Valle de Villaverde

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Modelo:Xeografía políticaValle de Villaverde
Imaxe

Localización
Editar o valor em Wikidata Mapa
 43°13′56″N 3°16′57″O / 43.2323, -3.2824Coordenadas: 43°13′56″N 3°16′57″O / 43.2323, -3.2824
EstadoEspaña
Comunidade autónomaCantabria Editar o valor em Wikidata
Exclave deCantabria Editar o valor em Wikidata
Enclave enBiscaia e País Vasco Editar o valor em Wikidata
CapitalValle de Villaverde (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
Contén a división administrativa
Poboación
Poboación254 (2023) Editar o valor em Wikidata (13,03 hab./km²)
Xeografía
Superficie19,5 km² Editar o valor em Wikidata
Altitude190 m Editar o valor em Wikidata
Comparte fronteira con
Organización política
• Mayor of Valle (en) Traducir Editar o valor em WikidataPedro Luis María Llaguno Artolachipi Editar o valor em Wikidata
Identificador descritivo
Código postal39880 Editar o valor em Wikidata
Fuso horario
Código INE39101 Editar o valor em Wikidata

Valle de Villaverde (oficialmente, até 2005 denominado Villaverde de Trucíos)[1] é un concello da comunidade autónoma de Cantabria, situado na comarca de Asón-Agüera. Como enclave cántabro no País Vasco limita cos municipios biscaíños da comarca das Encartacións de Carranza, Arcentales e Trucíos.

Na parte meridional do municipio sitúase a fonte do río Agüera, cuxo val ten altitudes de máis de 400 metros. O municipio é atravesado de oeste a leste pola liña de ferrocarril FEVE Santander-Bilbao.

Localidades[editar | editar a fonte]

Historia[editar | editar a fonte]

A área das Encartacións, onde se enclava Valle de Villaverde, estivo habitada en tempos prerromanos polos autrigones, non polos cántabros.[1]

O val foi adquirido a mediados do século XV por Pedro Fernández de Velasco, segundo conde de Haro, deixando de pertencer ao Señorío de Biscaia, ao que foran vinculando a comarca durante a Idade Media, o cal é o antecedente da actual situación como enclave cántabro no País Vasco. Durante o Trienio liberal e a creación dos municipios, o territorio recibiu o nome de Villaverde de Trucíos (en 2005 recuperou o nome de Valle de Villaverde). En 1833, ao producirse a división provincial, Villaverde, como antigo señorío, foi unido á provincia de réxime común máis próxima, Santander.[1]

A zona foi devastada durante a Terceira Guerra Carlista. En 1875 o val foi o escenario dunha batalla entre o exército, que pretendía tomar Valmaseda, e as milicias carlistas, que se saldou coa vitoria carlista. Poucos edificios sobreviviron.[1][2]

Patrimonio[editar | editar a fonte]

Do patrimonio histórico artístico do municipio destaca a igrexa de Santa María, en ruínas debido ás batallas carlistas de 1875 que se produciron na zona e ao paulatino abandono posterior.[3]

Demografía[editar | editar a fonte]

Evolución demográfica
1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2007
726 738 741 764 757 756 756 565 464 459 367 383

Fonte: INE

Política[editar | editar a fonte]

Ao igual que o Enclave de Treviño (un enclave burgalés situado en Álava), este territorio é reclamado por algúns partidos nacionalistas vascos como propio, aínda que o presidente da comunidade autónoma de Cantabria, Miguel Ángel Revilla, e as forzas políticas maioritarias de Cantabria son totalmente opostos a cesión.

En 1979, durante a elaboración do Estatuto de Autonomía do País Vasco (o "estatuto de Guernica") os deputados nacionalistas vascos Xabier Arzalluz (PNV) e Juan María Bandrés (Euskadiko Ezkerra), afirmaron que o artigo 8 do estatuto, que prevía a agregación "á Comunidade Autónoma do País Vasco doutros territorios ou municipios que estiveran enclavados na súa totalidade dentro do territorio da mesma" redactárase para permitir a incorporación de Treviño a Álava e de Villaverde a Biscaia.[4]

Posteriormente, durante a década dos oitenta e principios da dos noventa, realizáronse varios intentos para integrar o concello en Biscaia. O 26 de setembro de 1986 seis dos sete concelleiros do municipio (tres socialistas, un do Partido Demócrata Popular, un de Coalición Popular e un do Partido Rexionalista de Cantabria), presidido por Piedad González (PSC-PSOE), acordaron solicitar a incorporación de Villaverde á comunidade autónoma do País Vasco e o abandono da de Cantabria.[5] A Deputación Foral de Biscaia apoiou a resolución municipal,[6] mais a Asemblea de Cantabria, en sesión plenaria celebrada o 20 de outubro do mesmo ano, rexeitou totalmente a petición.[7][8]

A oposición dos partidos políticos cántabros provocou que os seus representantes no municipio (como a alcaldesa, Piedad González) abandonasen as súas respectivas formacións.[9] Nas eleccións municipais de 1987, agrupacións de electores que apoiaban a incorporación a Biscaia obtiveron a maioría dos sufraxios,[10] repetindo González como alcaldesa, nesta ocasión á fronte da Agrupación Unitaria Independente. Con González ao mando, o pleno do concello do 30 de outubro de 1987 acordou solicitar a convocatoria dun referendo para acordar a integración en Biscaia.[8] Unicamente a Unión para o Progreso de Cantabria de Juan Hormaechea mostrara a súa non oposición a dita integración.[11] En 1988, o Consello de Ministros rexeitou tomar en consideración a solicitude para celebrar un referendo.[12] Este acordo do Consello de Ministros foi recorrido pola Deputación Foral de Biscaia e polo Concello de Villaverde de Trucios ante o Tribunal Supremo. As pretensións dos demandantes foron desestimadas en sendas sentenzas do 22 de xaneiro de 1993,[12] e do 24 de febreiro de 1997.[13]

Nas eleccións ao Parlamento Europeo de 2009, Coalición por Europa obtivo 98 votos, PSOE 33 votos, PP 21 votos e Iniciativa Internacionalista 9 votos.

As seguintes táboas mostran os resultados das eleccións municipais celebradas no 2003 e no 2007.

Eleccións municipais, 25 de maio de 2003
Partido Votos % Concelleiros
PRC 259 84,09 % 6
PP 38 12,34 % 1
  • Alcalde electo: Pedro María Llaguno Artolachipi (PRC).
Eleccións municipais, 27 de maio de 2007
Partido Votos % Concelleiros
PRC 238 71,90 % 6
IU 59 17,82 % 1
  • Alcalde electo: Pedro María Llaguno Artolachipi (PRC).

Notas[editar | editar a fonte]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Valle de Villaverde: Historia, cantabria102municipios.com. Consultado o 9 de setembro de 2010.
  2. Valle de Villaverde - Patrimonio Civil, cantabria102municipios.com. Consultado o 9 de setembro de 2010.
  3. Valle de Villaverde - Patrimonio Relixioso, cantabria102municipios.com. Consultado o 9 de setembro de 2010.
  4. Partidos políticos no proceso autonómico de Castela e León. 1975 - 1983 Arquivado 24 de febreiro de 2012 en Wayback Machine., de Mariano González Clavero (2002). Tese doutoral na Universidade de Valladolid, Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes. p. 501. Consultado o 9 de setembro de 2010.
  5. Villaverde de Trucios presenta querela por calumnias contra o presidente rexional (por chamarlles traidores), El País, 2 de novembro de 1986.
  6. Referendum sobre o "traspaso" dun municipio cántabro a Biscaia, ABC, 2 de outubro de 1986
  7. "Boletín Oficial da Asemblea Rexional de Cantabria, 7 de xaneiro de 1988, número 3, páxina 17" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 21 de marzo de 2012. Consultado o 08 de setembro de 2010. 
  8. 8,0 8,1 Historia de Villaverde de Trucíos, Enciclopedia Dixital Ilustrada do País Vasco "Auñamendi"
  9. Villaverde de Trucios, unha "illa" santanderina en Biscaoa, El País, 2 de agosto de 1987.
  10. Eleccións municipais de maio de 1987 en Villaverde de Trucios Arquivado 01 de decembro de 2011 en Wayback Machine.. Ministerio do Interior
  11. Cantabria celebrará un pleno extraordinario sobre Villaverde, ABC, 1 de xaneiro de 1988.
  12. 12,0 12,1 O Supremo, contra a unión de Villaverde de Trucíos ao País Vasco, ABC, 23 de febreiro de 1993.
  13. Sinopse do Estatuto de Autonomía de Cantabria, na web da Constitución Española no Congreso dos Deputados.

Véxase tamén[editar | editar a fonte]