A figueira na cultura popular galega

Engadir ligazóns
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Entre os moitos nomes do ouriolo (na fotografía, nunha figueira), están os de figo marelo e papafigo

Léxico[editar | editar a fonte]

  • Figueira do demo: rícino (Ricinus communis).
  • Figo marelo: vichelocrego (Oriolus oriolus) [1].
  • Papafigo: vichelocrego

Locucións[editar | editar a fonte]

  • Seco coma un figo: mirrado [2].

Refraneiro[editar | editar a fonte]

Folla na figueira, muxe na ribeira
  • A branca, con frío, non vale un figo; a negra, nin figo nin breva [3].
  • A negra co frío non vale un figo; a branca coa xiada, nin figo nin nada [4].
  • Ano de brevas, nunca acá veñas [5].
  • Ano de brevas, nunca o vexas [5].
  • Auga bebas con figos e brevas [6].
  • Auga ó figo; e á pera viño [6].
  • Cando a figueira ten folla, ten boa comida a solla [7].
  • Cando a gaivota busca unha figueira, anuncia tempestades desa maneira.
  • Deben nadar en viño os caracoles, as brevas e os figos [8].
  • É millor pan duro que figo maduro
  • Folla na figueira, muxe na ribeira[9].
  • Millor é un pouco pan duro que un figo enteiro maduro
  • San Técola que vindima as uvas e os figos leva [10].
  • Santiago trae as béveras e os figos leva santa Tegra.

Cantigueiro[editar | editar a fonte]

  • Canta a rula, canta a rula,/ por riba dunha figueira;/ a rula canta i eu choro/ por no’atopar quen me queira [11].
  • Díanno-los reises:/ figos, chourizos e viño/ e tamén algún diñeiro/ para merca-lo pantrigo [12].
  • Eu non quero uvas,/ figos nin castañas,/ pero pra as ameixas/ teño boas mañas.
  • Fun ós figos á pereira,/ no’atopei senón cireixas,/ veu o dono das mazás:/ Deixa queda-las ameixas [13].
  • No alto dunha figueira/ estaba un home atutando;/ afaite sola, meniña,/ que eu xa te vou olvidando [14].
  • Quen fora reichiño ruibo/ pra cantar na túa figueira,/ pra non saír do teu horto/ e aniñar na túa silveira! [15].
  • Teño unha figueira grande/ que moitos figos me dá;/ teño unha nena bonita,/ xa non quero traballar [16].
  • Veña o aguinaldo logo,/ figos viño e lacós:/ somos bos de conformar,/ non somos nada lapós [17].
  • Unha vella enriba dun muro/ témblalle o cu como un figo maduro,/ unha vella nunha eira/ témblalle o cu como unha peneira [18].

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Elixio Rivas Qunitas (2001).
  2. ↑ Vicente Risco, en Nós nº 27, 15.03.1926.
  3. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. branco.
  4. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. negro.
  5. ↑ 5,0 5,1 Eladio Rodríguez González, s. v. ano.
  6. ↑ 6,0 6,1 Eladio Rodríguez González, s. v. auga.
  7. ↑ Clodio González Pérez, 145.
  8. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. viño.
  9. ↑ Lino Lema Bouzas, 5.
  10. ↑ Santa Tegra (Técola), 23 de setembro.
  11. ↑ Xaquín Lorenzo Fernández, 57. No orixinal: no-atopar, quén.
  12. ↑ Xaquín Lorenzo Fernández, 70. No orixinal: díannolos, mercalo.
  13. ↑ Xaquín Lorenzo Fernández, 86. No orixinal: no-atopei, quedalas.
  14. ↑ Xaquín Lorenzo Fernández, 108.
  15. ↑ Manuel Leiras Pulpeiro: Cantares gallegos
  16. ↑ Xaquín Lorenzo Fernández, 152.
  17. ↑ Xaquín Lorenzo Fernández, 161.
  18. ↑ Fermín Bouza Brey 1929, 197. No orixinal: de un, cú, n-unha.

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

  • BOUZA BREY, Fermín: "Cantigas populares da Arousa", en Arquivos do Seminario de Estudos Galegos III, 1929, 153-204 [en facsímile II].
  • GONZÁLEZ PÉREZ, Clodio: “O refraneiro do mar”, en Coloquio de etnografía marítima, cap. 12. Museo do Pobo Galego 1988, 137-147.
  • LEMA BOUZAS, Lino (compilador): Ditos e cantigas mariñeiras. I Encontro de embarcacións tradicionais, Galicia 1993.
  • LORENZO FERNÁNDEZ, Xaquín: Cantigueiro popular da Limia Baixa, Galaxia, Vigo 1973.
  • RISCO, Vicente: "Archivo Filolóxico e Etnográfico de Galiza", en Nós nº 27, 15.03.1926, 19-21.
  • Elixio Rivas Quintas: Frampas III, contribución al diccionario gallego, 2001, no Dicionario de Dicionarios.
  • RODRÍGUEZ GONZÁLEZ, Eladio: Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo 1958-1961.
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=A_figueira_na_cultura_popular_galega&oldid=6428493»