Colecistoquinina

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

A colecistoquinina ou colecistocinina (abreviada como CCK ou CCK-PZ) é unha hormona peptídica do sistema gastrointestinal responsable de estimular a dixestión de graxas e proteínas. Inicialmente descubrironse dúas substancias separadamente ás que se chamou colecistoquinina e pancreocimina, pero viuse máis tarde que eran a mesma molécula, e o nome colecistoquinina pasou a ser o máis usado. A hormona colecistoquinina sintetízana as células I do epitelio mucoso do intestino delgado e libérase no duodeno. Causa a liberación de encimas dixestivos por parte do páncreas, e de bile por parte da vesícula biliar. Tamén actúa como un supresor do apetito. Evidencias recentes suxiren que tamén xoga un papel importante na indución da tolerancia ás drogas opiáceas como morfina e heroína, e está parcialmente implicada en experiencias de hipersensibilidade á dor durante a síndrome de abstinencia de opiáceos.[1][2]

Estrutura[editar | editar a fonte]

A colecistoquinina (CCK) está composta dun número variable de aminoácidos dependendo da modificación postraducional que sufra o produto do xene CCK, preprocolecistoquinina. En realidade, a colecistoquinina é unha familia de hormonas, cada unha identificada polo seu número de aminoácidos; por exemplo, CCK58, CCK33, e CCK8. CCK58 adopta unha configuración hélice-xiro-hélice. A colecistoquinina é moi similar en estrutura á gastrina, outra das hormonas gastrointestinais. Ambas as dúas comparten os mesmos cinco aminoácidos no seu extremo C-terminal.

Funcións[editar | editar a fonte]

A colecistoquinina media en varios procesos fisiolóxicos, como a dixestión e a saciedade. A secreción de colecistoquinina polas mucosas duodenal e intestinal é estimulada polo quimo rico en graxas ou proteínas que chega ao duodeno. Actúa inhibindo o baleirado gástrico e a secreción ácida gástrica e media na dixestión duodenal. Estimula as células células acinares do páncreas para que liberen auga e ións e estimula a secreción dun zume rico en encimas dixestivos. Estes encimas segregados catalizan a dixestión das graxas, proteínas, e carbohidratos. Unha vez que baixan os niveis das substancias que estimularan a liberación de colecistoquinina, a concentración da hormona baixa tamén. A liberación de colecistoquinina é tamén inhibida pola somatostatina.

A colecistoquinina causa ademais o incremento da produción de bile no fígado, e estimula a contracción da vesícula biliar e a relaxación do esfinter de Oddi, o que ten como resultado a liberación de bile no duodeno. Os sales biliares forman micelas (con carácter anfipático), que emulsionan as graxas, o que facilita a súa dixestión e absorción.

Neurobioloxía[editar | editar a fonte]

Funcionando como neuropéptido, a colecistoquinina (CCK) media a saciedade actuando sobre os receptores CCK amplamente distribuídos por todo o sistema nervioso central. Nos humanos, suxeriuse que a administración do CCK causa náusea e ansiedade, e induce un efecto saciante. A CCK-4 utilízase correntemente para inducir a ansiedade nos seres humanos, aínda que as diferentes formas de CCK teñen efectos moi distintos.[3] O mecanismo desta supresión da fame pénsase que é o enlentecemento do baleiramento gástrico.[4]

A colecistoquinina tamén ten efectos estimulatorios sobre o nervio vago, os cales poden ser inhibidos pola capsaicina [5]. Os efectos estimulatorios da colecistoquinina opóñense aos da ghrelina, a cal inhibe o nervio vago [6]. O fragmento tetrapéptido de colecistoquinina CCK-4 (Trp-Met-Asp-Phe-NH2) causa ansiedade cando se administra a humanos, e é usado frecuentemente na investigación científica para inducir ataques de pánico co obxecto de probar a efectividade de novos fármacos ansiolíticos.[7]

Os efectos da colecistoquinina varían dun individuo a outro. Por exemplo, nas ratas, a administración de colecistoquinina reduce significativamente a fame nos machos novos, pero é algo menos efectiva en ratas macho de máis idade, e aínda un pouco menos en femias. Os efectos supresores da fame da colecistoquinina tamén son máis reducidos nas ratas obesas.[8]

Interaccións[editar | editar a fonte]

A colecistoquinina interacciona co receptor da colecistoquinina B.[9][10][11]

Tamén interacciona coa calcineurina no páncreas. A calcineurina á súa vez activará os factores de transcrición NFAT 1-3, que estimularán a hipertrofia e o crecemento do páncreas. A colecistoquinina pode ser estimulada por unha dieta rica en proteínas, ou por inhibidores da protease.[12]

A colecistoquinina interacciona con orexinas, que controlan o apetito e o estado de vixilia e sono.[13] A colecistoquinina parece ter tamén outros efectos indirectos na regulación do sono.[14]

A colecistoquinina non pode cruzar a barreira hemato-encefálica, pero certas partes do hipotálamo e tronco cerebral non están protexidas por dita barreira.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. Kissin I, Bright CA, Bradley EL (2000). "Acute tolerance to continuously infused alfentanil: the role of cholecystokinin and N-methyl-D-aspartate-nitric oxide systems". Anesth. Analg. 91 (1): 110–6. PMID 10866896. doi:10.1097/00000539-200007000-00021. 
  2. Fukazawa Y, Maeda T, Kiguchi N, Tohya K, Kimura M, Kishioka S (2007). "Activation of spinal cholecystokinin and neurokinin-1 receptors is associated with the attenuation of intrathecal morphine analgesia following electroacupuncture stimulation in rats". J. Pharmacol. Sci. 104 (2): 159–66. PMID 17558184. doi:10.1254/jphs.FP0070475. 
  3. Greenough A, Cole G, Lewis J, Lockton A, Blundell J (1998). "Untangling the effects of hunger, anxiety, and nausea on energy intake during intravenous cholecystokinin octapeptide (CCK-8) infusion". Physiol. Behav. 65 (2): 303–10. PMID 9855480. doi:10.1016/S0031-9384(98)00169-3. 
  4. Shillabeer G, Davison JS (1987). "Proglumide, a cholecystokinin antagonist, increases gastric emptying in rats". Am. J. Physiol. 252 (2 Pt 2): R353–60. PMID 3812772. Arquivado dende o orixinal o 24 de xullo de 2008. Consultado o 17 de xaneiro de 2012. 
  5. H. H. Holzer, C. M. Turkelson, T. E. Solomon, H. E. Raybould. Intestinal lipid inhibits gastric emptying via CCK and a vagal capsaicin-sensitive afferent pathway in rats. [1] Arquivado 04 de abril de 2016 en Wayback Machine.
  6. Yukari Date et al. The role of the gastric afferent vagal nerve in ghrelin-induced feeding and growth hormone secretion in rats. Gastroenterology. Volume 123, Issue 4 , Pages 1120-1128, October 2002. [2]
  7. Bradwejn, J. (1993). "Neurobiological investigations into the role of cholecystokinin in panic disorder". Journal of Psychiatry and Neuroscience 18 (4): 178–88. PMC 1188527. PMID 8104032. 
  8. Fink H, Rex A, Voits M, Voigt JP (1998). "Major biological actions of CCK--a critical evaluation of research findings". Exp Brain Res 123 (1–2): 77–83. PMID 9835394. doi:10.1007/s002210050546. 
  9. Harikumar, Kaleeckal G; Clain Jeremy, Pinon Delia I, Dong Maoqing, Miller Laurence J (2005). "Distinct molecular mechanisms for agonist peptide binding to types A and B cholecystokinin receptors demonstrated using fluorescence spectroscopy". J. Biol. Chem. (United States) 280 (2): 1044–50. ISSN 0021-9258. PMID 15520004. doi:10.1074/jbc.M409480200. 
  10. Aloj, Luigi; Caracò Corradina, Panico Mariarosaria, Zannetti Antonella, Del Vecchio Silvana, Tesauro Diego, De Luca Stefania, Arra Claudio, Pedone Carlo, Morelli Giancarlo, Salvatore Marco (2004). "In vitro and in vivo evaluation of 111In-DTPAGlu-G-CCK8 for cholecystokinin-B receptor imaging". J. Nucl. Med. (United States) 45 (3): 485–94. ISSN 0161-5505. PMID 15001692. 
  11. Galés, Céline; Poirot Marc, Taillefer Julien, Maigret Bernard, Martinez Jean, Moroder Luis, Escrieut Chantal, Pradayrol Lucien, Fourmy Daniel, Silvente-Poirot Sandrine (2003). "Identification of tyrosine 189 and asparagine 358 of the cholecystokinin 2 receptor in direct interaction with the crucial C-terminal amide of cholecystokinin by molecular modeling, site-directed mutagenesis, and structure/affinity studies". Mol. Pharmacol. (United States) 63 (5): 973–82. ISSN 0026-895X. PMID 12695525. doi:10.1124/mol.63.5.973. 
  12. Gurda, Grzegorz T.; Guo LiLi, Lee Sae-Hong, Molkentin Jeffery D, Williams John A (2008). "Cholecystokinin Activates Pancreatic Calcineurin-NFAT Signaling In Vitro and In Vivo". Mol. Biol. Cell. (United States) 19 (198–206): 198–205. PMC 2174201. PMID 17978097. doi:10.1091/mbc.E07-05-0430. 
  13. Tsujino N, Yamanaka A, Ichiki K, Muraki Y, Kilduff TS, Yagami K-I, Takahashi S, Goto K, Sakurai T (2005). "Cholecystokinin Activates Orexin/Hypocretin Neurons through the Cholecystokinin A Receptor". The Journal of Neuroscience 25 (32): 7459–7469. PMID 16093397. doi:10.1523/JNEUROSCI.1193-05.2005. 
  14. Kapas, Levente (2010). Metabolic signals in sleep regulation: the role of cholecystokinin (Ph.D thesis). University of Szeged. http://www.phd.szote.u-szeged.hu/Elmeleti_DI/Disszertaciok/2010/de_Levente_Kapas.pdf.

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

  • MeshName - Cholecystokinin [3]