Sistema nervioso

Editar as ligazóns
Este é un dos 1000 artigos que toda Wikipedia debería ter
1000 12/16
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Sistema nervioso humano. A partir da L2 a medula espiñal faise moi delgada, formando o filamento terminal.

O sistema nervioso é unha parte altamente complexa dos animais, constituída de tecidos e órganos, que coordina as súas accións, voluntarias e involuntarias, e a información sensorial, mediante a transmisión de sinais entre as diferentes partes do organismo. O sistema nervioso transmite os impulsos necesarios para os movementos dos músculos e a realización das diversas funcións; e recibe, tanto do propio organismo como do mundo externo, as sensacións e os estímulos; respondendo, xunto co sistema endócrino, a tales eventos.[1] O tecido nervioso aparece por primeira vez nos organismos semellantes a vermes que xurdiron arredor de 550 a 600 millóns de anos atrás. Na maioría das especies animais, está composto por dúas partes principais: o sistema nervioso central (SNC) e o sistema nervioso periférico (SNP).

O sistema central está formado polo encéfalo e a medula espiñal. Todas as partes do encéfalo e da medula espiñal están envoltas por tres membranas de tecido conxuntivo - as meninxes. O encéfalo, principal centro de control, está constituído por cerebro, cerebelo, tálamo, hipotálamo e bulbo raquídeo.

O sistema periférico constitúese principalmente de nervios, que son feixes de axóns que ligan o sistema nervioso central a todas as outras partes do corpo. O SNP inclúe: motoneuronas, que interveñen no movemento voluntario; o sistema nervioso autónomo, comprendendo o sistema nervioso simpático e o sistema nervioso parasimpático, que regulan as funcións involuntarias; e o sistema nervioso entérico, que controla o aparello dixestivo.

Sistema nervioso humano[editar | editar a fonte]

Aínda que o sistema nervioso constitúe unha unidade morfolóxica e funcional, para simplificar o seu estudo adóitase dividilo en dous apartados:[2][3]

  1. sistema nervioso central, formada polo eixo cerebroespiñal, da cal parten os estímulos e á cal chegan as sensacións. Comprende o encéfalo e mais a medula espiñal. Atópase protexido por tres membradas, as meninxes e no seu interior existe un sistema de cavidades coñecidas como ventrículos, polas que circula o líquido cefalorraquídeo.[2]
  2. sistema nervioso periférico, ao que corresponden os doce pares de nervios que saen do encéfalo, os trinta e un pares que saen da medula espiñal e as ramificacións que se estenden ata a periferia. Os nervios transportan á periferia os estímulos e reciben dela as diversas sensacións que, nun percorrido inverso, son conducidas ao sistema nervioso central. Conteñen axons de vías neurais con distintas funcións e ganglios periféricos que se atopan no traxecto dos nervios e conteñen corpos neuronais, os únicos fóra do sistema nervioso central.[3]

Sistema nervioso nos animais[editar | editar a fonte]

Diagrama que mostra en cor amarela a organización do sistema nervioso nos animais.
Figura que mediante anatomía comparada en corte transversal mostra o sistema nervioso e dixestivo dos cicloneuros, hiponeuros e epineuros. Tamén demostra por que a disposición dos receptores ópticos nos vertebrados (epineuros) miran cara a atrás propiciando un punto cego necesario. En cambio os ollos dos cefalópodos (hiponeuros) carecen de punto cego, xa que os nervios se sitúan por detrás da retina e non tapan esa porción.

Aínda que as esponxas carecen de sistema nervioso[4] descubriuse que estas xa contaban coas pezas xenéticas que máis tarde deron lugar ao mesmo;[5] moitos dos compoñentes xenéticos que dan lugar ás sinapses nerviosas están presentes nas esponxas, trala evidencia demostrada pola secuenciación do xenoma da Amphimedon queenslandica.[5][6]

Crese que a primeira neurona xurdiu durante o período ediacárico en animais diblásticos coma os cnidarios.[6]

Por outra banda, un estudo xenético realizado por Casey Dunn no ano 2008 considéranse nun nodo os triblásticos e noutro os cnidarios e os poríferos dentro dun gran grupo irmán dos ctenóforos[7] de forma que durante a evolución as esponxas mostraron unha serie de reversións cara á simplicidade, o que implicaría que o sistema nervioso se inventou unha soa vez (sería homólogo en todos os animais) se o antergo metazoo común foi máis complexo, ou ata en tres ocasións (ou sexa, sería homoplásico) se ese antepasado fose máis simple nunha especie de converxencia evolutiva entre ctenóforos, cnidarios e triblásticos. Outra opción é que numerosos xenes e vías do desenvolvemento orixinadas na base dos animais bilaterais se herdasen en cada liña principal dos animais, e empregadas de xeito independente nestes, na formación do sistema nervioso central (fenómeno denominado homoloxía profunda)[8]

Nos animais triblásticos ou bilaterales, un grupo monofilético, existen dous tipos de plans corporais chamados protóstomos e deuteróstomos que posúen á súa vez tres tipos de disposicións do sistema nervioso sendo estes os cicloneuros, os hiponeuros e os epineuros.[9][10] Unha diferenza esencial é que en protostomados e deuterostomados o sistema nervioso central se atopa en posicións invertidas. Durante moitos anos considerouse que estas e outras diferenzas indicaban plans corporais e SNC esencialmente distintos, pola posición relativa do SNC, do sistema dixestivo e do vaso circulatorio principal. Porén, diversos estudos moleculares efectuados dende a década de 1990, mostran que a rexión dorsal dos vertebrados estaría orixinada pola inversión do eixe corporal dorsal ventral atopado nos protostomados (que sería o orixinal). É dicir, os xenes que determinan a identidade da rexión dorsal dun vertebrado son os mesmos que os que determinan a identidade ventral nun protostomado. E isto leva a que se expresen os xenes de diferenciación do neuroectodermo, que finalmente dará orixe ao sistema nervioso central, dorsal en vertebrados, ventral en protostomados. Con todo, a discusión sobre a homoloxía do SNC é moi intensa, cambiando constantemente a dirección con novos datos logrados e interpretacións contrapostas.[11]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Tortora, G.J.; Derrickson, B. (2016). Principles of Anatomy and Physiology (en inglés) (15ª ed.). J. Wiley. ISBN 978-1-119-34373-8. 
  2. ↑ 2,0 2,1 L. Testut, A. Latarjet; Tratado de anatomía humana, Tomo II Angiología - Sistema Nervioso Central, Salvat Editores. Barcelona, España
  3. ↑ 3,0 3,1 L. Testut, A. Latarjet; Tratado de anatomía humana, Tomo III Meninges - Sistema nervioso periférico - Órganos de los sentidos - Aparato de la respiración y de la fonación - Glándulas de secreción interna, Salvat Editores. Barcelona, España
  4. ↑ Hooper JNA, Van Soest RWM (2002) Systema Porifera: A Guide to the classification of sponges Vols 1&2. New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
  5. ↑ 5,0 5,1 Sakarya O, Armstrong KA, Adamska M, Adamski M, Wang I-F, et al (2007) A Post-Synaptic Scaffold at the Origin of the Animal Kingdom. PLoS ONE 2(6): e506. doi:10.1371/journal.pone.0000506
  6. ↑ 6,0 6,1 NeoFronteras; El origen del sistema nervioso encontrado en las esponjas, 15 de xuño de 2007
  7. ↑ Dunn, C.W.; et al. (abril de 2008). "Broad phylogenomic sampling improves resolution of the animal tree of life". Nature 452: 745–749. doi:10.1038/nature06614. 
  8. ↑ Lily Whiteman, Zina Deretsky, Patrick Herendeen, National Science Foundation (10 de abril de 2008). "And the First Animal on Earth Was a..." (en inglés). But even after Dunn's team checked and rechecked their results and added more data to their study, their results still suggested that the comb jelly, which has tissues and a nervous system, split off from other animals before the tissue-less, nerve-less sponge. 
  9. ↑ Real Sociedad Española de Historia Natural, Instituto de Ciencias Naturales José de Acosta, Consejo Superior de Investigaciones Científicas (Spain); Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural: órgano del Instituto de Ciencias Naturales José de Acosta, volumes 65-66, páxina 355
  10. ↑ Enciclopedia temática Ciesa: Zoología, agronomía, veterianaria y zootecnica 3. Campañía Internacional Editora. 1967. p. 37. 
  11. ↑ Véxase por exemplo Nomaksteinsky et al.; Moroz e Tomer et al. (30) para diferentes visións sobre o tema.

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sistema_nervioso&oldid=5963474»