Ruta Xacobea do Mar de Arousa e Ulla
Tipo | ruta xacobea | ||||
---|---|---|---|---|---|
Inicio | |||||
División administrativa | España | ||||
Final | |||||
División administrativa | Provincia da Coruña, España | ||||
Localización | Padrón | ||||
| |||||
Conéctase con | Camiño portugués ruta do Padre Sarmiento | ||||
A Ruta do Mar de Arousa e Ulla ou Ruta Marítima Xacobea conmemora a chegada por mar do corpo do apóstolo Santiago a Galicia, logo do seu martirio en Xerusalén, tras ordenar Herodes Agripa I a súa decapitación no ano 44.
A lenda xacobea recollida nos textos medievais relata que tralo martirio os discípulos de Santiago recolleron o seu corpo decapitado e trasladárono a través do Mediterráneo e a costa atlántica ibérica ata Iria Flavia nunha «barca de pedra», a tradición conta que amarraron a barca no Pedrón logo da longa viaxe.
A conmemoración anual da Translatio Xacobea a través da ría de Arousa, promovida pola Fundación Ruta Xacobea do Mar de Arousa e Ulla, celébrase a finais de xullo ou principios de agosto.[1] Non se lle outorga ó peregrino a Compostela trala realización do percorrido, no canto obtense o Diploma Traslatio Xacobea.[2][3]
Historia
[editar | editar a fonte]No ano 813, durante o reinado de Afonso II, o ermitán Paio descubriu xunto co bispo de Iria Flavia Teodomiro un sepulcro con tres corpos, un deles degolado e coa cabeza baixo do brazo, atribuíndolle os restos ó apóstolo Santiago, coincidindo coa tradición de que os discípulos Atanasio e Teodoro foran soterrados a carón do apóstolo.
O rei Afonso II, consciente da transcendencia do descubrimento do sepulcro ou Inventio Xacobea, peregrinou ó sartego no mesmo ano. Ordenou edificar unha igrexa arredor da tumba. A nova estendeuse por toda a Europa cristiá. O achado do sepulcro deulle ós cristiáns pulo na loita contra os musulmáns na Península Ibérica.
Afonso III o Magno peregrinou no ano 872 e volveu no ano 874 coa raíña Ximena. Ordenou edificar unha nova basílica, que consagraron no ano 899. O culto a Santiago foise estendendo progresivamente.[4]
A lenda xacobea
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Achado do sepulcro do Apóstolo Santiago.
Xorden arredor da figura do apóstolo Santiago unha serie de lendas que se acrecentan tralo descubrimento do sepulcro, aumentando a súa sona. Segundo a tradición cristiá predicou o apóstolo na Hispania romana, regresando logo dun tempo a Xerusalén, foi daquela cando Herodes Agripa I o mandou apresar arredor do ano 44, ordenando que fose decapitado.
A lenda xacobea recollida nos textos medievais relata que os discípulos de Santiago apóstolo Anastasio e Teodoro recolleron o corpo decapitado e trasladárono dende o porto de Iafa a través de todo o Mediterráneo e da costa atlántica ibérica ata Iria Flavia, facendo a travesía na «barca de pedra», que amarraron no Pedrón, logo da longa viaxe.
Presentáronse os discípulos diante da raíña Lupa coa intención de atopar un lugar onde dar repouso ó seu mestre; Lupa desconcertada enviounos perante o gobernador de Dugium, preto de Fisterra, quen manda apresar ós intrusos de contado. Mais conseguen escapar os discípulos regresando xunto á raíña.
Solicitáronlle á señora que ós asistise novamente. Dispuxo a raíña Lupa que trasladasen o corpo de Santiago apóstolo nun carro, ofrecéndolle ós discípulos un par de bois bravos; tentando enganalos outra vez enviounos ó monte Ilianus (o pico Sacro) onde tiveron que vencer ó dragón, traendo consigo os bois que se viraron mansos de súpeto. Impresionada a raíña ante os prodixios do santo tomou a determinación de converterse ó cristianismo.
Transportaron os bois o corpo do apóstolo, detivéronse os animais no monte Libredón, resolveron entón Anastasio e Teodoro que nese lugar soterrarían o corpo de Santiago.[5]
No século IX ermitán Paio divisou preto do castro Libredón unha estrela sobre unha arca de mármore, avisou decontado ó bispo de Iria Flavia Teodomiro, que acudiu axiña. Descubriron un sepulcro onde había tres corpos, un deles degolado e coa cabeza baixo do brazo, atribuíron os restos ó apóstolo Santiago.
O texto medieval máis importante que narra a Translación do Apóstolo, dende Iafa a Iria e dende alí ó lugar onde repousa finalmente, en Compostela, é o célebre Liber Sancti Jacobi ou Codex Calixtinus, no seu Libro III: Liber de translatione corporis sancti Jacobi ad Compestellam, no prólogo e no capítulo 1.[6]
En Xerusalén a Igrexa Apostólica Armenia edificou a catedral de Santiago no lugar onde se di que foi decapitado e depositada a súa cabeza.[7]
Etapas
[editar | editar a fonte]Ría de Arousa - Padrón
[editar | editar a fonte]Os portos da Ría de Arousa - Padrón
A Ruta Xacobea do Mar de Arousa e Ulla consta dunha única etapa de 44 millas náuticas. Fíxose o primeiro remonte da ría no ano 1965 contando ademais coa implicación do cardeal-arcebispo de Santiago Quiroga Palacios,[8] reproducindo a Ruta Marítima Xacobea da translación do Apóstolo a Galicia no século I, segundo indica a tradición.
O punto referente de partida é o Porto de Pedras Negras en San Vicente do Mar ou o de Ribeira, aínda que se pode iniciar a singradura en portos anteriores xeograficamente.
No porto de saída e nos concellos integrantes da ruta facilitarase a cartilla de navegación; colocarase obrigatoriamente o primeiro selo antes de comezar o percorrido marítimo. O navegante deberá obter polo menos dous selos máis nalgún dos portos da ría de Arousa ou do río Ulla.[3]
O itinerario marítimo-fluvial comeza na boca da ría de Arousa, deixando a estribor as illas Ons, espreitando a illa de Sálvora no setentrión. Pasa fronte a Sanxenxo e ó contorno da Lanzada, e fronte a Ribeira e mais a Pobra do Caramiñal.
A singradura prosegue, pasando a carón do Grove e a illa da Toxa, distinguíndose xa as terras de Meaño e Cambados.
Deseguido a Illa de Arousa, avanzando logo rumbo a Vilanova de Arousa e Vilagarcía, fronte a Carril e á illa de Cortegada, de camiño cara a Catoira, para penetrar no río Ulla.
O tramo fluvial discorre entre os concellos de Dodro e Valga, arribando en Pontecesures, onde o río deixa de ser navegable. Dende Pontecesures a ruta segue cara a Padrón e Iria Flavia. Continúa o camiño a Santiago de Compostela seguindo a derradeira etapa do Camiño Portugués.[9]
-
Porto de Vilanova de Arousa.
-
Barcos viquingos en Catoira e cruceiro na Illa dos Ratos.
-
Cruceiro Xacobeo: Santiago representado coma peregrino.
-
Via crucis fluvial: Cruceiro das Trece Cruces.
Galería de imaxes
[editar | editar a fonte]Aparecen no póster orixinal da Ruta Xacobea do Mar de Arousa e Ulla, obra de Sánchez Gallego, os seguintes monumentos:
-
Translación do apóstolo. Escudo na Biblioteca municipal de Padrón.
-
Pazo de Xunqueiras na Pobra do Caramiñal.
-
Torre de Goiáns en Boiro.
-
Igrexa de Santa Columba en Rianxo.
-
Cruz de Avelán en Dodro.
-
Santiaguiño do Monte en Padrón.
-
O Pedrón de Padrón.
-
Igrexa de Santa María de Simes en Meaño.
-
Ermida de San Sebastián na Illa da Toxa (O Grove).
-
Campanario de Cálago en Vilanova de Arousa.
-
Pazo de Vista Alegre en Vilagarcía de Arousa.
-
Petróglifos da Pedra das Serpes en Valga.
-
Cruceiro Xacobeo de Pontecesures.
-
Ponte romana de Pontecesures.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ "Ruta do Mar de Arousa e Río Ulla". caminodesantiago.gal. Arquivado dende o orixinal o 10 de setembro de 2015. Consultado o 3 de outubro de 2024.
- ↑ "Requisitos para la Compostela". Camino de Santiago Magazine (blog) (en castelán). 23 de xullo de 2008. Arquivado dende o orixinal o 26 de outubro de 2014. Consultado o 3 de outubro de 2024.
- ↑ 3,0 3,1 "Diploma Traslatio Xacobea" (pdf). fundacionxacobea.com.
Requisitos e condicións para a obtención das cartillas náuticas e o Diploma Traslatio Xacobea establecidas polo Club Náutico de San Vicente do Mar, no traxecto da Ruta Xacobea do Mar de Arousa e Ulla
- ↑ "La Catedral de Santiago, La gran obra del maestro Mateo". nationalgeographic.com.es (en castelán). 9 de decembro de 2019. Consultado o 3 de outubro de 2024.
- ↑ gervasiolopez (21 de setembro de 2011). "La Reina Loba y la llegada del Apóstol Santiago a Galicia". Excursus: Digresiones y Leyendas (blog) (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 24 de decembro de 2014. Consultado o 3 de outubro de 2024.
- ↑ "Códice Calixtino Libro III". codexcalixtinusfacsimil.com (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 26 de outubro de 2014. Consultado o 3 de outubro de 2024.
- ↑ "Barrio Armenio de Jerusalen". guiasdeviajeonline.com (en castelán). 19 de xuño de 2013.
- ↑ "A recuperación dunha ruta". fundacionxacobea.com. Arquivado dende o orixinal o 26 de outubro de 2014. Consultado o 3 de outubro de 2024.
- ↑ "Etapa: Ría de Arousa - Padrón". caminodesantiago.gal. Arquivado dende o orixinal o 30 de setembro de 2015. Consultado o 3 de outubro de 2024.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Guia de Cruceiros Xacobeos en el Camino del mar de Arousa y Ulla (PDF) (en castelán). Textos: Cristóbal Rámirez. Fotografía: Adolfo Enríquez. Fundación Ruta Xacobea do Mar de Arousa e Ulla.