Lingua arromanesa
| Lingua arromanesa | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| limba armãneascã | |||||||||
|
Instancia de
| |||||||||
| Propiedades | |||||||||
|
Número de falantes
| |||||||||
|
Alfabeto
| |||||||||
|
Estado de lingua da UNESCO
| |||||||||
| Clasificación lingüística | |||||||||
| Xeografía | |||||||||
|
Orixinario de
Condado de Fier
Município de Vinica (pt) Município de Bitola (pt) Tesalia Épiro Município de Gevgelija (pt) Concello de Ohrid Município de Kumanovo (pt) Município de Resen (pt) Município de Prilep (pt) Município de Sveki Nikole (pt) Florina (pt) Kozani (pt) Distrito de Tirana Distrito de Gjirokastër Condado de Korçë Pela (pt) Unidade periférica de Ioannina Grevena (pt) Trikala (pt) Kastoria Municipality (en) Emátia (pt) concello de Struga | |||||||||
| Identificadores | |||||||||
| |||||||||
| Wikidata | |||||||||
O arromanés,[1] tamén coñecido como macedorromanés[1] (limba armãneascã, armãneashti ou armãneshce) é un idioma do conxunto das linguas romances orientais falado no Sueste de Europa por 300 mil persoas do pobo arromanés. O arromanés está clasificado como definitivamente en perigo polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO.[2]
Comparte semellanzas co romanés, mais a diferenza deste que tivo influencias das linguas eslavas, o arromanés tivo influencia do grego. Algúns filólogos non o consideran un idioma separado, senón só un dialecto arcaico do romanés. Unha das súas características fonéticas peculiares é a perda do f- inicial latino (do mesmo xeito que en castelán): ferrum → her ("ferro"), aínda que este mesmo trazo compárteo tamén co meglenorromanés.
Este idioma é falado en comunidades espalladas entre os seguintes estados: Estados Unidos, Francia, Australia, Alemaña, Grecia, Bulgaria, Romanía, Macedonia do Norte, Albania e Serbia; tal dispersión explícase porque durante séculos a maior parte dos arromaneses (chamados outrora polos eslavos "kutzovalacos" e, dadas as semellanzas no seu modo de vida cos rom ou xitanos, "tsintaros") viuse forzada a un modo de vida transhumante en carromatos, seguindo circuítos dentro do sur da Península dos Balcáns.
Exemplo da lingua
[editar | editar a fonte]- Tatã a nostru
- cai eshci pi tser,
- s-ayisascã numa a Ta,
- s-yinã Amirãrilja a Ta,
- s-facã vreare-a Ta,
- cum pi tserlu,
- ashi sh-pisti loc.
- Pãne-a nostrã atsea di cathi dzuã dã-nã-u sh-azã
- shi ljartã-nã amãrtiile-a noastre
- ashi cum lji-ljirtãm sh-a amãrtoshlor a noshci.
- Shi nu nã-du la pirazmo,
- ala aveaglji-nã di atsel arãulu.
- Cã a Ta easte Amirãrilja shi puteare
- a Tatãlui shi Hiljlui shi a Ayului Spirit,
- torã, totãna shi tu eta-a etilor.
- Amen.
- Tuti iatsãli umineshtsã s-fac liberi shi egali la nãmuzea shi-ndrepturli. Eali suntu hãrziti cu fichiri shi sinidisi shi lipseashti un cu alantu sh-si poartã tu duhlu-a frãtsãljiljei.
(Artigo 1 da Declaración Universal dos Dereitos Humanos)
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ 1,0 1,1 "Arromanés". TERGAL. Consultado o 23 de outubro de 2019.
- ↑ Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]| Existe unha versión da Wikipedia en Lingua arromanesa |
Outros artigos
[editar | editar a fonte] Este artigo sobre lingüística é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír. |
