Saltar ao contido

Sistema endócrino

Este é un dos 1000 artigos que toda Wikipedia debería ter
1000 12/16
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Endócrino»)

Principais glándulas endócrinas. (Masculinas na esquerda, femininas na dereita.) 1. Glándula pineal 2. Hipófise 3. Tiroide 4. Timo 5. Glándula suprarrenal 6. Páncreas 7. Ovario 8. Testículo

O sistema endócrino ou hormonal é un conxunto de órganos e tecidos do organismo que liberan substancias denominadas hormonas e está constituído, ademais destas, por células especializadas e glándulas endócrinas. O sistema endócrino axuda a realizar, por tanto, a función de relación dos seres vivos. Actúa como unha rede de comunicación celular que responde aos estímulos liberando hormonas e é o encargado de diversas funcións metabólicas do organismo; entre elas destacan:

  • Controlar a intensidade de funcións químicas nas células.
  • Rexer o transporte de substancias a través das membranas das células.
  • Regular o equilibrio (homeostase) do organismo.

Características

[editar | editar a fonte]
  • Toman como vía de distribución o sangue.
  • Mantén os seus efectos durante bastante tempo.
  • O tempo que tardan en actuar é longo.

Hormona e feromona

[editar | editar a fonte]
Artigo principal: Hormona.

Son substancias que fan efecto sobre o animal que as produce.

Feromonas

[editar | editar a fonte]
Artigo principal: Feromona.

Son substancias que fan efecto sobre outros animais da mesma especie do individuo que o produce.

Órganos endócrinos e hormonas producidas

[editar | editar a fonte]
Hormona secretada Abreviatura Producida por Efectos
Hormona liberadora da tirotropina
(hormona liberadora de prolactina)
TRH ou TSHRH Neuronas neurosecretoras parvocelulares Estimula a liberación de hormona estimulante de tiroides (TSH) da adenohipófise (principalmente)
Estimula a liberación de prolactina da adenohipófise
Dopamina
(hormona inhibidora de prolactina)
DA Neuronas produtoras de dopamina do núcleo arcuato Inhibe a liberación de prolactina da adenohipófise
Hormona liberadora de somatotropina (somatocrinina) GHRH Células neuroendocrinas do núcleo arcuato Estimula a liberación de hormona do crecemento (GH) da adenohipófise
Somatostatina
(hormona inhibidora da hormona de crecemento)
GHIH Células neuroendocrinas do núcleo periventricular Inhibe a liberación da hormona de crecemento (GH)] da adenohipófise
Inhibe a liberación da hormona estimulante de tiroides (TSH) da adenohipófise
Hormona liberadora da gonadotropina GnRH ou LHRH Células neuroendocrinas do área preóptica Estimula a liberación de hormona foliculoestimulante (FSH) da adenohipófise
Estimula a liberación da hormona luteinizante (LH) da adenohipófise
Hormona liberadora da corticotropina CRH ou CRF Neuronas neurosecretoras parvocelulares Estimula a liberación de hormona adrenocorticotropa (ACTH) da adenohipófise
Oxitocina Células neurosecretoras magnocelulares Contracción uterina
Lactación materna
Vasopresina
(hormona antidiurética)
ADH ou AVP Neuronas neurosecretoras parvocelulares Incrementa a permeabilidade á auga no túbulo contorneado distal e o conduto colector da nefrona, promovendo a reabsorción de auga e o volume sanguíneo
Hormona secretada Células que a orixinan Efectos
Melatonina (Principalmente) Pinealocitos Antioxidante
Encargada do ritmo circadiano incluíndo a somnolencia
Dimetiltriptamina Especúlase un papel nos soños e experiencias místicas
Adenohipófise (hipófise anterior)
[editar | editar a fonte]
Hormona secretada Abreviatura Células secretoras Efectos
Hormona do crecemento
(somatotropina)
GH Somatotropas Estimula o crecemento e a reprodución celular
Estimula a liberación do factor de crecemento insulínico tipo 1 secretado polo fígado
Hormona estimulante da tiroide
(tirotropina)
TSH Tirotropas Estimula a síntese de tiroxina (T4) e triiodotironina (T3) e liberación dende a glándula tiroide
Estimula a absorción de iodo por parte da glándula tiroide
Hormona adrenocorticotropica
(corticotropina)
ACTH Corticotropas Estimula a síntese e liberación de corticosteroides (glicocorticoides e mineralocorticoides) e andróxenos por parte da codia adrenal
Hormona foliculoestimulante FSH Gonadotropas En femias: estimula a maduración dos folículos ováricos
En machos: estimula a maduración dos túbulos seminiferos
En machos: estimula a espermatoxénese
En machos: estimula a produción de proteínas ligadoras de andróxenos nas células de Sertoli nos testículos
Hormona luteinizante LH Gonadotropas En femias: estimulan a ovulación
En femias: estimula a formación do corpo lúteo
En machos: estimula a síntese de testosterona por parte das células de Leydig
Prolactina PRL Lactotropas e mamotropas Estimula a síntese de liberación de leite dende a glándula mamaria
Media o orgasmo
Neurohipófise (hipófise posterior)
[editar | editar a fonte]
Hormona secretada Abreviatura Células que a orixinan Efectos
Oxitocina Células neurosecretoras magnocelulares Contracción uterina
Lactación materna
Vasopresina
(hormona antidiurética)
ADH o AVP Neuronas neurosecretoras parvocelulares Incrementa a permeabilidade á auga no túbulo contorneado distal e o conduto colector da nefrona, promovendo a reabsorción de auga e o volume sanguíneo

A oxitocina e vasopresina non son secretadas na neurohipófise, só son almacenadas.

Hormona secretada Abreviatura Células que a orixinan Efectos
Hormona estimulante de melanocitos MSH Melanotropas Estimula a síntese e liberación de melanina aos melanocitos da pel e o pelo
Hormona secretada Abreviatura Células que a orixinan Efectos
Triiodotironina T3 Células epiteliais da tiroide (Forma máis potente de hormona tiroide)
Estimula o consumo de osíxeno e enerxía, mediante o incremento do metabolismo basal
Estimula o ARN polimerase I e II, deste modo promovendo a síntese proteica
Tiroxina
(tetrayodotironina)
T4 Células epiteliais da tiroide (Forma menos activa de hormona tiroide)
(Actúa como unha prohormona para orixinar triiodotironina)
Estimula o consumo de osíxeno e enerxía, mediante o incremento do metabolismo basal
Estimula a ARN polimerase I e II, deste modo promovendo a síntese proteica
Calcitonina Células parafoliculares Estimula os osteoblastos e a construción ósea
Inhibe a liberación de Ca2+ do óso, reducindo desa forma o Ca2+ sanguíneo

Sistema dixestivo

[editar | editar a fonte]
Hormona secretada Abreviatura Células secretoras Efectos
Gastrina (principalmente) Células G Secreción de ácido gástrico polas células parietais
Ghrelina Células P/D1 Estimula o apetito, a secreción de somatotropina da adenohipófise
Neuropéptido Y NPY incrementa a inxesta de alimentos e diminúe a actividade física
Somatostatina Células delta Suprime a liberación de gastrina, colecistoquinina (CCK), secretina, motilina, péptido intestinal vasoactivo (VIP), polipéptido intestinal gástrico (GIP), enteroglicagón. A baixa taxa de baleiramento gástrico reduce as contraccións do músculo liso e fluxo sanguíneo dentro do intestino[1]
Histamina Células ECL Estimula a secreción de ácido gástrico
Endotelina Células X Contracción do músculo liso estomacal[2]
Hormona secretada Células secretoras Efectos
Secretina Células S Secreción de bicarbonato dende o fígado, páncreas e as glándulas de Brunner duodenais.

Incrementa o efecto da colecistoquinina.

Suspende a produción de zume gástrico.

Colecistoquinina Células I Liberación de enzimas dixestivas dende o páncreas

Liberación de bile dende a vesícula biliar

Supresión da fame

Hormona secretada Abreviatura Células secretoras Efectos
Factor de crecemento insulínico (ou somatomedinas) (Principalmente) IGF Hepatocitos Efecto reguladores semellantes á insulina que modulan o crecemento celular e crecemento corporal
Anxiotensinóxeno e anxiotensina Hepatocitos vasoconstrición

Liberación de aldosterona dende a codia suprarrenal dipsóxeno

Trombopoetina Hepatocitos Eestimula a produción de plaquetas por parte dos megacariocitos[3]
  1. Colorado State University - Biomedical Hypertextbooks - Somatostatin Arquivado 22 de maio de 2023 en Wayback Machine.
  2. Endo K, Matsumoto T, Kobayashi T, Kasuya Y, Kamata K (2005). "Diabetes-related changes in contractile responses of stomach fundus to endothelin-1 in streptozotocin-induced diabetic rats". Journal of Smooth Muscle Research 41 (1): 35–47. PMID 15855738. doi:10.1540/jsmr.41.35. 
  3. Kaushansky K (2006). "Lineage-specific hematopoietic growth factors". N Engl J Med. 354 (19): 2034–45. PMID 16687716. doi:10.1056/NEJMra052706. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]