Muro de Berlín

Muro de Berlín
Fragmento preservado do Muro de Berlín
Presentación
Nome local	Berliner Mauer
Localización	Berlín, Alemaña
Dirección	Atravesaba a cidade de Berlín, desde a Porta de Brandenburgo até Potsdamer Platz
Coordenadas	52°30′58″N 13°22′37″L
Estrutura	Cemento, arame
Propietario	Administrado por varios entes
Uso(s)	Monumento e sitio histórico
Características	Estaba equipado con torres de vixilancia e sistemas de alarma. Ao contrario que outras fronteiras (incluída algunha zona de bosque entre a RFA e a RDA), non tiña sistemas de disparo automático
Declaración	Monumento histórico
Construción
Inicio	13 de agosto de 1961
Data da construción	1961
Estimación de finalización	1961
Remate	9 de novembro de 1989 (inicio da caída)
Remodelación	N/A
Visitantes	Millóns anualmente (turistas e visitantes a sitios preservados en Berlín)
Destruído	1989-1990, oficialmente demolición completada en 1992. Consérvanse numerosos tramos, e mesmo algúns foron vendidos como 'souvenir'.
Dimensións
Altura	Aproximadamente 3.6 metros
Lonxitude	Aproximadamente 155km
Número de plantas	N/A
Equipo
Arquitecto(s)	N/A
Enxeñeiro civil	N/A
Inclúe un centro de documentación e memoriais como o Checkpoint Charlie e a Capela da Reconciliación

O Muro de Berlin (en alemán Die Mauer ou Die Berliner Mauer), foi unha construción civil que supuxo un símbolo vivo da división física da Alemaña da posguerra en dúas entidades, a República Federal Alemá (RFA) e a República Democrática Alemá (RDA). Este muro, alén de dividir a cidade de Berlín ao medio, simbolizaba a división do mundo en dous bloques ou partes: o Bloque Occidental, constituído polos países capitalistas encabezados polos Estados Unidos de América, e o Bloque do Leste, ou Soviético, constituído polos países comunistas, que tiñan á súa fronte a Unión Soviética.

Características

O muro comezou a construírse na madrugada do 13 de agosto de 1961. Estaba formado por 66,5 km de valado metálico, 302 torres de observación, 127 redes metálicas electrificadas con arame e 255 pistas para feros cans de garda.

Consecuencias

A construción do muro marcou o inicio do illamento da parte occidental da cidade de Berlín, illada territorialmente do resto de Alemaña Occidental e provocou unha crise na que os EUA crearon unha ponte aérea para o fornecemento da cidade, por decisión do presidente John F. Kennedy.

Vítimas mortais

Este muro provocou a morte a 80 persoas identificadas (Chris Gueffroy foi a derradeira), 112 ficaron feridas e millares detidas nas diversas tentativas de o atravesar. Tamén morreron nove gardas fronteirizos da RDA, por disparos de fuxitivos ou de gardas da RFA. Un deles, en maio de 1962, foi o garda alemán-oriental Manfred Weiss, tras recibir catro tiros nas costas. Tres meses despois, o mozo Peter Fechter foi acadado cun tiro na cadeira, logo de ter superado os primeiros obstáculos; estando en "terra de ninguén", nun clima de tensión crecente, non foi socorrido por xente de ningún dos lados da fronteira, o que provocou grande indignación internacional. Ese feito tivo moita repercusión na prensa española, que o usou como propaganda anticomunista. Segundo a lenda, "Libre", cantada por Nino Bravo, estaba inspirada nese suceso, pero un dos autores dixo que en realidade se refería á represión na ditadura de Franco.

A caída do muro de Berlín

O muro de Berlín preto da Porta de Brandeburgo, con graffiti, unha semana despois da abertura da fronteira (16 de novembro de 1989).

Graffitis artísticos no muro de Berlín.

Porción do muro de Berlín, en parte destruída, vista dende o lado occidental, cun garda fronteirizo e a porta de Brandeburgo ao fondo (novembro de 1989).

O muro de Berlín caeu na noite do xoves 9 ao venres 10 de novembro de 1989, 28 anos despois da súa construción no ano 1961. A abertura do muro, coñecida en Alemaña co nome de die Wende (O cambio), foi consecuencia das esixencias de liberdade de circulación na ex-RDA e as evasións constantes cara ás embaixadas de capitais de países do Pacto de Praga e Varsovia e pola fronteira entre Hungría e Austria, que impuxo menos restricións dende o 23 de agosto. En setembro, máis de 13 000 alemáns orientais emigraron cara a Hungría. Pouco despois comezaron manifestacións masivas en contra do goberno da Alemaña Oriental, especialmente en Leipzig. O líder da RDA, Erich Honecker, renunciou o 18 de outubro de 1989, sendo substituído días máis tarde por Egon Krenz.

Tras o 6 de novembro fíxose público o proxecto dunha nova lexislación para viaxar, que recibiu duras críticas, e o goberno checoslovaco protestou por vías diplomáticas polo aumento da emigración dende a RDA a través de Checoslovaquia. O SED decidiu, o 7 de novembro, regular as viaxes ao exterior, facilitándoas. O 9 de novembro promulgouse un plan que permitía obter pases para viaxes de visita. Elaborouse un modelo no Consello de Ministros, que se decidiu ese mesmo día iñantes das 18:00 e que debía ser publicado e difundido en forma de circular ás 4:00 do día seguinte polas axencias de noticias, aínda que houbo unha obxección ao procedemento por parte do Ministerio de Xustiza. En paralelo, o modelo do Ministerio foi estudado e aprobado no Comité Central.

O membro do Politburó do SED Günter Schabowski anunciou nunha conferencia de prensa, retransmitida en directo pola televisión de Alemaña Oriental, que todas as restricións foran retiradas e, crendo que poderían pasar sen ningún trámite alén, decenas de miles de persoas foron de inmediato ao muro, onde os gardas fronteirizos non se atreveron a disparar e por fin abriron os puntos de acceso. Schabowski acabou a conferencia de prensa ás 18:53. Atopábanse sobre o podio xunto a Schabowski os membros do Comité central do SED Helga Labs, Gerhard Beil e Manfred Banschak. A cuestión remitiuse ás actas da conferencia de prensa.

O correspondente da axencia italiana ANSA, Riccardo Ehrman, preguntou sobre o dereito de viaxe. En abril de 2009, Ehrman declarou que iñantes recibira unha chamada telefónica na que se lle dicía que fixese unha pregunta sobre a lei de viaxes:

Señor Schabowski, cre vostede que foi un erro introducir a Lei de Viaxes hai uns días?

Referíase a unha lei de permisos de viaxe moi confusa que provocara un éxodo de milleiros de alemáns a través das fronteiras de Checoslovaquia e Hungría. Schabowski sacou uns papeis do peto e repetiu que, para evitar máis leas, os cidadáns da RDA poderían ir ao oeste, esta vez sen pasaporte nin visado: só amosando o carné de identidade ou un documento parecido. Schabowski leu un proxecto de lei do Consello de Ministros que tiña diante ás 18:57:

As viaxes privadas ao estranxeiro pódense autorizar sen a presentación dun xustificante, motivo de viaxe ou lugar de residencia. As autorizacións serán emitidas sen demora. Difundiuse unha circular a este respecto. Os departamentos da Policía Popular responsábeis dos visados e do rexistro do domicilio foron instruídos para autorizar sen atraso os permisos permanentes de viaxe, sen que as condicións actualmente en vigor deban cumprirse. As viaxes de duración permanente poden facerse en todo posto fronteirizo coa RFA.

Á pregunta do xornalista Riccardo Ehrman (díxose que a formulou o reporteiro Peter Brinkmann):

Wann tritt das in Kraft? (Cando entra en vigor?)

Schabowski botou unha ollada ás súas notas e contestou:

Das tritt nach meiner Kenntnis, ist das sofort... Unverzüglich. (Até onde eu sei, isto é de inmediato... Sen demoras).

Schabowski cometeu un erro, xa que non leu a segunda páxina do documento, na que se estabelecía que a medida tiña efecto a partir do día seguinte.

Grazas aos anuncios das radios e televisións da RFA e Berlín Oeste baixo o título «O Muro está aberto!», moitos miles de berlineses do Leste presentáronse nos postos de control e esixiron pasar tamén. Nin as tropas de control de fronteiras nin os funcionarios do ministerio encargados de regulalas estaban informados. Sen unha orde, baixo a presión da xente, o punto de control de Bornholmerstraße abriuse ás 23:00, seguido doutros puntos de paso, tanto en Berlín como na fronteira coa RFA. Numerosos telespectadores puxéronse en camiño. Malia todo, a verdadeira avalancha tivo lugar á mañá seguinte. Moitos durmiron fóra da casa toda a noite para asistir á abertura da fronteira o 10 de novembro de 1989.

Os cidadáns da RDA foron recibidos con entusiasmo pola poboación do Oeste. A maioría dos bares próximos ao muro daban cervexa gratis e os descoñecidos abrazábanse entre si. Na euforia desa noite, moitos occidentais escalaron o muro. Cando se coñeceu a noticia da abertura, interrompeuse a sesión vespertina do Bundestag en Bonn e os deputados entoaron en forma espontánea o himno de Alemaña.

Véxase tamén

Outros artigos

• Disolución da URSS
• Reunificación alemá

Ligazóns externas

• Geheimsache Mauer - die Geschichte einer deutschen Grenze | 30 Jahre Mauerfall : Documental de Christoph Weinert, de Canal ARTE (en alemán)
• La construcción del Muro de Berlín (Versión en castelán para RTVE do documental de Christoph Weinert, en youtube.com)

---

Este artigo sobre historia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---