Andróxeno
Os andróxenos son os compostos naturais ou sintéticos, xeralmente hormonas esteroides, que estimulan ou controlan o desenvolvemento e mantemento das características do macho nos vertebrados ao unirse aos receptores de andróxenos das células de certos tecidos. Isto inclúe a actividade dos órganos sexuais accesorios do macho e o desenvolvemento das características sexuais secundarias. Os andróxenos son tamén os esteroides anabólicos orixinais e os precursores de todos os estróxenos, os cales son as hormonas sexuais femininas. As femias tamén producen pequenas cantidades de andróxenos. O principal andróxeno é a testosterona, e outros menos importantes son a dihidrotestosterona e a androstenediona.
Tipos
[editar | editar a fonte]
Un subgrupo de andróxenos son os andróxenos adrenais, que son esteroides de 19 carbonos sintetizados na zona reticular do córtex adrenal, que funcionan como hormonas esteroides febles ou precursores de hormonas esteroides, e entre os que están a deshidroepiandrosterona (DHEA), deshidroepiandrosterona sulfato (DHEAS), e a androstenediona.
O andróxeno principal é a testosterona. Nos mamíferos, a testosterona prodúcese principalmente nos testículos dos machos e nos ovarios das femias, aínda que se segregan pequenas cantidades polas glándulas adrenais. É a hormona sexual principal masculina e un esteroide anabólico. Nos homes, a testosterona desempeña un papel chave no desenvolvemento dos tecidos reprodutivos masculinos como os testículos e próstata, e na promoción dos caracteres sexuais secundarios tales como o incremento da masa muscular e ósea e o crecemento do pelo corporal.[1] Ademais, a testosterona é esencial para a saúde e o benestar[2] e tamén para a prevención da osteoporose.[3]
Ademais da testosterona, outros andróxenos son:
- Deshidroepiandrosterona (DHEA): unha hormona esteroide producida no córtex adrenal a partir do colesterol. É o precursor dos estróxenos naturais.
- Androstenediona (Andro): esteroide producido polos testículos, córtex adrenal, e ovarios. A androstenediona convértese metabolicamente en testosterona e outros andróxenos, e é tamén o esqueleto básico da estrona.
- Androstenediol: é un metabolito esteroide que se pensa que actúa como principal regulador da secreción de gonadotropinas. Existen o 4-androstenediol e o 5-androstenediol.
- Androsterona: un subproduto químico orixinado durante a degradación dos andróxenos, ou derivado da proxesterona. Exerce tamén un certo efecto masculinizante, pero con 1/7 da potencia da testosterona. Atópase aproximadamente en iguais cantidades no plasma e urina de machos e femias.
- Dihidrotestosterona (DHT): un metabolito da testosterona producido no córtex adrenal, e un andróxeno máis potente cá testosterona en canto á súa unión ao receptor de andróxenos.
Funcións
[editar | editar a fonte]Desenvolvemento do macho
[editar | editar a fonte]Formación dos testículos
[editar | editar a fonte]Durante o desenvolvemento dos mamíferos, as gónadas poden inicialmente orixinar tanto ovarios coma testículos.[4] Nos humanos, aproximadamente na 4ª semana de embarazo os rudimentos gonadais están presentes no mesoderma intermedio ao lado dos riles en desenvolvemento. Aproximadamente na 6ª semana, os cordóns sexuais epiteliais desenvólvense orixinando os testículos en formación, que incorporan as células xerminais que emigran cara ás gónadas. Nos machos, certos xenes do cromosoma Y, fundamentalmente o xene SRY, controlan o desenvolvemento do fenotipo masculino, incluíndo a conversión das gónadas iniciais bipotenciais en testículos. Nos machos, os cordóns sexuais invaden completamente as gónadas en desenvolvemento.
Produción de andróxenos
[editar | editar a fonte]As células epiteliais derivadas do mesoderma dos cordóns sexuais nos testículos en desenvolvemento diferéncianse en células de Sertoli, que funcionan dando apoio á formación de esperma. Unha poboación menor de células non epiteliais aparece entre os túbulos na 8ª semana de desenvolvemento fetal, e convértese en células de Leydig, que axiña empezan a producir andróxenos.
Efectos dos andróxenos
[editar | editar a fonte]Os andróxenos funcionan como hormonas parácrinas requiridas polas células de Sertoli para apoiar a produción de esperma. Tamén se requiren para a masculinización do feto masculino en desenvolvemento (por exemplo, para a formación do pene). Baixo a influencia dos andróxenos, os restos do mesonefros, os condutos de Wolff, desenvólvense orixinando o epidídimo, o conduto deferente e as vesículas seminais. Esta acción dos andróxenos é apoiada por unha hormona segregada polas células de Sertoli chamada AMH (hormona antimülleriana), que impide que os condutos de Müller dos embrións machos se desenvolvan orixinando trompas de Falopio e outras partes do aparato reprodutor feminino, e que, polo contrario, neles só se desenvolvan os condutos de Wolff, os cales orixinarán partes do aparato reprodutor masculino. A AMH e os andróxenos cooperan para permitir o descenso normal dos testículos ao escroto.
Regulación no embrión
[editar | editar a fonte]Antes do inicio da produción polo embrión da hormona luteinizante (LH) da hipófise ou pituitaria, que ocorre nas semanas de xestación 11–12, a gonadotropina coriónica humana (hCG) promove, xa na 8ª semana, a diferenciación das células de Leydig e a súa prdución de andróxenos. A acción dos andróxenos nos tecidos diana a miúdo implica a conversión de testosterona en 5α-dihidrotestosterona (DHT).
Espermatoxénese
[editar | editar a fonte]Durante a puberdade, aumenta a produción de andróxenos, LH e hormona estimulante dos folículos (FSH) e os cordóns sexuais fanse ocos, formando os túbulos seminíferos, e as células xerminais empezan a diferenciarse en espermatozoides. Durante a idade adulta, os andróxenos e a FSH actúan cooperativamente sobre as células de Sertoli dos testículos apoiando a produción de esperma.[5] Poden utilizarse suplementos de andróxenos exóxenos como un contraceptivo masculino. Os niveis elevados de andróxenos causados por estes suplementos poden inhibir a produción de LH e bloquear a produción de andróxenos endóxenos polas células de Leydig. Sen os niveis altos locais de andróxenos nos testículos producidos polas células de Leydig, os túbulos seminíferos poden dexenerar e orixinar infertilidade. Por esta razón, moitos parches de andróxenos transdérmicos se aplican no escroto.
Inhibición da deposición de graxa
[editar | editar a fonte]Os machos tipicamente teñen menos graxa corporal cás femias. Estudos recentes indican que os andróxenos inhiben a capacidade dalgúns adipocitos de almacenar lípidos ao bloquearen unha vía de transdución de sinais que normalmente apoia o funcionamento normal do adipocito.[6] Ademais, os andróxenos, pero non os estróxenos, aumentan os receptores beta adrenérxicos e diminúen os receptores alfa adrenérxicos, o que causa un incremento nos niveis de adrenalina/noradrenalina debido á falta da retroalimentación negativa do receptor alfa-2 e diminúe a acumulación de graxa debido a que a adrenalina/noradrenalina actúan sobre os receptores beta indutores da lipólise.
Masa muscular
[editar | editar a fonte]Os machos tipicamente teñen máis masa de músculo esquelético cás femias. Os andróxenos promoven o agrandamento das células do músculo esquelético e probablemente actúan de maneira coordinada sobre varios tipos celulares do músculo esquelético.[7] Un tipo de células que transmite sinais hormonais que xeran músculo é o mioblasto. Os niveis altos de andróxenos incrementan a expresión do receptor de andróxenos. A fusión dos mioblastos xera miotubos, nun proceso que está ligado cos niveis de receptor de andróxenos.[8]
Polo seu efecto anabolizante, o Comité Olímpico Internacional prohibiu o uso de varios andróxenos aos deportistas.
Cerebro
[editar | editar a fonte]Os niveis circulantes de andróxenos poden influír no comportamento humano porque algunhas neuronas son sensibles ás hormonas esteroides. Os niveis de andróxenos foron implicados na regulación do comportamento agresivo humano [6] e da libido (aínda que a súa influencia sobre a agresividade é discutida). De feito, os andróxenos poden alterar a estrutura do cerebro de varias especies, como ratos, ratas e primates, producindo diferenzas sexuais.[9] Numerosos informes indican que os andróxenos por si sós poden alterar a estrutura do cerebro;[10] porén, é difícil identificar que diferenzas neuroanatómicas se deben aos andróxenos e cales aos estróxenos, a causa do potencial de interconversión que teñen eses dous grupos de hormonas.
Insensibilidade aos andróxenos nos humanos
[editar | editar a fonte]Cando un feto co cariotipo masculino XY ten unha capacidade anormalmente reducida de responder aos andróxenos, isto pode orixinar varios trastornos, como infertilidade ou varias condicións de fenotipos intersexuais, xa que non se desenvolven ben as súas características masculinas como sería normal nun individuo XY.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Mooradian AD, Morley JE, Korenman SG (1987). "Biological actions of androgens". Endocr. Rev. 8 (1): 1–28. PMID 3549275. doi:10.1210/edrv-8-1-1.
- ↑ Bassil N, Alkaade S, Morley JE (2009). "The benefits and risks of testosterone replacement therapy: a review". Ther Clin Risk Manag 5 (3): 427–48. PMC 2701485. PMID 19707253.
- ↑ Tuck SP, Francis RM (2009). "Testosterone, bone and osteoporosis". Front Horm Res 37: 123–32. PMID 19011293. doi:10.1159/000176049.
- ↑ Scott F. Gilbert, Susan R. Singer (2000). Scott F. Gilbert, ed. Developmental Biology (6th ed.). Sinauer Associates - Sunderland, Massachusetts. ISBN 0-87893-243-7.
- ↑ Stephen Nussey and Saffron Whitehead (2001). Saffron A. Whitehead and Stephen Nussey, ed. Endocrinology: an integrated approach. British Institute of Organ Studies - Oxford. ISBN 1-85996-252-1.
- ↑ 6,0 6,1 Singh R, Artaza JN, Taylor WE; et al. (2006). "Testosterone inhibits adipogenic differentiation in 3T3-L1 cells: nuclear translocation of androgen receptor complex with beta-catenin and T-cell factor 4 may bypass canonical Wnt signaling to down-regulate adipogenic transcription factors". Endocrinology 147 (1): 141–54. PMID 16210377. doi:10.1210/en.2004-1649.
- ↑ Sinha-Hikim I, Taylor WE, Gonzalez-Cadavid NF, Zheng W, Bhasin S (2004). "Androgen receptor in human skeletal muscle and cultured muscle satellite cells: up-regulation by androgen treatment". The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism 89 (10): 5245–55. PMID 15472231. doi:10.1210/jc.2004-0084.
- ↑ Vlahopoulos S, Zimmer WE, Jenster G; et al. (2005). "Recruitment of the androgen receptor via serum response factor facilitates expression of a myogenic gene". The Journal of Biological Chemistry 280 (9): 7786–92. PMID 15623502. doi:10.1074/jbc.M413992200.
- ↑ Cooke B, Hegstrom CD, Villeneuve LS, Breedlove SM (1998). "Sexual differentiation of the vertebrate brain: principles and mechanisms". Frontiers in Neuroendocrinology 19 (4): 323–62. PMID 9799588. doi:10.1006/frne.1998.0171.
- ↑ Zuloaga DG, Puts DA, Jordan CL, Breedlove SM (2008). "The role of androgen receptors in the masculinization of brain and behavior: what we've learned from the testicular feminization mutation". Hormones and Behavior 53 (5): 613–26. PMC 2706155. PMID 18374335. doi:10.1016/j.yhbeh.2008.01.013.
