República Cisalpina
Repubblica Cisalpina (it)  | |||||
| Localización | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Capital | Milán | ||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 3.239.572 (1797) | ||||
| Lingua oficial | lingua italiana | ||||
| Datos históricos | |||||
| Precedido por | |||||
| Creación | 29 de xuño de 1797 | ||||
| Disolución | 25 de xaneiro de 1802 | ||||
| Sucedido por | República Italiana | ||||
| Moeda | Milanese scudo (en)  | ||||
A República Cisalpina foi unha República irmá, un Estado satélite da Primeira República Francesa creado o 29 de xuño de 1797 por Napoleón Bonaparte, pola unión das repúblicas Cispadana e Transpadana.
Situada no norte de Italia, con capital en Milán, comprendía un territorio duns 40.000 km² atravesados polo río Po. Dispoñía dun exército integrado por tropas francesas e autóctonas.
Tomou o nome de República Italiana o 26 de xaneiro de 1802, e despois o de Reino de Italia o 17 de marzo de 1805.
Desapareceu como estado despois da definitiva derrota de Napoleón na batalla de Waterloo, en xuño de 1815, e tras o Congreso de Viena o seu territorio foi asignado ao Imperio austríaco.
Historia[editar | editar a fonte]
Antecedentes históricos[editar | editar a fonte]
O seu estado antecesor, o Ducado de Milán (o Milanesado, na bibliografía española), historicamente reclamado por Francia, despois da morte de Carlos II pasou a Filipe de Anjou, ao que se opuxo o Arquiduque Carlos de Austria quen tamén tiña pretensións á coroa española.
O 26 de setembro de 1706 as tropas austríacas tomaron Milán, que pasou a mans do Arquiduque de Austria. Esta situación de dominación austríaca confirmouse legalmente no tratado de Utrecht. O ducado foi definitivamente ratificado como posesión dos Habsburgo polo tratado de Baden de 1714. Así permaneceu até a súa conquista por parte de Napoleón Bonaparte, durante as Guerras napoleónicas, en 1796.
Primieira República[editar | editar a fonte]
Despois de derrotar os austríacos e os sardos e de impoñer a estes útimos a paz de Cherasco (28 de abril de 1796), Napoleón Bonaparte remodelou a súa propia autoridade cambiando o rostro político da Italia do norte. Creou, ao norte do río Po, a República Transpadana e, ao sur deste río, a República Cispadana.
O 29 de xuño de 1797 ambas as repúblicas uníronse para dar lugar ao nacemento da República Cisalpina, á cal se uniron máis tarde Brescia, o Ducado de Mantua, Ferrara e a Romaña. Finalmente, a nova república acrecentouse máis, o 22 de outubro de 1797, coa incorporación da Valtelina e dos condados de Chiavenna e Bormio, que proclamaran o 19 de xuño a súa separación e independencia das Ligas grisoas (aliadas da Confederación dos XIII cantóns suízos).
Esta república, coa capital en Milán, seguía o modelo francés dun Directorio de cinco membros asistido dun Gran Consello. De feito, era unha emulación pura e simple da organización republicana de Napoleón Bonaparte. Un tratado asinado o 21 de febreiro de 1798 impuxo á república o mantemento dun exército francés de 25.000 homes, dun exército nacional de 22.000 homes e o pagamento de 18 millóns.[Cómpre referencia]
A República Cisalpina foi recoñecida por Austria polo tratado de Campoformio (17 de outubro de 1797) que obtén a cambio o que quedaba da efémera República de Venecia, nacida o 29 de xuño e 1797. Esta primeira República Cisalpina desapareceu na primavera de 1799 cando Milán foi retomado polos austro-rusos o 29 de abril.
Segunda República[editar | editar a fonte]
Durante a segunda campaña de Italia, a República Cisalpina foi disolta despois da derrota do xeneral Jean Victor Marie Moreau na batalla de Cassano polos exércitos de austro-rusos (Segunda Coalición). Os exécitos da Coalición entraron o 28 de abril de 1799 en Milán, e o goberno austríaco restableceuse durante un ano. Despois da batalla de Marengo (14 de xuño de 1800) a República Cisalpina foi restaurada, quedando reducida na rexión de Pesaro, que pasou aos Estados Pontificios, pero aumentada o 7 de setembro de 1800 coa adición de Novara, separada do Piemonte. O tratado de Lunéville (9 de febreiro de 1801) fixou a súa fronteira oriental no río Adige, con todos os territorios da cidade de Verona incluídos.
Relacións cos suízos[editar | editar a fonte]
As relacións coa Confederación dos XIII cantóns suízos foron difíciles debido ás pretensións hexemónicas da República Cisalpina, que pretendía reunir nun só Estado as persoas que tiñan a mesma cultura e a mesma lingua. O obxectivo era, pois, anexionar os territorios suízos do sur dos Alpes. Iso conduciu á ocupación de Campione d'Italia e á anexión da Valtelina. Un golpe de man para intentar anexionar Lugano intentouse en 1797, pero coa creación da República Helvética as pretensións reducíronse a algunhas tentativas de ocupación do distrito de Mendrisio.
A fin da República[editar | editar a fonte]
A República Cisalpina, rebautizada como República Italiana o 26 de xaneiro de 1802, Bonaparte fíxose proclamar presidente na consulta de Lión, sendo Francesco Melzi d'Eril o vicepresidente.[1]
O verdadeiro obxectivo de Melzi era liberarse da presenza napoleónica, obter a plena independencia e unir a Península Itálica nun Estado único. O goberno de Melzi propoñíase crear unha administración moderna e un exército nacional; para iso introduciu o servizo militar obrigatorio, medida que foi moi mal recibida pola poboación.
Melzi d'Eril estaba rodeado de homes capaces e leais, como Ferdinando Marescalchi, Giuseppe Prina e Alessandro Trivulzi, pero tivo que enfrontarse aos ataques de Joachim Murat, que comandaba o exército francés en Italia e que fixo todo o posíbel para desacreditalo ante o seu cuñado Napoleón.
A Cisalpina esperaba entón expandirse cara ao oeste, a costa do Piemonte e do ducado de Parma, Plasencia e Guastalla.
Porén, o primeiro cónsul francés decide o contrario e decreta a anexión a Francia do Piemonte (11 de setembro de 1802) e de Parma (9 de outubro) e, despois, tamén do Lacio, a Umbría e a costa do Tirreno.[2]
A breve vida da República Cisalpina, convertida en República Italiana, remata tres anos despois, o 18 de marzo de 1805, cando Napoleón proclama o Reino de Italia,[2] despois de coroarse como emperador. El mesmo convértese no seu rei, con Eugène de Beauharnais como vicerrei.
O reino subsiste até a revolta da fin de abril de 1814, e o vicerrei Eugène de Beauharnais renuncia entón a suceder a unha coroa da que Napoleón abdica algunhas semanas máis tarde.[3]
En abril de 1815, o rei de Nápoles, Joachim Murat, á cabeza dun exército para tratar de liberar Italia, reocupar as partes meridionais e centrais do antigo reino de Italia e restablecer as antigas administracións departamentais. Pero ao mes seguinte, despois da derrota dos seus exércitos na batalla de Tolentino (2 e 3 de maio de 1815), Murat vese obrigado a abandonar o seu reino, o 25 de maio, para volver a Francia.[4]
Cara á unificación italiana[editar | editar a fonte]
Tras a derrota definitiva de Napoleón na batalla de Waterloo, en 1815 o territorio foi cedido ao Imperio austríaco no Congreso de Viena, aínda que pronto foi obxectivo do nacionalismo italiano, sendo conquistado polo reino do Piemonte durante as guerras que levaron á unificación italiana.
Constitucións da república[editar | editar a fonte]
Primeira Constitución[editar | editar a fonte]
O 8 de xullo de 1797 foi adoptada a constitución cisalpina, segundo o modelo da francesa de 1795.
A forma institucional do Estado era, por tanto, un calco da Constitución francesa do ano III: trátase dunha forma de goberno directorial.
O territorio foi dividido en departamentos, nos que eran elixidos os xuíces de paz e os maxistrados. Os electores, un habitante por cada 200, elixían dous consellos: o dos Anciáns ou Séniores (Seniori) e o dos Xuniores (Giuniori).
O primeiro estaba composto por de 40 a 60 membros e tiña por función a aprobación das leis e de promover as eventuais variacións da carta constitucional; o segundo estaba formado por de 50 a 120 membros e a súa funcción era a de propoñer as leis. Os actos comúns que realizaban ambos os consellos eran a aprobación dos tratados, a elección do Directorio e o establecemento dos impostos.
O Directorio estaba formado por cinco ministros e representaba o poder executivo. A autoridade suprema residía, porén, no comandante das tropas francesas na Lombardía.
O calendario republicano francés foi tamén adoptado.
O Directorio estaba formado por homes políticos locais como o duque Gian Galeazzo Serbelloni e Francesco Melzi d'Eril, no tanto que para o corpo lexislativo foron elixidos personaxes célebres come os homes de letras Pietro Verri e Giuseppe Parini, e científicos como Alessandro Volta e Lorenzo Mascheroni.
Proclamación de Bonaparte[editar | editar a fonte]
A República Cisalpina estivo durante moitos anos baixo o dominio da Casa de Austria
A República Francesa sucédena por dereito de conquista. Agora renuncia a este dereito, e a República Cisalpina é libre e independente. Recoñecida por Francia e polo seu emperador, será pronto igualmente recoñecida polo resto de Europa.
— Proclamación do xeneral Buonaparte (que máis tarde se converteu no preámbulo da Constitución da República Cisalpina), Montebello, 11 Mesidor, ano V (29 de xuño de 1797).[5]
O Directorio executivo da República francesa, non contento con que se empregue a súa influencia, e as vitorias dos exércitos republicanos, para garantir a existencia política da República Cisalpina, estende a súa atención aínda máis; e convencida de que, se a liberdade é a primeira das bendicións, a revolución que se espera é o maior dos males, que deu á xente da Cisalpina a súa Constitución peculiar, resultante da sabedoría da nación máis iluminada. Dun réxime militar, as persoas da Cisalpina pasan a un constitucional.
Para que esta transición non experimente ningún perigo, nin estea exposta á anarquía, o Directorio executivo aínda que adecuado para designar, polo momento, aos membros do goberno e do corpo lexislativo, a xente debe, despois dun lapso dun ano, poder elixir os postos vacantes, de conformidade coa Constitution.
Durante un gran número de anos non existía ningunha república en Italia. Foi extinguido o lume sagrado da liberdade, e a mellor parte de Europa estaba baixo o xugo de estranxeiros. Corresponde á República Cisalpina mostrar ao mundo pola súa sabedoría, a súa enerxía e a boa organización dos seus exércitos, que a Italia moderna non dexenerou e é aínda digna da liberdade.
Asinado: Buonaparte.
Segunda Constitución[editar | editar a fonte]
A primeira Constitución da república non tivo unha longa vida. O 14 de Frutidor do ano VI (31 de agosto de 1798), o embaixador francés Claude Joseph Trouvé (que só tiña trinta anos) destituíu o Directorio e ao día seguinte promulgou unha nova Constitución cun poder executivo máis forte. Os departamentos numeráronse outra vez (agora eran 11), cubrindo grandes zonas xeográficas: Olona (Milán), Alto Po (Cremona), Serio (Bérgamo), Adda e Oglio (Morbegno), Mella (Brescia), Mincio (Mantua), Panaro (Módena), Crostolo (Reggio), Reno (Boloña), Basso Po (Ferrara) e Rubicone (Forlì).
Os membros dos directorios locais foron reducidos a tres, e os concellos dos municipios de entre 3.000 e 10.000 habitantes foron disolvidos. Trouvé designou o novo Directorio, que tiña máis poderes, e un novo Parlamento composto por dous consellos: Anziani ("anciáns" ou Seniires) e Giuniori ("mozos" ou Xuniores). O primeiro estaba composto por 40 membros elixidos xunto coa directiva anterior. O segundo tiña 80 membros.
Un novo golpe de estado, intentado polo xeneral francés Guillaume Marie-Anne Brune en outono, foi rexeitado polo Directorio francés o 17 de Frimario (7 de decembro).
Tratado de alianza coa República Francesa[editar | editar a fonte]
Formalmente a República Cisalpina era un Estado independente aliado de Francia, pero o tratado de alianza entre ambos os estados sancionaba de feito a dependencia da nova república da francesa.
Os termos do tratado son favorábeis para Francia, que mantiña o control da policía e dispoñía dunha gornición militar de 25.000 homes cuxa carga financeira era asumida pola República Cisalpina, a cal debería ademais formar, equipar e manter a súa propia forza armada de 33.000 homes que participaba nas campañas napoleónicas.
O 4 de marzo de 1798, o Directorio cisalpino presentou o tratado ante o Consello dos Xuniors para a súa ratificación. O Consello, que estaba claramente en contra do tratado, pospón a votación durante varios días pero, debido ás ameazas do xeneral Louis-Alexandre Berthier, aproba o tratado. A reacción do Consello de Anciáns é moi diferente que, expresando a súa profunda gratitude a Francia, rexeitou o tratado, considerando que o novo estado non era capaz de asumir os onerosos gastos impostos. Esta posición desencadea a ira do exército francés do Directorio parisiense: os Seniores son acusados de ter discursos sediciosos e o xeneral Berthier ameaza con impoñer un goberno militar. O xeneral Berthier foi substituído por Guillaume Marie-Anne Brune que, apenas chegou, destituíu varios Xuniores e Seniores e así obtén a aprobación do Tratado. O 8 de xuño de 1798, o tratado foi ratificado.
Territorios e economía[editar | editar a fonte]
O territorio da República na súa máxima extensión compoñíase do antigo Ducado de Milán (exrepública Transpadana), do Ducado de Módena e de Reggio Emilia, Boloña, Ferrara e Rávena (ex-Legacións pontificias), dos principados de Massa e Carrara, do territorio de Mantua e dos territorios comprendidos entre os ríos Adda e Adige, entre os que estaban Verona, Rovigo, e a Valtellina.
O Estado dividíase en 20 departamentos, estendíase en 1797 por unha superficie de 42.500 km² e contaba cunha poboación de 3.240.000 habitantes. A capital era Milán, que era o centro máis importante e o máis poboado (ao redor de 124.000 habitantes en 1765). O país era economicamente próspero a pesar dos espolios dos ocupantes durante os séculos anteriores; a súa economía baseábase nunha agricultura cerealista, cunha forte presenza de sericicultura e de zootecnia. A actividade artesanal tradicional era sólida e o desenvolvemeto da industria da seda, florecente.
Bandeiras[editar | editar a fonte]
A República Cisalpina herdou as cores das Repúblicas Cispadana e Transpadana, que son as mesmas que as da bandeira da actual República Italiana, nacida na onda das ideas xacobinas e napoleónicas que viñan de Francia.
-
República Cispadana -
República Transpadana -
República Cisalpina -
-
.svg)
A bandeira da República Cisalpina foi modificada durante a República Italiana de 1802-1805, porque recordaba demasiado a bandeira francesa e parecía demasiado revolucionaria.
As bandeiras de todos estes estados consérvanse no Museo del Tricolore[6] de Reggio Emilia.
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Catherine Brice (1992): Histoire de l'Italie. Hatier, pp. 304-305.
- ↑ 2,0 2,1 Catherine Brice (1992): Histoire de l'Italie. Hatier. p. 307.
- ↑ Catherine Brice (1992): Histoire de l'Italie. Hatier. p. 309.
- ↑ Catherine Brice (1992): Histoire de l'Italie. Hatier. p. 310.
- ↑ John Debrett (1798): A Collection of State Papers Relative to the War Against France Now Carrying on by Great Britain and the Several Other European Powers.
- ↑ "Museo del Tricolore". Arquivado dende o orixinal o 03 de decembro de 2013. Consultado o 24 de agosto de 2016.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
 |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: República Cisalpina  |
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- Louis Bergeon, François Furet e Reinhart Koselleck (1976): Historia Universal 26. La época de las Revoluciones Europeas. 1780-1848. Ed. Siglo XXI de España. ISBN 978-84-323-0219-0
- T .C. W. Blanning (1996): The French Revolutionary Wars, 1787-1801. Hodder Education Publishers; ISBN 0-340-64533-4.
