Pedro, conde de Barcelos
 | Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde abril de 2019.) |
.png)  | |
| Nome orixinal | (pt) Pedro Afonso de Portugal |
|---|---|
| Biografía | |
| Nacemento | 1288 (Gregoriano) |
| Morte | 1354 (Gregoriano) (65/66 anos) Lamego |
| Lugar de sepultura | Mosteiro de São João de Tarouca (pt)  |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | Reino de Portugal |
| Actividade | |
| Ocupación | historiador , poeta , trobador , aristócrata |
| Lingua | Lingua galego-portuguesa |
| Familia | |
| Familia | Casa de Borgoña |
| Pai | Dinis de Portugal |
| Irmáns | Constança de Portugal (pt) , Afonso IV de Portugal e Afonso Sánchez |
Pedro Afonso, conde de Barcelos, nado en 1287 e finado en Lalim en 1354, foi un nobre portugués, segundo algunhas fontes o primeiro fillo natural de Dinís de Portugal e de Gracia Froes (de identificación insegura). Poeta e trobador como seu pai, tivo un papel de relevo na vida política e sobre todo cultural do seu tempo, ficando a deberlle unha boa parte dos máis importantes textos da literatura medieval galego-portuguesa.
Traxectoria[editar | editar a fonte]
O seu primeiro e breve casamento con Branca Peres, herdeira de gran parte da fortuna dos Sousa, tornouno, á súa morte (1305), un dos homes máis ricos do reino. Ese estatuto foi consolidado co segundo casamento, coa aragonesa Maria Ximenes, de quen no entanto se separaría a curto prazo, por desentendementos varios. Viviu o resto da súa vida con Teresa Anes, a súa concubina, e non tivo descendencia.
Exiliado en Castela por motivos relacionados co conflito que opuxo a Dinís co príncipe herdeiro Afonso IV de Portugal, tomou contacto coas actividades culturais da corte castelá, que prolongaba o intenso labor do seu bisavó Afonso X de León e Castela, o Sabio.
Regresado do exilio en 1322, retomou a posesión de todos os seus bens, que foran confiscados. Pouco despois da morte de seu pai (1325), afastouse gradualmente da corte do medio irmán, con quen entra en disidencia (a pesar de que participara ao seu lado na batalla do Salado en 1340). Refuxiouse nos seus pazos de Lalim, que transformou nun centro cultural importante. É de aí que está datado o seu testamento (marzo de 1350) e onde morreu, en 1354. Xace sepultado no convento de São João de Tarouca, nun túmulo decorado nos laterais con escenas de caza do xabaril.
Legado[editar | editar a fonte]
O legado cultural do conde de Barcelos é un dos máis importantes da Idade Media peninsular. Pedro foi certamente o compilador (ou polo menos o último compilador) das cantigas dos trobadores galego-portugueses. No seu testamento deixa ub Livro de Cantigas ao seu sobriño, Afonso XI de Castela, que se pensa é o arquetipo dos cancioneiros manuscritos que chegaron até nós; ese cancioneiro nunca chegou á posesión de Afonso XI e non se sabe do seu paradeiro. Excelente trobador, Pedro deixou catro cantigas de amor e seis cantigas de escarnio, onde o humor (coa malicia característica do xénero) se alía a un notábel sentido rítmico e musical.
De Lalim terían aínda saído dúas outras obras fundamentais da historia e cultura galego-portuguesas. Unha é o chamado Livro de Linhagens do conde D. Pedro (1340-1344), unha recompilación da xenealoxía das principais familias nobres de Portugal inseridas no contexto peninsular e universal. A outra obra debida ao conde é a Crónica Xeral e Crónica e Castela, unha crónica histórica en que é descrita a historia dos varios reinos ibéricos e da Reconquista, enfatizándose o papel dos reis portugueses na cruzada contra o islam. Os dous libros son de alta cualidade narrativa e representan puntos altos da prosa medieval galego-portuguesa.
O recoñecemento da cualidade da obra de Pedro na Idade Media é evidenciado polo feito de que tanto o Livro de Linhages como a Crónica sufriron varios acrecentos posteriores en Portugal e foron traducidas varias veces ao castelán. Até a actualidade os investigadores continúan estudando a obra do conde tanto polos datos historiográficos como polo seu nivel narrativo.
