Saltar ao contido

Hormona adrenocorticotropa

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «ACTH»)

A hormona adrenocorticotropa (ACTH) ou corticotropina é unha hormona polipeptídica, producida pola hipófise, que estimula a actividade endócrina das glándulas suprarrenais (produción de corticosteroides). É un compoñente importante do eixe hipotálamo-hipofisario.

Estrutura química

[editar | editar a fonte]

A ACTH é un polipéptido de 39 aminoácidos. Esta cadea é cortada orixinando dous péptidos: un péptido cos 13 aminoácidos do extremo N-terminal, que é a hormona estimulante dos melanocitos alfa (MSH), e o péptido CLIP restante, de función descoñecida.

No home a secuencia de aminoácidos é a seguinte: Ser-Tyr-Ser-Met-Glu-His-Phe-Arg-Try-Gly-Lys-Pro-Val-Gly-Lys-Lys-Arg-Arg-Pro-Val-Lys-Val-Tyr-Pro-Asp-Ala-Gly-Glu-Asp-Gln-Ser-Ala-Glu-Ala-Phe-Pro-Leu-Glu-Phe-OH.

A ACTH humana ten un peso molecular de 4.540 Da.[1] Está codificada nun xene do cromosoma 2 (locus 2p23).

Funcións

[editar | editar a fonte]

A ACTH estimula dúas das tres zonas do córtex suprarrenal, que son a zona fasciculada onde se secretan os glicocorticoides (cortisol e corticosterona) e a zona reticular que produce andróxenos como a deshidroepiandrosterona (DHEA) e a androstenediona. A ACTH é permisiva, aínda que non necesaria, sobre a síntese e secreción de mineralcorticoides.

ACTH actúa en varios pasos chave que inflúen na vía esteroidoxénica no córtex suprarrenal:

Produción

[editar | editar a fonte]

A ACTH sintetízana as células basófilas (corticotropas) da hipófise anterior ou adenohipófise cando son estimuladas polo factor hipotalámico liberador da corticotropina (CRH ou corticotropin releasing hormone), a partir dun precursor de maior tamaño que sofre roturas proteolíticas.

A síntese de ACTH iníciase a partir da pre-proopiomelanocortina (pre-POMC). A eliminación do péptido de sinalización durante a tradución produce o polipéptido de 241 aminoácidos proopiomelanocortina (POMC), que sofre unha serie de modificacións postraducionais como fosforilación e glicosilación antes de que sexa cortada proteoliticamente por endopeptidases, orixinando varios fragmentos polipeptídicos con varias actividades fisiolóxicas. Estes fragmentos son: NPP, melanotropina gamma (γ-MSH), péptido potencial, corticotropina (ACTH), melanotropina alfa (ou α-MSH), péptido intermedio similar á corticotropina (CLIP), lipotropina beta (β-LPH), lipotropina gamma (γ-LPH), melanotropina beta (β-MSH), beta-endorfina, e Met-encefalina. O POMC, a ACTH e a β-lipotropina segréganas as células corticotropas da adenohipófise.[3]

A regulación da síntese de ACTH prodúcese da seguinte maneira: En situación de estrés físico ou psicolóxico como a dor, o cansazo, medo ou cambios da temperatura, é estimulada intensamente a secreción do factor hipotalámico CRH, que estimula a liberación de ACTH (e esta a de glicocorticoides). Tamén estimulan a síntese de ACTH outras hormonas como a arxinina-vasopresina (AVP), as catecolaminas, a anxiotensina II, a serotonina, a oxitocina, o péptido natriurético auricular (ANP), a colecistoquinina, e o péptido intestinal vasoactivo (VIP), entre outros.

Inversamente, existe un control por retroalimentación negativa para os glicocorticoides, que se fixan sobre os receptores do hipotálamo e inhiben a secreción de CRH. Os glicocorticoides actúan igualmente sobre a hipófise bloqueando a liberación de ACTH á circulación sanguínea. Cando se administran cantidades farmacolóxicas de cortisol ou dun derivado sintético como a dexametasona, a síntese de ACTH diminúe.

Deste modo que a síntese neta de ACTH é o resultado da potencia relativa dos sinais estimuladores (CRH) e inhibidores (cortisol).

Modo de acción

[editar | editar a fonte]

A ACTH únese aos receptores de membrana acoplados á proteína G das células do córtex da glándula suprarrenal. Esta unión produce un aumento da concentración intracelular de AMPc, que activa a adenilciclase (unha proteína quinase), que á súa vez activa os encimas (encima P450scc) responsables da transformación do colesterol en pregnenolona, un precursor dos glicocorticoides. A ACTH tamén estimula, entre outras proteínas necesarias para a esteroidoxénese, os receptores para a lipoproteína LDL, e na glándula suprarrenal fetal, a hidroximetil glutaril coencima A redutase (HMG-CoA redutase), necesaria para a síntese de novo do colesterol.

A taxa plasmática de ACTH presenta un ciclo circadiano, cunha secreción maior durante o día e menor durante a noite. Existe un pico de máxima secreción de 7 a 9 da mañá. Isto indica que dita hormona e os glicorticoides son moi importantes para a actividade normal na vixilia. O desfase do ciclo circadiano da ACTH coa hora do lugar é a causa do malestar físico e psíquico que se dá tras as viaxes intercontinentais, sobre todo se son desde o leste ao oeste.

A vida media da ACTH no sangue humano é duns dez minutos.

Utilidade clínica

[editar | editar a fonte]

Un exceso de ACTH produce a síndrome de Cushing. A análise dos niveis de ACTH utilízase como indicador da función hipofisaria e é útil no diagnóstico diferencial de:

ACTH sintética

[editar | editar a fonte]

Unha forma sintética activa da ACTH, que consta dos primeiros 23 aminoácidos da ACTH nativa, foi sintetizada por Klaus Hofmann na Universidade de Pittsburgh.[4] A ACTH está dispoñible en forma de derivados sintéticos como cosintropina e sinacthen, que se usan fundamentalmente na proba de estimulación de ACTH.

  1. PROOPIOMELANOCORTIN; NCBI --> POMC Retrieved on September 28, 2009
  2. Mechanism of ACTH action on adrenal cortical cells Arquivado 29 de novembro de 2011 en Wayback Machine. Andrew N. Margioris, M.D., and Christos Tsatsanis, Ph.D. Updated: April, 2011
  3. "Adrenocorticotropic Hormone (ACTH)". Arquivado dende o orixinal o 22 de maio de 2023. Consultado o 01 de febreiro de 2012. 
  4. "Simulated ACTH". Time. 12 de decembro de 1960. Arquivado dende o orixinal o 21 de xullo de 2013. Consultado o 01 de febreiro de 2012. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]