Orestes
Orestes perseguido polas Furias, de William-Adolphe Bouguereau. | |
Nome orixinal | (grc) Ὀρέστης |
---|---|
Biografía | |
Lugar de sepultura | Tomb of Orestes near sanctuary of the Fates at Sparta (en) |
Rei mitolóxico de Esparta | |
King of Mycenae (en) | |
King of Argos (en) | |
Celebración | Mitoloxía grega |
Familia | |
Cónxuxe | Hermíone |
Parella | Erígone |
Fillos | Tisâmeno () Hermíone Pentilo () Erígone |
Pais | Agamenón e Clitemnestra |
Irmáns | Electra Laódice Crisótemis Ifianasa |
Descrito pola fonte | Novo Dicionario Enciclopédico, 1911-1916 Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron Encyclopædia Britannica |
Orestes (en grego antigo Ὀρέστης) é un personaxe da mitoloxía grega, único fillo home de Agamenón e Clitemnestra.
Segundo a historia homérica Orestes estaba ausente de Micenas cando o seu pai volveu da Guerra de Troia e foi asasinado polo amante da súa esposa, Existo. Oito anos despois Orestes volveu de Atenas e vingou a morte do seu pai asasinando o amante da súa nai. Segundo Píndaro, Orestes foi salvado pola súa aia Arsínoe ou a súa irmá Electra, que o sacou do país cando Clitemnestra quería matalo. Fuxiu a Fanote, ao monte Parnaso, onde o rei Estrofio se fixo cargo del.
No seu vixésimo aniversario o oráculo de Delfos ordenoulle volver ó seu fogar e vingar a morte do seu pai. Orestes regresou a casa xunto co seu amigo Pílades, fillo de Estrofio. Segundo Esquilo, Orestes atopouse coa súa irmá Electra ante a tumba de Agamenón, onde ambos os dous foran a render honras ao defunto; recoñecéronse e planearon o modo en que Orestes levaría a cabo a vinganza. A mesma historia básica é narrada de formas diferentes por Sófocles e Eurípides nas súas respectivas obras tituladas Electra.
Nas Euménides de Esquilo, trala vinganza (ás veces coa axuda de Electra) Orestes tolea e é perseguido polas Erinias (que non fan o mesmo con Electra), cuxo deber é castigar calquera violación dos nós de piedade familiar. Orestes refúxiase no templo de Delfos, pero, malia que Apolo lle ordenara levar a cabo a vinganza, non é quen de protexer a Orestes das súas consecuencias. Finalmente, Atenea recíbeo na acrópole de Atenas e organiza un xuízo formal do caso ante o Areópago, un tribunal formado por doce xuíces áticos. As Erinias esixen a súa vítima, Orestes alega que recibira as ordes de Apolo, e os votos dos xuíces quedan divididos equitativamente e Atenea o declara inocente co seu voto decisivo. As Erinias son pacificadas cun novo ritual no que son adoradas como Euménides e Orestes dedica un altar a Atenea Areia.
Con Esquilo o castigo termina aquí, pero, segundo Eurípides, para poder escapar da persecución das Erinias, Apolo ordenou a Orestes ir a Tauro (actual Crimea), apoderarse da estatua de Artemisa Tauropola, que caera do ceo, e levala a Atenas. Orestes marchou a Tauro con Pílades e os dous foron encarcerados polos habitantes da rexión, os tauri, que tiñan por costume sacrificar todos os estraños a Artemisa. A sacerdotisa de Artemisa encargada de realizar o sacrificio era a súa irmá Ifixenia, quen ofrece liberar a Orestes (sen saber que era seu irmán) se este leva consigo unha carta até Grecia. Orestes rexeita facelo, pero ofrece a Pílades levar a carta mentres el queda para ser sacrificado. Tras un conflito de mutuo afecto, Pílades termina por acceder, pero a carta fai que Orestes e Ifixenia se recoñezan e os tres escapan xuntos, levando con eles a imaxe de Artemisa.
Tralo seu retorno a Grecia, Orestes toma posesión do reino do seu pai, Micenas (matando o fillo de Existo, Aletes), e anexiona Argos e Laconia.
Morre pola mordedura dunha serpe en Arcadia, e o seu corpo é levado a Esparta (onde é soterrado e se converte en obxecto de culto) ou, segundo unha lenda italiana, a Aricia, de onde é trasladado a Roma (Servio, Sobre a Eneida, ii.116).
Antes da Guerra de Troia, Orestes estivera prometido á súa curmá Hermíone, filla de Menelao. Tras ela, Menelao quixo que a súa filla casase con Neoptólemo. Orestes e Neoptólemo loitaron, e este último morreu. Ao casar con Hermíone e facerse con Argos e Arcadia despois de que os seus tronos quedaran vacantes, Orestes chegou a ser o gobernante de todo o Peloponeso. O seu fillo, Tisámeno, foi máis tarde asasinado polos heráclidas.
Nunha versión da historia de Télefo, Orestes foi apresado por este, quen esixía que Aquiles o sandase.
Segundo algunhas fontes, Orestes foi pai de Pentilo coa súa medio-irmá Erígone.
Orestes na literatura
[editar | editar a fonte]A historia de Orestes foi obxecto da Orestíada tanto de Esquilo (Agamenón, Coéforas, Euménides) como de Estesícoro, da Electra de Sófocles, e da Electra, Ifixenia en Táuride e Orestes de Eurípides. Existe un poema épico en latín, formado por uns 1.000 hexámetros, titulado Orestes Tragoedia, atribuído a Draconcio de Cartago.
Orestes aparece tamén como personaxe principal de varias lendas relacionadas coa súa tolemia e purificación, tanto en Grecia como en Asia. Nelas Orestes é o mortal cheo de culpa ao que purifican do seu pecado pola graza dos deuses, cuxa misericordiosa xustiza se amosa a todas as persoas cuxo crime sexa mitigado por circunstancias atenuantes. Os implacables lazos de sangue da sociedade primitiva dan lugar a un xuízo xusto e, en Atenas, cando os votos dos xuíces están divididos equitativamente, prevalece a compaixón.
Outros Orestes
[editar | editar a fonte]Outros personaxes da mitoloxía grega co nome de Orestes foron:
- un fillo do anterior e de Hermíone, que deu nome a unha aldea de Molosia;
- un fillo do oceánida Aqueloo e de Perímede, irmán de Hipodamas;
- un capitán troiano morto por Polipetes;
- un capitán grego morto por Heitor durante a Guerra de Troia;
- un troiano morto por Leonteo;
- un xefe dos sátiros que se uniu a Dioniso na campaña de conquista da India.
Referencias contemporáneas
[editar | editar a fonte]- Orestes é o protagonista da obra teatral Las moscas de Jean-Paul Sartre, publicada en 1943.
- Orestes é o protagonista da novela Un hombre que se parecía a Orestes de Álvaro Cunqueiro, gañadora do premio Nadal de 1968.
- Orestes é unha obra de teatro de Arcadio López-Casanova, publicada en 1963.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]Commons ten máis contidos multimedia sobre: Orestes |