Scorpius

Scorpius
Nome latino	Scorpius
Abreviatura	Sco
Xenitivo	Scorpii
Simboloxía	O Escorpión
Ascensión recta	17 h
Declinación	−40°
Área	497 graos cadrados Rango 33ª
Número de estrelas (magnitude < 3)	15
Estrela máis brillante	Antares (α Sco) (magnitude ap. 0.96)
Choiva de meteoros	Alpha Scorpiidas Omega Scorpiidas
Constelacións lindeiras	Saxitario Ophiuchus Libra Lupus Norma Ara Corona Australis
Visible en latitudes entre +40° e −90° Mellor visibilidade ás 21:00 (9 p.m.) durante o mes de xullo

Scorpius ou Escorpión (símbolo , Unicode ♏), é unha das 88 constelacións. Antigamente esta constelación representábase unida á que hoxe en día se coñece coma Libra (que non existía, crese que foron os romanos os que a inseriron antes que ningunha outra civilización). As estrelas que hoxe en día se coñecen coma alfa e beta Librae representaban as pinzas sur e norte do escorpión, o que lles deu o seu nome actual:

• Alfa librae: Zuben Elgenubi (garra do sur)
• Beta librae: Zuben Elschemali (garra do norte)

Representado deste xeito, o escorpión colgaba apracible e equilibradamente sobre a eclíptica.

Estrelas principais

Representación medieval de Scorpius

• α Sco, coñecida coma Antares. Tratase dunha superxigante vermella de magnitude 0,96 e de clase M1 Iab, cun raio que é de 624 millóns de kms, uns 700 raios solares. Esta estrela debe o seu nome a cor vermella que na antigüidade foi asociada mitoloxicamente con Marte (Ares), críase, pola súa semellanza con este, que ambos eran rivais, polo que se lle deu o nome de O rival de Ares: Anti-Ares ou Antares.
• β Sco, coñecida coma Acrab, en realidade é un sistema quíntuplo de estrelas.
• δ Sco, coñecida coma Dschubba, despois de longo tempo estable en magnitude 2.3, a estrela inflamouse en xullo do 2000 ata unha magnitude de 1.9 en cuestión de poucas semanas. Dende entón tornouse coma estrela variable flutuando entre magnitudes 2,0 e 1,6. Isto significa que a día de hoxe é a segunda estrela máis brillante de constelación.
• ε Sco, chamada tamén Wei, de magnitude 2.29, dista 65 anos luz da Terra, Wei é unha estrela xigante laranxa de tipo espectral K1 III cunha luminosidade (incluída a radiación emitida no infravermello) 72 veces maior ca do Sol. Cun raio entre 13 e 15 veces maior co raio solar.
• ζ¹ Scorpii (ζ1 Sco / HD 152236 / HR 6262) de magnitude aparente 4,77 e tipo espectral B1Iape. Atópase separada 7 minutos de arco de ζ2 Scorpii, coa que non está fisicamente relacionada.
• θ Sco, coñecida coma Sargas, xigante luminosa branco-amarela de tipo espectral F1 II, cunha magnitude aparente é 1.86, atópase a 270 anos luz da Terra.
• λ Sco, chamada tamén coma Shaula, estrela múltiple con tres compoñentes visibles: Lambda Scorpii A, de magnitude aparente 1.62, Lambda Scorpii B a unha distancia de 42 segundos de arco, e Lambda Scorpii C, a unha distancia de 95 segundos de arco de A. Descoñecese se as compoñentes B e C están fisicamente asociadas a A. Lamba Scorpii A é, á súa vez, un sistema estelar triplo.
• κ Sco, coñecida coma Girtab, estrela xigante de tipo espectral B1.5 III e con magnitude aparente 2,39. Situada a uns 460 anos luz da Terra.
• ξ Sco, coñecida coma Grafías. De magnitude visual 4.32, está a 92.5 anos luz.
• ν Sco, coñecida coma Jabbah. De magnitude visual 6.50, está a uns 437 anos luz.
• σ Sco, coñecida coma Al Niyat, de magnitude aparente 2,90, esta estrela forma un sistema estelar cuádruplo.
• τ Scorpii,de magnitude aparente 2,82.
• υ Sco, coñecida coma Lesath, é de magnitude visual 2,64 e dista a uns 519 anos luz.
• 18 Scorpii, estrela cunhas características semellantes ó Sol, é unha estrela anana amarela. Está situada no extremo norte da mesma, preto do límite con Ophiuchus, ó noroeste da estrela Zeta Ophiuchi. Ten magnitude aparente 5,50 e atópase a 45,7 anos luz da Terra.
• Gliese 682, anana vermella situada a pouco máis de 1º da brillante estrela Sargas (θ Scorpii). De magnitude aparente 10.96, non é visible a simple vista. Atópase a 16,34 anos luz de distancia do Sistema Solar, sendo a estrela máis próxima da constelación do Escorpión.

A estrela nun tempo designada coma γ Sco (que está dentro das fronteiras de Libra) é hoxe en día coñecida coma σ Lib. Hai que ter en conta que en tempos da Grecia clásica, a constelación de Libra estaba totalmente dentro de Scorpius (de feito Libra viña sendo o par de pinzas de Scorpius).

λ Sco e υ Sco, as dúas estrelas ó final da cola do escorpión que aparecen moi pechadas entre si, son chamadas moitas veces Ollos de Gato.

Obxectos notables do espazo profundo

• M4, (NGC 6121).
• M6, coñecido coma "Cúmulo da Bolboreta".
• M7, chamado tamén "Cúmulo de Tolomeo".
• M80.
• NGC 6302 (Nebulosa do Insecto), unha das nebulosas planetarias máis complexas que se coñecen, cunha estrela central que ten unha temperatura superior ós 200.000 K.
• Nebulosa Algodón de Azucre (IRAS 17150-3224), protonebulosa planetaria.
• NGC 6231, cúmulo estelar aberto.

Entre os obxectos do 'espazo profundo' que conten Scorpius destacan os cúmulos globulares M4 e M80: só o primeiro deles é visible con prismáticos. Fotograficamente pode observarse unha complexa rede de 'nubes estelares' ó redor de Antares que se estende ata ρ Ophiuchi.

Mitoloxía

Constelación de Scorpio.

A orixe da constelación atópase na lenda de Orión. Segundo unha das versións, Orión o cazador sacouse os ollos nun arrebato de celos, e mentres vagaba cego polo mundo pisou un escorpión que lle trabou co seu aguillón, provocándolle a morte. Os deuses elevaron a Orión e ó escorpión ós ceos colocándoos en extremos opostos da bóveda celeste, de xeito que cando Escorpio sae polo horizonte, Orión ocultase fuxindo do animal que lle causara a morte.

Unha versión máis ampla suxire que Orion tentou violar a Artemis (a Lua), posto que esta atopábase cazando no medio do bosque cando foi vista polo xigante Orion e Artemis no seu afán de defenderse reclamou a axuda dun escorpión, este picou ó xigante mortalmente e liberouna, razón pola cal Artemis, a deusa, colocouno no firmamento.

Véxase tamén

Bibliografía

• Ian Ridpath e Wil Tirion (2007). Stars and Planets Guide, Collins, Londres. ISBN 978-0-00-725120-9. Princeton University Press, Princeton. ISBN 978-0-691-13556-4.

Outros artigos

• Orión (mitoloxía)
• Orión (constelación)

Ligazóns externas

• The Deep Photographic Guide to the Constellations: Scorpius (en inglés)
• Star Tales – Scorpius (en inglés)
• Historia da constelación Scorpius Arquivado 07 de agosto de 2008 en Wayback Machine. (en castelán)