Guerra civil chinesa

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Guerra civil chinesa
國共內戰
Guó-Gòng Nèizhàn
(Kuomintang-Communist Civil War)
Parte de Segunda guerra mundial
e da Guerra fría

Seguindo as agullas do reloxo, desde arriba. Soldados comunistas na batalla de Siping, tropas Huis gobernamentais, Mao Tse Tung durante os anos 30 do século XX, Chiang Kai-shek inspeccionando as filas, o xeneral Su Yu do Exército Popular de Liberación inspeccionando a fronte pouca antes da Campaña de Menglianggu.
Data
Lugar Taiwán República da China
Resultado Vitoria total do bando comunista
Casus belli Fin da alianza entre nacionalistas e comunistas contra Xapón
Cambios territoriais Establecemento da República Popular da China e exilio dos nacionalistas á illa de Taiwán, recreando a República da China
Belixerantes
1927-36,1946-47
194749
1949–50

Apoiado por:
Estados Unidos de América Estados Unidos

1927–36

Apoiado pola:
Unión Soviética


1946–49 

Apoiado pola:
Unión Soviética Unión Soviética


1949–50

Apoiado pola:
Unión Soviética Unión Soviética

Líderes
Forzas en combate
4 300 000 (xullo de 1945)[4]
2 500 000 (1946)[5]
3 650 000 (xuño de 1948)[4]
1 490 000 (xuño de 1949)[4]
1 200 000 (xuño de 1945)[4]
1 200 000 (1946)[5]
2 800 000 (xuño de 1948)[4]
4 000 000 (xuño de 1949)[4]
Baixas
c. 1.5 millóns (1948–49)[6] c. 250,000 (1948–49)[6]

A guerra civil chinesa, foi unha guerra civil que tivo lugar na China entre as forzas leais ao Kuomintang (ou Partido Nacionalista Chinés) (KMT), que gobernaban na República da China e as forza leais ao Partido Comunista Chinés (PCCh).[7] Este conflito iniciouse en agosto de 1927 despois da Expedición do Norte, dirixida polo xeneralísimo Chiang Kai-shek, e, esencialmente, terminou cando cesaron as grandes hostilidades en 1950.[8] Xeralmente pódese dividir en dúas etapas: a primeira desde 1927 ata 1937 e a segunda desde 1946 ata 1950 coa segunda guerra sino-xaponesa (1-07-1937-9-09-1945) separándoos. A guerra foi un importante punto de inflexión na historia da China moderna, cun cesamento non oficial das hostilidades entre os bandos, quedando finalmente baixo control dos comunistas a China continental (incluída a illa de Hainan), onde se proclamou o novo réxime da República Popular da China (RPC), mentres os nacionalistas lograban manter o control sobre os territorios insulares de Taiwán, Pescadores e varias illas costeiras da provincia de Fujian, territorios nos que se mantivo ata a actualidade o réxime da República da China (RdC). Tamén causou un enfrontamento político e militar duradeiro entre os dous lados do estreito de Taiwán, coa RdC en Taiwán e a RPC na China continental que declaran oficialmente ser o goberno lexítimo de toda a China.

Orixes[editar | editar a fonte]

A primeira Fronte Unida[editar | editar a fonte]

Sun Yat-sen na Academia Militar de Whampoa.

Sun Yat-sen, líder do Kuomintang (KMT), buscou o auxilio das potencias estranxeiras para vencer aos señores da guerra que se fixeran co control no norte da China por mor da caída da dinastía Qing, tras a abdicación do último emperador, Puyi.[9] As democracias occidentais ignoraron os esforzos do líder nacionalista para atraerse a súa axuda. Con todo, en 1921 Sun Yat-sen recorreu á Unión Soviética. Facendo uso do pragmatismo político, os líderes soviéticos lanzaron unha política ambigua en virtude da cal apoiaban o KMT de Sun ao mesmo tempo que ao recentemente fundado Partido Comunista da China (PCCh). Os soviéticos esperaban a consolidación dos comunistas pero estaban preparados para a vitoria de calquera dos dous bandos. Deste xeito iniciouse a loita polo poder entre os nacionalistas e os comunistas.

En 1923 unha declaración conxunta en Shanghai de Sun e do representante soviético Adolf Iofe comprometeu a Unión Soviética a prestar axuda para a unificación nacional da China.[10] Os asesores soviéticos -o máis prominente dos cales, Mikhail Borodin, era axente da Komintern- empezaron a chegar á China en 1923 para apoiar a reorganización e consolidación do KMT segundo a liña trazada polo Partido Comunista da Unión Soviética. O PCCh recibira da Komintern instrucións de cooperar co KMT e aos seus membros animábaselles a unirse a eles sempre que os partidos mantivesen as súas identidades, formando así a Primeira Fronte Unida entre os dous partidos.[11] Os membros comunistas permitíuselles unirse ao KMT sobre unha base individual.[10] O PCCh en si aínda era un partido pequeno na época, tiña uns 300 membros en 1922 e tan só 1.500 en 1925.[12] O KMT en 1923 tiña 50.000 membros.[12] O KMT, co apoio soviético, creou en Moscova a Universidade Sun Yat-sen para formar os futuros cadros políticos. Os asesores soviéticos axudaron os nacionalistas para crear un instituto político destinado á formación de propagandistas en técnicas de mobilización de masas e en 1923 enviaron a Chiang Kai-shek a Moscova[13] para levar a cabo estudos militares e políticos durante varios meses. Chiang fora un dos lugartenentes de Sun Yat-sen desde os días da sociedade secreta Tongmenghui ou Alianza unida, o movemento político precursor do KMT. Ao regreso de Chiang Kai-shek, a finais de 1923, este tomou parte na creación da Academia Militar de Whampoa (inaugurada o 1 de maio de 1924) nos arredores de Cantón, cidade sede do goberno durante a alianza KMT-PCCh.[13] En 1924, Chiang Kai-shek pasa a dirixir a academia e desta forma iníciase o seu ascenso cara á posición de sucesor de Sun Yat-sen como líder do KMT e unificador de toda a China baixo o goberno nacionalista.

Os soviéticos proporcionaron á academia moito material educativo, organización e equipo, incluíndo municións.[13] Tamén proporcionaron educación en moitas das técnicas de mobilización masiva. Con esta axuda, Sun Yat-sen foi capaz de levantar un "exército dedicado o partido", co que esperaba derrotar militarmente os señores da guerra. Os membros do PCCh tamén estaban presentes na academia, e moitos deles convertéronse en instrutores, entre eles Zhou Enlai, que foi nomeado instrutor político.[14]

Con todo, despois de que Sun Yat-sen morrese (1 de marzo de 1925), o KMT dividiuse en movementos esquerdistas e dereitistas. Os membros do KMT tiñan medo de que os soviéticos estivesen a tratar de destruír o KMT desde o interior usando o PCCh. O PCCh comezou entón movementos en oposición á Expedición do Norte, e aprobou unha resolución na súa contra nunha reunión do partido.

Logo, en marzo de 1927, o KMT celebrou a súa segunda reunión de partido onde os soviéticos axudaron a aprobar resolucións contra a Expedición e frear o poder de Chiang. Pronto, o KMT estaría claramente dividido.

Expedición do Norte (1926-1928) e cisma no KMT[editar | editar a fonte]

A principios de 1927, a rivalidade entre o KMT e o PCCh levounos a unha división nas filas revolucionarias. O PCCh e os membros á esquerda do KMT decidiran trasladar a sede do goberno do KMT de Guangzhou a Wuhan, onde a influencia comunista era máis forte.[12] O 7 de abril, Chiang Kai-shek e varios outros líderes do KMT sostiveron unha reunión, durante a cal propuxeron que as actividades comunistas eran social e economicamente disruptivas e tiñan que ser desfeitas para que a revolución nacional continuase. O 12 de abril, en Xangai, o KMT foi purgado de esquerdistas, por orde do xeneral Bai Chongxi, coa detención e execución de centos de membros do PCCh.[15] O PCCh referiuse a isto como o Incidente do 12 de abril ou o Masacre de Xangai.[16] Este incidente ampliou a brecha entre Chiang Kai-shek e Wang Jingwei, outro señor da guerra que controlaba a cidade de Wuhan.

Eventualmente, a á esquerda do KMT tamén expulsou membros do PCCh do goberno de Wuhan, que á súa vez foi derrubado por Chiang Kai-shek. Chiang Kai-shek, na súa calidade de comandante en xefe do Exército Nacional Revolucionario (ENR), iniciou a Expedición do Norte que levaba tempo postergada. Era unha acción en contra dos señores da guerra e pretendía a unificación da China baixo o mando do KMT. O KMT renovou a súa campaña contra os señores da guerra e capturou Pequín en xuño de 1928.[17] Pronto, a maior parte da China do Leste estivo baixo control do goberno central de Nanjing, que pronto recibiu o recoñecemento internacional como único goberno lexítimo da China. O goberno do KMT anunciou, de acordo con Sun Yat-sen, a fórmula para as tres etapas da revolución: unificación militar, tutela política e democracia constitucional.[18]

Insurxencia comunista (1927-1937)[editar | editar a fonte]

Tropas do ENR disparando artillaría contra as forzas comunistas

Durante a década de 1920, os activistas do PCCh refuxiáronse na clandestinidade ou fuxirón o campo, onde fomentaron unha rebelión armada. A rebelión do PCCh contra o goberno nacionalista comezou o 1 de agosto de 1927 en Nanchang, Jiangxi.[1][19] Do levantamento de Nanchang xurdiu a formación dun exército rebelde comunista, o Exército Vermello dos Traballadores e Campesiños Chineses, que máis tarde se convertería no Exército Popular de Liberación. O 4 de agosto, as forzas do Exército Vermello abandonaron Nanchang e dirixíronse cara ao sur nun ataque contra Guangdong. As forzas gobernamentais rapidamente recuperaron Nanchang mentres as forzas rebeldes escapaban ao campo.[1] Unha reunión do PCCh o 7 de agosto confirmou a intención do partido de tomar o poder pola forza, seguida por unha violenta campaña anticomunista do goberno de Wang Jingwei en Wuhan a partir do 8 de agosto. O 14 de agosto, Chiang Kai-shek ante a falta de apoios por parte da xunta militar de Nanjing retirouse á súa aldea natal. Máis adiante o PCCh fixo outros intentos para tomar as cidades de Changsha, Shantou e Guangzhou. O Exército Vermello formado por soldados amotinados do antigo Exército Revolucionario Nacional (ERN), así como campesiños armados estableceu o control ao longo de varias áreas do sur da China.[19] Mentres tanto as forzas do KMT seguian tentando acabar coas rebelións.[19] Entón, en setembro, Wang Jingwei foi forzado a saír de Wuhan e o 7 de setembro produciuse unha insurrección armada sen éxito coñecida como a revolta da colleita do outono, liderada por Mao Tse Tung.[20] Mikhail Borodin volveu en outubro, outra vez, á Unión Soviética vía Mongolia. En novembro, Chiang Kai-shek foi a Shanghai e invitou a Wang a unirse a el. O 11 de decembro, o PCCh comezou o levantamento de Cantón, establecendo un soviet alí ao día seguinte, pero o 13 de decembro perdeu a cidade tras un contraataque baixo as ordes do xeneral Zhang Fakui. O 16 de decembro, Wang Jin fuxiu a Francia. Agora había tres capitais na China: Pequín que era a capital da república internacionalmente recoñecida, outra en Wuhan gobernada polo PCCh e o KMT de esquerdas e outra en Nanjing rexida polo réxime de dereitas do KMT e que seguiría sendo a capital do KMT durante a próxima década.[21][21][22]

Isto marcou o comezo dunha loita armada que durou dez anos, coñecida na China continental como a "guerra civil dos dez anos" (十年内战) que terminou co incidente de Xi'an cando Chiang Kai-shek foi forzado a formar a Segunda Fronte Unida contra as forzas invasoras do Xapón. En 1930 a guerra das Chairas Centrais estalou como un conflito interno do KMT, conflito que foi levado a cavo por Feng Yuxiang, Yan Xishan e Wang Jingwei que buscaban eliminar os focos restantes da actividade comunista mediante unha serie de cinco campañas de cerco.[23] A primeira e segunda campaña fallaron e a terceira foi abortada debido ao incidente de Mukden. A cuarta campaña (1932-1933) logrou algúns éxitos temperáns, pero os exércitos de Chiang foron maltratados cando tentaron penetrar no corazón da República Popular da China de Mao. Durante estas campañas, as columnas do KMT penetraron rapidamente nas zonas comunistas, pero foron facilmente absorbidas pola grandeza do campo e non puideron consolidarse.

Por último, a finais de 1934, Chiang lanzou unha quinta campaña que implicou o cerco sistemático da rexión soviética de Jiangxi con fortíns militares.[24] A diferenza de campañas anteriores en que penetrarón profundamente nun único golpe, esta vez as tropas do KMT pacientemente construen fortificacións, separadas unhas cinco millas, para cercar os ámbitos comunistas e cortar as subministracións de materiais e fontes de alimentos.[24]

En outubro de 1934, as forzas do PCCh aproveitarón os espazos que deixaba o anel de fortificacións que estaban protexidos polas forzas dun aliado do señor da guerra de Chiang Kai-shek, en lugar das tropas regulares do KMT e rompeu o cerco. Os xefes dos exercitos eran remisos a desafiar ás forzas comunistas por temor a perder aos seus propios homes e non perseguiron o PCCh con moito fervor. Ademais, as principais forzas do KMT estaban preocupadas por aniquilar o exército de Zhang Guotao, que era moito máis grande que o de Mao. A retirada militar masiva das forzas comunistas durou un ano e recorriu o que Mao estimou nuns 12.500 km (25.000 Li); este feito foi coñecido como a longa marcha.[25] A longa marcha foi unha retirada militar asumida polo Partido Comunista da China, liderada por Mao Zedong para fuxir da persecución ou ataque do exército do Kuomintang. Esta consistío nunha serie de marchas, durante as cal numerosos exércitos comunistas que estaban no sur se retirarón cara ao norte e oeste. Durante a marcha sobre Jiangxi a fronte do primeiro exército, liderado por unha comisión militar inexperta, estaba á beira da aniquilación polas tropas de Chiang Kai Shek cuxas tropas atopabanse en Jiangxi. Os comunistas, baixo o mando de Mao Zedong e Zhou Enlai, "escaparón na súa fuxida retirandose cara ao oeste e norte, polo que terían percorrido máis de 9.000 km en 370 días". A ruta pasou por algúns dos terreos máis difíciles do oeste da China fuxindo cara ao oeste, e logo cara ao norte en dirección Shaanxi. En novembro de 1935, pouco despois de establecerse no norte de Shaanxi, Mao fíxose cargo oficialmente da posición de liderado que ostentaba Zhou Enlai no Exército Vermello. Despois dunha importante reorganización dos papeis oficiais, Mao converteuse no presidente da Comisión Militar, con Zhou e Deng Xiaoping como vicepresidentes. Isto marcou a posición de Mao como o líder preeminente do partido, con Zhou nunha segunda posición respecto del.[Cómpre referencia]

A marcha terminou cando o PCCh chegou ao interior de Shaanxi. O exército de Zhang Guotao, que tomou unha ruta diferente a través do noroeste da China, foi en gran parte destruído polas forzas de Chiang Kai-shek e os seus aliados: os hui, grupo étnico que se compón principalmente por musulmáns da fe sunní e da camarilla Ma (coñecida como a familia de señores da guerra Ma). Ao longo do camiño, o exército comunista confiscou bens e armas dos señores da guerra e señoríos locais, mentres recrutaba campesiños e pobres, solidificando o seu chamamento ás masas. Das 90.000 a 100.000 persoas que iniciaron a longa marcha desde a República China Soviética, só preto de 7.000-8.000 chegaron a Shaanxi.[26] Os restos das forzas de Zhang finalmente uníronse a Mao en Shaanxi, pero co seu exército practicamente destruído, Zhang, mesmo como membro fundador do PCCh, nunca puido desafiar a autoridade de Mao. Esencialmente, esta gran fuxida fixo de Mao o líder indiscutible do Partido Comunista da China.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. 1,0 1,1 1,2 China at War: An Encyclopedia. 2012. p. 295. 
  2. "China". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, Inc. 15 November 2012. 
  3. Gui, Heng Bin (2008). Landing on Hainan Island. Great Wall Press. 
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Hsiung, James C. Levine, Steven I. [1992] (1992). M.E. Sharpe publishing. Sino-Japanese War, 1937–1945. ISBN 1-56324-246-X.
  5. 5,0 5,1 Uppsala conflict data expansion. Non-state actor information. Codebook pp. 5-6
  6. 6,0 6,1 Lynch, Michael (2010). The Chinese Civil War 1945–49. Osprey Publishing. p. 91. ISBN 978-1-84176-671-3. Arquivado dende o orixinal o 02 de xaneiro de 2016. Consultado o 04 de xaneiro de 2017. 
  7. Gay, Kathlyn. [2008] (2008). 21st Century Books. Mao Zedong's China. ISBN 0-8225-7285-0. pg 7
  8. Hutchings, Graham. [2001] (2001). Modern China: A Guide to a Century of Change. Harvard University Press. ISBN 0-674-00658-5.
  9. So, Alvin Y. Lin, Nan. Poston, Dudley L. Contributor Professor, So, Alvin Y. [2001] (2001). The Chinese Triangle of Mainland China, Taiwan and Hong Kong. Greenwood Publishing. ISBN 0-313-30869-1.
  10. 10,0 10,1 March, G. Patrick. Eastern Destiny: Russia in Asia and the North Pacific. [1996] (1996). Greenwood Publishing Group. ISBN 0-275-95566-4. pg 205.
  11. Hsiung, James C. (1992). China's Bitter Victory: The War With Japan, 1937–1945. New York: M.E. Sharpe publishing. ISBN 1-56324-246-X. 
  12. 12,0 12,1 12,2 Fairbank, John King. [1994] (1994). China: A New History. Harvard University Press. ISBN 0-674-11673-9.
  13. 13,0 13,1 13,2 Chang, H.H. Chang. [2007] (2007). Chiang Kai Shek – Asia's Man of Destiny. ISBN 1-4067-5818-3. pg 126
  14. Ho, Alfred K. Ho, Alfred Kuo-liang. [2004] (2004). China's Reforms and Reformers. Greenwood Publishing Group. ISBN 0-275-96080-3. pg 7.
  15. Brune, Lester H. Dean Burns, Richard Dean Burns. [2003] (2003). Chronological History of U.S. Foreign Relations. Routledge. ISBN 0-415-93914-3.
  16. Zhao, Suisheng. [2004] (2004). A Nation-state by Construction: Dynamics of Modern Chinese Nationalism. Stanford University Press. ISBN 0-8047-5001-7.
  17. Guo, Xuezhi. [2002] (2002). The Ideal Chinese Political Leader: A Historical and Cultural Perspective. Greenwood Publishing Group. ISBN 0-275-97259-3.
  18. Theodore De Bary, William. Bloom, Irene. Chan, Wing-tsit. Adler, Joseph. Lufrano Richard. Lufrano, John. [1999] (1999). Sources of Chinese Tradition. Columbia University Press. ISBN 0-231-10938-5. pg 328.
  19. 19,0 19,1 19,2 Lee, Lai to. Trade Unions in China: 1949 To the Present. [1986] (1986). National University of Singapore Press. ISBN 9971-69-093-4.
  20. Blasko, Dennis J. [2006] (2006). The Chinese Army Today: Tradition and Transformation for the 21st Century. Routledge. ISBN 0-415-77003-3.
  21. 21,0 21,1 Esherick, Joseph. [2000] (2000). Remaking the Chinese City: Modernity and National Identity, 1900–1950. University of Hawaii Press. ISBN 0-8248-2518-7.
  22. Clark, Anne Biller. Clark, Anne Bolling. Klein, Donald. Klein, Donald Walker. [1971] (1971). Harvard Univ. Biographic Dictionary of Chinese communism. Original from the University of Michigan v.1. Digitized Dec 21, 2006. p 134.
  23. Lynch, Michael Lynch. Clausen, Søren. [2003] (2003). Mao. Routledge. ISBN 0-415-21577-3.
  24. 24,0 24,1 Manwaring, Max G. Joes, Anthony James. [2000] (2000). Beyond Declaring Victory and Coming Home: The Challenges of Peace and Stability operations. Greenwood Publishing Group. ISBN 0-275-96768-9. px 58
  25. Zhang, Chunhou. Vaughan, C. Edwin. [2002] (2002). Mao Zedong as Poet and Revolutionary Leader: Social and Historical Perspectives. Lexington books. ISBN 0-7391-0406-3. p 65, p 58
  26. Bianco, Lucien. Bell, Muriel. [1971] (1971). Origins of the Chinese Revolution, 1915–1949. Stanford University Press. ISBN 0-8047-0827-4. pg 68

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]


Este artigo tan só é un bosquexo
 Este artigo sobre historia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
 Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.