-08-16. 
  33. ↑ The Parliamentary Register; Or, History of the Proceedings and Debates of the [House of Lords and House of Commons]-J. Almon, 1793
  34. ↑ "Stories". The Hindu. Arquivado dende o orixinal o 29 de outubro de 2013. 
  35. ↑ Sunderlal, Pandit (2018-01-22). How India Lost Her Freedom (en inglés). SAGE Publishing India. ISBN 978-93-5280-642-3. 
  36. ↑ Khan, Sameer (2019-11-02). "Tipu Sultan: Here’re lesser known facts about 'Tiger of Mysore'". The Siasat Daily (en inglés). Consultado o 2023-08-16. 
  37. ↑ "he-citizen-sultan-a-jacobin-club-in-india". The Wire; thewire.in; history. 
  38. ↑ Simpson, John SimpsonJohn; Speake, Jennifer SpeakeJennifer (2008). Simpson, John; Speake, Jennifer, eds. Better to live one day as a tiger than a thousand years as a sheep (en inglés). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-953953-6. doi:10.1093/acref/9780199539536.001.0001/acref-9780199539536-e-156. 
  39. ↑ Brittlebank, Kate (2016-07-22). "Seven things you may not have known about Tipu Sultan, India’s first freedom fighter". Scroll.in (en inglés). Consultado o 2023-08-16. 
  40. ↑ Sengupta, Anjali (1984). Cameos of Twelve European Women in India, 1757-1857 (en inglés). Ṛddhi-India. 
  41. ↑ Moienuddin, Mohammad (2000). Sunset at Srirangapatam: After the Death of Tipu Sultan (en inglés). Sangam Books. ISBN 978-0-86311-850-0. 
  42. ↑ Karsh, Efraim; Karsh, Inari (2001-04-02). Empires of the Sand: The Struggle for Mastery in the Middle East, 1789–1923 (en inglés). Harvard University Press. ISBN 978-0-674-00541-9. 
  43. ↑ Tipu Sultan: Villain Or Hero? : an Anthology (en inglés). Voice of India. 1993. ISBN 978-81-85990-08-8. 
  44. ↑ Ramdas, Inayat (2016-01-27). "Bet You Didn’t Know All This About the Indian Constitution!". TheQuint (en inglés). Consultado o 2023-08-16. 
  45. ↑ "Tipu Sultan history lessons can’t be erased, says textbook committee chairman". The Times of India. 2019-11-01. ISSN 0971-8257. Consultado o 2023-08-16. 
  46. ↑ "Details ; Geographical Indications ; Intellectual Property India". search.ipindia.gov.in. Consultado o 2023-08-16. 
  47. ↑ Brittlebank, Kate (1995-05). "Sakti and Barakat: The Power of Tipu's Tiger: An Examination of the Tiger Emblem of Tipu Sultan of Mysore". Modern Asian Studies (en inglés) 29 (2): 257–269. ISSN 1469-8099. doi:10.1017/S0026749X00012725. 
  48. ↑ James, Lawrence (2000-08-12). Raj: The Making and Unmaking of British India (en inglés). Macmillan. ISBN 978-0-312-26382-9. 
  49. ↑ "Tippoo's tiger". Arquivado dende o orixinal o 25 de agosto de 2006. 
  50. ↑ "Tipu's sword back in Indian hands" (en inglés). 2004-04-07. Consultado o 2023-08-16. 
  51. ↑ Joshi,DHNS, Bharath (2019-07-30). "BJP govt orders cancellation of Tipu Sultan Jayanti". Deccan Herald (en inglés). Consultado o 2023-08-16. 
  52. ↑ "TIPU SULTAN". Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Consultado o 2023-08-16. 
  53. ↑ View of the Origin and Conduct of the War with Tippoo Sultaun. 1800. pp. ci–civ. 
  54. ↑ "The Project Gutenberg eBook of The Tiger of Mysore, by G. A. Henty". www.gutenberg.org. Consultado o 2023-08-16. 
  55. ↑ "TIPU SULTAN (1959)". BFI (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 16 de agosto de 2023. Consultado o 2023-08-16. 
  56. ↑ Khosla, G. D. (1977). "Review of The Sword of Tipu Sultan". India International Centre Quarterly 4 (2): 214–216. ISSN 0376-9771. 
  57. ↑ George, K. M. (1992). Modern Indian Literature, an Anthology: Surveys and poems (en inglés). Sahitya Akademi. ISBN 978-81-7201-324-0. 
  58. ↑ Howes, Jennifer (2021-10). "Tipu Sultan's female entourage under East India Company rule". Journal of the Royal Asiatic Society (en inglés) 31 (4): 855–874. ISSN 1356-1863. doi:10.1017/S135618632000067X. 
  59. ↑ "Karunanidhi to release stamp on Vellore sepoy mutiny". The Hindu (en inglés). 2006-07-09. ISSN 0971-751X. Consultado o 2023-08-16. 
  60. ↑ "Descendent objects to use of Tipu Sultan’s name for polarising votes". The Times of India (en inglés). Consultado o 2023-08-16. 
  61. ↑ "Misuse His Name and We'll Sue for Defamation, Say Tipu Sultan's Descendants as Karnataka Poll Heat Rises". News18 (en inglés). 2023-02-14. Consultado o 2023-08-16. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tipu_Sultan&oldid=6699594»