Teherán
Coordenadas: 35°41′46″N 51°25′23″L / 35.69611, -51.42306
| Teherán | |
|---|---|
| تهران | |
 | |
| Torre Milad. | |
| Localización | |
  Teherán | |
| País |  Irán |
| Xeografía | |
| Altitude | 1.200 msnm |
| Superficie | 730 km² |
| Demografía | |
| Poboación | 8.429.807 hab. (2006) |
| Densidade | 9.893 hab/km² |
| Outros datos | |
| Código postal | +9821 |
| Alcalde | Mohammad Bagher Ghalibaf |
| www.tehran.ir | |
Teherán (en persa: تهران) é a capital de Irán. Localízase na aba do macizo de Alborz. Ten unha poboación de 9.000.000 (14.000.000 coa área metropolitana). Teherán é o centro industrial de Irán, concentra máis da metade das industrias do país. En 2001 o metro comezou a operar na cidade.
Índice
Historia[editar | editar a fonte]
Orixes[editar | editar a fonte]
As orixes de Teherán son as dunha aldea preto da cidade de Rey (Ray ou Rhages). O ascenso como centro económico e cultural deveu a partir da destrucción da cidade próxima no 1228 a mans do mongois. A ata entón, pouco mais cunha pequena poboación hortícola con vivenda semitroglodita característica do norte de Irán que aparece citada xa dende o século IX, viuse repentinamente agrandada cos refuxiados que fuxiran de Rey.
Ruy González de Clavijo, o embaixador castelán, descríbea en 1404 como unha cidade grande pero aínda sen muralla, cun pazo timúrida no norte.
Época safávida e capital qajar[editar | editar a fonte]
En 1553 o segundo soberano safádiva, Shah Tahmasp, decide facela unha praza forte e rodéaa dunha gran muralla de 8 km (4,5 km2) e catro portas. Onde se situaba o pazo timúrida levanta unha cidadela (Arg). Tamén fai construír un bazar no centro da cidade, ao sueste da cidadela [1].
En 1795, Agha Mohammed Khan, primeiro Sha da dinastía Qajar faina capital do Imperio Persa por motivos estratéxicos (ameaza rusa na fronteira norte). Pero será o seu sucesor, o Shah Fath Ali o verdadeiro construtor da capital. No Arg, manda construír un conxunto palaciano, o Golestán, e no sueste, xunto ao bazar, unha primeira gran mesquita para a cidade. Co seu sucesor, o Sha Mohammed (1835-1848), Teherán reborda os seus muros con residencias reais e principescas sempre cara ao norte, buscando o clima máis fresco das montañas Elburz e mellores augas dos seus torrentes. Esta dirección será unha tendencia permanente no futuro crecemento da capital.
En 1871 o seguinte monarca, o Sha Nasseredin, mandará destruír as vellas murallas e erixir un novo recinto para acoller a expansión, 19 km en forma de octógono irregular, unha ducia de portas monumentais [2]. Inspirándose no París de Hausmann, pon en marcha obras para o abastecemento de auga, amplos e rectilíneos viais e grandes prazas (Tupkhaneh), co fin de facer de Teherán unha cidade a altura dos tempos.
Século XX: época pahlavi e revolución islámica[editar | editar a fonte]
Cos pahlavis no poder a partir de 1925, a estratexia non fixo máis que afianzarse: Derrúbanse as murallas e no seu lugar trázanse bulevares. Eríxense todo tipo de novos edificios oficiais entre amplas arterias para o tráfico rodado nos novos barrios [3].
En 1969 elabórase un primeiro plan de urbanismo que fundamentalmente define un novo eixo leste-oeste para a metrópole contrastando coa tendencia histórica de expansión cara ao norte. Despois da revolución de 1978, a migración continua de inxentes masas de poboación rural fornecen de man de obra a unha industrialización nese eixo cara ao oeste ata Karaj, e a aparición dunha coroa metropolitana [4].
Transportes[editar | editar a fonte]
Teherán ten tres aeroportos, o Aeroporto Internacional de Mehrabad, o Aeroporto Internacional Imán Khomeini e o Aeroporto Ghal'eh Morghi.
No ano 2001 inaugurouse o metro, que ten cinco liñas e que levaba planificado dende os anos 70[5]
Deporte[editar | editar a fonte]
Teherán foi a sede dos Xogos Asiáticos de 1974.
É a sede de dous equipos de fútbol que disputan a Primeira División do país: o Esteghlal FC, fundado en 1945, e o Persépolis FC, en 1963.
Educación[editar | editar a fonte]
Universidades da provincia de Teherán[editar | editar a fonte]
Administración[editar | editar a fonte]
.png)
| Norte: Distrito 1: • Čizar • Dar Abad • Darake • Darband • Džamaran • Velenjak • Gejtarije • Nobonjad • Tadžriš • Zafaranije Distrito 2: • Farahzad • Shahrara • Giša • Punak-e Bahtari • Sadat Abad • Sadegije • Šahrak-e Garb • Šahrak-e Žandarmeri • Tarašt • Tovhid Distrito 3: • Darus • Davudije • Ehtijarije • Golhak • Vanak • Žordan Distrito 5: • Bulvar-e Firdusi • Džanat Abad • Ekbatan • Punak Distrito 6: • Amir Abad • Aržantin • Jusef Abad • Park-e Lale | Leste: Distrito 4: • Khak Sefid • Hakimije • Lavizan • Ozgol • Pasdaran • Resalat • Šams Abad • Šemiran No • Tehranpars • Zargande Distrito 7: • Abas Abad • Behdžat Abad • Emam Hosein • Sabalan Distrito 8: • Moalem • Narmak • Samangan • Nezam Abad Distrito 13: • Dušan Tape • Niru Havaji • Teheran No • Piroozi Distrito 14: • Čaharsad Dastgah • Dulab • Esfahanak • Horasan • Sad Dastgah | Centro: Distrito 10: • Berjanak • Haft Čenar • Salsabil Distrito 11: • Dohanijat • Laškar • Monirije • Šejh Hadi Distrito 12: • Baharestan • Bazar-e Tehran • Firdusi • Gorgan • Park-e Šar • Pič-e Šemiran Distrito 17: • Emamzade Hasan • Hazane Falah • Kale Morgi | Sur: Distrito 15: • Afsarije • Bisim • Havaran • Kijanšar • Masudije • Moširije Distrito 16: • Ali Abad • Bag-e Azari • Hazane Boharae • Jahči Abad • Nazi Abad Distrito 19: • Abdol Abad • Hava Niruz • Nemat Abad Distrito 20: • Dovlat Abad • Džavanm.-e Kasab • Ebn-e Babavejh • Hazrat-e Abdol-Azim • Sizdah-e Aban | Oeste: Distrito 9: • Džej • Sar-Asjab Distrito 18: • Čahar Bari • Jaft Abad • Šad Abad • Šahrak-e Vali-Asr • Tolid Daru Distrito 21: • Iran Hodro • Tehransar • Vardavard Distrito 22: • Bag-e Hadž-Sejf • Kan • Kuj-e Sazman-e Barname • Parc Čitgar • Pejkanšar • Stadium-e Azadi • Šahrak-e Češme • Šahrak-e Rah-Ahan • Šahrak-e Omid |
A área metropolitana de Teherán abrangue varios departamentos, ou Shahrestān, da Provincia de Teherán, a maior parte da cidade está no departamento de Teherán pero tamén se estende polos de Eslamshahr, Rey e Shemiranat.
O departamento de Teherán limita co Departamento de Shemiranat ao norte, co de Damavand ao leste, cos de Eslamshahr, Pakdasht e Ray ao sur e cos de Karaj e Shahriar ao oeste.
O concello de Teherán (Shahrdāri) está dividido en 22 distritos (Mantaghe) que dispoñen de cadanseu centro administrativo. Ao mesmo tempo divídese en 112 barrios (nāhiye).
Cidades irmandadas[editar | editar a fonte]
 | Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde outubro de 2015.) |
A Habana, Cuba
Pretoria, Suráfrica
Caracas, Venezuela
La Paz, Bolivia
Pequín, China
Minsk, Belarús
Dushanbe, Taxiquistán
Seúl, Corea do Sur
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ http://www.tehran.ir/Portals/25/Image/1386/51/Tehran-1857-M-01.jpg[Ligazón morta]
- ↑ http://www.photoeurasia.com/catalog.php?id=25618&profile=map[Ligazón morta]
- ↑ http://www.iranmap.biz/images/Tehran/Urban_Limits_of_Tehran_from_Safavids_to_1953.jpg
- ↑ http://www.iranmap.biz/images/Tehran/Historical%20Expansion%20of%20the%20City%20of%20Tehran.jpg
- ↑ "Web oficial do metro de Teherán". Arquivado dende o orixinal o 17 de xaneiro de 2014. Consultado o 14 de xaneiro de 2014.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
 |
Commons ten máis contidos multimedia sobre: Teherán |
Outros artigos[editar | editar a fonte]
|
